chiều hôm ấy, ăn cơm xong thì trời đã tối. Nghe tiếng gió vù vù thổi, Mai hỏi Ai:- Con có lạnh không?- Có mẹ ạ.- Vậy con không nhớ lạnh thì phải làm gì ư?ái vội vàng xuống bếp ôm lên một ôm củi. Bên cạnh lò sưởi, Huy đương ngôi làm việc ở bàn giấy, nghe tiếng kịch kịch, cúi xuống bào Ai:- Làm gì thê, cháu?- Ai đốt lò sưởi cho cậu.Huy ẵm ái vào lòng, nói:- Cháu tôi ngoan quá. Nhưng sao cháu ướt cà thê này?- Giời mưa đấy cậu ạ.- Tội nghiệp? Mưa mà cháu tôi cũng chịu khó lặn lội xuồng bếp.Rồi Huy quay lại bào ông Hạnh:- Thôi ông ạ, không rét đâu, đốt lò làm gì cho tôn củi.Ai đáp:- Mẹ bào đốt đấy, cậu ạ.Mai ngôi khâu ở bên giường, buôn rầu bào em:- Sao em lại thế? chị chà bằng lòng tí nào. Ông đốc đã dặn cẩn thận rằng hễ đêm nào lạnh thì phải đốt lò sưởi. Em không nhớ năm kia vì em làm việc đêm bị cam lạnh mà bệnh đau ngực của em lại phát ra đấy ư? còn suốt mùa rét năm ngoái thì có việc gì đâu?Thấy chị Săn Sóc chăm nom mình như một người mẹ nâng niu âu yêm con, Huy cam động không nói được nên lời. Mai tiệp luôn:- Bất quá mỗi tháng đốt mất độ một đông bạc củi thôi chứ mấy? ở đây củi rẻ lắm kia, em ạ. Chà hơn vì hà tiện mà sinh ôm, sinh đau thì tiền lại có thể tôn gấp mấy mươi lần.ông Hạnh đương lúi húi nhóm lò, quay lại bào Mai:- Cô chỉ nói dại.cái tính thực thà hay kiêng những lời nói rong của ông lão bộc khiến Huy bật cười. Chẳng hiểu vì sao cậu lại cười.Ái đứng dậy hỏi:- Cậu cười gì thế cậu\?Huy xoa đầu Ái nói:- Cậu cười Ai đấy.- Nhưng Sao cậu lại cười Ai.Mai ngừng khâu nhìn về phía bàn giấy bào ái:- Vì Ai không đi kiếm củi về cho cậu sưởi.- Thế mai ái đi kiếm củi, nhé? ở trên đôi sau nhà có vô số cành khô cơ mẹ ạ.- Nhưng Ai có gánh được không?- Được chứ?Lúc đó trong lò đã bén củi, đương bùng bùng cháy, tiếng nỗ lách tách, lẹt đẹt, Ai vỗ tay reo:- Nó kêu như pháo ấy, cậu ơi! - Ừ, pháo của cậu đấy.Một tiếng nổ mạnh làm bắn than hông ra ngoài, Huy bào ái:- Lại cà pháo ông lệnh nữa đấy. Tết năm nay đỡ tôn tiền mua pháp nhĩ, cháu nhỉ! Ai nũng nịu:- Không đâu, cậu ạ, cháu thích pháo thật cơ. Pháo thật đỏ đẹp hơn chứ.... Huy trỏ than hông bào cháu:- Thê pháo của cậu không đỏ là gì? Mà lại ấm nữa kia.Ai cười quan lại gọi Mai:- Mẹ Ơi, mẹ?Mai vẫn khâu, hỏi lại:- Cái gì thê, con?- Cậu bào pháo của cậu ấm mẹ ạ.- Thê à?.... Nhưng con để cậu làm việc chứ.ái ngoan ngoãn tụt xuống đất. Rồi sau khi đứng nghĩ ngợi vài phút, ái đến bàn ăn khệ nệ bê lại bên lò sưởi một cái ghê mây. HuY như hiệu cháu định làm gì, ngồi trên ngắm nghía, trong làng cam động. Còn Mai thấy con lôi lệt Sệt cái ghê thì ngửng đầu lên mắng:- Ai nghịch quá? có đê cho cậu làm việc không?Ai vờ không nghe rõ tiếng mẹ, cố sức ôm cao cái ghế cho chân nó khỏi chạm đất Rồi khi đã đặt cái ghế bên lò sưởi, ái rón rén lại gần Mai thỏ thẻ:- Mẹ lại ngồi ghê kia mà khâu cho ấm.Huy cật tiếng cười sung sướng. Còn Mai thì cam động quá ôm lấy con mà hôn, nước mắt ướt cà hai bên má. Rồi nàng đứng dậy theo con lại ngồi bên bàn giấy của Huy.Một lát Sau ba người cặm cụi làm việc đến nỗi không lưu y đến tiếng chuông ở ngoài công.