ôi muốn bắt đầu câu chuyện này bằng hai từ ngày xửa ngày xưa...
Ngày xửa ngày xưa... có một người nhà giàu, rất giàu. Sự giàu có bắt đầu từ một cơ may - hồi đó, khi còn là cậu bé nghèo khổ chỉ mong được ăn no, ông đã được một người tốt bụng đưa về nhà nuôi nấng và cho ăn học. Ông thường kể lại chuyện này cho con cái nghe nhưng các con ông cười cho rằng đây chỉ là một trong những bài học đạo đức của ông mà thôi.
Rất bận rộn nhưng tuần nào cũng vậy, ông dành ra một buổi tối ăn mặc như một người lao động bình thường và đi dạo. Nói là đi dạo nhưng thật ra là ông tìm gặp những ai cần giúp đỡ, ngay cả kẻ trộm cắp ông cũng không từ chối vì nghĩ rằng biết đâu sự giúp đỡ của mình sẽ là một cơ hội cho kẻ muốn hoàn lương.
Một tối mùa đông, như thường lệ ông đi trên đường. Ngang qua công viên ông dừng lại vì chợt thấy dáng vẻ của một chàng trai sao mà thiểu não quá. Cùng với bộ áo quần tỏ rõ sự nghèo nàn là nỗi tuyệt vọng lồ lộ.
- Chào cháu, có chuyện gì vậy?
Câu hỏi êm ái của ông khiến chàng trai rùng mình. Cái rùng mình trong bóng tối của đêm đông khiến trái tim nhân hậu của ông đau nhói. Ông rất biết giới hạn của mình. Tiền bạc, ông không thiếu. Một công việc, ông sẵn sàng mở rộng cửa các nhà máy của mình cho bất kỳ ai cần một công việc. Nhưng nếu là một căn bệnh hiểm nghèo thì... Ông đã từng cho người ta tiền không phải để có cuộc sống mong ước mà là để mua một cái quan tài.
- Cháu không thể nói gì với ta sao?
Giọng chàng trai đẫm nước mắt:
- Cháu yêu...
A, ông có thể hiểu được. Đôi trẻ thiết tha yêu thương nhưng mẹ cha nhất định ngăn cản bằng cách thách chàng trai một đám cưới linh đình? Ông mỉm cười:
- Ta sẽ tặng cháu tất cả những gì nhà gái muốn.
- Không... Không ai có thể. - Giọng chàng trai tuyệt vọng.
- Ta có thể.
Câu trả lời tự tin và quả quyết của ông chỉ khiến chàng trai lún sâu thêm trong cay đắng:
- Ông trời cũng không thể làm được gì. Tối nay, cháu và nàng hẹn gặp nhau lần cuối tại đây. Rồi sau đó...
Giờ thì đến phiên ông rùng mình -
Rồi sau đó...- Nhưng cái gì là không thể? - Ông gặng hỏi.
- Cha mẹ nàng chẳng đòi hỏi gì cả ngoài việc cháu phải đưa cha mẹ đến thăm nhà gái.
- Ơ, một thách cưới thật khắt khe. Như ta đây, nếu nhà gái đòi con trai ta phải đưa mẹ nó đến thì ta biết làm sao khi mẹ nó đã qua đời từ lâu.
- Không phải vậy - Chàng trai kêu lên - Cháu không biết cha mẹ mình là ai. Tự nhiên mà lớn lên... Tự nhiên mà có trên đời... Làm sao họ dám gả con gái cho một kẻ chẳng có gốc tích?
Ông đặt tay lên vai chàng trai và cảm nhận được toàn bộ sức nặng của cuộc sống trĩu trên đôi vai non tơ này. Có tiếng chân rón rén bước đến gần và một cô gái xuất hiện. Dù cô đang mặc một cái áo dày sụ của mùa đông và cái mũ len trùm xuống che khuất cả nửa khuôn mặt, ông vẫn nhận ra cô thật xinh xắn và đang đau khổ đến nhường nào. Ông nhìn thấy rõ vẻ ngạc nhiên trên mặt cô dù trời tối. Một ý nghĩ thoáng qua đầu... Ông mỉm cười:
- Chào con.
Cô gái đưa tay lên miệng để che một tiếng kêu kinh ngạc, còn chàng trai thì sửng sốt. Ông thấy mình còn xúc động hơn cả đôi trai gái:
- Nếu hai con không chê có một người cha như ta.
Đám cưới diễn ra vô cùng vui vẻ. Cha mẹ cô dâu càng lúc càng quý chú rể bởi vì cha chàng không những thật lịch sự mà còn rất hiểu biết, ông nói chuyện về công việc lao động chân tay như một người cả đời gắn bó với nó vậy.
