Dịch giả : Phước Lộc
Chương 15
Lý Cố đưa tranh cho Địch công
Quan án xem một vở rối bóng

    
ăn nhà lớn cũ kỹ đã được một hàng đèn lồng dọc theo mặt trước của cái sân lát đá cẩm thạch thắp sáng. Nhìn qua cánh cửa thư viện đang mở Mã Tông thấy quan án đang đứng cạnh cái bàn lớn bằng gỗ mun chạm trổ ở giữa nhà, chắp hai tay sau lưng. Lão Hồng đang giúp đỡ họa sĩ mở một vài bức tranh đặt trên chiếc bàn.
Khi Địch công thấy Mã Tông xuất hiện trước mái hiên, ông nói với Lý:
- Ta rất lấy làm tiếc là ông đã không thể hiện được bức tranh phong cảnh biên giới theo ý của ta, ông Lý. Nhưng ta biết rằng để thể hiện điều đó trên giấy thực sự là một điều khó khăn ở một thị trấn xa xôi. Và ta hoàn toàn hiểu rằng ông không muốn vẽ một bức tranh khi mà khí hậu là rất quan trọng, trừ khi ông đang ở trạng thái tốt nhất. Ta rất muốn xem một bức tranh phong cảnh ông đã vẽ năm ngoái. Nó có thể được treo ở một nơi nào đó trên bức tường tại đây. Nói người quản gia cho thêm vài cây nến nữa, lão Hồng. Trong khi chờ đợi ta sẽ đi dạo trong vườn với anh bạn Mã Tông để thưởng thức một buổi tối mát mẻ.
Ông dẫn Mã Tông đến một cái ghế đá mộc mạc dưới một gốc cây keo gần cuối sân thượng.
- Phiên tòa kéo dài cho đến tận xế chiều – ông nói với người phụ tá của mình – Ta đã hoãn nó cho bên kia tìm thêm bằng chứng mới. Ta rất ít khi nào giải quyết một cuộc tranh chấp thừa kế phức tạp như vậy! Ta vừa thay đổi y phục và đi tắm xong thì Lý Cố đến gặp ta. Bây giờ chúng ta sẽ có một cuộc nói chuyện với anh ta. Ngươi đã tìm thấy điều gì dưới phố?
Mã Tông báo cáo chi tiết kết quả chuyến đi điều tra của mình vào buổi chiều một cách chi tiết. Địch công rất quan tâm đến cuộc nói chuyện với vua của những người ăn xin có biệt danh là Thầy Tu. Ông đề nghị Mã Tông lặp lại từng lời của cuộc nói chuyện đó.
- Ngươi đã làm việc rất tốt, Mã Tông! Bây giờ chúng ta đã nhìn thấy vụ án này từ bên trong như bản chất của nó. Danh tính của kẻ giết người vẫn còn là một bí ẩn nhưng chúng ta đã tiếp cận gần hơn với số vàng của người Thủ quỹ Hoàng gia. Tối nay ngươi hãy đi đến tìm người nữ tỳ, việc này sẽ tốt hơn nhiều so với việc chúng ta đến đó cùng một đám bộ đầu. Cố gắng làm cho cô ta nói ra điều gì đó về Thầy Tu. Ông ta có vẻ là một người rất khác thường.
Quan án nhặt lấy một bông hoa rớt trong lòng mình và đứng dậy. Họ quay trở lại thư viện.
Căn phòng đã được thắp sáng rực rỡ bằng bốn cây nến cao. Lý Cố và lão Hồng đang đứng trước ba bức tranh lớn treo từ kệ sách của Địch công, các thanh gỗ tròn phía dưới bức tranh chạm xuống sàn nhà. Quan án đi đến chiếc ghế bành của mình và ngồi xuống, đối mặt với những bức tranh. Ông âm thầm nghiên cứu chúng trong khi chậm rãi vuốt râu.
