Phần II:
PHU NHÂN TỬ TƯỚC DE CAMBES
Phần III - Chương 4

Sau khi chia tay với phu nhân De Cambes, Canolles trở về phòng mình. Nanon đang đứng bất động giữa phòng, mặt tái nhợt, Canolles bước về phía nàng với một nụ cười buồn bã. Đến gần nàng, chàng đưa bàn tay ra, và nàng đã khụy xuống dưới chân chàng.
- Hãy tha lỗi cho em! - Nàng nói - Canolles, chính em đã dẫn anh đến hiểm nguy khó khăn này, nếu anh có chết thì chính em là nguyên nhân của cái chết đó. Em là một kẻ ích kỷ, chỉ biết nghĩ đến hạnh phúc của mình. Hãy để em ở lại đây và đi đi.
Canolles nhẹ nhàng đỡ nàng dậy:
- Bỏ em ư? Tôi, không bao giờ đâu. Nanon, không bao giờ, em là những gì quý giá của đời tôi. Tôi đã thề sẽ bảo vệ em và tôi sẽ cứu thoát em, nếu không thì thà rằng tôi chết đi.
- Có phải thật lòng anh nói đấy không Canolles? Không nuối tiếc, không do dự?
- Phải. - Canolles mỉm cười nói.
- Cám ơn bạn yêu quý của em, cám ơn anh nhiều lắm. Anh thấy không, cuộc sống mà em đang gìn giữ đây hôm nay em sẽ hy sinh nó mà không một lời than vãn. Bởi vì đến hôm nay em mới biết anh như thế nào. Người ta mang đến cho anh tiền bạc, vậy của cải của em không thuộc về anh hay sao? Người ta mang đến cho anh tình yêu, nhưng trên đời này có ai yêu anh hơn em? Người ta mang đến cho anh chức vụ à? Hãy nghe em, họ sắp tấn công, nếu vậy chúng ta hãy chiêu mộ thêm lính, hãy mua thêm súng ống và đạn dược. Hãy tăng cường lực lượng và chúng ta sẽ chống cự lại. Em sẽ chiến đấu cho tình yêu của em, và cho danh dự của anh. Canolles dũng cảm sẽ đánh bại họ, anh sẽ khiến cho hoàng hậu phải nói rằng chẳng có viên chỉ huy nào dũng cảm hơn anh. Còn cấp bực ư? Em sẽ lo, và khi nào anh giàu có, đầy danh vọng và vinh quang rồi, cứ bỏ rơi em nếu anh muốn, em chỉ giữ lại kỷ niệm để tự an ủi mình.
Mắt Nanon không rời Canolles khi nói và chờ đợi câu trả lời mà mọi người đàn bà đều mong đợi sau những lời quá nồng nhiệt, nghĩa là cũng điên cuồng và bồng bột như những câu đó. Nhưng Canolles buồn bã cúi đầu.
- Nanon! - Chàng nói - Sẽ chẳng bao giờ em phải chịu một thiệt hại, sẽ chẳng bao giờ em phải chịu một sự nhục nhã nào một khi tôi còn ở Saint Georges này. Em cứ an tâm bởi vì em không có gì phải sợ cả.
- Xin cảm ơn anh - Nàng nói - dù rằng đấy chưa phải là tất cả những gì em mong ước.
Và nói với riêng mình: "Than ôi! Ta thua cuộc rồi, chàng không yêu ta nữa".
Canolles bắt gặp ánh mắt nẩy lửa vừa phát ra như tia chớp ấy, sắc mặt nhợt nhạt trong một giây biểu lộ bao nhiêu là đau khổ.
"Hãy rộng rãi cho đến cùng" - Chàng tự nhủ "nếu không thì ta thật là đê hèn".
- Nào, Nanon, chúng ta hãy ra đây, em hãy khoác áo choàng vào và đội mũ lên, không khí ban đêm sẽ giúp em tỉnh táo hơn. Chúng ta sẽ bị tấn công bất cứ lúc nào, tôi phải đi tuần tra đây.
