Dịch giả: Lê Thùy Dương
Hiệu định: Nguyễn Bá Hưng
CUỘC ĐỜI CON GẤU XÁM (4)

    
hiều năm trước đây chính phủ quyết định một cách khôn ngoan biến khu vực gần đầu nguồn Yellowstone thành một vườn quốc gia. ở nơi đây, trong xứ sở rộng lớn của những điều kì diệu, không ai phải sợ hãi bởi vì chẳng ai có thể làm hại được ai. Cả thú dữ lẫn chim chóc ở đây đều không biết đến bạo lực là gì. Những cánh rừng trinh nguyên không hề biết đến búa rìu; công xưởng và hầm mỏ không hề làm vẩn đục dòng suối. Ở đây tất cả đều được bảo vệ đúng như thực chất của nó trước khi người da trắng xuất hiện.
Thú rừng chẳng mấy chốc đã biết khu vườn cấm này. Chúng nhanh chóng tạo ra ranh giới của khu vườn không có hàng rào bao bọc này và sung sướng sống ở đó. Cá tính của chúng hoàn toàn thay đổi: ở vườn cấm chúng chẳng hề sợ hãi khi gặp người, và bản thân chúng cũng không bao giờ tấn công người. Trong xứ sở an toàn này thậm chí thú vật cư xử với nhau cũng có phần nào rộng lượng hơn.
Ngoài sự bình an ra, lũ thú còn tìm thấy ở vườn Yellowstone nhiều thức ăn, và vì thế chúng tập trung ở đây với số lượng nhiều hơn bất cứ nơi nào khác. Ngay chính trung tâm vườn Yellowstone người ta xây lên một khách sạn. Lũ gấu đặc biệt tập trung ở vùng xung quanh khách sạn. Trong khoảng cách một phần tư dặm từ khách sạn đến rừng có một trảng cỏ bằng phẳng, hằng ngày những người phục vụ thường mang đến đó những thức ăn thừa bỏ đi cho lũ gấu. Và mỗi năm số gấu tham gia vào bữa ăn này lại mỗi tăng thêm. Thường xuyên có thể gặp cùng một lúc hàng tá giống gấu khác nhau: đen, nâu, nâu sẫm, xám, trắng bạc, lớn nhỏ đủ loại. Ở đây có cả những gia đình và cả những kẻ lang thang cô độc. Tất cả bọn chúng đều hiểu rất rõ ràng, trong vườn quốc gia này cấm không được sử dụng bạo lực, và ngay cả những con vật dữ dằn nhất cũng cư xử rất nhẹ nhàng. Hàng chục con gấu qua lại xung quanh khách sạn, thỉnh thoảng cũng ẩu đả lẫn nhau nhưng không bao giờ có con nào lại dám tấn công người. Hằng năm lũ gấu đến rồi lại đi, những người sống trong khách sạn thường xuyên trông thấy chúng.
Những người phục vụ ở khách sạn đã quen với nhiều con. Gấu thường xuất hiện vào mùa hè, khi khách sạn mở cửa và bỏ đi khi khách sạn đóng cửa. Không ai biết chúng từ đâu đến và đi về đâu.
Tình cờ người chủ trang trại Paette đến vườn quốc gia Yellowstone. Ông dừng lại nghỉ ở khách sạn và ra trảng cỏ xem bữa ăn của bọn gấu. Tại đó có một số gấu đen đang ăn. Đến chiều bọn chúng bỏ chạy toán loạn bởi vì có một con gấu lớn màu lông xám ánh bạc lừng lững tiến đến. Người hướng dẫn vừa chỉ vào nó vừa nói với viên chủ trang trại:
- Đó là con gấu lớn nhất trong vườn quốc gia. May mà nó trầm tĩnh hiền lành, chứ không thì có trời biết đã xảy ra chuyện gì.
- Con gấu đó mà hiền lành à? - Người chủ trang trại kinh ngạc.
Ông chăm chú quan sát con gấu đang đi với cái dáng núng na núng nính quen thuộc và nổi lên giữa trảng cỏ như một đụn cỏ khô.
