ennaro ra lớn với Ellie, khi nhìn cô chống tay vào miệng hang để lọt người xuống: - Cô điên quá! Đừng có điên mà làm như thế! Ellie mỉm cười: - Có thể. - cô tụt người xuống nữa, tay chống hai vách hang và đột nhiên biến mất. Lỗ hang há miệng đen ngòm. Gennaro bắt đầu vã mồ hôi. Ông ta quay sang Muldoon đang đứng bên cạnh chiếc Jeep. - Tôi sẽ không làm như thế. - Làm chứ. - Tôi không thể làm thế. Tôi không thể leo xuống. - Họ đang đợi ông. Ông phải leo xuống. - Có chúa biết được cái gì dưới ấy. Tôi nói thật với ông đấy. Tôi không leo xuống đâu. - Ông phải leo xuống. Gennaro quay đi, nhìn xuống lỗ, rồi nhìn lui: - Tôi chịu thôi. Ông không thể bắt buộc được tôi. - Tôi chẳng bắt buộc gì ông. - Muldoon đưa lên một cây gậy sắt không rỉ - Có bao giờ ông chạm phải gậy choáng này chưa? - Chưa. - Gennaro nhìn cây gậy. - Ông sẽ chẳng dùng gậy đó với tôi. - Tôi nghĩ tốt hơn là ông leo xuống và đếm lũ thú ấy. Và tốt hơn nữa là ông phải xuống ngay. Gennaro nhìn lỗ hang, một cái lỗ đen ngòm, một cái miệng trên mặt đất. Rồi ông ta nhìn Muidoon, đứng đấy, to lớn và chẳng chút cảm xúc. Gennaro toát mồ hôi và đầu óc quay cuồng. Ông ta bắt đầu bước đến miệng hố. Đứng xa xa thấy nó nhỏ, nhưng khi đến gần dường như nó to thêm lên. Muldoon nói: - Thế chứ. Gennaro bắt đầu xuống hố theo cách thụt chân xuống trước nhưng rồi ông ta cảm thấy sợ hãi khi tiếp tục xuống theo cách ấy ý tưởng thụt xuống một nơi không biết có gì làm ông kinh sợ. Vì thế vào phút cuối, ông ta quay lại và leo xuống bằng cách thò đầu vào hang, tay dang rộng, chân đạp. Ông ta kéo mặt nạ xuống che mặt. Và đột nhiên Gennaro tuôn tới trước, tuột dài vào khoảng tối đen, nhìn vách hang biến mất vào bóng tối trước mặt, và rồi vách hang hẹp lại - hẹp nữa, hẹp một cách dễ sợ - ông ta cảm thấy đau đớn vì càng lúc càng bị ép người lại, bị ép tưởng đến bể phổi, ông ta chỉ lờ mờ nhận biết là con đường hầm hơi nghiêng, ông ta há miệng thở dốc, tóe đom đóm mắt, và đau đớn khắp người. Và rồi thình lình con đường lại nghiêng dốc xuống trở nên rộng hơn, Gennaro cảm thấy mật đất cứng, đúc xi măng, và khí mát lạnh. Thân hình ông ta bỗng nẩy lên, rồi rơi xuống, lăn tròn trên nền đúc bê tông. Có tiếng nói trong bóng tối. Mấy ngón tay sờ vào ông. Không khí mát lạnh như trong hang động. - Có làm sao không? - Ông ta có vẻ không hề gì. - Đang thở? - Vâng. Một bàn tay đàn bà xoa mặt ông. Đấy là Ellie. Cô thì thầm: - Ông nghe được không? - Tại sao mọi người thầm thì thế? - Gennaro hỏi. - Vì… - Cô đưa tay chỉ. Gennaro quay lại, lăn người, từ từ đứng dậy. Ông nhìn chăm chú khi mắt dần quen với bóng tối. Những thứ ông thấy đầu tiên, ánh lên trong bóng tối, là những con mắt. Những con mắt sáng rực màu lục. Hàng chục đôi mắt. Khắp xung quanh. Ông ta đang ở trên một bờ thành, giống như một bờ lề đường cao cách nền xi măng chừng hai mét. Có những thùng sắt lớn chồng chất nối tiếp nhau tạo cho họ một chỗ nấp, tránh được tầm nhìn của hai con velociraptor trưởng thành đang đứng ngay trước mặt họ, cách không quá một mét rưỡi. Mấy con thú màu lục đậm với vằn như vằn cọp màu nâu nhạt. Chúng đứng thẳng, lấy