hi từ biệt nhà mẹ tôi để bước lên chiếc kiệu lớn sơn son rước tôi về nhà chồng, tôi không hề mảy may nghĩ rằng mình đang gặp nguy cơ không vừa lòng đẹp ý chồng mình. Tôi lấy làm thích thú nhớ đến tấm thân thon thả mảnh mai và gương mặt trái xoan ai cũng ưa nhìn của tôi.
Ít ra về điểm này, chồng tôi sẽ không thất vọng.
Trong lúc cử hành nghi lễ dâng rượu mừng, tôi liếc mắt nhìn chồng tôi qua dải lụa đào của tấm khăn mỏng che mặt. Tôi thấy chồng tôi đứng cứng ngắc trong bộ Âu phục đại lễ màu đen. Chàng cao và thẳng như cây tre non. Tim tôi đập mạnh, người tôi nóng bừng lên. Ước gì tôi bắt gặp được tia mắt chàng cũng lén nhìn tôi. Nhưng chồng tôi vẫn đứng nghiêm, không quay lại tìm cách nhìn xuyên qua lớp khăn che mặt tôi. Chúng tôi cùng nhau nhấp môi vào ly rượu hợp hôn. Chúng tôi cùng quỳ lạy trước bàn thờ gia tiên, sau lưng song thân chồng tôi. Từ nay tôi là con gái của hai ông bà, từ nay tôi dứt khoát lìa bỏ gia đình tôi và môn tộc của tôi. Chồng tôi vẫn chẳng nhìn tôi lấy được một lần.
*
Đêm hôm ấy, sau khi hôn lễ và tiếng cười nói chấm dứt rồi, tôi ngồi một mình bên giường, trong phòng hoa chúc. Nỗi sợ hãi khiến tôi ngờm ngợp. Suốt đời tôi, tôi chỉ nghĩ đến giây phút ấy, cái giây phút vừa e sợ vừa ao ước ấy đã đến – giây phút chồng tôi lần đầu tiên nhìn vào mặt tôi khi chỉ có chàng và tôi một mình trong phòng. Hai bàn tay tôi đặt lên đùi cứ nắm chặt lấy nhau. Lúc ấy chàng bước vào, vẫn cao lớn và nghiêm nghị trong bộ Âu phục đen. Chàng bước liền lại bên tôi và không nói lời nào, giở tấm màn che mặt tôi lên, nhìn tôi thật lâu. Như thế là chàng chấp nhận tôi rồi đó. Đoạn chàng nắm lấy bàn tay lạnh giá của tôi.
Mẹ đã lịch lãm dạy tôi rằng:
"Tốt nhất, con nên tỏ ra lạnh lùng hơn là vồ vập thiết tha, giữ lấy vị nồng cay của rượu hơn là mùi mật ngọt dễ nhàm chán, như thế niềm vui của con sẽ tồn tại mãi".
Thế nên tôi gượng gạo để cho chàng nắm lấy tay tôi. Chàng cũng liền rút tay lại và im lặng nhìn tôi. Đoạn chàng bắt đầu nói với tôi bằng giọng nói và cung cách rất nghiêm nghị. Thoạt tiên tôi cứ ngẩn người ra nghe giọng nói của chàng, nên chẳng hiểu chàng nói gì cả. Giọng nói của chàng là giọng một người bình tĩnh, thâm trầm, khiến tôi nổi gai người lên vì sợ hãi. Rồi tôi kịp hiểu được lời lẽ của chàng thì tôi lại càng ngẩn ngơ. Chàng nói thế nào?
"Không ai bắt buộc được em phải thương mến một người đàn ông em mới nhìn thấy lần đầu tiên. Về phần tôi cũng vậy. Cha mẹ đã ép buộc cả hai chúng ta thành hôn với nhau. Từ trước cho đến giờ phút này đây, chúng ta đành nhắm mắt tuân theo ý muốn của nghiêm đường. Nhưng bây giờ đây chỉ còn hai người chúng ta với nhau thôi, chúng ta được tự do tạo ra một cuộc sống theo ý chúng ta. Về phần tôi, tôi muốn theo đường lối mới. Tôi muốn đãi em như là người ngang hàng với tôi về mọi phương diện. Em không phải là một vật sở hữu của tôi, không phải là một món đồ thuộc quyền chiếm hữu của tôi. Em có thể là một người bạn thân thiết của tôi, nếu em muốn".
Đó, những lời lẽ ngọc ngà tôi được nghe vào đêm tân hôn là như thế đó! Lúc đầu tôi ngạc nhiên quá nên không hiểu. Ngang hàng với chồng tôi nghĩa là sao? Làm thế nào ngang hàng cho được chứ? Thì tôi không phải là vợ chàng đó sao? Còn ai ngoài chàng được quyền điều khiển tôi nhỉ? Luật lệ và thói tục đã chẳng khiến chàng là chủ nhân ông của tôi đó sao? Đâu có ai bắt tôi phải đặt mình dưới quyền sai khiến của chàng. Sinh ra là đàn bà con gái đi lấy chồng thì tôi phải theo chồng, thờ chồng nuôi con chứ sao? Mà việc cưới gả thì xưa nay vẫn do cha mẹ đặt đâu ngồi đấy. Lẽ thường xưa nay vẫn là tôi phải về làm vợ người đã được cha mẹ tôi hứa gả ngay từ ngày tôi còn tấm bé chứ sao? Như vậy có gì là đi ra ngoài thói tục khuôn phép chung đâu. Tôi chẳng thấy có gì gọi là ép buộc cưỡng bách cả.