ông Hạnh chạy ra hỏi:- Ai?Người đứng ngoài ghé vào cổng nói khẽ:- Se sẽ chứ ông.- Nhưng ai đấy mới được chứ?- Tôi, tôi là ông huyện Lộc, đến đây lúc ban chiều ấy mà.- à ông tham.... Ông huyện?Vội vàng, ông Hạnh mở khóa. Lộc lại nói:- Se sẽ chứ.cánh cổng hé từ từ. Lộc bước vào thì thầm hỏi ông Hạnh:- Ở trong nhà chưa có ai biết có người đến đấy chứ?- Bầm, hình như chưa.- Vậy ông đừng có nói ai đến chơi nhé, cứ đề cổng đấy, một tí nữa tôi lại ra ngay.ông Hạnh không hiệu còn đang ngơ ngác nhìn, thì Lộc đã nhẹ nhàng rón rén bước lên thềm, và đứng dán mắt nơi khe cửa nhìn vào trong nhà.Một bức tranh gia đình đầm ấm bỗng vẽ ra trước mắt chàng:Trong lò sưởi, ngọn lửa hồng và rung động, xây lưng lại lò Sưởi, HuY ngồi bàn giấy hí hoáy Việt, thỉnh thoang lại ngừng bút ngẫm nghĩ. Đầu bàn phía trong, Mai ngồi khâu, màu trắng của mấy Vuông vài mới long lanh phan chiêu ánh vàng dịu của cây đèn dầu có chụp giấu màu xanh. Đầu bàn đối diện, Ai đứng ngay lưng ra ngoài và đương đánh vần đọc truyện Tấm cám.Lộc nhịn thở, trên lặng như một pho tượng. Vì, trong lòng lo lắng, chàng tưởng như Mai và Huy có thê nghe rõ được những tiếng động se sẽ của chàng.Bỗng chàng giật mình, Mai vừa ngửng đầu lên đăm đăm nhìn ra chỗ chàng đứng.chàng toan bỏ chạy thì nghe thấy Mai bào con:- Ai? Lấy Vở ra Việt đi. Mai hãy tập đọc.Ai đương muốn khoe tài với cậu, thấy mẹ không cho phép đọc nữa thì không bằng lòng, phụng phịu nhìn Mai. Rồi nó lại cúi xuồng đánh vần luôn:- Ô kìa? Đã bào thôi đê cậu làm việc mà?Huy thương hại cho cháu đọc.- Chị cứ để vậy cho cháu đọc.- Ngày mai cậu đi dạy học thì tha hồ mà đọc.Huy cười bào Ai:- Thôi cháu nên nghe lời mẹ, chóng ngoan? Đây, cậu cho quyên sổ Và cái bút chì, muôn vẽ gì thì vẽ.Một lát sau ái hớn hở mang những công trình của mình lại khoe cậu. Huy Vừa nhác trông thấy đã cất tiếng cười rộ:- Trời ơi? cháu tôi thực là một nhà hội họa có tài. Nhưng Ai vẽ ai thế?Ai tự phụ trà lời:- Cháu vẽ cậu đấy.HuY lại cười:- Cháu Vẽ đẹp quá? Mà Sao tóc cậu lại đứng dựng lên thê này.Mở Sang trang sau, Huy trỏ vào một cái hình vuông bôn góc có bôn nét gạch quay ra bốn phía và hỏi Ai:- Cái gì thê này, cháu?- Cái bàn đây.HuY Vừa cười Vừa đưa quyên sổ cho Mai coi:- Chị này. ái Vẽ cái bàn trông thấy đủ cá bốn chân.Mai nhìn tranh củ con cũng không sao nhịn cười được. Ai cho là mẹ và cậu không phục tài mình liền tìm ra một cách để tỏ rằng mình vẽ không sai. Nó chạy chung quanh bàn, cất tiếng đêm thực to sô chân rồi bào Huy:- Chà bôn chân là gì, đấy nhé.Mai cầm quyền sổ mở lật lại trang trên. Nhìn hình Huy Với cái đầu tròn như quà bóng và hai bàn tay to nghêu ngao những ngón dài, nàng cười như nắc nẻ bào Huy:- Ai vẽ em giống như hệt. Mà đẹp trai quá.