thăng bằng trên chiếc đuôi cứng duỗi dài. Chúng hoàn toàn yên lặng, nhìn quanh canh chừng với đôi mắt đen to. Ở chân mấy con trưởng thành, những con velociraptor con đang rúc rúc và kêu chíp chíp. Cách đấy xa hơn, trong bóng tối, mấy con raptor thanh niên nhào lộn đùa giỡn, phát ra những tiếng gừ gừ. Gennaro không dám thở. Hai con raptor! Gennaro chỉ cách đầu hai con thú chừng một, hai tấc. Hai con raptor xem như kề sát họ, đầu chúng ngóc lên ngóc xuống có vẻ bồn chồn. Thỉnh thoảng chúng khịt mũi như sốt ruột. Rồi chúng quay đi, về phía bầy chính. Khi mắt đã quen dần, lúc này Gennaro có thể thấy họ đang ở trong một loại cấu trúc rất khổng lồ dưới mặt đất, do người xây dựng, có những đường gờ đúc bê tông, và những cọc sắt lồi lên ở chỗ sẽ đúc tiếp. Và trong khoảng không gian rộng rãi này có rất nhiều con thú. Gennaro đoán chừng ít nhất cũng đến ba mươi con. Có lẽ còn nhiều hơn. Grant thì thào: - Cả một quần thể. Bốn hay sáu con trưởng thành. Những con còn lại là những con thanh niên hay con non. Ít nhất là hai lứa ấp. Một lứa năm ngoái và một lứa năm nay. Lũ con chừng bốn tháng tuổi. Có lẽ nở vào khoảng tháng tư. Một trong mấy con non, tò mò, nhảy lên bờ rìa đường, kêu chít chít và tiến về phía họ. Lúc này nó chỉ cách họ chừng ba mét. Gennaro thốt lên: - Ôi Lạy Chúa. Nhưng ngay lập tức, một trong mấy con trưởng thành tiến tới trước, cất đầu lên, và nhẹ nhàng dùng mõm hất con con quay lui. Con thú non kêu lên chíp chíp chống đối, rồi nhảy lên đứng trên sống mũi của con lớn. Con thú lớn cử động chầm chậm, cho con con leo lên trên đầu, xuống cổ, rồi xuống lưng. Từ vị trí được bảo vệ đó, con thú non quay lại, kêu chíp chíp thật to về phía mấy người đang xen vào chỗ của chúng. Mấy con lớn dường như chẳng chú ý gì đến họ cả. Gennaro thì thầm: - Tại sao chúng không tấn công chúng ta? Tôi không hiểu được. - Hẳn là chúng không thấy. Vào lúc này hình như chẳng còn cái trứng nào. - Grant lắc đầu, đáp. - Chúng ta còn ở đây bao lâu nữa? - Khi nào đếm xong trứng. Như Grant thấy, có ba lứa con non, được chăm sóc bởi ba cặp cha mẹ. Sự phân chia khu vực sinh hoạt tập trung quanh mấy ổ trứng, mặc dù đám con trưởng thành đối xử mềm mỏng với những con non, nghiêm khắc hơn với những con thanh niên, thỉnh thoảng táp táp vào mấy con lớn hơn khi chúng đùa giỡn quá hung dữ. Vào lúc này một con raptor tơ đến bên Ellie và cọ đầu vào chân cô. Ellie nhìn xuống và thấy chiếc tròng cổ với chiếc hộp đen. Chiếc dây tròng cổ đã làm trầy da cổ con thú. Con thú tơ kêu lên mấy tiếng nhỏ. Trong khoảng phòng rộng phía dưới, một trong mấy con thú trưởng thành tò mò quay mình về phía tiếng kêu. - Giáo sư nghĩ là tôi có thể tháo nó ra không? - Ellie nói với Grant. - Chỉ việc làm cho nhanh. - Ôkê. - Ellie ngồi xổm bên cạnh con thú. Nó lại kêu lên. Mấy con lớn khịt mũi, đầu ngóc lên ngóc xuống. Ellie vỗ về con thú tơ, gắng làm cho nó đừng kêu lên nữa. Cô đưa tay lần quanh chiếc dây tròng cổ, tới chỗ khuy gài để tháo ra. Con thú lại kêu lên một tiếng nhỏ. Mấy con lớn lại ngóc đầu. Và một con bắt đầu tiến về phía Ellie. Gennaro nín thở: - Ô chó thật. - Đừng có cử