- Phải – quan án nói – ta thích màu mực của cảnh quan trong bức tranh ở giữa nhất. Hai bức kia thì màu sắc thiếu sự tinh tế, nhưng bức tranh giữa bút pháp quá cẩu thả so với những bậc thầy trước đây. Có một khoảng cách rất lớn ở đó. Nếu ông không đặt một hòn đảo nhỏ trên đường chân trời, người ta sẽ không biết nơi biển kết thúc và bầu trời bắt đầu.
- Ngài đã có một sự hiểu biết sâu sắc về bức tranh, thưa đại nhân – Lý nói với lòng biết ơn – Tôi luôn luôn nhằm mục đích cố tạo ra một chiều sâu và khoảng cách trên tranh nhưng hiếm khi thành công.
- Nếu chúng ta thành công trong việc đạt được tối đa những gì chúng ta khao khát – quan án nói khô khan – sẽ có một cảm giác chán ngấy. Hãy ngồi xuống và dùng một tách trà, ông Lý.
Người quản gia già đi vào với một khay trà lớn. Sau khi họ đã dùng trà, Địch công nói tiếp:
- Ông là một nghệ sĩ lớn, ông Lý. Ông nên kết hôn, để ông có thể truyền lại nghệ thuật của ông cho con trai mình, theo thời gian.
Lý mỉm cười yếu ớt:
- Cuộc sống sau hôn nhân sẽ đem lại sự chán ngán, thưa ngài. Nó cướp đi tình yêu lãng mạn và sau đó tinh thần sáng tạo sẽ biến mất.
Quan án lắc đầu dứt khoát:
- Hôn nhân là tổ chức cơ bản thiêng liêng nhất của trật tự xã hội của chúng ta, ông Lý. Nếu ông mãi mãi sống trong bốn bức tường, sau đó ông có thể theo đuổi tình yêu mà không có kết quả hợp lý. Tuy nhiên, ông bắt buộc phải xâm nhập vào thế giới bên ngoài và ông phải thích ứng bản thân với xã hội loài người. Nếu không thì chẳng có kết quả. Một nhà văn cổ đại đã so sánh người đàn ông như là thành viên của một nhóm bốn con ngựa. Trong nhóm, mỗi con ngựa có một sở thích riêng, con thích đi nhanh, con thích đi chậm, con muốn rẽ phải, con lại rẽ trái. Con ngựa mà rời khỏi đội thì có thể thưởng thức tự do hoàn toàn theo ý mình trong một thời gian nhất định. Nhưng khi nó đã trở nên mệt mỏi và cô đơn, và nó muốn quay trở lại với nhóm, nó tìm thấy đường đi nhưng không bao giờ có thể bắt kịp chiếc xe ngựa một lần nữa.
Hoạ sĩ gương mặt biến sắc. Bàn tay anh ta run rẩy khi cầm tách trà của mình. Có một chút vụng về khi làm đổ trà ra ngoài một ít. Sau đó, Lý nhìn lên và hỏi:
- Bằng cách nào, thưa đại nhân, vụ án trong ngôi đền đã có tiến triển? Ngài đã có đủ bằng chứng để kết tội tên lang thang?
- Chúng tôi đang tiến hành rất tốt – Địch công trả lời mơ hồ - Chậm nhưng chắc chắn, ông biết đấy.
Ông nhấp một ngụm trà để cho người khách biết đã đến lúc phải cáo lui.
Lý Cố đứng lên và bất ngờ vỗ tay lên trán.
- Tôi thật là ngu ngốc! Tôi đã dự tính sẽ nói cho ngài lúc đó nhưng làm thế nào tôi lại quên mất. Sau khi ngài đi khỏi vào ngày hôm qua, tôi thực sự đã nhớ cái hộp sơn mài nhỏ mà ngài cho tôi xem.
- Tốt ! – Địch công nói – thật là thú vị. Khi nào và nơi nào ông đã có nó, ông Lý ?