- Đúng là con Lông Sáng từ Meteetsee đến rồi! Một con gấu đáng sợ nhất trong vùng chúng tôi đấy!
- Vị tất đã phải là nó. - người hướng dẫn nói - Nó thường xuyên tới đây hằng năm vào khoảng tháng Bảy, tháng Tám, và tôi tin là nó sống đâu gần đây thôi.
- Trong khoảng tháng Bảy, tháng Tám ư? Nếu thế thì đích thực là Lông Sáng rồi. Đúng thời điểm đó nó biến mất khỏi chỗ chúng tôi. - người chủ trang trại nói. - Nhìn kìa, nó hơi khập khiễng chân sau, còn một chân trước thì không đủ móng… Vậy là đã rõ mùa hè nó đi đâu? Tuy nhiên tôi khó mà tin được là cái lão già hay làm náo động này lại biết cách cư xử lịch thiệp tại nơi ở cách xa nhà mình.
Lông Sáng trở thành nhân vật nổi tiếng của vườn Yellowstone. Chỉ có một lần nó xử sự quá đáng. Đó là lần đầu tiên nó đến đây khi còn chưa biết rõ phong tục tập quán của vườn.
Chẳng biết tại sao nó tiến lại gần khách sạn và vào thẳng luôn cửa trước. Tại phòng ngoài nó đứng thẳng người trên tầm cao tám bộ và bước về phía văn phòng quản trị.
Tất cả mọi người có mặt ở đó đều kinh hoàng bỏ chạy. Lông Sáng vào trong văn phòng. Người thư kí ngồi đó bèn nói: "Nếu mày cảm thấy ngồi đây thích hơn thì xin mời, tao nhường mày". Nói xong anh ta nhẩy qua bàn và chạy vào phòng điện thoại.
Từ đó anh ta gọi dây nói cho ông phụ trách khách sạn: "Một con gấu già đang ngồi trong văn phòng, và rõ ràng là nó muốn điều khiển khách sạn. Có thể bắn được không?". Anh ta nhận được câu trả lời qua điện thoại: "Cấm không được bắn tại vườn quốc gia. Hãy sử dụng vòi cứu hỏa." Người thư kí làm đúng như vậy. Gấu hoàn toàn không ngờ có bước xoay chuyển tình thế này liền nhảy qua bàn và chạy mất. Nó nặng nề giậm chân gõ móng xuống sàn. Nó lạc lối chạy nhào qua cửa phụ, rồi qua bếp và kịp thời mang theo nửa con bò treo ở đó. Đấy là lỗi lầm duy nhất của nó… Mặc dù nó còn phá hoại hòa bình trong vườn một lần nữa nhưng lần này do lỗi của một con gấu cái, con này tấn công nó trước. Con gấu cái này thuộc nòi gấu đen và nổi tiếng là hay gây gổ. Nó có một đứa con thiểu não, quặt quẹo. Nhưng con mẹ lại lấy làm kiêu hãnh về đứa con và thường sẵn sàng bênh vực nó. Như tất cả những đứa con được nuông chiều, chú gấu con là một kẻ nhõng nhẽo, hay sinh sự đành hanh. Gấu mẹ to cao và dữ tợn, nó dễ dàng nhấc bổng lũ gấu đen kia, nhưng khi nó định giở trò "đuổi" cụ Lông Sáng thì cụ đã tặng cho nó một cái vả xứng đáng đến độ nó bắn lùi lại phía sau như một quả bóng nhỏ. Lông Sáng đuổi theo và có lẽ đã quật chết nó, nếu con gấu cái không kịp thời thót lên cây. Con nó cũng đã leo lên cây đó trước rồi và đang kêu thét vì sợ hãi.
Mọi chuyện phiền phức với con gấu mẹ chấm dứt ở đây. Về sau nó cố không gây sự với Lông Sáng nữa. Và Lông Sáng nổi tiếng là một con gấu ưa hòa bình. Rất nhiều người ở khách sạn thậm chí nghĩ rằng nó đến từ một nơi nào đó không hề có súng đạn, cạm bẫy, và do đó mà nó có đức hạnh như vậy.