ái tưởng Mai khen thực, lấy làm đắc chí hỏi:- Mẹ đưa sách cho con, để con vẽ cà anh của con nữa.- Nhưng anh thợ vẽ hãy Xuống nhà bào ông Hạnh lấy thêm củi lên đã, trong lò than đã gần tàn mà mẹ với cậu rét lắm.ái vâng lời xuống nhà bếp. Song tìm ông Hạnh không thấy đâu, nó lại lên nhà.Mai hỏi:- Thê nào? Sao con lại lên tay không?- Ai không thấy ông Hạnh đâu cà.Trong khi ấy, người lão bộc vẫn đừng chờ Lộc ra đề đóng cổng. Nghe tiếng ái gọi, ông ta liền vội vàng đóng sập cánh cửa lại và lách tách gài then, rồi chạy Vào.Mai hỏi:- Đêm tôi ông còn mở cổng đi đâu thê?Ông lão ấp úng:- Không.Nhưng ông ta tính tình chất phác, không biết nói dôi nên cử chỉ và ngôn ngữ không được tự nhiên.- Có điều gì mà ông phải giấu giếm thế?ông lão càng lúng túng, đứng nghĩ ngợi một lát rồi nói:- Không, tôi có đi đâu làm gì.... Tôi mở cổng cho ông....Mai hỏi:- Ông nào?- Ông... Ông tham... Ông huyện.Huy đương việt nghe nói đến ông huyện liền ngửng lên hỏi:- Ông huyện Lộc phải không?Người lão bộc chưa kịp trà lời, Huy đã đứng dậy ra mở cửa. Bấy giờ Lộc đã tới công ngoài. Huy thoáng trông thấy chạy theo ra gọi:- Anh Lộc?Se sẽ Lộc đáp:- Thôi, cậu để tôi về.Huy nắm tay Lộc nói:- Về? Bây giờ còn về đâu?.... Trời ơi? Quần áo ướt cà, mà tay lạnh như đông thê này...Vừa nói Huy Vừa kéo bừa Lộc vào trong nhà, Mai đứng dậy, ngây người đăm đăm nhìn Lộc. Nhưng chỉ trong giây phút, nàng lại giữ được vẻ tự nhiên, và lại gần hỏi:- Anh chưa về?- Chưa.... Ban nãy tôi ra ga nhỡ xe hỏa.Huy Vội hỏi:- Thê anh ở đâu? Sao không về nhà ăn cơm?Lộc không đáp, Huy lại nói luôn:- Anh cởi áo ngoài lại ngôi gần lửa, sưởi cho ấm.Theo lời, Lộc thong thà cởi áo tơi vắt lên lưng tựa ghế, rồi đến bên lò sưởi giơ hai bài tay hơ lên hơi nóng. Huy đỡ khăn của Lộc treo lên mắc áo.- Trời mưa to nhỉ. Đầu tóc anh ướt cà.- Không, chỉ mưa bụi đấy thôi, nhưng Vì tôi đi Xa quá.Rồi Lộc thuật cho Huy biết rằng khi chàng vừa ra ga thì xe lửa huyt còi chạy.chàng buôn rầu trở về khách sạn Quan Thành ngủ một giấc dài cho mãi đến hơn sáu giờ mới thức dậy ăn cơm. ăn xong, chang đi lang thang, chơi phô....Huy ngắt lời:- Mưa thê mà anh cũng đi chơi phô?Không ngờ có câu hỏi đột ngột ấy, Lộc hơi lúng tung chẳng biết trà lời ra sao, thì Huy đã nói tiệp luôn:- Mà sao anh lại không đem ô?- ấy tôi quên.- Anh quên, rồi chẳng biết đi đâu anh xuống dốc phố, lên dốc nhà xác, qua trường học, qua tòa sứ, qua dinh quan tuần, lại xuống một cái dốc.... rồi đến đây.câu khôi hài của Huy khiên Lộc bẽn lẽn, và Mai đương ngồi khâu phái bật lên tiếng cười, trong lòng vui sướng. Nàng nhận thấy rằng Lộc nhỡ xe là vì Lộc trêu nàng. Lộc đi hàng giờ trong mưa gió là vì Lộc bồng bột trêu nàng. Hai cặp mắt thoáng gặp nhau:Hai người cùng cúi mặt.