Lòng khấp khởi mừng, Nanon ăn mặc như người tình đã bảo và đi theo chàng.
Canolles là một vị chỉ huy đúng nghĩa. Vào quân đội khi hãy còn nhỏ tuổi nên chàng đã được học tập kỹ lưỡng về nghề nghiệp của mình. Vì thế chàng kiểm tra không chỉ với tư cách một vị chỉ huy, nhưng còn như một nhà chuyên môn. Những viên sĩ quan từng đón tiếp chàng như một kẻ được ưu đãi, và đã tưởng rằng đây chỉ là một ngài tổng đốc để làm biếng, đều bị người chỉ huy ấy lần lượt tra hỏi về những phương cách tấn công và chống trả. Và họ buộc phải công nhận trong chàng thanh niên bảnh bao ấy một vị chỉ huy đầy kinh nghiệm. Những người lớn tuổi hơn cả liền nói với chàng đều kính cẩn. Điều duy nhất mà họ có thể chê nơi chàng, đó là giọng nói quá dịu dàng khi ra lệnh và kiểu cách lịch sự thái quá khi tra hỏi họ. Họ sợ rằng kiểu cách lịch thiệp đó chứa đựng một cá tính yếu mềm. Thế nhưng vì mỗi người đều cảm thấy nguy hiểm đang đến gần, nên mọi mệnh lệnh của viên tổng đốc đều được thi hành một cách nhanh nhẹn chính xác khiến cho viên chỉ huy cũng có những ý nghĩ tốt đẹp tương tự về binh sĩ của mình.
Một đội công binh vừa đến trong ngày hôm ấy, Canolles cho lệnh làm ngay những công việc cần kíp. Nanon muốn đưa chàng về để tránh cho chàng một đêm mệt mỏi như vậy, nhưng hoài công, Canolles vẫn tiếp tục cuộc tuần tra, và chính chàng lại cố ép nàng trở về nơi trú ngụ. Và sau đó, chàng đến nằm trên một tảng đá để có thể trông chừng công việc.
Nhưng, trong khi cặp mắt chàng theo dõi một cách máy móc công việc của những cuốc với xẻng, thì đầu óc của Canolles bị thu hút hoàn toàn không chỉ những sự kiện trong ngày hôm đó, mà còn vào tất cả những chuyến phiêu lưu kỳ lạ mà chàng đã là nhân vật chính. Kể từ ngày chàng gặp gỡ phu nhân tử tước De Cambes, nhưng kỳ lạ thay tâm trí chàng không vượt qua khoảng thời gian đó. Hình như, mãi đến khi ấy chàng mới bắt đầu sống, và cho đến ngày ấy, chàng chỉ sống trong một thế giới khác, với những bản năng thấp hèn và những xúc cảm trọn vẹn. Bắt đầu từ giờ phút ấy trong cuộc đời chàng như có một luồng ánh sáng mang đến cho mọi vật dáng dấp khác hẳn, và trong cái ngày mới kia, Nanon, nàng Nanon đáng thương đã phải nhường chỗ cho một tình yêu khác vừa mới nhen nhúm nhưng mãnh liệt, như những mối tình đã từng chiếm lĩnh cả một cuộc đời ngay khi chúng mới len vào.
Vì vậy, sau những phút trầm tư buồn phiền, pha lẫn với niềm hoan hỉ thanh cao khi biết rằng phu nhân De Cambes yêu mình, Canolles đành phải tự thú nhận rằng chỉ có bổn phận mới buộc chàng phải giữ gìn danh dự, chứ tình thân của chàng đối với Nanon không còn là một yếu tố quyết định nữa.
Đáng thương cho Nanon! Canolles đã gọi thứ tình cảm mà chàng dành cho nàng là tình thân ái. Thế nhưng, trong tình yêu, điều đó khá gần với sự thờ ơ.
- Anh cho rằng như vậy à? - Canolles hỏi.
- Còn hơn thế nữa, tôi đã biết chắc. - Richon trả lời.