XIII
Mọi người đều biết rõ rằng gấu xám ở vùng Bitter-root là những con gấu đểu cáng nhất thế giới. Mạch núi Bitter-root phân bố ở phần khó tới nhất của cả vùng núi non. Nơi đó gập ghềnh những khe đá và mọc đầy bụi cây rậm rạp.
Không thể đi ngựa đến đó được, mà săn bắn cũng rất khó.
Đó là nơi ở thuận tiện cho lũ gấu. Mật độ tập trung gấu dẫn đến đây hằng hà sa số thợ săn.
"Lũ gấu xù", - thợ săn gọi gấu vùng Bitter-root như vậy - là những con thú rất tinh ranh và dũng cảm. Con gấu xù già hiểu các loại thực vật và rễ cây còn hơn cả một viện nghiên cứu thực vật học, và còn sành sỏi các loại bẫy hơn cả trăm ông thợ săn. Gấu xù biết một cách chính xác là ở đâu, và khi nào mới có loại giun hay ấu trùng này khác. Khứu giác của nó nhận biết từ xa hàng dặm người đi săn đến với nó mang theo thứ gì: bả, chó, bẫy, súng hay tất cả các thứ đó cùng một lúc. Và mọi con gấu xù đều có chung một quy tắc thường làm cho thợ săn bối rối: "Nếu định làm điều gì thì làm ngay đi và làm đến cùng".
Khi gặp người gấu xù quyết định chớp nhoáng, tấn công hay là bỏ chạy, và nếu đã lao vào người thì phải chiến đấu một mất một còn.
Gấu vùng Badlands không hành động như vậy. Chúng thường đứng thẳng trên hai chân sau và cất tiếng rống vang như sấm. Trong khoảnh khắc đó người đi săn đã kịp thời nhả đạn. Con người đã quen với tiếng kêu rống, nhưng gấu thì chẳng làm sao quen được với những viên đạn. Đó là lí do vì sao gấu ở Badlands hoàn toàn bị tiêu diệt.
Với "lũ gấu xù" thì vấn đề khác hẳn. Không khi nào bạn đoán trước được con gấu xù sẽ hành động ra sao.
Nói chung gấu Bitter-root rõ ràng là thành thạo trong việc trốn chạy kẻ thù, và mặc cho số đông người da trắng đến nơi đây chúng vẫn cứ tiếp tục sống và sinh sôi nảy nở.
Nhưng nơi nào cũng vậy tất nhiên chỉ có thể nuôi sống một số lượng gấu nhất định, số còn lại buộc phải đi tìm nơi ở mới. Thế là chuyện này đã xảy ra với một con gấu xù còn trẻ, nhanh nhẹn, tháo vát. Nó không thể ở lại nơi nó đã sinh ra và đã đi chu du khắp thế gian tìm cho mình một chốn nương thân.
Nó không to lắm - nếu rất to thì nó đã chẳng phải bỏ đi - nhưng đủ khôn để kiếm được một chỗ tốt ở nơi thuận lợi. Nó đến tận vùng núi có con sông Salmon nhưng không ưa nơi đó, nó đến cả vùng đồng bằng có những bờ rào chăng dây thép gai ở Snake và dĩ nhiên cũng rời khỏi nơi đó; sự ngẫu nhiên ngăn cản nó không đến được khu vườn quốc gia Yellowstone là nơi nó có lẽ sống được; nó cũng mò sang cả dãy núi đầu nguồn của con sông Snake nhưng ở đó thợ săn còn nhiều hơn quả rừng; nó lại quay sang dãy núi Tetons nhưng ở đây cái làng nhỏ Jackson's Hole nhan nhản những người lại đe dọa nó nhiều điều phiền toái.
Cho đến lúc này tất cả những điều đó đều không có liên hệ gì đến câu chuyện chú Lông Sáng của chúng ta, nhưng đến đoạn cuối của toàn bộ cuộc hành trình đó gấu xù đã đi qua rặng núi Gros Ventre và bước vào thượng lưu sông Graybull, tức là đi qua đường phân thủy vào lãnh địa của gấu xám vùng Meteetsee.