ái dụi mắt, đến kéo Mai uề oải nói:- Mẹ Ơi? Ai đi ngủ.Lộc cúi xuống ẵm con:- Ai ra đây Với... tôi nào?Thất Lộc ấp úng không dám xưng ~cậũ xưng ~chã với con, thốt nhiên Huy đem lòng thương hại. Chàng bào Lộc:- Anh đưa cháu cho tôi.Ai đương ngáp và nhăn nhó, nghe cậu nói vội vụt từ tay Lộc Xuống đất, vui mừng theo Huy Vào buông bên.Mai tưởng em đưa con ngủ rồi lại ra ngay.Nhưng Mai chờ mãi, Mai sinh ngượng đứng dậy toan lang đi nơi khác. Lộc khẽ gọi:- Mai?Yên lặng thong thà, Mai lại gần. Lộc trỏ cái ghê đặt cạnh lò sưởi, Mai ngồi.chàng cũng ngồi xuống cái ghê bên. Chẳng biết nói gì, hai người cùng ngắm lửa cháy, cùng bâng khuâng mơ mộng.... Một tiếng nổ của cành củi non. Lộc giật mình. Mai thở dài buồn rầu hỏi:- Sao anh lại chưa về?- Tôi nhỡ xe hỏa.Mai cặp mắt lờ đờ nhìn ngọn lửa cháy lom ròm Săp tắt:- Anh chà nên thê.Lộc không trà lời, đam đăm nghĩ ngợi tâm trí như ở đâu đâu, nhưng đương mơ màng tớ một cuộc đời ly tưởng mà bức tranh êm đềm ban nãy đã phác họa ra trước mắt, bức tranh một gia đình êm ấm quây quân bê lò Sưởi, dưới ánh đèn dầu.- Anh nghĩ gì thê?Lộc thở dài không đáp.Mai cúi xuống xệp lại củi trong lò, rồi uể oải nhặt nắm phong bì rách ở trong bồ giấy Vụn, nàng vò nhàu, ném vào lửa để gây cho cháy to lên. Tức thì ngọn lữa hồng lại phùn phụt bốc, và những cành non đầy nhựa lại lách tách nổ liên thanh.- Chắc em giận anh lắm.- Thì ban nãy em thưa đủ mọi lẽ với anh sao anh còn chưa hiểu?Buồn rầu, Lộc đáp:- Thực ra anh không muốn hiểu một tí nào? Ban chiều không biết anh điên cuồng đến đâu mà những lời em nói với anh, anh lại cho là có ly mà chịu nghe theo. Anh thiết tưởng ngoài ái tình của đôi ta ra thì chẳng còn một cái gì đáng kể hệt. Chiều nay anh đã làm theo y em, chỉ vì phiền muộn quá, anh mất hết nghị lực, mất hết lòng quà quyêt. Nhưng khi ra tới ga, anh nghĩ lại ngay, anh cam thấy một cách rõ rệt rằng không thể nào anh sông xa em được, không thể nào....Lộc nói, nói liên miên, như say mê, như đắm đuôi với tình thương trêu nồng nàn. Nhưng nhác thấy nét mặt than nhiên của Mai, chàng bỗng ngừng lại. Rồi chàng thì thẩm hỏi:- Em giận anh dện ghét được anh ư?- Anh mà không hiểu em thì thực anh làm khổ tâm cho em lắm.... Nếu em ghét được anh?Lộc lắng tai chờ Mai nói dứt câu. Giọng não nùng, Mai nhắc lại! - Nêu em ghét được anh?- Nêu không ghét anh thì sao em lại không bằng lòng cùng anh sum họp?Như không nghe rõ câu hỏi của Lộc, Mai nói luôn:- Nêu em ghét được anh thì em đã chẳng đau đớn khổ sở.Rồi Mai kể cho Lộc nghe hệt mọi việc đã xay ra dòng dã trong sáu năm trời từ khi hai người xa cách. Giọng Mai bình tĩnh ôn tồn, có khi cô làm ra tự nhiên, để thuật lại từng mẩu đời ky Vãng. Nhưng tới nhiêu đoạn, Mai cam động quá phái ngừng lại, hoặc vờ cúi xuống các gắp than cời củi, hoặc đưa ngầm vạt áo quan ra phía sau lau nước mắt. Còn Lộc thì trong lòng tê tái, chàng cũng không khóc được mà cũng không nói được câu gì. Cổ chàng khô ráo mà tim chàng như ngừng đập.Tựa người không hôn, chàng ngôi nghe Mai nói, giọng nói đều đều, se sẽ. Thỉnh thoang chàng hôi hận quá, chàng buông tiếng thở dài não ruột. Gặp đoạn Mai kể lể lòng thương mến đôi với kẻ xa xôi, thì chàng lại càng hôi hận. Nhưng đây Sự hôi hạn đi liên với cam giác sung sướng, êm đềm. Một làn chàng như điên cuồng, rùng mình, hai tay nắm chặt lấy bàn tay Mai. Và thì thầm chàng nói:- Em tha lỗi cho anh, em thương hại anh, anh khổ sở lắm.Mai ngừng kề, Lộc trên lặng vơ vẫn nhìn, không dám hỏi. Trong lò sưởi, củi cháy đã hết nhưng than hông bốc hơi càng nóng rát hơn lửa củi, Lộc lùi ghế lại chỗi Mai, nói:- Nóng quá! Mai đáp:- Bao giờ than sắp tàn cũng trội lên như thê.Lộc cúi xuống nhấc mấy thanh củi, mà ban nãy ông Hạnh đã xếp sẵn ở bên.chàng bỏ vào lò sưởi mà nói rằng:- Vậy ta nuôi cho ngọn lửa khỏi tắt, chẳng chốc nữa lạnh.Rồi Lộc và Mai ngồi trên lặng. Hai câu nói của hai người là tự nhiên vô tình thốt ra. Nhưng ngọn lữa gợi ra trong tâm trí hai người biệt bao nghĩa chẳng ngờ.có tiếng gà gáy ở Sau nhà. Mai bào Lộc:- Qúa nữa đêm rồi. Thôi anh đi ngủ cho khỏi mệt đề mai về chuyến xe sớm.Lộc nông nàn nhìn Mai, Mai đứng dậy toan Vào buông Huy đề ẵm ái sang giường mình, lấy chỗ cho Lộc nằm, thì Lộc giơ tay bào ngồi xuống.- Em nên nghĩ lại, em nên thương anh.Mai ngắt lời:- Em đã nghĩ ky rồi. Không thể nào chúng ta còn sum họp một nhà được nữa.Sau tiếng thở dài, Lộc hỏi một cách chán ngán:- Không thể nào?- Vâng, không thể nào. Bây giờ không còn lúc chúng ta than thở, khóc lóc với nhau được. Chúng ta chỉ nên bình tĩnh mà suy Xét. Em xin hỏi anh câu này:Em có thể làm vợ anh được nữa không?... Đấy anh coi anh cũng không trà lời được câu hỏi bất thần ấy.... phái, ta nên cứ thú thực với nhau rằng ta không thể ăn ở với nhau được nữa.Lộc chợt nghĩ tới việc đương dự định.chàng nói rất nhanh:- Ta đi, đi thực xa, bất cứ nơi nào, đi lập lại gia đình, gây lại hạnh phúc.- Không được. Nhưng anh hãy đê em bàn hệt mọi lẽ. Em đã nói chúng ta nên bình tĩnh mà suy Xét, không nên sôi nổi vô ích. Vậy bây giờ có ba điều này, em đã nghĩ ngay từ chiêu. Một là em, có thể lấy lẽ anh được không?- Nhưng...- Anh đề em nói hết đã. Em xin thưa rằng:không thề được, đã có lúc em nghĩ:'Quy hô hai ta trêu nhà là đủ, có hê gì cà Với lẽ~l' Nhưng không thể thê được. Em trêu anh mà cứ nơm nớp sợ hãi người vợ cà, mà lúc nào em cũng tưởng tới sự chia đôi ái tình với người ta thì sự ấy càng đau khổ bằng mấy mươi sự cách biệt nhau.Lại điều này nữa. Khi anh bỏ em....- Trời ơi?