Sau khi chia tay với thời kỳ thanh xuân, con người chưa thể ngay lập tức tiến hành hoạt động tình dục một cách bình thường mà còn phải trải qua một thời kỳ luyến ái hết sức tế nhị. Trong thời kỳ đó, con người không còn gặp trở ngại gì về mặt sinh lý và tâm lý trong hành vi tình dục nhưng họ (cả hai bên trai gái) đều không thể muốn làm gì thì làm vì còn được xã hội chấp thuận. Con người khác với động vật, hai con vật đực cái gặp nhau, nếu đều ở vào thời kỳ động tình và chỉ cần cả hai đều đồng ý là có thể giao phối ngay, không cần đợi được phê chuẩn. Con người không thể tuỳ tiện như vậy. Để bảo vệ chế độ đơn phối, xã hội loài người đã gắn chặt hành vi tính giao với hôn nhân, phải kết hôn, xác định rõ quan hệ xã hội rồi mới được phép sinh hoạt tình dục một cách hợp pháp. Thế là sinh ra đêm tân hôn thần bí, lãng mạn. Chỉ từ đêm đó trở đi con người mới có thể hoạt động tình dục dưới sự chấp thuận của xã hội và sự bảo vệ của pháp luật. Nhưng còn cần nói thêm rằng xã hội không phải nhất luật cấm đoán một hành vi tình dục trước khi kết hôn. Hành vi tình dục là một khái niệm rất rộng không chỉ là hành vi tính giao, tính giao chỉ là một mặt trong hành vi tình dục được gọi là hành vi tính giao có mục đích, ngoài ra có hành vi tình dục quá độ và hành vi tình dục ven biên. Hành vi tình dục quá độ là chỉ mọi động tác gần gũi thân yêu, hành vi tình dục ven biên chủ yếu là trao đổi tình cảm. Hành vi tính giao có mục đích trước khi kết hôn hiện nay vẫn chưa được xã hội chấp nhận nhưng hai loại hành vi tình dục kia không bị cấm đoán mà còn được khuyến khích tuỳ theo trình độ khai hoá tư tưởng của xã hội. Ví dụ viết thư tình là thuộc về hành vi tình dục ven biên. Thời phong kiến, một tiểu thư khuê các viết thư cho trai mà bị phát hiện thì bị coi là dâm loạn, ít nhất cũng sẽ bị mắng mỏ hoặc chê cười, nay thì khác hẳn rồi, viết thư tình là một chuyện đàng hoàng. Thư tình của các danh nhân còn trở thành những tác phẩm văn học ưu tú được người đọc và mô phỏng theo. Phương pháp viết thư tình đối với biên soạn thành sách để xuất bản, chuyện viết hộ thư tình, sao chép thư tình không còn là cái gì hiếm hoi, mọi người đã sớm quên mối quan hệ của nó với hành vi tình dục. Khi mới yêu nhau ta thường dùng hành vi tình dục ven biên để biểu lộ tình cảm của mình. Thư tình phải viết sao cho đậm đà tình cảm, lời lẽ dịu dàng, quấn quít, những vật nhỏ nhặt thường ngày như một chiếc khăn tay, một thẻ đánh dấu trong sách thậm chí một chiếc lá rơi đều có thể dùng làm vật lưu niệm yêu đương. Khoé mắt cũng truyền đạt được tình tứ dồi dào, vì vậy có những người khi mới đi vào luyến ái chẳng nói lên lời nhưng liếc mắt nhìn nhau là con tim rung động. Tại sao lại chỉ nhìn nhau mà đã rung động như vậy? Không có gì lạ cả, vì nó thuộc về hành vi tình dục, bất kể là bạn có nhận thức được nó hay không, cái mà nó truyền đạt đều là tình cảm tình dục. Tất nhiên