Dịch giả: Nguyễn Xuân Thảo, Trịnh Như Lương
Chương 137

Brovkin, Xvesnikov, thương nhân Zatrapezny và các thương nhân khác của Sa hoàng: Dubrovski, Segolin và Evreinov xây dựng trên sông Yauza và sông Moskva những xưởng dệt dạ, vải và tơ lụa, xưởng giấy và xưởng bện thừng. Những làng nhỏ thuộc Bộ thổ địa (lãnh địa của các chúa đất chết trận hoặc bị chiếm đều thuộc về tay Bộ nầy) được sáp nhập vĩnh viễn vào số lớn những xưởng máy đó.
Các thương nhân đã tỉnh giấc mơ màng… Đến tụ họp trên thềm lớn của nhà Hội đồng xã trưởng đã được nhanh chóng xây dựng lại sau vụ cháy, họ chỉ nói đến miền Ingri mới chiếm được, nơi mà, đến mùa hạ nầy, phải đặt chân vững chắc ở đấy, bên bở biển. Họ đào trong các hầm nhà moi lên những cái nồi lớn của ông cha để lại, chứa đầy tiền vàng. Họ phái đám thư ký của họ đến các chợ và các quán rượu để mộ thợ.
Mùa đông năm đó, Ivan Artemist mở rộng thêm công việc kinh doanh. Có Melsikov làm trong tay, lão đã xin được phép lấy tù nhân trong các nhà giam của Romodanovski ra để làm nông nô; người thì lão xích lại người thì lão cho làm việc tự do tại các xưởng dệt dạ và vải; guồng bánh xe của các xưởng đó chạy bằng nước, quay rào rào trên sông Yauza. Lão đã mua với giá bảy trăm rúp anh thợ rèn trứ danh Zemov vốn trực thuộc Bộ đại hình và đã đưa anh ta từ Voronez về bằng xe tam mã; bây giờ Zemov đặt ở nhà máy cưa mới ở Ivan Artemist, tại Xokolniki, một cái máy phát lửa, chưa ai từng thấy, chạy bằng một nồi hơi.
Đâu đâu cũng thiếu nhân công. Để tránh sa vào cái kiếp nô lệ mới, từng đám đông nông dân các làng phụ thuộc chạy trốn đến những nơi xa xôi hoang dã của đất nước. Làm lụng trong làng, đi phu thật là khổ cực ngựa còn sung sướng hơn kiếp người mugic. Nhưng đối với những người thợ bị xiềng xích lẫn những người thợ được tự do, cảnh nô lệ ở các nhà máy có vẻ còn kinh khủng hơn, còn tệ hơn là nhà tù. Xung quanh nhà máy bốn bề là một hàng rào cao; ở cổng có bọn canh gác còn dữ tợn hơn cả giống chó. Trong những căn nhà tối om, thợ thuyền cúi xuống những máy dệt chạy ầm ầm; không được cất tiếng hát - tên đốc công ngoại quốc sẽ phang gậy ngay lên vai anh và doạ nhốt vào hầm. Ở trong làng, về mùa đông, ngửời nông dân ít ra còn được ngủ no mắt ở trên bếp lò. Ở đây, ngày cũng như đêm, mùa hạ cũng như mùa đông, phải cho con thoi chạy. Tiền công, quần áo, tất cả đã đem ra uống rượu hết trước từ lâu. Thân phận nô lệ. Nhưng những lời đồn đại ghê rợn nhất là những lời đồn đại về các xưởng máy và các mỏ của Akinfi Demidov ở Ural; tại các quận trực thuộc vào hắn, mọi người sợ hãi điên cuồng, đã bỏ trốn.
Bọn thư ký mộ thợ của Akinfi Demidov đi đến các chợ và các quán, thết đãi mọi người rất hậu hĩ, tả cuộc sống dễ dàng ở Ural dưới những màu sắc hấp dẫn nhất.
Chúng nói là ở đó có nhiều đất, muốn bao nhiêu cũng có làm việc một năm lấy tiền khâu vào trong lần lót mũ rồi đi đâu thì đi, chúng tôi chẳng bó buộc ai phải ở lại Và nếu muốn thì cứ đi mà tìm vàng, ở đấy sẵn vàng như phân dưới chân.