động. - Grant bảo ông ta - Cứ giữ yên. Con trưởng thành đi ngang chỗ họ, mấy chiếc vuốt cong gõ cong cóc trên nền bê tông. Con thú dửng lại trước mặt Ellie, cô vẫn ngồi xổm bên cạnh con thú non, đàng sau một hộp sắt. Con thú non lộ rõ nguyên cả thân hình, và tay Ellie vẫn còn nằm trên dây tròng cổ. Con thú lớn cất cao đầu, khịt mũi ngửi vào không khí; Chiếc đầu to lớn của nó rất gần với tay Ellie nhưng nó không thể thấy cô vì dãy thùng sắt kê tiếp nhau. Một chiếc lưỡi thò ra thăm dò. Grant đưa tay sờ một quả lựu đạn gây tê liệt, rút ra khỏi thắt lưng, đặt ngón tay cái lên, sẵn sàng rút chốt. Gennaro đưa một tay ra hiệu, lắc đầu, và rồi hất đầu về phía Ellie. Cô không mang mặt nạ. Grant để quả lựu đạn xuống, với tay lấy cây gậy choáng. Con thú lớn vẫn đứng sát Ellie. Ellie tháo chiếc dây da ra khỏi cổ con vật và thả xuống. Chiếc  khóa sắt kêu một tiếng cách trên mặt bê tông. Đầu con thú lớn ngóc nhanh rồi nghiêng về một phía, tìm tòi. Nó tiến tới lần nữa để thăm dò trong khi con thú tơ vui vẻ kêu chíp chíp nhảy đi chỗ khác. Con lớn vẫn đứng cạnh Ellie. Rồi cuối cùng nó quay mình, đi về phía tổ trứng. Gennaro buông một hơi thở dài: - Ôi, lạy Chúa. Chúng ta đi được chưa? - Không. Chúng ta còn phải làm vài ba việc. Trong ánh sáng huỳnh quang của kính nhìn đêm gắn vào mặt nạ, Grant từ chỗ của mình trên bờ đường, nhìn vào tổ trứng đầu tiên. Tổ được làm bằng bùn và rác tạo thành một chiếc tổ tròn, to, lõm xuống ở giữa theo hình một chiếc rổ. Ông đếm phần còn lại của mười bốn cái trứng. Dĩ nhiên ông không thể đếm được các vỏ trứng thật sự với một khoảng cách như thế, và dù sao thì cũng đã quá lâu kể từ khi chúng vỡ ra và các mảnh vỡ thì nằm rải rác khắp nền hầm, nhưng ông có thề đếm những vết lõm xuống bùn. Rõ ràng là mấy con raptor đã làm ổ một thời gian ngắn trước khi chúng đẻ, và mấy quả trứng còn để lại dấu trong bùn. Ông cũng thấy có bằng chứng là ít nhất có một quả bị vỡ ông tin là có mười ba con thú. Tổ trứng thứ hai bị gãy đôi. Nhưng Grant lượng đoán là tổ này có chín trứng. Tổ thứ ba có mười lăm trứng, nhưng cho thấy có ba trứng đã vỡ trước. Gennaro hỏi: - Tổng số bao nhiêu? - Ba mươi bốn con nở. - Grant đáp. - Ông thấy được mấy con? Grant lắc đầu. Lũ thú lớn nhỏ đang chạy nhảy khắp nơi trong khuôn nền các hầm, thoắt ra thoắt vào những chỗ có ánh sáng. Ellie bảo: - Tôi đang quan sát. Giáo sư hãy chụp ảnh để biết thật chắc. Mõm của các con thú con đều khác nhau. Tôi đếm được ba mươi ba. - Và những con tơ? - Hai mươi hai, nhưng giáo sư Grant, ông có thấy điều gì kỳ lạ nơi chúng không? - Điều gì? - Grant thì thầm. - Về cách chúng tự sắp chỗ đứng trong phòng. Chúng đang có những vị trí theo một mẫu mực nào đó hay một sự sắp xếp nào đó. Grant nhíu mày nhìn: - Hơi tối. - Không tối đâu. Giáo sư thử nhìn xem. Hãy trông những con nhỏ. Khi chúng đùa giỡn, chúng chạy chảy khắp mọi phía. Hãy chú ý cách chúng định hướng thân hình của chúng. Chúng xây mặt vào hoặc bức tường này hoặc bức tường kia. Giống như chúng sắp hàng vậy. - Tôi không hiểu, Ellie. Cô nghĩ là chúng có di căn của một quần thể? Như loài ong? - Không. Không đúng