Cáo kình trước giã bầu trời,

Doành ngân rửa mác, non đoài treo cung,Khải ca lừng lẫy phu công.Đã ngoài nanh vuốt lại trong cột giường,Giơ đuốc ngọc, đặt âu vàng,Cõi bờ mở rộng, mối dương dựng nên.Phan Trần

Mấy nghìn chiến sĩ nhao nhao lên vì cái tin Lý Công Uẩn bị hạ ngục. Đối vớichủ tướng, các sĩ tốt đều sẵn một cảm tình thiết con như đối với cha nên sự lạmquyền của bạo chúa không được chúng coi là chánh đáng. Mọi người đều nổi giận,bàn tán kịch liệt về sự bất công và bạc bão của vua Lê Ngọa Triều. HỌ không chịuđược cái chính sự tàn ác nữa. HỌ muốn sống dưới một ông vua khoan dung, đứcđộ và công bằng hơn.Giữa khi ấy, giữa khi lòng người đang sôi nổi, đang sẵn sàng làm những việcbạo động, một viên đại tướng, Đào Cam Mộc, bỗng phi ngựa lại trước đám quânhùng hổ, bắc loa gọi chúng mà dụ rằng:- Hời các anh hùng, dũng sĩ? Các người hãy lặng nghe ta bảo đây:"Trời đất Ở với muôn vật, tuy có lúc sấm sét, giận dữ mà vẫn hàm có đức hiếusinh, cha mẹ Ở với các con, tuy có lúc roi vọt quở mắng song vẫn ngụ ý dạy dỗ. ấythế là Lê bạo chúa, từ khi giết anh là Lê Trung Tôn, cướp lấy ngôi báu đến giờ, đãtỏ ra không có một chút lòng hiếu sinh, một chút tình thương xót nào đối với trămhọ con dân cả. Bạo chúa càng ngày càng hoang dâm, độc ác, coi quyền vua nhưmột thứ khí giớ để giết người, coi trăm họ như cừu địch. Những người họ Lý tội gìmà phải thân chìm đáy nước? Thái sư Phạm Cự Lượng tội gì mà phải mãnh hổphanh thây? Lại chủ tướng các ngươi, Lý Công Uẩn Tướng quân, một bậc trí,nhân, dũng kiem toàn, hỏi có tội gì mà phải hạ ngục? Chẳng qua hôn quân ghenhiền ghét giỏi, bạc nghĩa vong ân tệ hơn Kiệt, Trụ đó mà thôi. Chủ tướng cácngươi; công đức trùm cả trời đất mà còn bị bắt giam các người liệu rồi ra có thểyên sống mà vui hưởng hạnh phúc với cha mẹ vợ con các người được không? Tanghĩ lo cho các ngươi vô cùng. ấy chính vì lo cho các ngươi nên hôm nay ta muốnnói với các ngươi một nhời:"Vương giả không ai cao bằng Châu Văn; bá giả không ai cao bằng Tề Hoànđều phải là những bậc chân nhân cả. Cầm vận mệnh của trăm họ, nếu không cóbậc Đế vương minh chính thì kẻ hiền lương làm thế nào tiến thân được?"Ngọa Triều đã ác nghiệt bất lương như thế, chỉ bằng ngươi cùng ta đạp phănghắn xuống rồi chọn người tốt lên thay."Người có đức độ siêu nhân lại có tài năng quán chúng ấy, ta xem không cònai bằng chủ tướng các ngươi nữa. Các ngươi đợi gì kh6ng làm việc phế lập? Làmthế, các ngươi có phải là loạn thần tặc tử đâu? Trái lại, các ngươi biết thuận ý trờichẳng đã rõ rệt muống diệt Lê, phù Lý đó sao?"Các ngươi nên cùng ta vào thẳng cấm cung, đạp đổ bạo chúa, tôn Lý Tướngquân lên ngôi, mục đích để cứu lấy ta, lấy các ngươi, cứu lấy hết thảy trăm họ khỏicái tình cảnh nước sôi lửa bỏng từ trước đến giờ. Tiến lên hời các anh hùng nghĩasĩ?Một tiếng reo vang trời chuyển đất, tiếp tiếng gọi của Tướng quân Đào CamMộc. Đoàn chiến sĩ, như lớp sóng cồn, tức khắc ùa nhau kéo thẳng về phía NgọMôn lâu. Dân gian cũng nhất tề hưởng ứng. Mặt đường lầm lên một cơn lốc bụi,trong đó gươm đao lấp lánh như muôn nghìn tia chớp. Thực là một cái bể. Một cáibể phẫn uất tới cực điểm, dâng lên, xô tới, ngập lụt Tử Cấm thành.