Câu chuyện vừa đến đó và bữa ăn đã đến phần tráng miệng thì bỗng dưng ngoài cổng thành vang lên những tiếng trống.
- Có chuyện gì vậy? - Canolles hỏi.
- Ôi! Quỷ thật! - Chàng sĩ quan trẻ vừa cho biết tin tức về triều đình kêu lên - Canolles thân mến, nếu anh bị tấn công vào lúc này thì cũng kỳ lạ thật, một cuộc vây hãm và cổng thành sẽ là một món tráng miệng khá thú vị.
- Quỷ tha ta đi! Có vẻ đúng như vậy. - Viên chỉ huy già nói - Những tên dân giả khốn kiếp đó chẳng làm gì khác hơn là quấy rầy chúng ta vào những bữa ăn. Hồi tôi còn đóng ở ngoài đồn Charrenton vào thời chiến trận ở Paris, chúng tôi không bao giờ có thể ăn một bữa trưa hay một bữa tối cho ra hồn cả.
Canolles rung chuông, tên lính hầu nơi tiền phòng bước vào.
- Có chuyện gì vậy? - Chàng hỏi.
- Thưa ngài tổng đốc, tôi cũng chưa biết nữa. Hình như đó là một tên liên lạc viên của triều đình hay của thành phố gì đó.
- Hãy đi hỏi và cho ta biết câu trả lời.
Tên lính chạy ra.
- Thưa các ngài, chúng ta hãy ngồi lại vào bàn thôi. - Canolles nói, vì các thực khách phần đông đã đứng lên - Chúng ta hãy còn kịp thời giờ để rời bàn ăn khi nghe tiếng súng thần công đầu tiên.
Tất cả các thực khách đều cười và ngồi xuống. Chỉ có Richon, trên gương mặt như có đám mây thoáng qua, vẫn tỏ ra lo âu, mắt nhìn đăm đăm về phía cửa, chờ đợi tên lính quay lại. Nhưng thay vì tên lính, lại một viên sĩ quan đến trình diện trước cửa, gươm tuốt trần, miệng nói:
- Thưa ngài tổng đốc, có một vị sứ giả.
- Một vị sứ giả! - Canolles nói - Nhưng do ai gửi đến?
- Do các vị hoàng thân...
- Từ đâu đến đây?
- Từ Bordeaux.
- Từ Bordeaux! - Tất cả thực khách đều kêu lên, ngoại trừ Richon.
- Ái chà! Thế là chiến tranh đã thực sự khai mào - Viên sĩ quan già nói - nên sứ giả mới được gởi đi!
Canolles suy nghĩ một hồi, và trong khi đó gương mặt chàng mười phút trước đây còn tươi cười, giờ đã mang một vẻ nghiêm nghị như tình thế đòi hỏi.
- Thưa các ngài - Chàng nói - nghĩa vụ là trên hết... Rất có thể là tôi sẽ cùng với vị sứ giả của thần dân Bordeaux một vấn đề nan giải. Tôi cũng chưa biết được chừng nào tôi mới được gặp lại các ngài...
- Không sao! Không sao! - Tất cả các thực khách đều kêu lên - Xin cứ để chúng tôi ra về, thưa ngài chỉ huy, điều gì đang đến với anh đã giúp chúng tôi hiểu là nên trở về vị trí của mình. Bởi vậy, việc chúng ta sẽ chia tay ngay bây giờ là rất quan trọng.
- Thưa các ngài, tôi không dám đề nghị với các ngài điều đó, nhưng bởi vì các ngài đã bày tỏ, tôi buộc phải công nhận rằng tốt hơn là cả hai là nên như vậy, và tôi chấp nhận... Hãy lo ngựa và xe cho các ngài đây! - Canolles bảo.
Gần như ngay lập tức, nhanh nhẹn trong mọi cử chỉ của mình cứ như họ đang ở ngoài chiến trận, các thực khách đã nhảy lên ngựa hoặc ngồi vào xe để lên đường về nơi trú ngụ của từng người cùng với đám tùy tùng.