- Khoảng nửa năm trước đây, thưa đại nhân, từ một người ăn xin già. Ông ta đến nhà tôi và van nài bán cho tôi cái hộp đó với vài đồng. Nó bị bùn đất bao phủ nên tôi không thấy cái hình khảm bằng xà cừ màu ngọc bích trên nắp hộp. Ông ta cho biết đã nhặt được nó ở khu rừng phía sau ngôi đền bỏ hoang, gần một cái hố thỏ. Tôi đang bận và phản ứng đầu tiên là đuổi ông ta đi. Tuy nhiên, trông ông ta rất đau khổ nên tôi đưa ông ta năm đồng để lấy cái hộp. Tôi ném nó vào cái giỏ với các đồ lặt vặt khác. Sau đó, khi ông chủ tiệm đồ cổ già phía sau đền Khổng Tử đến để mua một bức tranh cổ của tôi, tôi đã ném nó vào trong đống hàng hóa cho đủ số tiền mà tôi yêu cầu ông ta trả.
- Cám ơn, ông Lý. Ta rất vui mừng khi biết cái hộp của ta đã có xuất xứ từ đâu. Cám ơn rất nhiều vì đã cho ta thấy công việc của ông. Ta sẽ giữ những bức tranh phong cảnh trong một vài ngày và sẽ cho ông biết sự lựa chọn của ta với những bức tranh này. Người trợ lý Giang của ông đã quay trở lại?
- Không, thưa ngài, nhưng anh ta sẽ sớm quay trở lại! Tôi đã đi xuống phố và biết anh ta đang chè chén với hai người bạn của mình. Và điều đó lại tốn một khoản tiền!
- Ta biết. Ta đã gặp người đã thuê mướn anh ta trước đây, một ông quận trưởng về hưu họ Hứa. Ông ta nói đã đuổi Giang vì anh ta là một người trẻ tuổi phóng đãng.
Họa sĩ giận dữ hất đầu lên.
- Hứa là một người cổ hủ, thưa đại nhân! Y chang anh trai của tôi. Họ không có cảm tình với những người đàn ông không phù hợp với từng chi tiết những tiêu chuẩn mà họ đặt ra, như là những kẻ bụi đời.
- Phải, có những loại người đa dạng như thế mới làm nên một thế giới. Viên chấp sự sẽ hướng dẫn ông ra cửa, ông Lý.
- Như vậy cái hộp đó đã được tìm thấy gần ngôi đền bỏ hoang, thưa đại nhân ! – Mã Tông kêu lên.
- Phải – Địch công chậm rãi nói – Rất kỳ lạ. Nếu Lý nói sự thật thì có vẻ như sự biến mất của cô Ngọc ít nhiều có liên quan đến ngôi đền bỏ hoang. Và nếu đó là ý định của ông ta để nói với ta một câu chuyện làm vui lòng ta thì tại sao lại chọn địa điểm cụ thể đó ? – Ông chậm rãi vuốt râu của mình trong một lúc sau đó nói tiếp – Và ai đã cho ông ta thông tin sai lệch rằng Giang đang chè chén với hai người bạn ? Giang đã chết !
Mã Tông nhún đôi vai rộng của mình.
- Điều đó rất dễ giải thích, thưa đại nhân. Như tôi đã nói với ngài, tôi đã gặp Lý hôm qua khi ông đang kiểm tra quán rượu. Và ngài biết những gì mà một người chủ quán thường nói : họ luôn luôn đưa ra câu trả lời chung chung. Họ không muốn dính dáng vào khó khăn của người khác. Họ có chuyện của riêng họ !
- Ta nghĩ rằng sau tất cả những điều này, Mã Tông. Ngươi tốt hơn vào khoảng giữa canh hai đêm nay hãy đi đến Tu viện. Khi đó Tu viện trưởng đã đọc xong kinh buổi chiều của mình và đi ngủ.
Quan án bước dọc theo hành lang mở dẫn quanh khu vườn để đến căn hộ của đệ nhất phu nhân của ông. Từ những cửa sổ đang mở vang ra những âm thanh của đàn nhị, được nhấn mạnh bởi tiếng phách gỗ.