Nhưng điều đáng nói là những chuyện sau đám cưới. Một người khách đến dự tiệc rồi về là chuyện thường, còn đây là cha của chú rể. Nhìn những điều không dám thốt thành lời trong mắt đôi trai gái đang tràn trề hạnh phúc, ông chẳng thể làm gì khác hơn là đóng trọn vai diễn củn bộ rằng nó chỉ lượm lặt thôi chứ không chặt đốn, chỉ nhặt nhạnh những gì mà dân buôn lậu gỗ chê bai vứt lại. Mấy ông kiểm lâm gặc gặc đầu, thỉnh thoảng vặn vẹo vài câu lấy lệ.
Củi phân làm nhiều loại - Loại cho chủ nhân những ngôi nhà mái bằng là loại tốt nhất, đây là những vị khách xởi lởi, vừa trả tiền vừa nói
“Mai mốt đường dây điện kéo về tới thì mua bếp điện mà xài, khói củi ám đen hết nhà cửa”. Đường dây điện nhoài tới đâu, nó mất dần khách hàng mua củi đẹp tới đó. Nhưng còn may là điện cũng chập chờn, nay có mai không. Nó âm thầm dành dụm đợi ngày đủ để học cái gì đó, hớt tóc chẳng hạn. Nhà mái ngói mái tranh chỉ mua củi vụn củi cành mà lại trả giá kỳ kèo từng đồng. Có lẽ nó là người duy nhất trong thị trấn mong điện đến chầm chậm thôi.
Con heo đất của nó là một cái chai màu tối, trước đó là lọ đựng vitamin C. Ngày ngày sau khi đưa tiền cho thím, nó vuốt thẳng tờ tiền riêng của mình, quấn tròn lại, đút vào miệng chai. Lâu lâu nó đổ chai ra, đổi những đồng tiền lẻ thành một tờ tiền chẵn và lại quấn tròn, đút vào, vặn nắp, nhét sâu cái chai vào góc rương gỗ đựng đồ đạc của nó.
Chú thím biết cái chai này, những đứa con của chú thím cũng biết. Ban đầu thím có vẻ giận hờn
“Sống chung nhà mà tính chuyện riêng tư”. Sau thím cũng công nhận
“Thằng này biết lo xa”. Rầy la con cái thím nói
“Bắt chước anh mày kìa, dành dụm lo cho tương lai”. Thím rủ rỉ kể cho hàng xóm láng giềng nghe. Một đồn mười, mười đồn hai mươi... Người ta xì xầm mỗi khi thấy nó gò lưng đạp, phía sau là ngất ngưởng củi -
“Nhìn vậy mà mơ ước cao xa lắm nghen”. Rồi... Người ta nhớ lại ngày xưa có cậu bé đêm đêm bắt đom đóm làm đèn học bài mà đỗ đạt làm quan.
Xóm nhỏ, thị trấn nhỏ, mơ ước nhỏ bé hóa cao vời.
Những lời khen ngợi đã hại nó, thằng con tức giận vì ba má cứ lấy ông anh họ ra làm gương mà rầy la bèn lục rương, không thèm mở nắp, cứ để vậy mà đập “bốp”, lấy tiền đi đâu mất mặt suốt tuần.
Nó xót đến chết lặng, những mảnh vỡ như khứa ngang dọc trong lòng nó. Thẫn thẫn thờ thờ mất mấy ngày, rồi chẳng còn cách nào khác là kiếm một cái chai khác, bắt đầu lại. Lần này nó giấu con heo của mình trong đống củi dưới gốc mít. Củi lửa là phận sự của nó, chẳng ai để ý đống củi đầy hay vơi, thằng em họ lại càng không bao giờ mó tay đến.
Không nhìn trời qua tán lá nữa, nó xoay mắt về phía đống củi. Xóm đêm nay lặng phăng phắc, cả đến con nít cũng dồn về Câu lạc bộ cả rồi. Thằng út con chú thím nói chú bán vé hứa đứa nào ngoan đừng phá phách thì cho vô cửa không mất tiền.
Ruột gan nó nôn nao. Nó không phài con nít để chầu chực xin vô cửa. Hơn vậy nữa, nó muốn gặp Quang Vinh trong một tư thế đĩnh đạc! Nếu đi, nó sẽ mua vé đàng hoàng, đàng hoàng bước vào rạp và ngồi đúng số ghế của nó.