- Khi anh bỏ em để cưới vợ thì em cho là người ta cướp chồng em. Nay lại trái ngược, nay đã thay hẳn bực, đôi hẳn ngôi. Nêu em bằng lòng lấy lẽ anh tức là em cướp chồng của người ta vì cứ tin lời anh, và em cũng chắc như vậy, thì anh sẽ ruồng rẫy Vợ anh mà âu yêm riêng em...- Mai? Em...- Anh đề em nói đã. Em không muốn thế. Đó là điều thứ nhất. Điều thứ hai là anh chẳng cần phân cà lẽ gì, anh chỉ biệt có anh có em. Chúng ta biệt lập hẳn một gia đình ở đây, một gia đình thứ hai của anh.Lộc vui vẻ nói tiệp:- Gia đình chân thật của anh.Mai cười gằn:- Còn gia đình kia là gia đình gia đình già dôi chăng? Không, không thể được.Vì ở lẩn lút như thê ta sẽ không thể nào hưởng được hạnh phúc. Muôn hưởng hạnh phúc, ta phải đường hoàng trêu nhau. vậy thì Sum họp làm gì? Sum họp mà không được sung sướng lúc nào cũng thấy đời mình không chính thức thì sum họp mà làm gì? Thà cách biệt hẳn nhau, thà ở xa hẳn nhau có hơn không? ở xa nhau mà hằng tưởng tới nhau, mà vẫn trêu nhau mà có lẽ càng trêu nhau....cô làm ra lạnh lùng, Lộc hỏi:- Còn điều thứ ba?- Là cùng nhau đi trôn.Lộc sung sướng, nồng nàn nhìn Mai. Nhưng Mai nói luôn:- Chính em vụt có y tưởng ấy ngay khi được biệt anh trêu em như xưa.- Em nói hơn xưa mới đúng.- Vâng, em tin bụng anh lắm. Em cũng vậy, chẳng bao giờ em trêu anh bằng hôm nay... Mà Xin thú thực với anh rằng suốt năm năm giời chẳng một ngày nào em không nhớ tới anh, nhớ tới cái thời ky...Mai ngừng lại, và Lộc lắng hết tinh thần đề nghe Mai nói dứt câu. Nhưng Mai thở dài tiệp luôn:- Thôi anh ạ. Nhắc chi tới những chuyện ái ân thưở trước.... Ta nên nghĩ đến chuyện bây giờ thì hơn. Ngày Xưa khác ngày nay khác. Ngày nay anh có gia đình của anh mà anh phái trêu, phái Săn Sóc tới. Còn em, em cũng có một gia đình của em mà em có thể coi là sự an ủi cho một đời thất vọng.Lộc tay đương cầm cái gắp than cời đống than cho hơi nóng bốc ra, vì củi cháy đã tàn mà đêm thì khuya và lạnh. Nghe Mai nói lời đó, chàng ngửng lên đáp:- Sao lại thất vọng?.... Nhưng em chưa nói hết điều thứ ba. Anh vẫn còn nghe văng vẳng bên tai câu cùng nhau đi trôn của em.Mai thở dài:- Không được. Anh chẳng nên có những y nghĩ ấy.... Anh thử tưởng tượng Xem một tuần lễ sau, câu chuyện đi trôn chúng ta sẽ ầm y đến thê nào. Còn gì là danh dự của anh, còn gì là....Lộc chắc lưỡi:- Anh cần gì danh dự?- Vâng anh không cần danh dự. Nhưng anh đi trôn với em để làm gì? có phải để gây lại hạnh phúc cho đôi ta không? Vậy hạnh phúc ấy anh liệu có còn được hưởng nữa không?Lộc toan ngắt lời, thì Mai đã vội nói luôn:- Dù chúng ta ẩn núp ở một nơi hẻo lánh, dù chúng ta tìm tới một nơi rừng rú mọi rợ, hay Xa tắp đâu đâu ở tận thê giới khác, dù chúng ta sông như tự chôn vùi đời chúng ta vào một nơi sâu thẳm không ai dò biệt tin tức, phỏng lương tâm chúng ta có được trên, có để cho chúng ta an nhàn mà hưởng sung sướng chăng?Hãy nói anh đã. Một ngày