Đứng trên vọng lâu, viên Cửu Môn Đề đốc trông thấy vậy, hiểu ngay rằngtrước sự công phẫn của cả một dân tộc mạnh hơn bão táp, nếu ai dám kháng cự,người ấy sẽ nguy ngay. Bởi vậy, quan lớn vội mở toang cánh cửa Ngọ Môn chocái thác cách mệnh chảy ùa vào...Hoàng thành vang lên những tiếng sát phạt. Những bức tường đá ong rêu mốcvẫn gan lì cùng tuế nguyệt, lúc ấy, phải rùng mình.Loạn quân kéo thẳng về phía nhà linh ngữ. HỌ phá cửa lim, mời Lý Công Uẩnra.Thoạt thấy chàng, muôn trái tim cùng như nhảy lên, muôn cái miệng cùng hára, một tiếng tung hô Vạn Tuế vang ầm như sấm dậy.HỌ phù Lý Công Uẩn tiếng vào cấm cung nhất định bắt cho được Ngọa Triềuđể trị tộiTiểu thư Bội Ngọc, trần truồng như một pho tượng bằng cẩm thạch, lúc ấy đãbị trói riệt vào một bó nứa tươi đập dập dựng đứng giữa sân rồng. Đao phủ cầmmột đầu sợi dây cão buộc vòng từ ngang lưng Bội Ngọc và chì còn chờ lệnh vuatruyền...Ngọa Triều Hoàng đế nhìn thiếu nữ bằng tất cả sự đắc thắng của một tâm hồnđộc địa. Ngài thưởng thức một cách say sưa nỗi khủng khiếp của nàng và củanhững kẻ tả hữu đang run cầm cập. Phải, chỉ còn một cái lừ mắt hoặc một cái vẫytay nữa là cả một tấm thân tuyết đông ngọc đúc kia sẽ biến thành cái giả bùngnhùng đẫm máu, sự hỗn xược của Bội Ngọc sẽ bị trừng phạt bằng thứ cực hìnhghê gớm nhất; cái oai quyền bị xúc phạm của nhà vua lại một lần nữa sẽ được rửasạch bằng máu đào...Bỗng, vua Ngọa Triều biến sắc, lắng tai nghe, những kẽ tả hữu cũng bồi hồinín thở...Một tiếng vang động từ xa vẳng lại, như cả một trận phong ba, và chỉ trongnháy mắt đã kéo tới phía ngoài cung cấm làm cho lầu ngọc thềm son rungchuyển...Đứng phắt dậy, bạo chúa nói:- VÕ sĩ đâu, ra xem cái gì như động đất vậy?Tên đao phủ buông đầu sợi dây, vừa chạy tới cưa vườn Ngự uyển thì một mũilao đã cắm phập ngay vào ngực hắn. Đao phủ ngã lăn xuống đất, giãy như đỉa phảivôi Cùng lúc ấy, Lý Công Uẩn hiện ra, theo sau là một đoàn tướng sĩ, hung tợnnhư hùm.Mặt trắng nhợt, Bạo chúa vội tuốt thanh bảo kiếm, chờ.Giết xong đao phủ thủ, Lý Công Uẩn nhảy vọt lại gần bên bó nứa và cắt đútdây thừng trói Bội Ngọc đoạn giật một lá cờ đại phủ cho nàng. Bội Ngọc lúc ấyngất đi, không biết gì nữa. Công Uẩn đã bế nàng bước lên thềm cung cấm.Vua Ngọa Triều thét:- Nghịch tặc? Bây dám tự tiện đột nhập cung vi, không sợ mất đâù hay sao?Công Uẩn cười nhạt:- Hôn quân chết đến nơi rồi mà còn chưa biết thân?- à, Lý tặc thần giỏi nhỉ, ngươi định thoán nghịch hay sao?