Dương vật của nam giới đã chiếm một vị trí trong lịch sử văn minh nhân loại. Nó được coi là một ngẫu tượng để sùng bái, tượng trưng cho sự sinh sôi nảy nở phồn vinh của loài người. Nó còn để lại dấu vết trong nhiều tượng đất, đá cổ đại. Loài người không hề xa lạ với bộ máy sinh dục nam nhưng hàng nghìn năm nay họ không hề nghĩ tới hiện tượng kỳ lạ khó hiểu biểu hiện trên hình dạng bên ngoài của nó. So với 4 loài vượn giống người, bộ phận sinh dục nam của loài người đều có đặc điểm là tinh hoàn nhỏ, dương vật dài và to. Hắc tinh tinh giống người hơn, nặng 50 kg, tinh hoàn nặng 124g. Thể trọng trung bình của một người đàn ông chưa tới 100kg, tinh hoàn chỉ nặng 47gr, rõ ràng nhỏ hơn tinh hoàn hắc tinh tinh. Kết cấu dương vật của người và vượn cơ bản giống nhau nhưng kích thước rất khác nhau. Dương vật đại tinh tinh khi cương cứng dài trung bình 3-4 cm, của hắc tinh tinh dài trung bình 7,6cm, còn của người khi cương cứng dài trung bình 15cm, gấp 4 lần đại tinh tinh và gấp 2 lần hắc tinh tinh. Nhìn chung kích thước dương vật động vật đực tỷ lệ thuận với thể hình nhưng quy tắc này lại không thích hợp với con người. Trong tất cả các động vật loài linh trưởng, thể hình con người không phải là lớn nhất nhưng dương vật của con người lại dài nhất, to nhất. So sánh với bản thân con người cũng vậy. Các bộ phận khác của con người đều tỷ lệ thuận với chiều cao và thể hình, riêng dương vật lại khác. Có khi dương vật của một người thấp bé lại to hơn dương vật của một người cao lớn. Không những thế, dương vật con người còn có ngoại hình rất đáng chú ý. Khi bình thường thì không thấy rõ ràng lắm nhưng khi cương cứng thì đúng là gây ra ấn tượng rất sâu sắc. Hầu như dương vật của tất cả những con vượn đực đều ngắn và bé. Dương vật của con đại tinh tinh khi cương cứng cũng khó nhìn thấy vì nó đã nhỏ bé lại đen lẫn với màu đen của lông. Dương vật của Hắc tinh tinh khi cương cứng có màu hồng nhạt chỉ hơi lộ ra bên ngoài làn da trắng xung quanh, nhìn không rõ lắm. Dương vật của con người cương cứng rất nổi bật, không những thể tích nở to tăng gấp đôi mà ngoại hình cũng có thay đổi, da của bì đái nhăn nheo trở nên nhãn bóng, màu sắc quy đầu cũng thâm lại. Những hiện tượng lạ nói trên đã khêu gợi sự tò mò và tìm hiểu của con người. Mấy năm gần đây, các nhà nhân loại học đã triển khai việc nghiên cứu gian nan, tỷ mỉ quanh các vấn đề đó và đã có những giả tưởng táo bạo. Đầu tiên, một nhà nhân loại học người Anh đã tìm cách giải thích hiện tượng tinh hoàn của người tại sao lại nhỏ bé hơn so với loài vượn. Ông đã cân tinh hoàn của 33 loài linh trưởng (kể cả người và 4 loại vượn) và nghiên cứu so sánh hành vi tình dục của chúng. Trên cơ sở đó ông đưa ra giả thuyết về tinh hoàn to nhỏ. Theo giả thuyết này, kích thước tinh hoàn to nhỏ của một loài động vật nào đó là do hai xu hướng tiến hoá sau đây quyết định: 1 Động vật nào giao phối nhiều sẽ cần có tinh hoàn to hơn. 2 Động vật nào sinh hoạt tình dục một cái nhiều đực, nhiều con đực luân phiên giao phối với cùng một con cái sẽ có tinh hoàn đặc biệt to vì theo hình thức giao phối này thì phải phóng ra nhiều tinh dịch mới có cơ hội thành công nhiều hơn, làm cho con cái thụ tinh và sinh ra thế hệ tiếp nối. Vận dụng giả thuyết này