Bước vào căn phòng tối, ông thấy một đám đông người đang tụ tập tại đó. Tất cả họ đều quay về phía một sân khấu ở phía sau: một căn phòng cao hai mét được phủ bằng vải gấm màu đỏ tuyệt đẹp, phía trước là một tấm màn vải trắng mỏng được chiếu sáng bởi một ngọn đèn dầu treo phía sau. Có những con rối nhỏ đầy màu sắc hiện ra phía sau bức màn. Từ căn phòng vang đến bài hát của người kể chuyện, kèm theo tiếng âm nhạc của đàn nhị. Địch công đứng vào một góc nhà, phía sau những khán giả. Đây là trò múa rối bóng mà đệ nhất phu nhân của ông đã hứa với những đứa con, tiếp theo bữa tiệc sinh nhật của bà vào ngày hôm trước.
Ba người vợ đang ngồi trên một chiếc ghế dài phía trước sân khấu, cùng với những đứa con và các bảo mẫu. Đằng sau họ là các đầy tớ. Ngay cả những người giúp việc và rửa bát cũng được phép vào bên trong nhà vào dịp đặc biệt như thế này. Tất cả đều say mê theo dõi vở kịch trên sân khấu.
Khoanh tay, quan án theo dõi màn hình hiển thị đầy màu sắc. Những con rối duyên dáng đuợc cắt từ da mỏng và sơn với màu sắc trong suốt được điều khiển từ phía sau màn hình bằng dây sắt. Bây giờ các nghệ sĩ biểu diễn ấn chúng sát màn hình để người xem nhìn thấy tóc, nét mặt của chúng, sau đó họ đưa chúng ra xa màn hình để tạo cảm giác chúng đã hòa tan vào không gian.
Như là một phong tục vào những dịp như vậy, vở kịch là một chuỗi những câu chuyện thần thoại tốt đẹp, vở Tây Vương Mẫu trên thiên đình là thích hợp nhất. Bây giờ bà ta đang đứng nói chuyện trước thiên đình, đứng dưới gốc cây đào mà trên đó có một quả đào màu đỏ rực rỡ tượng trưng cho sự bất tử. Vung cánh tay với ống tay áo rộng, Vương mẫu giống như một con bướm lớn đẹp đẽ. Sau đó, con khỉ trắng muốn ăn cắp đào xuất hiện. Những đứa trẻ vỗ tay và hét lên vui sướng khi con khỉ bắt đầu trò đùa kỳ lạ của mình.
- Thực tế cuộc sống – quan án nghĩ – thực sự hỗn tạp hơn trò múa rối bóng này. Sự kiện bất ngờ chồng chéo lên nhau, động cơ bị mờ đi bởi sự phát triển không lường trước, các âm mưu được xây dựng một cách cẩn thận nhất đã bị hỏng bởi một trò đùa của số phận, các chương trình hành động thông minh bị vướng vào sự đa dạng vô hạn của hành vi con người. Vì vậy thật là sai lầm để tìm cách giải thích các sự kiện dựa trên cơ sở của một kế hoạch rõ ràng từ những kẻ giết người trong ngôi đền bỏ hoang. Ông phải tìm ra nó giữa một đống các lỗi lầm và sự trùng hợp ngẫu nhiên lộn xộn.
Ông chậm rãi gật đầu. Nhìn theo hướng giải thích này, ông nghĩ rằng ông có thể đoán được lý do tại sao hộp gỗ mun đã được tìm thấy ở vùng phụ cận của ngôi đền bỏ hoang. Và sau đó những điểm bất hợp lý mà ông nhận thấy trong thông điệp của cô Ngọc sẽ tìm thấy một lời giải thích hợp lý. Và thề có trời đất, nếu giả thuyết của ông là chính xác, câu chuyện sau đó Lý Cố nói với ông làm thế nào anh ta có chiếc hộp đó sẽ là một điều kỳ lạ của số phận mà ông chưa bao giờ gặp phải!
Một tiếng phách gỗ cất lên công bố màn đầu tiên của vở kịch chấm dứt. Quan án nhanh chóng đi ra ngoài.