Richon là người cuối cùng còn lại.
- Nam tước à - Ông ta nói với Canolles - tôi không muốn rời anh như những người kia đã làm, vì tôi quen biết với anh lâu hơn là anh quen biết với những người ấy. Bây giờ thì... chúng ta hãy chia tay nhau nhé. Chúc anh may mắn!
Canolles bắt tay Richon.
- Anh Richon - Chàng nói và nhìn ông ta đăm đăm - tôi biết tính anh, anh đang nghĩ tới một chuyện gì đó, anh không muốn nói với tôi bởi vì có thể đây là bí mật của người khác... Nhưng mà anh đang xúc động... Một người như anh mà lại xúc động thì có lẽ đây không phải là chuyện nhỏ nhặt...
- Chẳng phải là chúng ta sắp chia tay nhau đấy hay sao? - Richon nói.
- Hôm trước, khi chúng ta cũng chia tay nhau ở lữ quán Biscarros, anh vẫn bình thản kia mà.
Richon buồn bã mỉm cười.
- Nam tước - Ông ta nói - tôi có linh cảm là chúng ta sẽ không gặp nhau nữa!...
Canolles rùng mình, giọng nói của viên võ tướng bình thường quả quyết kia thế sao hôm nay lại buồn bã sâu sắc đến như vậy.
- Nếu chúng ta sẽ không gặp lại nhau nữa - Chàng nói - thì đó là do một trong hai chúng ta ngã xuống... Cái chết của kẻ anh dũng, và nếu vậy, ít ra kẻ nằm xuống cũng còn được biết chắc mình sẽ sống mãi trong tâm tưởng của một người bạn! Chúng ta hãy ôm hôn nhau. Richon, anh đã chúc tôi may mắn, còn tôi sẽ chúc lại anh can đảm!...
Hai người ôm choàng lấy nhau và hai con tim cao thượng của họ tựa vào nhau trong giây lát.
Khi họ rời nhau, Richon đưa tay chùi một giọt lệ, có lẽ là giọt lệ duy nhất đã làm mờ ánh mắt kiêu hãnh của ông rồi như sợ rằng Canolles sẽ thấy giọt lệ đó, ông ta chạy vội ra khỏi phòng, có lẽ là xấu hổ vì đã biểu lộ một dấu hiệu yếu đuối đến như vậy trước một người mà ông biết rõ lòng dũng cảm.

Truyện Những Quận Chúa Nổi Loạn sàng hy sinh mạng sống cho họ.
- Tôi đã có thể dâng lên bà tất cả những điều đó, thưa bà, vì khi đó tôi hoàn toàn tự do trong việc lựa chọn con đường của mình, hôm nay tôi không có cái tự do đó nữa...
- Ông không còn tự do nữa! - Claire tái mặt kêu lên - Như vậy nghĩa là sao, thưa ông? Ông muốn nói gì chứ?
- Tôi muốn nói rằng tôi đã được ràng buộc bởi danh dự.
- Nếu vậy thì hãy nghe điều kiện thứ hai đây...
- Để mà làm gì kia chứ? - Canolles nói - Thưa bà, tôi đã không nhiều lần nhắc lại với bà rằng tôi không bao giờ thay đổi trong quyết định của mình hay sao, xin đừng mua chuộc tôi nữa, vô ích.
- Xin lỗi ông, nhưng cả tôi nữa, tôi cũng đang nhận lãnh một sứ mạng mà tôi phải thực hiện đến cùng.
- Được! - Canolles nói nhỏ - Nhưng, phải nói rằng bà quả thật là tàn nhẫn.
- Hãy từ chức đi, và như vậy chúng tôi sẽ đàm phán một cách có hiệu quả hơn với người thay thế ông hơn là với ông. Một năm, hoặc hai năm sau, ông sẽ phục vụ cho hoàng thân, với cấp bậc thống tướng.
Canolles buồn bã gục gặc đầu.