có thể giải thích một cách thuyết phục hiện tượng nói trên. Hắc tinh tinh sống thành từng bày nhỏ, sinh hoạt tình dục một cái nhiều đực. Con đực hầu như có cơ hội giao phối hàng ngày, thường nhiều con đực luân phiên giao phối với một con cái, như vậy giữa các con đực sẽ xảy ra một cuộc cạnh tranh sinh tồn đặc biệt, đó là cạnh tranh về tinh dịch, con nào phóng tinh nhiều hơn sẽ có nhiều cơ hội sinh ra thế hệ tiếp nối hơn. Do nguyên nhân này mà tinh hoàn của Hắc tinh tinh đặc biệt to. Loài người lại khác, hành vi tính giao của đàn ông không dày đặc như Hắc tinh tinh. Trong quan hệ tình dục đơn phối (một vợ, một chồng) không có áp lực cạnh tranh về tinh dịch như Hắc tinh tinh. Vì vậy tinh hoàn của con người nhỏ hơn tinh hoàn của Hắc tinh tinh nhiều. Vận dụng giả thuyết này còn có thể giải thích tại sao tinh hoàn của con người lại to hơn loài vượn người có thân hình lớn hơn người nhiều. Trong 4 loài vượn hiện còn tồn tại, con đại tinh tinh đực có thân hình lớn nhất thể trọng trung bình là 200kg, nhưng tinh hoàn chỉ nặng có 39 gr rõ ràng thua xa con người. Đại tinh tinh tuy có thân hình to lớn nhưng tinh hoàn nhỏ là do hành vi giao phối của chúng không dày đặc. Mỗi con đực tuy có 3-4 con cái làm bạn nhưng số lần giao phối thực tế trong một năm không nhiều. Con cái chỉ cho con đực giao phối vào thời kỳ động tình, và trong một tháng nó chỉ có 1-2 ngày động tình mà thôi, vả lại sau khi có thai sẽ không động tình nữa và sau khi sinh con 3-4 năm liền không giao phối. Các nhân tố đó quyết định sinh hoạt giao phối của đại tinh tinh không dày đặc, do đó tinh hoàn kém phát đạt. Hành vi tính giao của loài người dày hơn đại tinh tinh nên có tinh hoàn to hơn. Giả thuyết của nhà nhân loại học người Anh đã giải thích được khá đầy đủ mối quan hệ giữa hành vi tính giao và tinh hoàn, là một trong những giả thuyết tương đối thành công về nguồn gốc các đặc trưng của tình dục. Nhưng trong giải thích dương vật loài người vừa to vừa dài, các nhà nhân loại học vẫn vấp phải trở ngại khó vượt qua. Bất kể là xem xét vấn đề theo góc độ hành vi tính giao hoặc theo góc độ cạnh tranh biến hoá, đều có kết quả chưa được hài lòng. Có người dựa vào hành vi tình dục cho rằng dương vật con người đặc biệt to là do tính đặc thù của hành vi tính giao tạo nên. Tư thế giao hợp truyền thống mặt áp mặt của loài người, tập quán tính giao thay đổi bất thường, thời gian mỗi lần giao hợp khá dài, đó đều là nguyên nhân sinh ra dương vật to. Giả thuyết này bị thực tế bác bỏ. Quan sát của các nhà khoa học cho thấy loại hắc tinh tinh Baicơmi cũng có thói quen tính giao mặt áp mặt, tinh tinh và đại tinh tinh đôi khi cũng áp dụng tư thế này. Về tập quán tính giao mà nói, ở loài tinh tinh còn biến đổi bất thường hơn cả loài người, lúc thì giao phối mặt áp mặt, lúc thì giao phối mặt áp lưng hoặc giao phối nghiêng, thậm chỉ có lúc còn giao phối cheo leo trên cành cây, thật là đủ mọi kiểu. Thế nhưng tại sao chúng vẫn không có dương vật đặc biệt to và nổi bật dễ nhìn thấy. Nói về thời gian giao phối, đúng là con người làm tình lâu hơn nhiều so với một vài loài linh trưởng. Có người điều tra thấy người Mỹ giao hợp mỗi lần kéo dài 4 phút, còn đại tinh tinh chỉ 1 phút, hắc tinh tinh 8 giây đã xong. Nhưng thời