Từ khi gấu xù rời khỏi vùng Jackson's Hole nó không gặp con người lần nào nữa. Lãnh địa của Lông Sáng làm nó ngỡ thiên đường: nơi đây mới nhiều thức ăn làm sao. Nó hăm hở thưởng thức tất cả mọi thứ ngon lành cho đến khi bỗng nhiên phát hiện một cái cây có dòng chữ đề của Lông Sáng: "Những kẻ xâm phạm ranh giới, hãy coi chừng!".
Gấu xù dựa lưng vào thân cây và vô cùng ngạc nhiên: "Quỷ tha ma bắt nó đi, nhưng sao mà nó vĩ đại thế.".
Dấu mũi của Lông Sáng có thể cho phép suy ra rằng đầu và cổ nó còn cao hơn cả nơi mà con gấu xù có thể với tới. Phát hiện ra điều đó, nếu phải con khác thì đã cuốn gói rồi, nhưng gấu xù nhanh chóng hiểu ra ngay vấn đề là nó sẽ sống rất sung sướng ở nơi đây nếu như không có con gấu xám khổng lồ. Nó thận trọng đánh hơi khu vực, chăm chú quan sát một lượt xem có con gấu nào không, và bắt đầu đi tìm thức ăn như không có chuyện gì xảy ra.
Cách cái cây có dòng chữ của Lông Sáng hai bước chân có một gốc thông già bị đổ. Ở rừng núi Bitter-root bên dưới những gốc cây như vậy "gấu xù" thường tìm được ổ chuột. Bây giờ nó cũng lật gốc cây lên, nhưng chẳng thấy gì cả. Gốc cây được nó lăn đến cái cây có ghi dấu của Lông Sáng. Trong bộ óc láu cá của "gấu xù" bất ngờ nảy ra một ý hay. Nó quay đầu bốn phía, nhìn bằng cặp mắt ti hí của mình rồi nhìn lên cây, nó đứng lên gốc thông quay lưng lại phía thân cây và vạch dấu riêng của mình vào thân cây. Và dòng chữ mới này còn cao hơn dòng chữ của Lông Sáng đến một cái đầu. "Gấu xù" cọ lưng vào thân cây rõ lâu và mạnh. Sau đó nó tìm một vũng nước bẩn, nhúng bẩn một cách kĩ lưỡng toàn bộ đầu và hai vai, rồi lại trèo lên gốc thông đổ và cọ lưng lần nữa vào thân cây. Một cái đầu to tướng hiện lên và còn được tăng thêm uy lực bằng những vết móng cào xước trên vỏ cây. Dòng chữ của "gấu xù" là lời thách thức với người chủ cũ của nơi này - lời thách đấu một cuộc tỉ thí một mất một còn vì vùng đất đai phì nhiêu này. Gốc cây sau khi "gấu xù" nhảy xuống đã được nó lăn đi chỗ khác.
"Gấu xù" đi tiếp xuống dưới dọc theo khe núi, đưa mắt láo liên khắp mọi chỗ xem kẻ thù có ở gần đó không.
Chẳng mấy chốc Lông Sáng nhận ra trong lãnh địa của mình có dấu vết một con gấu lạ, và trong nó bừng thức dậy tính hung dữ điên dại. Nó lần theo dấu vết kẻ thù hết dặm này đến dặm khác nhưng "gấu xù" rất tinh ranh, nó thành công trong việc tránh không để lọt vào mắt Lông Sáng. "Gấu xù" tiến đến từng cái cây có dấu vết Lông Sáng và láu cá cố để lại dấu vết của mình cao hơn.
Để làm việc đó nó sử dụng cả từng gốc cây, từng tảng đá cũng như những mô đất nhỏ, tùy theo ở đâu có thứ gì thì dùng thứ đó. Nếu gặp phải cây nào không thể giở trò bịp bợm được thì nó bỏ qua, và chọn cây khác ở gần đó khi bên cạnh đó có gốc cây đổ hoặc tảng đá nào đó.
