Thế là Xuyến sắm sửa hành lý về thăm mẹ đúng vào ngày 27 tết. Từ phi trường New Orleans về Los Angeles hết gần 5 tiếng; sau đó chờ thêm 2 tiếng đổi chuyến bay qua Philippin và từ Phi sẽ đến thẳng phi trường Tân Sơn Nhất. Sở dĩ Xuyến đi vòng sang Cali là vì muốn tránh sự để ý của chồng, tránh sự dòm ngó đàm tiếu của bạn bè. Tiền bạc cũng ảnh hưởng ít nhiều vì vé khứ hồi chưa hết ngàn hai. Ngàn hai đối với nàng chẳng có nghĩa lý gì, Xuyến đã từng bỏ bạc ngàn mua những chiếc áo dạ hội hoặc đóng góp hàng năm trong ngân quỹ cho những trẻ em tàn tật; vậy mà tiền vé về VN nàng so đo từng tí. Nàng luôn hỏi tiền này rồi sẽ đi về đâu? Sẽ nuôi những cán bộ Cộng Sản sống thêm bao lâu nữa? Chính vì vậy nên hành trang trở về chỉ là vài bộ đồ gọn ghẽ, ít hàng vải quà cáp cho mẹ còn bao nhiêu nàng đổ dồn vào thuốc men. Bao nhiêu chứng bịnh Xuyến mua bấy nhiêu thuốc; cả một túi xách nặng trĩu những thuốc nhưng nhiều nhất vẫn là thuốc trụ sinh và đau bao tử. Nàng hiểu sau mười năm ăn uống thất thường, bữa đói bữa no lại toàn khoai mì dây sắn; đến heo gà còn lăn cổ ra chết thì bao tử người lấy đâu còn. Do đó những thứ mẹ nàng không dùng đến biết đâu lại chẳng hữu ích cho xóm giềng...... Xuyến để túi xách nặng chình chịch cạnh ghế ngồi chờ đến phiên nàng điền vào phiếu lý lịch. Từ Bắc Mỹ Thuận về Sài Gòn chỉ hết nửa ngày đường nhưng chưa lần nào nàng đặt chân lên chốn phồn hoa đô hội này. Mọi khung cảnh tuy mới lạ nhưng cũng tạo cho Xuyến những bỡ ngỡ đến mủi lòng. Phi trường Tân Sơn Nhất được coi là lớn nhất miền Nam mà trông thật nghèo nàn. Hình như đường bay quốc nội chỉ một, hai chuyến trong ngày. Quốc ngoại có lẽ vài ngày mới được một chuyến. Phòng đợi thì im lìm, u buồn và căng thẳng như chờ đợi thăm thân nhân nằm trong nhà xác; thỉnh thoảng vài cán bộ đi ngang len lén nhìn vào với đôi mắt dáo dác.Trong phòng trên dưới bốn mươi người. Tám mươi con mắt, bốn mươi cái miệng thế mà chẳng ai nói với ai lời nào; chỉ nghe những hơi thở nặng nề dồn dập kèm theo tia mắt bồn chồn lo lắng. Cuộc kê khai lý lịch không mau chóng như Xuyến nghĩ. Làm gì có thuốc phiện cần sa trong này. Chẳng lẽ bao nhiêu trạm kiểm soát quốc tế đều tê liệt để mặc bọn buôn lậu hoành hành? Sự bất mãn hằn rõ trong từng cử chỉ nhưng tuyệt nhiên không ai hé lời. Họ sợ tai bay vạ gởi, họ sợ bị đuổi trở lại vì lý do phản động; một lý do mà bất cứ trẻ già trai gái hay ngay cả thai nhi còn trong bụng vẫn có thể bị ghép tội; một án phạt mà bất cứ ai cũng có thể bị hứng chịu một cách dễ dàng.Xuyến ngồi ngả hẳn lưng vào thành ghế; suốt 2 ngày ngồi chồn chân mỏi gối, nàng thèm một cử động thẩm mỹ cho nở dãn xương cốt. Bàn tay đeo kim cương lóng lánh dưới ánh đèn néon khiến người ngồi bên cạnh để ý. Bà ta nói thật nhỏ như chừng vừa đủ nghe:-Về đây cô đeo chi hột bự quá cỡ vậy?-Sao vậy chị. Bộ họ tịch thu hả?