kia, nhớ tới cụ An, nhớ tới vợ anh, con anh mà cho dẫu anh không trêu nữa, anh khỏi sao không hôi hận, đau đớn, khổ sở.... Mà em, lúc bấy giờ em nhận thấy rằng chính em đã làm cho anh phái hôi hận, đau đớn khổ sở gấp mấy?Lộc hai tay ôm đầu đăm đăm ngẫm nghĩ.Trong lò trên đống tro tàn màu trắng xanh, mấy mẩu củi cháy dở đã tắt hẳn.Mai lại nói:- Đấy anh coi, ta mới tưởng tới mà cuộc đời tương lai ta muôn cùng nhau gây dựng đã hiện ra khắt khe, ghê gớm biệt bao. Huống nữa là ta sông thực trong cuộc đời ấy.Lộc thở dài cúi mặt như Sợ không dám nhìn Mai:Những lời lẽ phân trần quá hợp ly của Mai khiên chàng ngờ rằng Mai không còn trêu chàng nữa. Cái giọng bình tĩnh dễ dàng của Mai chàng cho cho là không phải giọng ái tình. Chàng có hiểu đâu rằng thống khổ trong mấy năm trời đã làm cho Mai trở nên kiên nhẫn và biết phục tòng số mệnh. Chàng có hiếu đâu rằng những lời đắn đo trước sau của Mai, Mai đã từng bao phen tự thì thầm trong những đêm dài đằng đẵng. Những y tưởng kia, Mai đã suy đi Xét lại hàng nghìn hàng vạn lần thì làm gì nay Mai không diễn đạt được chu đáo. Mai nhớ những đêm giá rét một mình ngồi bên đông than hồng sau khi Huy đi ngủ. Nhưng nào Lộc có hiểu tình canh một người thiêu phụ xa chồng. Chàng chỉ thấy đêm khuya lạnh lẽo và cam thấy Vì thiêu tình trêu của Mai mà lòng chành lạnh lẽo hơn tiệt trời đông. Tương lai chàng tưởng tượng hình dung ra một con đường vạch giữa bãi cát trắng, mông mênh trơ trụi và đưa chàng đến một nơi vô định mịt mù. Sẽ sẽ chàng bào Mai:- Em ly Sự quá?Mai cười đáp lại:- Không, em không ly Sự đâu. Em chỉ bàn hệt điều phái, điều trái với anh thì thôi chúng ta không nên sợ lẽ phải, anh ạ. Anh thử nghĩ lại mà xem. Ngày nay mới có hai người chịu đau khổ, là anh và em. Nêu ta đi trôn thì ta cũng chẳng bớt khổ, có lẽ ta còn khổ hơn, mà ta làm cho biệt bao nhiêu người vì ta bị khổ lây:đăng anh thì cụ An, vợ anh, con anh, bạn bè anh, đằng em thì em Huy. Vậy Sao tao không vì người khác mà hy Sinh ái tình cùng hạnh phúc của ta. Ta hy Sinh hạnh phúc mà ta mới tưởng sẽ được hưởng thì ta càng nên hy Sinh lăm.... Em không biết anh nghĩ sao, chứ em, hễ em thấy anh sung sướng thì em cũng sung sướng nhất là từ nay trở đi, vì nay em không ngờ vực bụng anh chút nào nữa. Vậy anh nên vui vẻ mà gánh vác trách nhiệm của anh, anh làm hệt bổn phận của anh đôi với gia đình và xã hội. Trong khi ấy, ở một nơi xa xăm, một người anh trêu Và trêu anh sẽ luôn luôn tưởng nhớ tới anh và ngày đêm mong mỏi cho anh sung sướng.Như đã bày tỏ hệt các lẽ, Mai chờ câu trà lời của Lộc. Nhưng Lộc không đáp chỉ đăm đăm nhìn lò đầy tro tàn mà ngẫm nghĩ đến những lời Mai nói.Bỗng Mai rùng mình, thấy hai bàn chân tê buốt. Nàng bào Lộc:- Chắc anh rét lắm.Lộc chưa kịp trà lời, nàng đứng dậy xuống nhà. Một lát sau, nàng mang lên một ôm củi, rồi lúi húi nhóm lửa. Lò nóng nên lửa bén rất mau. Chẳng bao lâu củi đã lách tách nổ. Có tiếng gà gáy. Mai hỏi Lộc:- Anh không buồn ngủ?