Ngay lập tức Lông Sáng nhận thấy có dấu của một con gấu lạ kì quái nào đó ở khắp mọi nơi, trên các thân cây, cao hơn cả dấu hiệu của riêng nó. Thậm chí Lông Sáng không tin tưởng rằng nó có đủ sức đương đầu với tên khổng lồ như vậy không. Tuy nhiên, cũng như mọi lần Lông Sáng không hề run sợ và sẵn sàng lao vào trận chiến với bất cứ ai. Và hằng ngày nó qua lại khắp lãnh địa của mình để theo dõi kẻ thù. Ngày nào nó cũng tìm thấy dấu chân hắn và càng ngày nó càng hay bắt gặp những cái cây có dấu hiệu cao hơn dấu hiệu của bản thân nó nhiều.
Những năm sau này thị giác của con gấu già kém đi rõ rệt, mắt nó không phân biệt được các vật ở xa, và mặc dù Lông Sáng thường xuyên ngửi thấy hơi "gấu xù" nhưng nó không tài nào gặp được hắn. Đại để Lông Sáng chẳng còn trẻ trung gì nữa, móng vuốt và hàm răng đã mòn đi, cùn đi, và mối nguy hiểm thường xuyên đe dọa này làm nó rất lo lắng. Các vết thương cũ bây giờ càng ngày càng hay đau, và tuy rằng nếu có kẻ nào thách thức nó vẫn đủ dũng khí chiến đấu với bất cứ ai và thậm chí với bất cứ số đông kẻ thù nào, nhưng sự chờ đợi kẻ thù căng thẳng liên tục và nỗi lo lắng bị kẻ thù bắt gặp bất ngờ đã ảnh hưởng mạnh đến tâm trạng và thậm chí đến cả sức khỏe của nó nữa.
XIV
"Gấu xù" cũng luôn luôn thận trọng. Hắn làm rối mù dấu vết và lúc nào cũng sẵn sàng bỏ chạy khi biết rằng cuộc đụng độ với Lông Sáng sẽ đưa hắn đến chỗ chết.
Thường hắn trốn đâu đó, dõi theo con gấu khổng lồ, lo sợ gió sẽ tổ cáo sự có mặt của hắn. Chỉ có sự thô bỉ mới cứu thoát được hắn. Một lần hắn thoát khỏi tay Lông Sáng chỉ nhờ chuồn được lên cao theo một khe núi hẹp mà Lông Sáng không tài nào lách lọt thân hình đồ sộ của mình qua. Và với sự kiên trì bền bỉ hắn cứ đánh dấu, đánh dấu mãi lên cây, thâm nhập mãi sâu vào vùng đất của Lông Sáng.
Bỗng nhiên "gấu xù" đánh hơi thấy nguồn nước lưu hoàng và đi về phía đó. Hắn chẳng hiểu đó là cái gì, mà cũng không thèm quan tâm đến nguồn nước. Nhưng "gấu xù" để ý đến dấu chân của Lông Sáng để lại xung quanh.
Nhìn thấy những dấu vết đó, "gấu xù" trước hết cố vét thật nhiều bùn trong suối. Trên cây, nơi Lông Sáng chải lông, hắn đứng lên đỉnh mỏm đá đánh một cái dấu cao hơn đúng năm bộ so với dấu của Lông Sáng. Sau đó nó lội xuống suối, chạy tới chạy lui làm đục ngầu bồn tắm lên. Trong khi làm như thế "gấu xù" sắc sảo quan sát bốn phía. Thình lình từ phía rừng đưa đến một tiếng động, và "gấu xù" lặng người ngay tại chỗ. Tiếng động đó nghe ngày một gần, và "gấu xù" cảm thấy ngay lập tức rất rõ cái mùi hắn căm ghét là mùi của Lông Sáng. "Gấu xù" hoảng sợ chạy về hướng ngược lại và trốn giữa đám cây cối.
Thời gian gần đây Lông Sáng không được khỏe. Những cơn đau cũ ở chân lại hành hạ nó, rồi lại còn cái đau ở vai phải, nơi vẫn chễm chệ hai viên đạn. Lông Sáng đi chậm chạp, khập khiễng và thỉnh thoảng co giật lên. Bỗng nhiên mũi nó đánh hơi thấy kẻ thù. Cùng lúc đó nó nhìn thấy dấu chân trên đất bùn. Dấu chân theo con mắt nó mách bảo thì thuộc một con gấu không to lắm, nhưng mũi nó một mực khẳng định đó là dấu vết một tên khổng lồ. Thêm vào đó nó nhìn lên cái cây có dấu vết của mình lại thấy dấu của con gấu lạ nằm ở chỗ cao hơn. Lông Sáng cảm thấy con gấu lạ hoàn toàn ở gần đâu đây và có thể xuất hiện bất cứ lúc nào.