thế. Nó tinh vi hơn thế. Đây là một khuynh hướng. - Những con non làm như thế nào? - Không. Tất cả đều làm thế. Cả mấy con lớn nữa. Hãy nhìn chúng xem. Giáo sư thấy không, chúng đang sắp hàng. Grant nhíu mày. Dường như Ellie nói đúng. Mấy con thú làm đủ mọi cử chỉ, đủ mọi thái độ nhưng trong những lúc đứng yên, những lúc chúng nhìn nhau hay nghỉ xả hơi, chúng dường như định hướng thân hình theo những phương hướng đặc biệt, dường như có những con đường vô hình trên nền hầm. - Tôi cá đấy. Có thể có cơn gió… - Tôi có thấy gió gì đâu, giáo sư. - Chúng đang làm gì? Một loại tổ chức sống tập thể được biểu hiện theo kiểu chia chỗ ở? - Điều đó không có lý. Vì tất cả chúng đều làm như thế. Gennaro lật nắp đồng hồ đeo tay, dưới mặt đồng hồ là một la bàn. - Tôi biết là vật này sẽ có ngày được dùng. - Ông dùng nó làm gì ở tòa án? Gennaro lắc đầu và giải thích: - Vợ tôi tặng sinh nhật của tôi. - ông ta nhìn vào đồng hồ - Ấy, chúng không sắp hàng nhằm theo một vật gì… Tôi đoán chúng đứng theo hướng đông bắc - tây nam, hay hướng gì đại loại như thế. - Có thể chúng đang nghe cái gì đó, rồi quay đầu để nghe cho rõ. - Ellie góp ý. Grant cau mày. Ellie tiếp: - Hay đấy là một tập tính lễ nghi, một tập tính đặc biệt cùng chủng loại để nhận biết lẫn nhau. Nhưng có lẽ chẳng có ý nghĩa gì lớn hơn. - Ellie thở dài - Hoặc có lẽ đấy là một điều khó hiểu. Có thể khủng long là một loài khó hiểu. Hay đấy là một cách thông tin. Grant cũng đang suy nghĩ đến điều đó. Loài ong có thể thông tin với nhau trong không gian, bằng cách bay theo một điệu vũ nào đấy. Có lẽ khủng long cũng có thể làm theo cách ấy. Gennaro nhìn lũ thú và hỏi: - Tại sao chúng không đi ra ngoài? - Chúng là loài ăn đêm. - Vâng, nhưng chúng hầu như có vẻ đang ẩn núp. Grant nhún vai. Một lúc sau đó, những con non bắt đầu kêu chíp chíp và nhảy nhót xao động. Những con lớn nhìn có vẻ lạ lùng trong chốc lát. Và rồi, với những tiếng rúc và tiếng kêu vang dội trong khoảng không gian của căn hầm tối, tất cả các con khủng long quay đầu và chạy về phía cuối con đường hầm đúc bê tông, khuất trong bóng tối ở xa. HAMMOND Hammond nặng nề buông mình ngồi xuống trên đám đất ướt của dốc đồi và cố lấy lại hơi thở. Lạy Chúa, nóng quá. Lão nghĩ. Nóng và ẩm ướt. Lão cảm thấy dường như mình đang thở qua một miếng bọt bể. Lão nhìn xuống con suối, lúc này ở phía dưới, cách chỗ lão ngồi mười hai mét. Dường như đã hằng giờ trôi qua từ khi lão trỗi dậy khỏi làn nước suối và bắt đầu leo lên ngọn đồi. Mắt cá của lão bây giờ sưng vù và bầm tím. Lão không thể đè sức nặng của mình lên đấy được nữa. Lão bắt buộc phải nhảy lò cò lên đồi bằng chân kia, mà bây giờ đang đau nhức vì phải chịu đựng quá sức. Và lão khát nước. Trước khi bỏ lại con suối phía sau lão đã uống nước suối, cho dẫu biết thế là không khôn ngoan. Bây giờ, lão cảm thấy choáng váng, và trời đất thỉnh thoảng quay cuồng quanh lão. Lão thấy khó khăn trong việc giữ thăng bằng. Nhưng lão biết lão phải leo lên ngọn đồi, trở lại con đường phía trên ấy. Có tiếng chít chít, và những hòn đất nhỏ lăn xuống đồi ngang qua lão. Có con gì đó đang tới. Rồi lão