tình cảm này còn mung lung lắm, chưa nhất định đến mức không nói lên lời nhưng lòng dạ vẩn vơ, xốn xang, ngập ngừng là điều rất bình thường. Con người lúc đó không còn là cậu thiếu niên mù mờ nên tuy có thể đây mới là lần đầu tiếp xúc với bạn khác giới nhưng ý thức giới tính cũng đã “lão luyện" rồi. Đi đôi với hành vi tình dục ven biên, họ thường nảy sinh ra hưng phấn tình dục và có hoạt động tâm lý tình dục mạnh mẽ. Nói một cách văn hoa, bầu nhiệt huyết thanh xuân của họ đang sôi động rộn ràng. Hành vi tình dục ven biên chỉ là một loại hành vi tình dục sơ cấp, nó có thể mang lại thi vị lãng mạn cho hai bên trai gái mới yêu nhau nhưng chưa mang đến sự thoả mãn về tình dục. Vì vậy khi hai bên đã yêu nhau đến một mức độ nào đó sẽ cảm thấy còn tiếc rẻ và họ sẽ chủ động leo thang tiến đến hành vi tình dục quá độ. Loại hành vi này rõ ràng hấp dẫn hơn loại ven biên, vuốt ve nhau thắm thiết, hôn nhau cháy bỏng, ôm nhau chặt, đó là những cơn sóng lớn đồng thời dội vào tâm linh và xác thịt đôi trai gái trẻ tuổi, khiến họ hưởng thụ đầy đủ cái dịu ngọt của yêu đương. Đối với thanh niên nam nữ chưa kết hôn, loại hành vi tình dục quá độ như vậy có thể đưa họ tới cao trào của tình cảm và giải toả phần lởn tình trạng căng thẳng về tình dục. Vì vậy họ tỏ ra hết sức thích thú và nhẫn nại đối với hành vi này. Họ có thể cứ hôn nhau lâu ơi là lâu, đến khi tắc thở mới chịu buông ra. Họ có thể ôm chặt lấy nhau vài chục phút, thậm chí hàng giờ mà không hề tỏ ra mệt nhọc khiến cho các cặp đã cưới nhau nhìn thấy mà thèm. Nhiều cô vợ oán trách chồng sau khi cưới chỉ chú ý đến chuyện làm tình mà không thích âu yếm vuốt ve vợ, hàng ngày kiếm được cái hôn của chồng khó hơn tát cạn biển Đông. Tất nhiên chồng làm như vậy là không đúng, nhưng các bà vợ cũng nên hiểu rằng vợ chồng được thoả mãn tình dục bằng cách giao hợp nên có phần coi nhẹ hành vi tình dục quá độ. Tính giao là đã nâng cấp trong hành vi tình dục. Đối với nam nữ thanh niên chưa kết hôn lại khác, họ khao khát việc nâng cấp đó của các cặp vợ chồng nhưng bản thân họ lại chưa có quyền nâng cấp, do đó hành vi tình dục quá độ là nội dung chủ yếu trong tiếp xúc tình dục của họ. Không tin xin bạn hãy nhìn xem, các thanh niên nam nữ mới làm quen với nhau thường hay chọn nơi nửa kín nửa hở để gặp nhau như công viên quán cà phê, vũ trường, vì hành vi tình dục ở các nơi đó không sợ bị người khác phát hiện vả lại cũng khó bị phát hiện. Còn các cặp nam nữ đã thân nhau rồi lại thích hẹn hò gặp nhau ở nơi kín đáo, càng vắng người càng tốt, vì họ không muốn để người khác phát hiện hành vi tình dục quá độ ở đó. Tất nhiên việc gì cũng có ngoại lệ, ví dụ có người hôn nhau ngay trên đường phố hoặc trên xe buýt. Chúng ta sẽ nhận thấy phương thức chủ yếu của hành vi tình dục quá độ trong thời kỳ luyến ái không khác gì phương thức chủ yếu trong giai đoạn âu yếm vuốt ve sờ mó trước khi giao hợp. Nếu