Đã lâu Lông Sáng không khỏe khoắn và yếu đi rõ rệt do những cơn đau. Nó chẳng muốn bắt đầu cuộc giao tranh sống mái. Cho nên nó thậm chí không dùng cả bồn tắm của mình nữa, và quay đi lê bước về hướng ngược lại với suối nước. Lần đầu tiên từ khi lớn đến giờ Lông Sáng né tránh cuộc đụng độ với kẻ thù.
Đó là giây phút quyết định cuộc đời Lông Sáng. Giá như nó lần theo dấu chân kẻ thù thì chỉ qua năm chục bước nó đã tìm thấy hắn đang sợ gần chết, người co dúm lại, toàn thân run bần bật. "Gấu xù" ngồi gần một gốc cây trên bãi cỏ, bốn phía bao bọc những tảng đá. Bãi cỏ này quả là một cái cạm bẫy thiên nhiên, và tại đây Lông Sáng chắc chắn có thể hạ thủ kẻ địch. Giá như nó cứ hãy cứ tắm trong bồn nước lưu hoàng đi đã thì có phải sức lực và lòng dũng cảm sẽ quay trở lại với nó, và nếu không phải lần này thì sẽ là lần khác nó cũng gặp "gấu xù" và giải quyết được một cách thích đáng. Nhưng Lông Sáng đã quay đi và điều đó đã quyết định số phận của nó.
Lông Sáng lặng lẽ lê bước, chân càng khập khiễng hơn, đi dọc theo những nhánh dưới của rặng núi Shoshone. Chẳng mấy chốc nó ngửi thấy đúng cái mùi đáng sợ mà bao năm nay nó đã thấy nhưng chưa hiểu đó là mùi gì.
Bây giờ mùi ấy đưa thẳng lại từ phía nó đang đi tới. Và cuối cùng Lông Sáng phát hiện được mùi này bốc ra từ một chỗ trũng trơ trụi, không lớn lắm và dưới đáy đầy những xương cùng xác chết đen xì. Lông Sáng lúc này đã nhận rõ mùi của đủ loại thú rừng, nhưng đó không phải là mùi của thú còn sống mà là mùi thú chết. Từ chỗ nứt nẻ của các tảng đá, nằm ở phía cuối hố trũng bốc lên một luồng hơi chết người. Thứ hơi đó không nhìn thấy nhưng nặng nề, phủ đầy cả hố trũng và bay ra ngoài từ phía cuối hố. Đó quả là một thứ mùi thối rất ghê tởm, làm đầu óc quay cuồng và muốn ngủ. Lông Sáng vội vã quay đi và rất hài lòng khi lại hít thở hương vị trong lành của rừng thông.
Lông Sáng nhường kẻ lạ mặt quyền sở hữu con suối lưu hoàng và không đến đó nữa. Bệnh thấp khớp của nó không được điều trị ngày càng nặng thêm và Lông Sáng ngày càng kém khả năng chiến đấu với kẻ địch, thậm chí kém cả khả năng bỏ chạy nữa.
Thỉnh thoảng có lúc bắt gặp dấu chân địch thủ, Lông Sáng cũng lấy lại được tinh thần thượng võ khi xưa và buông một tiếng rống vang như sấm rền. Mặc dầu nó cảm thấy đau đớn ghê gớm nhưng nó vẫn tập tễnh lần theo dấu vết những mong lập tức kết liễu con gấu đáng nguyền rủa kia. Tuy nhiên nó chẳng khi nào đạt được mục đích đuổi kịp tên khổng lồ bí mật.