- Ta vào đây để báo oán cho Phạm Tướng quốc, để rửa nhục hiền thê ta và đểphục thù cho những kẻ đã bị chết oan uổng về tay mày.Ngọa Triều nghiến răng sùi bọt mép và hoa gươm nhảy lại chém Lý CôngUẩn Đaò Cam Mộc nhanh mắt đá một cái vào ngang sường Bạo chúa rồi tiện taygiật lấy thanh bảo kiếm Long Tuyền. Bạo chúa ngã ngay xuống trước Ngự tọa.Đào Cam Mộc dận một chân lên ngực bạo chúa đoạn phóng mạnh lưỡi gươm...Tướng quân vừa chùi thanh gươm vào chiếc áo vàng của vua mặc vừa nói qua mộttiếng cười gằn:- Đã bốn năm trời đằng đẵng, ta chờ đợi cái phút này...Trong khi sĩ tốt kéo vào đầy cung cấm, Công Uẩn đã êm ái đặt Bội Ngọc lênNgai vàng. Thiếu nữ dần dần tỉnh... Nàng ngóc đầu, mở mắt đoạn khẽ kêu lênthành một tiếng...Công Uẩn vội hỏi:- Bội Ngọc? Nàng đã tỉnh hẳn chưa?...- Chàng... Chàng?... Ố?... Lạy Trời đừng khiến cho việc này chỉ là một giấcmơ...- Không? Sự thực cả nàng hãy trông...- Lý lang quân? Thiếp có ngờ đâu còn được thấy chàng?...Vừa nói, Bội Ngọc vừa nắm chặt lấy tay Công Uẩn...- ĐÓ cũng là lòng Trời cả? Từ nay hai ta sẽ không còn sợ hãi gì nữa? Em hãytrông bạo chúa, hắn chết rồi.Bội Ngọc ngồi nhỏm dậy, giương to cặp mắt hãy còn hoãng hốt nhìn thây chếtcủa Hoàng đế Ngọa Triều.Binh sĩ thấy nàng đã tỉnh, vỗ tay hò reo:- Tiểu thư vạn tuế... Tâu Hoàng hậu vạn tuế?...Giật mình, nàng ngẩng nhìn Công Uẩn. Chàng mỉm cười, khẽ nói:- Lê bạo chúa bị giết rồi; Triều đình văn võ cùng một lòng tôn tôi lên làmHoàng đế, cho nên mới có lời reo mừng như vậy.Sắc mặt thiếu nữ bừng đỏ như cả một cánh phù dung. Nàng hơi có vẻ thẹnthùng lúng túng vì các việc xảy ra đột ngột quá, nàng không thể sao không bỡ ngởđượcDân gian lúc này theo kịp đoàn binh sĩ đã kéo vào đầy cả vườn Ngự uyển. Hếtthảy lại tung hô:- Vạn tuế? Đấng Tân Quân vạn tuế Đấng Tân Quân mẫu vạn tuế?...Bội Ngọc cảm động quá, gục vào lòng Công Uẩn, nước mắt chứa chan.Chàng giơ tay ra hiệu. Mọi người đều im lặng.Giọng nói sang sảng như tiếng chuông vàng, Công Uẩn bắt đầu hiểu dụ:- Hời các hiền sĩ, đại phu, các văn thần, võ tướng cùng hết thảy trăm họ.Ta nhờ các ngươi, và cũng là ý Trời mà ngày nay được bước lên Bảo toạ mưuhạnh phúc cho sinh linh, cầm vận mệnh của cả nước, lòng ta mừng rỡ ngần nào thìlo ngại chừng ấy. Ta lo vì tự biết rằng sức một người khó lòng tròn vẹn đượcnhững việc trọng đại thiêng liêng mà, từ nay, ta phải đảm nhận. Ta cần có sự giúpđỡ của tất cả mọi người. Vậy các hiền sĩ đại phu các văn thần võ tướng, các anh tàitrong thiên hạ, các người nên hết lòng phù tá Ngài vàng, mở ra cho nước Đại CỒViệt ta một thời Đại thái bình thịnh trị.Quân chúng đồng thanh:- Thiên tử vạn tuế? Đấng Minh quân sống muôn tuổi để mưu phúc cho trămhọ, và để mưu sự hùng cường cho nước Đ ại CỒ Việt nghìn đời?...Octobre 1936 - Septembre 1937Lan Khai