Lời lẽ của chàng lại vang vang lên như sấm nổ bên tai tôi: "Cha mẹ đã ép buộc cả hai chúng ta thành hôn với nhau". Đột nhiên tôi sợ đến muốn ngất đi. Hay là chàng ngụ ý cho tôi biết chàng không muốn thành hôn với tôi?
Ôi! Chị ơi, không còn gì lo sợ và đau đớn đối với tôi bằng!
Hai bàn tay tôi cứ siết chặt lấy nhau trên đùi tôi. Tôi không dám nói gì cả, chẳng biết phải trả lời sao cho phải. Chàng đặt bàn tay chàng lên hai bàn tay tôi, và hai chúng tôi im lặng một lát. Nhưng tôi chỉ mong ước chàng rút tay lại cho mau mà thôi. Cuối cùng, chàng cất giọng mệt mỏi và chua xót:
"Thật đúng như tôi đã dự liệu. em không không muốn, và em cũng không thể làm sao trình bày cảm nghĩ thực của em nữa. Em không dám chối bỏ, cắt đứt mọi ràng bụôc với những điều em được dạy cho nói và làm trong giờ phút hợp hôn này. Vâng, thì em cứ im lặng nghe tôi nói, không cần phải đối đáp lại gì cả. Tôi chỉ tha thiết xin em một điều là nếu em bằng lòng cùng tôi thử đi theo đường lối mới, em hãy khẽ gật ".
Chàng đến sát bên tôi mà quan sát tôi. Tôi cảm thấy bàn tay chàng đè nặng. Chàng nói như vậy là ngụ ý gì? Tại sao sự việc lại không thể diễn tiến theo trình tự cũ đã được công nhận? Thói tục và luật lệ đặt để cho tôi phải làm vợ chàng và tôi ao ước được làm mẹ của nhiều đứa con. Chao ôi! Chính đó là nơi xuất phát nỗi buồn phiền của tôi, là nỗi cơ cực ngày đêm bám chặt lấy tôi không rời! Tôi chẳng biết phải làm sao. Trong cơn tuyệt vọng và cũng vì ngu dốt, tôi cúi đầu xuống.
Chàng nói "Cám ơn em".
!!!15030_7.htm!!! quyển sách lại và chăm chú nhìn tôi, nói:
"Quí Lan, em"
Tim tôi nhảy dựng lên, vì đây là lần đầu tiên chàng gọi tên tôi. Chàng sắp nói gì với tôi đây? Tôi e lệ ngước mắt nhìn chàng. Chàng tiếp:
"Từ sau đám cưới đến giờ, tôi vẫn muốn hỏi xem em có muốn cởi lớp vải bó chân ra không. Bó chân như thế có hại cho toàn thể người em. Em xem đây này, xương chân của em hiện như thế này đây". Chàng lấy cây viết chì vẽ nhanh một bàn chân cong queo vặn vẹo lên một trang sách của chàng.
Làm sao chàng biết được kìa? Có bao giờ tôi bó chân trước mặt chàng đâu. Phụ nữ Trung Hoa chúng tôi chẳng bao giờ đưa bàn chân trần ra cho ai nhìn thấy cả. Ngay như ban đêm, chúng tôi cũng mang vớ lụa trắng vào chân.
Tôi nghẹn ngào hỏi chàng:
"Làm sao mình biết được?"
Chàng đáp:
" Tôi là bác sỹ từng du học ở phương Tây. Thế nên tôi muốn em đừng bó chân nữa, vì như thế đã không đẹp, lại còn lỗi thời nữa. Tôi nói như thế có khiến em không được vui chăng?"
Chàng nhếch mép cười và âu yếm nhìn tôi.
Nhưng tôi giấu vội đôi bàn chân xuống gầm ghế bành. Tôi ngẩn ngơ vì lời lẽ của chàng. Không đẹp ư? Thế mà xưa nay tôi vẫn tự hào về đôi bàn chân sen gót nhỏ của tôi! Suốt thời thơ ấu của tôi, mẹ tôi đích thân tối nào cũng rửa chân cho tôi bằng nước nóng rồi bó chân tôi – mỗi tối mỗi bó chặt hơn. Khi tơi khóc vì đai đớn quá, mẹ tôi khuyên lơn tôi hãy nghĩ đến ngày chồng tôi khen tôi có hai bàn chân đẹp!.
Tôi cúi đầu xuống để che giấu lệ nhòa mắt tôi. Tôi còn nhớ rõ tất cả những đêm xao xuyến, những ngày dài dằng dặc tôi biếng ăn, không vui đùa, chỉ ngồi bên mé giường đung đưa đôi chân cho bớt nhức nhối. Và bây giờ đây, sau bao ngày tháng chịu đựng cho đến khi đôi bàn chân tôi không còn cảm giác đau đớn nữa – mới chỉ cách nay chưa đầy một năm – tôi lại được biết rằng chàng thấy bàn chân tôi xấu xí!
Tôi nói: "Đừng bắt tôi thôi bó chân". Tôi nghẹn ngào đứng dậy, bước vội ra cửa phòng khách, vì không sao ngăn được lệ trào ra mí mắt tôi.
Không phải tôi quá tha thiết với đôi bàn chân bé nhỏ của tôi đâu, nhưng nếu đôi chân mang hài gấm thêu như kia mà còn không đẹp mắt chàng thì làm sao tôi hy vọng chiếm được tình yêu của chàng cho được?
Hai tuần lễ sau, tôi trở về thăm mẹ tôi lần đầu tiên sau khi về nhà chồng, đúng theo tập tục Trung Hoa của chúng tôi. Chồng tôi không nói gì đến việc bó chân nữa. Chàng cũng chẳng gọi tôi bằng tên nữa.