Đống củi dường như đang nhúc nhích, nó thấy từng thanh củi lăn xuống, cái chai hiện ra... Nó bắt đầu lại mới được bảy ngày, chưa đổi được tờ tiền chẵn nào, vẫn còn là tiền lẻ. Nếu thằng em họ đừng ăn cắp... Nó thở mạnh, tiếng nhạc xập xình theo gió vọng đến mời gọi lôi cuốn.
Chiều nay trong bữa ăn thím nói
“Một cái vé đủ ăn vài ngày, tội gì mua. Đứng ở ngoài nghe qua loa cũng được”. Đó là thím nói với mấy đứa, chứ còn chú thím thì có đem xe rước tận nhà cũng chẳng ham mấy thứ ồn ào đó. May ra có màn ảo thuật là làm thím tò mò, nhưng rồi thím cũng phẩy tay
“Nếu cứ phồng má mà có một cái trứng chui ra khỏi miệng thì việc gì họ phải đi làm cho mệt, cứ ở nhà phồng má ra mà lấy trứng ăn không khỏe hơn sao? Xạo tuốt”. Tóm lại là chú thím đi ngủ sớm.
Nó cũng tin ảo thuật là xạo, còn xiếc dạy khỉ đếm số thì nó không thèm, những con khỉ gặp trong rừng khôn lanh hơn nhiều. Hài kịch nó cũng không mấy thích.
Nếu không có Quang Vinh thì nó đã chẳng phân vân. Từ hôm qua đến giờ thị trấn xôn xao, người ta nói Quang Vinh có khuôn mặt vô cùng xấu xí, nhưng khi anh cất tiếng hát thì không ai chú ý khuôn mặt nữa, tiếng hát xóa nhòa tất cả những gì không đẹp trên đời. Người ta chuyền tay nhau tờ báo cũ “Tiếng hát thần thoại khiến con người biết mơ ước và biến mơ ước thành sự thật”.
Nó muốn biết giọng hát kỳ lạ đó, muốn được nghe một lần. Và nếu... sau khi anh hát, ước mơ nhỏ bé của nó sẽ thành.
Nó thở hắt ra, ngồi sụp xuống, thò tay vào đống củi. Tiếng nhạc vọng đến giục giã hơn, thúc hối hơn. Nó mở nắp, dốc ngược chai đập đập vào lòng bàn tay, những tờ giấy bạc quấn tròn lăn lăn.
Nó chạy đến câu lạc bộ vừa kịp những giọt mưa đầu tiên rơi xuống. Hèn gì đêm nay trời không trăng sao.
Đêm diễn dường như rất dài.
Nó biết Quang Vinh sẽ chỉ xuất hiện trên sân khấu vào phút cuối. Biết vậy nhưng cứ sau mỗi tiết mục tim nó vẫn thắt lại, rồi hụt hẫng một chút khi tiếp theo không phải là điều nó chờ đợi. Sự chờ đợi thật hồi hộp và hình như cũng thú vị. Nó nhấp nhổm chăm chăm nhìn lên sân khấu, rồi hướng mắt về cánh gà. Tờ báo cũ nói có lần khán giả yêu cầu ban nhạc ngừng chơi để họ được nghe trọn vẹn tiếng hát tuyệt vời của Quang Vinh.
Bên ngoài mưa nhưng bên trong nóng bức. Những cái quạt trần quay yếu ớt. Không khéo điện muốn cúp cũng nên. Lạy trời, đừng... Khuya quá rồi, sắp đến tiết mục cuối cùng.
Nó lẩm nhẩm đếm được bao nhiêu tiết mục đã diễn và ngạc nhiên nhận ra có màn biểu diễn lại đến hai lần. Mơ hồ điều gì đó... Có chuyện gì vậy?
- Thưa quý vị, thành thật cáo lỗi cùng quý vị... Do trời mưa, đường lầy lội quá, chiếc xe đưa Quang Vinh không thể đến kịp giờ biểu diễn. Xin quý vị thông cảm.
Đêm diễn đã để lại dư âm ồn ào suốt thời gian dài. Lần đầu tiên nhà mái tranh mái ngói mái bằng cùng chung cách biểu lộ tình cảm trước một sự việc. Rồi dần dần người ta cũng nguôi đi.
Xóm trở về với những lo toan quen thuộc, những công việc lặp đi lặp lại hàng ngày, những tiếng lục cục lấc khấc. Màu sương màu nắng lừng khừng giăng ngang...
Nó cũng vậy, thẫn thẫn thờ thờ mất mấy ngày, hệt như lần thằng em họ đập con heo và những mảnh vỡ khứa từng vết dọc ngang trong lòng nó. Cái chai lần này không vỡ, nhưng trong lúc vội vàng nó quăng cái nắp đâu mất rồi.
Rồi lại tìm cái chai khác và lại bắt đầu.