gian giao hợp của con người không phải là dài nhất. Thời gian giao phối của tinh tinh dài tới 15 phút vượt xa con người nhưng dương vật của nó không dài như ở người. Xét theo góc độ thích ứng tình dục để giải thích cái đặc biệt của dương vật con người hầu như là đi vào ngõ cụt Có người lại theo góc độ cạnh tranh tiến hóa đề ra giả thuyết "Khoe khí quan" (khí quan sinh dục). Dương vật của nam giới sở dĩ vừa to vừa dài vì đó là sự khoe khí quan của loài người. Con khổng tước đực và con sư tử đực đã khoe lông cánh đẹp và bộ bờm oai hùng của mình để hấp dẫn con cái. Đàn ông không có cái gì trên người đáng khoe, chỉ có dương vật là khác người. Khoe mẽ như vậy có lợi cho cạnh tranh sinh tồn, do đó dã được tăng cường dần lên theo quá trình tiến hóa lâu dài, cuối cùng dương vật của nam đã phát triển đến mức như hiện nay. Sự khoe mẽ này đã sinh ra trong quá trình tiến hoá lâu dài từ vượn đến người, đến nay rất khó khảo sát nên rất khó đánh giá sự suy đoán đó có hợp lý không. Đối với ngườì hiện đại mà nói, khoe dương vật là điều không thể chấp nhận được. Ví dụ một nhà tâm lý học Mỹ làm công việc điều tra tâm lý tình dục của nữ đã hỏi cái gì của nam giới làm cho họ thích nhất. Phần lớn các cô gái được điều tra đều trả lời họ thích giọng nói, đùi non, eo, thậm chí cả mông của nam hơn đương vật. Phần lớn phụ nữ ghét kiểu khoe dương vật, khoảng 1/2 số phụ nữ đã kết hôn đều có thái độ phản cảm khi thấy chồng có ý khoe dương vật. Tuyệt đại đa số phụ nữ đều nói lần đầu tiên nhìn thấy dương vật của chồng cương cứng họ không cảm thấy hưng phấn tình dục mà chỉ thấy kinh ngạc, sợ hãi, ác cảm, thậm chí buồn nôn. Nhưng thói quen khoe khí quan trong xã hội nguyên thuỷ rất có khả năng là sự thực. Một cặp vợ chồng nhà nhân loại học Mỹ đã khảo sát một bộ lạc ở Tân Guinee bất ngờ phát hiện một luận cứ vững chắc, đàn ông của bộ lạc đó tuy khỏa thân nhưng lại dùng một cái túi bọc dương vật rất độc đáo làm đồ trang sức. Mỗi nam giới trưởng thành đều có một vài cái túi bọc dương vật dài 30-60 cm, đường kính 8-10 cm, có cái cong có cái thẳng, ở đầu túi thường dùng lông chim trang sức thêm. Rõ ràng túi bọc dương vật là một bước phát triển của thói quen khoe dương vật. Nếu nói nữ không thích dương vật thì nam còn khoe nó với ai nữa? Có một số nhà nhân loại học cho rằng, dương vật là một khí quan để khoe, đối tượng khoe không phải là nữ mà là nam. Nghệ thuật tượng trưng bộ phận sinh dục của nam trong xã hội nam quyền cổ đại là một minh chứng. Nghệ thuật này là do một số đàn ông sáng tạo ra để khoe mẽ với những người đàn ông khác. Người thích thú dương vật dài to không phải là nữ mà là nam vì dương vật to tượng trưng cho sức mạnh, càng dễ giành thắng lợi trong cuộc cạnh tranh đoạt lấy phối ngẫu, càng dễ bảo tồn nòi giống. Sự tiến hoá của khí quan sinh dục có phối hợp với nhau. Sự tiến hoá của dương vật chịu sự hạn chế của âm đạo. Nếu không bị hạn chế như vậy thì dương vật có thể sẽ tiến hoá đến mức khó tưởng tượng nổi. Bất kể suy luận ra sao và suy luận có hợp lý hay không nhưng dương vật của người đàn ông vừa dài vừa to là một sự thực không thể chối cãi vả lại sự thực này tất phải có tính hợp lý và tính tất nhiên của nó. Mọi người đều mong việc này sẽ được giải thích chuẩn xác hơn.