- Không.Gà gáy Sáng rồi đấy.Lộc Vân trên lặng nhìn lò sưởi... Mai đăm đăm suy Xét. Rồi hình như Sực nghĩ ra nàng bào Lộc:- Ờ này? Sao hai ta lẩn thẩn lại cứ quanh quẩn mãi trong vòng ái ân, trong sự sum họp nhỉ. Ta không trêu nhau ở ngoài sự sum họp được ư?Lộc mắt lim dim cô tìm chân ly trong những y tưởng phức tạp của Mai.Trong đầu Lộc bỗng hiện ra hình anh một chàng thanh niên cứng cáp quà quyêt theo đuổi việc xã hội, những việc mà tất phải đem hệt nghị lực và tâm trí ra mới làm nỗi. Trong khi ấy, một nơi hẻo lánh, một thiêu phụ trêu chàng đương nhớ tưởng tới chàng, đương mong mỏi ở sự hành động của chàng, đương đêm từng bước chàng đặt trên đường đời.Rồi Lộc nói:- Cái y tưởng cao thượng ấy Sẽ làm cho anh phấn khởi. Phải, thở than, buồn bực có ích chi? cái đời tẻ ngắt của anh mà anh cho là hệt hy Vọng, anh sẽ cam đoan với em rằng vì em nó sẽ thành một đời đầy đủ.Thất Lộc mặt đỏ bừng và mắt long lanh, Mai lo lắng:- Anh không nên nghĩ xa xôi quá. Anh sung sướng là em sung sướng rồi.Lộc như mê man:- Nhưng em ạ, sao anh không nghĩ tới xã hội, đem hệt nghị lực, tài trí ra làm việc cho đời. Rồi thỉnh thoang hưởng một vài giờ thư nhà mà tưởng nhớ tới em, mà trêu dâu cái hình anh dịu dàng của em, cái linh hồn cao thượng của em. Trời ơi? Anh sung sướng quá, anh trong thấy rõ rệt con đường tương lai sáng sủa của anh rồi. Đời anh từ nay thê nào rồi cũng đổi khác hẳn. Đời anh từ nay Sẽ không riêng của anh nữa. Anh sẽ vì người khác, anh sẽ bỏ cái đời an nhàn phú quy mà dấn thân vào một cuộc đời gió bụi. Anh đã trông thấy hiện ra trước mắt những sự cay cực lâm than đương đợi anh. Nhưng anh không ngại, vì có em.Lộc ngộc mặt nhìn Mai:- Em sẽ là người an ủi và khuyến khích anh.Mai mỉm cười.Trong lò sưởi ngọn lửa đỏ tươi vui vùn vụt bốc lên. Bụi than văng lấm tấm như hoa, tiếng củi cháy lách tách reo vui. Hạnh phúc như bao bọc, như âu trêu hai tâm hồn khoáng đoạt, đã siêu thoát ra ngoài vòng tư tưởng nặng nề, u ám.Ngoài đường có tiếng người đi chợ sớm.Mai trông qua khe cửa ra sân trước bào Lộc.- Kìa? Giời sáng rồi anh ạ.Lộc ôn tồn nói:- Thôi, anh đi, anh vui vẻ mà đi. Chúng ta sẽ xa nhau, mỗi người sống riêng một cuộc đời. Đời em, anh chắc sẽ được trên lặng. Còn đời anh, anh nói sắp sửa đổi khác hẳn, anh chưa biệt rồi nó ra sao. Anh chỉ biệt anh sẽ mãi mãi được sung sướng, vì anh tin rằng ngày ngày, tháng tháng lúc nào em cũng âu yêm nghĩ đến anh, như thê cũng đủ an ủi anh rồi.... Em ở xa anh, nhưng tâm trí hai ta lúc nào cũng gần nhau, thì trọn đời hai ta vẫn gần nhau.Tia vàng ánh sáng mặt trời xiên qua khe cửa, Lộc tưởng tượng ngoài kia canh vật đương tưng bừng đón chào một ngày quang đãng...
Hết