nói có khác nhau thì chỉ khác nhau ở hậu quả chứ không khác ở hình thức, một đằng lấy giao hợp làm mục đích còn một đằng chỉ vuốt ve âu yếm ít khi đi đến chỗ giao hợp với nhau. Có thể nói rằng các thanh niên nam nữ khi có hành vi tình dục quá độ với nhau không phải nhằm để giao hợp như các cặp vợ chồng mà chỉ để trao đổi tình cảm với nhau. Như có nhà thơ đã viết: Anh tựa và ngực em, Cuộc đời vào cõi tiên Nhưng tình cảm con người không thể vĩnh viễn trong sáng. Hành vi tình dục quá độ có sức kích thích dục tình rất mạnh. Đối với trai gái trẻ tuổi chưa bao giờ được hưởng mùi ái ân, nó có sức quyến rũ lớn. Nói thẳng ra, mỗi khi ôm nhau, hôn nhau, vuốt ve nhau là trai gái chưa kết hôn đều có hưng phấn tình dục. Dương vật của nam sẽ sung huyết cương cứng, vú của nữ sẽ căng ra, âm đạo có dịch nhầy tiết ra. Tiến thêm một bước nữa là họ sẽ vượt qua hành vi tình dục quá độ để bước vào hành vi tính giao có mục đích. Muốn ngăn chặn bước phát triển này, phải dựa vào bản lĩnh tự kiềm chế của con người ngoài ra không có cách nào khác. Có người kém bản lĩnh, nhất là khi bị bản năng tình dục kích thích mạnh, là sẽ tỏ ra yếu đuối và không tránh được hành vi tính giao trước khi kết hôn. Tất nhiên ngoài nguyên nhân sinh lý ra còn có nhiều nhân tố tâm lý khác nhau có thể gây ra hành vi tình dục trước hôn nhân. Ví dụ có thanh niên chịu ảnh hưởng rất sâu sắc của trào lưu tự do tính giao và chủ nghĩa cốc nước của phương Tây nên không coi trọng quan hệ tình dục, thậm chí còn cho rằng chưa tính giao trước khi kết hôn là một dấu hiệu tư tưởng chưa được khai hoá. Những người này đã làm tình ngay từ khi mới yêu nhau hoặc ngay từ khi chưa yêu đương gì hết. Lại có người lo đối phương thay lòng đổi dạ nên dùng quan hệ xác thịt làm một thủ đoạn ràng buộc đối phương. Nhưng dù cho có rất nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân sinh lý vẫn có tác dụng lớn nhất thường xuyên nhất. Trước đây chúng ta thường nhấn mạnh thanh niên nam nữ phải tăng cường tự kiềm chế, trên thực tế đó chỉ là biện pháp tiêu cực. Biện pháp tích cực là phải giảm bớt hành vi tình dục quá độ, giảm bớt kích thích tình dục, như vậy mới có thể tránh không vượt qua hàng rào nguy hiểm đó. Nói như vậy không có nghĩa là ngăn cấm trai gái ôm nhau, hôn nhau mà chỉ là yêu cầu họ biết điểm giới hạn, nắm chắc điểm dừng, một khi thấy tình cảm của mình quá nóng bỏng là lập tức phải làm lạnh. Đối với hành vi tình dục có mục đích trước khi kết hôn có một số người coi là chuyện thường, trong số đó có nhiều trai gái chưa kết hôn. Họ khăng khăng nói đã sắp cưới rồi thì giao hợp với nhau chẳng qua chỉ là vấn đề thời gian sớm muộn mà thôi, không cần phải đắn đo nhiều. Họ không biết rằng hành vi tình dục có mục đích đó tức giao hợp trước khi kết hôn là rất tai hại. Trước hết nó không có lợi gì cho đôi trai gái chưa kết hôn. Trong thời kỳ luyến ái, hai bên còn đang ở giai