Có lần Lông Sáng đoán kẻ thù ở gần đâu đó đúng vào thời điểm nó đang lâm vào tình thế hoàn toàn bất lợi trong chiến đấu. Lúc đó nó đành hoãn cuộc chiến lại bữa khác. Nhưng khi điều kiện chiến đấu hoàn toàn có lợi thì nó lại không tài nào đến sát "gấu xù" được. Rõ ràng là lợi thế thuộc về kẻ nào kiên gan chờ đợi.
Có những ngày Lông Sáng thấy trong người khó ở đến mức không thể nghĩ tới giao tranh, còn khi nó khá hơn thì kẻ thù lại luôn lẩn tránh.
Lông Sáng nhận thấy ngay lập tức là dấu vết kẻ địch hay gặp nhất ở những nơi dồi dào thức ăn. Và trong những ngày Lông Sáng cảm thấy không đủ sức chiến đấu với kẻ thù thì nó bắt đầu lánh xa những nơi đó. Nhưng rồi nó hầu như lúc nào cũng thấy khó ở cho nên hóa ra là nó đã dâng cho kẻ lạ mặt phần đất tốt nhất trong lãnh địa của mình.
Mấy tuần lễ qua đi. Nhiều lần Lông Sáng định đi tắm nước suối lưu hoàng, nhưng rồi nó lại không đi và ngày càng trở nên tồi tệ hơn. Giờ đây nó thấy đau thường xuyên cả chân sau lẫn vai phải.
Lông Sáng chờ đợi quá lâu cuộc đụng độ nên luôn ở tình
trạng căng thẳng. Nỗi lo lắng ưu tư thường xuyên làm mất đi vẻ quả cảm của nó. Bây giờ nó chỉ còn nghĩ đến việc tránh sao khỏi gặp kẻ thù chừng nào nó còn chưa thấy khá hơn.
Và thế là sự nhượng bộ chút ít ban đầu đã dẫn đến cuộc rút lui hoàn toàn, Lông Sáng lùi mãi xuống phía dưới dọc bờ sông để khỏi bắt gặp "gấu xù". Càng ngày nó càng kiếm được ít thức ăn hơn. Do thường xuyên không được ăn no Lông Sáng yếu đi trông thấy.
Dần dà trong lãnh địa của Lông Sáng còn sót lại cho nó mỗi phần hạ lưu sông Piney. Đó chính là chỗ nó từng sống hồi nào với mẹ và các em mình. Và cuộc sống bây giờ gợi lại nhiều kỉ niệm cuộc đời của chú gấu xám con bé bỏng không nơi nương tựa không có gia đình. Có lẽ nó cũng sẽ thấy trong lòng khác hẳn nếu như có một gia đình.
Một bữa vào buổi sáng Lông Sáng lặng lẽ khập khiễng đi trong cánh rừng mọc đầy hoàn diệp liễu. Nó tìm kiếm rễ cây nhỏ hoặc trái cây bị sâu đục mà thậm chí cả sóc và gà rừng cũng ghê tởm chẳng thèm ăn.
Bỗng nhiên nó nghe đâu đây tiếng đá lăn và chẳng mấy chốc đã thấy cái mùi khó chịu của kẻ thù xộc vào mũi. Lông Sáng nhanh chóng băng qua con sông Piney lạnh buốt như băng. Thuở xưa nó cũng đã từng qua con sông này rồi. Nước lạnh làm nó thấy đau ghê gớm. Nhưng nó không để ý đến điều đó và cứ đi xa mãi, xa mãi. Nhưng đi đâu đây? Nó có dự trữ một con đường duy nhất là đến với nơi ở của loài người. Tuy nhiên ở đó từ lâu trước khi nó đến đã xảy ra cảnh chạy ngược chạy xuôi đến độ khiến nó quyết định bỏ đi.
Biết đi đâu bây giờ? Như đã thấy, nó buộc phải bỏ lại tất cả đất đai của mình cho một kẻ xâm nhập đáng nguyền rủa.