- Kìa, thưa bà! - Chàng nói - Tại sao lại đòi hỏi tôi những điều không thể nào thực hiện được như vậy?
- Có thể nào ông lại trả lời với tôi như vậy sao? - Claire nói - Thưa ông, thực tình là tôi không hiểu ông nữa. Trước kia, ông đã không sẵn sàng ký vào chiếc đơn từ chức đó hay sao, ông đã không nói với những người khi đó đang ở gần bên ông và lắng nghe ông với bao nỗi vui mừng rằng ông hành động như vậy là hoàn toàn tự do, và với tất cả lòng mong muốn của ông hay sao? Tại sao ở đây ông lại không thể hành động được, khi chính ông lại yêu cầu ông, van xin ông điều mà ông đề nghị thực hiện khi còn ở Jaulnay?...
Tất cả những lời nói đó xuyên qua tim nàng Nanon như những mũi dao nhọn và Canolles rất hiểu.
- Những gì với thời ấy là một hành động không mấy quan trọng thì ngày nay là một sự phản bội, một hành động phản bội đê hèn. - Canolles nói - Tôi sẽ không bao giờ giao lại đảo Saint Georges! Tôi sẽ không bao giờ từ chức.
- Hãy khoan, hãy khoan. - Claire nói với một giọng dịu dàng nhất, nhưng lại lo lắng đưa mắt nhìn chung quanh nàng, bởi vì thái độ phản kháng của Canolles và nhất là vẻ thiếu tự nhiên của chàng quả là khác thường - Vậy bây giờ hãy nghe đề nghị cuối cùng mà tôi đã muốn đưa ra trước tiên bởi vì tôi biết rằng ông sẽ khước từ hai đề nghị kia: Những lợi lộc về vật chất, tôi rất sung sướng đã đoán ra được điều này, không phải là những thứ có thể mua chuộc được một tâm hồn như ông, một người như ông thì cần đến những hoài vọng khác hơn là quyền bính và của cải. Với những bản năng cao thượng sẽ có những phần thưởng cao quý. Xin ông hãy nghe...
- Lạy trời, thưa bà! - Canolles nói - Xin hãy thương xót tôi!
Và chàng làm một cử chỉ như muốn bỏ đi.
Claire cho rằng chàng đã bắt đầu bị lung lạc và tin tưởng rằng điều nàng sắp nói ra sẽ mang đến thắng lợi cho mình nên giữ chàng lại và nói tiếp:
- Nếu thay cho một lợi nhuận thấp hèn, người ta sẽ dâng lên một phần thưởng tinh khiết và cao quý. Nếu người ta trả giá cho sự từ chức của ông, một sự từ chức mà không ai có thể chê trách ông được, bởi vì cuộc chiến chưa khởi sự nên hành động từ chức đó sẽ không là bội phản hoặc dối trá nhưng đơn thuần là một sự lựa chọn. Nếu tôi nhắc lại sự từ chức đó được trả giá bằng một cuộc hôn nhân, nếu có một người phụ nữ, người mà ông đã từng bảo rằng ông yêu, từng thề nguyền sẽ yêu người ấy suốt đời, và mặc dù đã có những lời hứa này nọ và người ấy vẫn chưa dứt khoát trả lời ông, nếu người phụ nữ đó đến nói với ông: Ông De Canolles, tôi hoàn toàn tự do, tôi giàu có, tôi yêu ông, hãy cưới tôi, và chúng ta sẽ ra đi... Hãy đến nơi nào mà ông muốn xa hẳn mọi tranh chấp nổi loạn. Xa hẳn nước Pháp này... Nếu vậy! Thưa ông, ông có nhận lời không?
Mặc cho cử chỉ ngượng ngập duyên dáng và khuôn mặt đỏ bừng của Claire, mặc cho hình ảnh về tòa lâu đài De Cambes xinh xắn mà chàng có thể nhìn thấy từ cửa sổ phòng mình nếu như suốt thời gian qua màn đêm đã không từ trời buông xuống, Canolles vẫn bất động và cương quyết trong quyết định của mình. Bởi vì từ xa chàng đã nhìn thấy bộ mặt thẫn thờ, nhợt nhạt, đầy lo âu của Nanon ló ra từ sau những bức màn.