đoạn tìm hiểu nhau, còn giữ tính độc lập lớn, về một ý nghĩa nào đó mà nói nó là một thứ hôn nhân thử nghiệm. Nếu phát hiện thấy hai bên không hợp nhau hoặc không được mãn ý về nhau thì có thể cắt quan hệ. Nếu trước khi kết hôn đã có quan hệ tính giao với nhau thì theo như trình độ văn minh hiện nay sẽ có khó khăn trong việc tìm bạn mới sau khi đã cắt quan hệ với bạn cũ, thậm chí vĩnh viễn không tìm được bạn mới. Quan hệ tính giao trước khi kết hôn còn có thể phủ bóng đen lên tình cảm vợ chồng sau khi kết hôn. Ví dụ có một đôi vợ chồng trước khi cưới đã hai lần phá thai, sau ngày cưới tình cảm không đằm thắm, anh chồng nghĩ trước khi cưới đã ngủ với mình thì chẳng lẽ lại chưa làm tình với người khác hay sao?". Còn chị vợ thầm nghĩ "Tại sao thái độ anh ta trước và sau ngày cưới lại khác nhau vậy? Hay là đã thích mới nới cũ rồi?" Thế là họ ngầm theo dõi nhau, chồng thấy vợ chuyện trò với người đàn ông khác là nghi ngờ anh ta là người tình của vợ. Vợ thấy chồng giao du với một phụ nữ khác là nghi ngờ chị ta là người tình của chồng. Sự nghi ngờ bệnh hoạn như vậy ngày càng nghiêm trọng, sau này cả hai đi khám bệnh, bác sĩ chẩn đoán họ mắc bệnh tinh thần phân liệt. Hành vi tình dục có mục đích trước hôn nhân còn gây ra áp lực tư tưởng rất lớn. Bất kể hành vi đó xuất phát từ tự nguyện hay bị bắt buộc, cả hai bên đều cảm thấy đã phạm một tội lỗi mà pháp luật không thể dung thứ, do đó sinh ra tâm trạng thất thường, lo lắng hồi hộp, căng thẳng. So sánh thấy bên nữ chịu áp lực tâm lý lớn hơn vì dư luận xã hội phần nhiều tập trung vào bên nữ, và cũng chính bên nữ lo hậu vận bị ruồng bỏ sau khi mất trinh. Nếu lại thụ thai nữa thì bên nữ còn phải gánh chịu nhiều chuyện phiền toái khác. Họ vừa sợ bị cha mẹ xỉ vả lại vừa sợ bị người đời chê cười, rồi lại còn ảnh hưởng đến công tác, học tập, thậm chí có khi còn bị kỷ luật nữa. Những gánh nặng về tinh thần như vậy cứ như một cái bóng đen lúc nào cũng bám theo cô gái, người kém ý chí thường mắc bệnh tinh thần thất thường ở mức nhẹ hoặc nặng. Cá biệt có người còn sinh ra biến thái về tâm lý và rơi vào vòng tội lỗi. Hành vi tình dục có mục đích trước khi kết hôn còn có liên quan với bệnh kém khả năng tình dục. Hành vi này thường đi kèm theo với tâm lý lo sợ, sợ bị người khác phát hiện, do đó buộc phải áp dụng chiến thuật “Tốc chiến tốc quyết" (giao hợp thật nhanh). Cách làm này không có lợi cho cả hai bên nam nữ, nam dễ bị chứng xuất tinh sớm, nữ dễ bị chứng thiếu cao trào tình dục do thường xuyên không được hưởng hết khoái cảm tình dục (vì thường phải làm tình vội vã). Khi thanh niên nam nữ sinh hoạt tình dục với nhau, thường không kịp thời lựa chọn đúng thời gian và địa điểm làm tình nên hệ số an toàn thấp, dễ xảy ra chuyện bất ngờ. Ví dụ có người làm tình ở buồng ngủ tập thể, đang vào cuộc thì bạn cùng buồng đột ngột trở về, thế là đâm ra hốt hoảng, từ đó mắc bệnh liệt dương.