Lông Sáng cảm thấy giờ đây nó đã thất bại hoàn toàn, nó bị làm nhục và bị đuổi khỏi vùng đất của mình bởi một con gấu lạ hoắc, quá ư là khỏe nếu như nó có ý định chiến đấu với hắn. Và Lông Sáng đi về hướng tây, bỏ lại phía sau lãnh địa của mình. Nhưng đôi chân hùng dũng của nó không còn có được sức lực và sự nhanh nhẹn trước kia, và vì thế bây giờ nó mất nhiều thời gian gấp ba lần trước trong mỗi cuộc di chuyển quen thuộc. Chốc chốc nó ngoái lại xem kẻ thù có đuổi theo nó hay không. Trước mắt nó, dãy núi Shoshone ló ra ở tít đàng xa. Trong rặng núi âm u hiểm trở đó không có kẻ thù, còn đằng sau rặng núi đó là vườn quốc gia Yellowstone. Tiến lên phía trước, tiến lên phía trước!
Lông Sáng loạng choạng trèo lên cao, đúng lúc đó mũi nó ngửi thấy mùi của khe xói Thần Chết, tức là chính cái hố trũng bốc lên thứ hơi chết người, và nó bỗng cảm thấy khắp nơi đều mang màu chết chóc. Mọi khi Lông Sáng vân tránh xa cái mùi ngột ngạt đó, nhưng lần này một cái gì đó cứ quyến rũ nó lại gần. Khe Thần Chết nằm ngay trên đường đi của Lông Sáng.
Lông Sáng ngẩng cao cái mõm xám có chòm râu cằm dài bạc trắng bay phất phơ theo gió. Cái mùi ngộp thở thường vẫn làm nó khó chịu bỗng dưng trở nên hấp dẫn và ngọt ngào một cách khó hiểu, Lông Sáng dừng lại và quan sát xung quanh. Đằng xa kia ở khắp mọi phía trong tầm mắt là một vùng mênh mông tít tắp, đã từng có thời thuộc về nó tất cả, đó là nơi nó đã ngự trị trong rất nhiều năm và là nơi không có kẻ nào đám cả gan mặt đối mặt với nó.
Khung cảnh bầy ra trước mắt Lông Sáng thật tuyệt mĩ. Nhưng giờ đây nó không nghĩ đến vẻ đẹp. Nó nghĩ đến niềm sung sướng vô biên được sống ở miền đất này, nghĩ đến đã có lúc nào đó xứ sở này thuộc quyền sở hữu của nó, còn bây giờ nó đã mất hết. Nó nghĩ rằng sức lực đã cạn và cần tìm một nơi có thể yên ổn sống một quãng đời.
Phía xa kia, ở đằng sau đãy núi Shoshone có một nơi như vậy, ở nơi đó một kẻ bây giờ hoàn toàn yếu đuối, bất lực có thể sống an phận. Đó là vườn quốc gia Yellowstone. Nhưng liệu nó còn đủ sức đến đó hay không? Vườn quốc gia quả thực ở rất xa. Nhưng đến đó mà làm chi? Đấy, ngay tại đây, trong cái hố trũng nhỏ bé này cũng có thể tìm được sự yên tĩnh và giấc ngủ ngàn thu.
Lông Sáng dừng lại một chút ở lối vào.
Trong lúc nó đứng thì cái thứ hơi độc giết người được gió đưa đi đã bắt đầu âm thầm làm công việc của mình. Hơi độc dần dần ru ngủ cả năm kẻ bảo vệ của con gấu: cả khứu giác, thị giác, thính giác, xúc giác và vị giác. Cả mũi nó, người lãnh đạo đáng tin nhất từ thuở lọt lòng cũng hoàn toàn từ chối không phục vụ nó nữa. Vài khoảnh khắc trôi qua. Lông Sáng vẫn tiếp tục do dự. Nhưng lòng dũng cảm xưa kia bỗng làm rung động lồng ngực rậm lông của con gấu già, và nó nhảy vào hố trũng. Hơi ngạt ập vào nó, phủ đầy thân hình to lớn của nó. Kẻ bị xua đuổi Lông Sáng bình thản phủ phục xuống miếng đất trơ trọi, lổn nhổn đá, nằm xoài ra và nhẹ nhàng thiếp đi. Và lịm đi nó mới thấy tuyệt vời làm sao, dễ chịu làm sao, chẳng khác gì cái ngày xưa ở Graybull khi nó ngủ thiếp đi giữa vòng tay êm ái của mẹ.