thấy một con thú màu lục đậm nhảy xuống đồi về phía lão - một con khác - và một con khác nữa. Compys, lão nghĩ thầm với nỗi ớn lạnh. Những con thú ăn xác chết. Các con compys trông không có vẻ nguy hiểm. Chúng lớn chỉ bằng con gà mái, chúng đi tới với chiếc đầu giật giật, như mấy con gà mái. Nhưng lão biết chúng là những con thú độc. Những vết cắn của chúng có chất độc tác dụng chậm, chúng dùng để giết các con thú què. Các con thú què, lão nghĩ, cau mày. Con đầu tiên của mấy con compys đứng trên sườn đồi, nhìn lão chăm chăm. Nó đứng cách lão chừng một mét rưỡi, ngoài tầm tay của lão, và chỉ nhìn lão. Mấy con khác đến ngay sau đó, và chúng đứng thành một hàng. Canh chừng. Chúng nhảy lên, nhảy xuống kêu chút chít, vẫy vẫy mấy bàn tay nhỏ có móng. - Suỵt! Cút đi! - Lão ném một hòn đá. Mấy con compys lùi lại, nhưng chỉ một, hai bước. Chúng không sợ. Chúng dường như biết lão không thể làm gì được chúng. Nổi giận, Hammond, bẻ một cành cây gần đấy và dứ về phía chúng. Mấy con compys né tránh, nắm mấy chiếc lá, kêu chút chít vui vẻ. Dường như chúng cho rằng lão đang đùa với chúng. Lão lại nghĩ về chất độc. Lão nhớ một trong mấy người chăm sóc thú đã bị một con compys trong chuồng cắn. Người này nói rằng chất độc giống như thuốc phiện - dịu dàng, êm đềm. Không đau. Người bị cắn chỉ muốn ngủ. Quỷ tha ma bắt với thứ đó, lão nghĩ bụng. Hammond nhặt một hòn đá, ngắm cẩn thận, và ném, trúng một con ngay ngực. Con thú nhỏ kêu lên sợ hãi khi nó bị té lui, lăn tròn trên chiếc đuôi. Những con kia lập tức dạt lui. Thế mới được chứ. Hammond quay đi, và lại bắt đầu leo lên đồi. Níu các cành cây bằng cả hai tay, lão nhảy lò cò bằng chân trái, cảm thấy đau nhức nơi vế. Lão đi chưa được mươi bước thì một con compys nhảy lên lưng lão. Lão quay tay thật mạnh, đánh con thú văng đi xa, nhưng mất thăng bằng tuột lui xuống đồi. Khi lão dừng lại được, một con compys thứ hai nhảy tới cắn vào tay lão. Lão nhìn vết cắn với nỗi kinh hoàng, thấy máu chảy qua mấy ngón tay. Lão quay người và bắt đầu khó nhọc leo trở lại lên đồi. Một con compys khác nhảy lên vai lão, và lão cảm thấy đau khi con vật cắn vào cổ lão. Lão thét lên và hất con vật đi. Lão quay lại đối diện với mấy con thú, thở mạnh, chúng đều đứng quanh lão, nhảy nhót, nhìn lão. Từ dấu cắn trên cổ, lão cảm thấy máu âm ấm chảy qua vai, xuống xương sống. Nằm ngửa trên sườn đồi, lão bắt đầu thấy thoải mái một cách kỳ lạ, trí óc bay bổng. Lão nhận thấy mình chẳng có điều gì sai trái cả. Không có một nhầm lẫn nào đã phạm phải. Malcolm hoàn toàn không đúng trong lối phân tích của lão ấy. Hammond nằm rất yên tĩnh, yên tĩnh như một đứa trẻ trong nôi, và lão cảm thấy êm đềm một cách kỳ diệu. Khi con compys kế đó nhảy đến cắn vào mắt cá lão, lão chỉ dùng sức của một nửa ý muốn để đá nó đi. Những con thú nhỏ mon men đến gần hơn. Chẳng mấy chốc, chúng kêu chút chít đầy xung quanh lão, như những con chim vui vẻ tìm được mồi. Lão cất đầu lên khi một con compys khác nhảy lên ngực lão, con vật nhẹ và dễ chịu một cách kỳ lạ. Hammond chỉ cảm thấy một tí đau nhẹ, rất nhẹ, khi con compys cúi đầu cắn vào cổ lão.