- Kìa, kìa, hãy trả lời tôi đi chứ! - Nàng tử tước tiếp tục - Tôi không sao hiểu thái độ im lặng của ông cả. Tôi đã lầm lẫn hay sao? Ông không phải là ngài nam tước De Canolles à? Ông còn là người đã từng nói với tôi khi ở lâu đài Chantilly rằng ông yêu tôi, và đã lặp lại điều đó khi đến Jaulnay hay sao? Kẻ đã từng thề nguyền rằng chỉ yêu có một mình tôi trên đời này, và sẵn sàng vì tôi mà hy sinh mọi mối tình khác hay sao? Ông hãy nói đi! Hãy nói đi! Tôi van ông hãy trả lời tôi đi! Trả lời đi!
Một tiếng rên rỉ nổi lên, lần này thì thật rõ rệt, đến nỗi phu nhân De Cambes không nghi ngờ về sự có mặt của một người thứ ba. Hai con mắt kinh hoảng nhìn theo ánh mắt của Canolles và vì chàng không thể nào quay nhanh nhìn đi nơi khác nên nàng tử tước không thể không nhận ra khuôn mặt tái nhợt và bất động kia, một bóng người chẳng khác nào một bóng ma và đang run rẩy theo dõi mọi diễn biến của câu chuyện.
Qua bóng tối mờ nhạt, hai người đàn bà trao đổi ánh mắt nẩy lửa và cả hai cùng kêu lên một tiếng.
Nanon biến mất.
Về phần mình, De Cambes chụp lấy mũ cùng áo choàng và quay về phía Canolles.
- Thưa ông! - Nàng nói - Bây giờ thì tôi đã hiểu cái mà ông gọi là bổn phận và lòng biết ơn. Bây giờ thì tôi đã hiểu cái bổn phận nào mà ông không muốn từ bỏ hoặc phản bội và cuối cùng, tôi cũng đã hiểu ra rằng có những mối luyến ái vượt qua khỏi mọi cám dỗ, vậy tôi xin trả ông về những luyến ái đó, với lòng biết ơn đó. Vĩnh biệt ông, vĩnh biệt!
Nàng đã toan bỏ đi mặc dù Canolles muốn ngăn lại, nhưng một kỷ niệm đau đớn khi Phần I - Chương 1 Phần I - Chương 2 Phần I - Chương 3 Phần I - Chương 4 Phần I - Chương 5 Phần I - Chương 6 Phần I - Chương 7 Phần I - Chương 8 Phần I - Chương 9 Phần I - Chương 10 Phần I - Chương 11 Phần I - Chương 12 Phần I - Chương 13 Phần I - Chương 14 Phần I - Chương 15 Phần II - Chương 1 Phần II - Chương 2 Phần II - Chương 3 Phần II - Chương 4 Phần II - Chương 5 Phần II - Chương 6 Phần II - Chương 7 Phần II - Chương 8 Phần II - Chương 9 Phần II - Chương 10 Phần II - Chương 11 Phần III - Chương 1 Phần III - Chương 2 Phần III - Chương 3 Phần III - Chương 4 Phần III - Chương 5 Phần III - Chương 6 Phần III - Chương 7 Phần III - Chương 8 Phần III - Chương 9 Phần III - Chương 10 Phần III - Chương 11 Phần III - Chương 12 Phần III - Chương 13 Phần III - Chương 14 Phần III - Chương 15 Phần III - Chương 16 Phần III - Chương 17 Phần III - Chương 18 Phần III - Chương 19 Phần III - Chương 20 Phần III - Chương 21 Phần IV - Chương 1 Phần IV - Chương 2 Phần IV - Chương 3 Phần IV - Chương 4 Phần IV - Chương 5 Phần V - Chương 1 Phần V - Chương 2