Tên thư ký đó, sau khi làm cho người kia say mềm, thuyết phục hoặc lừa gạt người ấy ký vào một bản hợp đồng nghiệt ngã. Trước mặt tên chủ quán làm nhân chứng, hắn bảo: "Nầy anh bạn, vạch bằng mực vào đây một chữ thập". Vừa ký xong, thế là người kia đi đời. Anh ta bị vứt ngay lên xe; nếu giãy giữa thì bị xích liền, họ đưa anh ta đi xa hàng ngàn dặm, sang tận bên kia sông Volga, bên kia những cánh đồng cỏ xứ Kirghizi có những cây xtipa mọc, bên kia những rặng núi cao rừng rậm um tùm - tới xưởng Neviansk, tới các mỏ. Rất ít người trở về. Tới nơi, anh ta bị xích vào bên lò. Ai mà tỏ vẻ bướng bỉnh là bị đánh đập đến chết. Trốn đi đâu được? Bọn Cô-dắc cưỡi ngựa, tay cầm dây thòng lọng, canh gác các nẻo đường và các con đường mòn trong rừng. Và những người tìm cách nổi loạn, đều bị đày xuống giếng sâu trong mỏ, hoặc dìm chết tại các hồ ao.
Sau lễ Noen, người ta lại mộ người cho quân đội. Tại tất cả thành phố, những người đi mộ lính cho Sa hoàng tuyển thợ mộc, thợ nề, thợ đấu. Từ Moskva đến Novgorod, ai nấy đều phải đăng ký đi phu vận tải, không trừ một ai.
 

Truyện PIE ĐỆ NHẤT Tiểu sử & chú thích Chương 1 Chương 2 Chương 3 Chương 4 Chương 5 Chương 6 Chương 7 Chương 8 Chương 9 Chương 10 Chương 11 Chương 12 Chương 13 Chương 14 Chương 15 Chương 16 Chương 17 Chương 18 Chương 19 Chương 20 Chương 21 Chương 22 Chương 23 Chương 24 Chương 25 Chương 26 Chương 27 Chương 28 Chương 29 Chương 30 Chương 31 Chương 32 Chương 33 Chương 34 Chương 35 Chương 36 Chương 37 Chương 38 Chương 39 Chương 40 Chương 41 Chương 42 Chương 43 Chương 44 Chương 45 Chương 46 Chương 47 Chương 48 Chương 49 Chương 50 Chương 51 Chương 52 Chương 53 Chương 54 Chương 55 Chương 56 Chương 57 Chương 58 Chương 59 Chương 60 Chương 61 Chương 62 Chương 63 Chương 64 Chương 65 Chương 66 Chương 67 Chương 68 Chương 69 Chương 70 Chương 71 Chương 72 Chương 73 Chương 74 Chương 75 Chương 76 Chương 77 Chương 78 Chương 79 Chương 80 Chương 81 Chương 82 Chương 83 Chương 84 Chương 85 Chương 86 Chương 87 Chương 88 Chương 89 Chương 90 Chương 91 Chương 92 Chương 93 Chương 94 Chương 95 Chương 96 Chương 97 Chương 98 Chương 99 Chương 100 Chương 101 Chương 102 Chương 103 Chương 104 Chương 105 Chương 106 Chương 107 Chương 108 Chương 109 Chương 110 Chương 111 Chương 112 Chương 113 Chương 114 Chương 115 Chương 116 Chương 117 Chương 118 Chương 119 Chương 120 Chương 121 Chương 122 Chương 123 Chương 124 Chương 125 Chương 126 Chương 127 Chương 128 Chương 129 Chương 130 Chương 131 Chương 132 Chương 133 Chương 134 Chương 135 Chương 136 Chương 137 Chương 138 Chương 139 Chương 140 Chương 141 Chương 142 Chương 143 Chương 144 Chương 145 Chương 146 Chương 147 Chương 148 Chương 149 Chương 150 Chương 151 Chương 152 Chương 153 Chương 154 Chương 155 Chương 156 Chương 157 Chương 158 Chương 159 Chương 160 Chương 161 Chương 162 Chương 163 Chương 164 Chương 165 Chương 166 Chương 167 Chương 168 Chương 169 Chương 170 (chương kết)