-Không, thường thường khi đi đeo hột chừng ba ly. Khi về tráo hột sáu ly ai biết đó vào đâu.Xuyến thoáng chút ngạc nhiên:-Ba với sáu chênh lệch quá rõ ràng, đến con nít lên năm cũng phải biết.-Ậy mà trót lọt mới hay. Có mãnh lực nào mạnh bằng tiền đô la của Mỹ. Gì chớ thẩy cho họ vài tờ thì chục hột cũng xong.Bà ta ăn nói có vẻ chững chạc và nhiều kinh nghiệm, có lẽ đã từng đi về buôn bán nhiều lần vì cứ nhìn cách ăn mặc giản dị, đồ đạc lềnh kềnh là đủ biết.-Cô chỉ có hai cái túi xách này sao cô?-Dạ.-Cô cho tôi gửi cái thùng kia nha -- Vừa nói bà ta vừa chỉ cái thùng sắt bự phải đến 2 người ôm -- Chẳng có gì đâu, đút dấu cho nhẹ thuế đó mà!Từ người đàn bà đó mà vô tình Xuyến để ý những người chung quanh. Như vậy, đa số đi về hết 80% là con buôn ; còn con buôn là còn thâu thuế; bọn nhà nước sống được là nhờ họ mà!-Đã vậy sao lại còn bày đặt giấy tờ làm chi cho rườm rà? Xuyến thắc mắc.-Không rườm rà sao lượm được bạc trăm. Xã hội chủ nghĩa có mỗi nghề này để sống thôi mà! Cô xem mỗi chuyến về chúng hốt cả bạc vạn, ai mà không ham. Một nghề không cần vốn, sức khoẻ, trí thông minh, chỉ cần chịu nhục một chút là xong ngay -- Nhìn nghiêng, thấy Xuyến đang lắng tai nghe, bà ta hứng khởi nói luôn một hơi -- Cô biết không, Việt Kiều từ Mỹ về là "năm bờ oăn", bên Pháp là "năm bờ thu", còn tụi ngoại quốc mắt xanh mũi lõ chính hiệu như Bun-Ga-Ry, Liên Sô, Tân Tây Lan là "năm bờ then".Giọng bà ta ồm ồm lại hơi lớn làm một số người quay lại khó chịu. Xuyến cũng cảm thấy bực bội, thì ra những gì Hảo nói đều có lý do của nó và sự thật nàng đã nhìn thấy trước mắt; ngay đến mẹ nàng quanh năm suốt tháng chỉ quanh quẩn ở ruộng vườn mà cũng còn nhìn thấy mặt trái của xã hội.-Lát ra ngoài phố rồi cô sẽ thấy, lũ cà chớn sẽ bu lấy cô như bu kiến; nội bộ đồ và mấy chiếc cà rá này cũng đủ toi mạng rồi.Xuyến rùng mình:-Xã hội không có luật pháp làm sao sống?-Pháp luật là cái quái gì! Chính tên ban hành sắc luật là tên ăn cướp trước tiên -- Bà ta mở bóp lấy ra thỏi gum bỏ vào miệng nhai tỏm tẻm -- Cô không biết đó thôi, ai chẳng muốn võng lọng về làng nhưng càng phô trương thì càng bị lột lẹ. Tôi bảo đảm lát thể nào cô cũng phải cho nhiều tiền hơn mọi người.-Tại sao phải cho? Tôi có buôn bán thương mại gì đâu?-Đời mà cô. Tốt hơn nên cất bớt đồ... -- Bà ta quay lại nhìn thẳng vào mặt Xuyến -- mà thôi, có trần truồng thì thiên hạ cũng biết cô giàu có; nội cái nước da trắng bóc láng o; nội cái mái tóc kiểu tài tử và lối trang điểm thế này thì đành chịu.Tự dưng Xuyến cảm thấy bực bội, nàng cúi xuống nhìn cái túi xách đựng thuốc men và ít bộ đồ thay đổi. Túi kia chất toàn nho táo -- một loại trái cây mà có lẽ cả đời mẹ nàng chưa bao giờ được ăn thử -- Nho táo đáng giá bao nhiêu để đánh thuế? Và đánh thuế là đánh cái gì? Không lẽ thuốc men cho người bệnh cũng phải đem chia chác cho người khỏe mạnh? Nghĩ thế, tức bực là thế nhưng nàng không khỏi hãi sợ khi len lén nhẹ tháo những chiếc nhẫn dấu trong ngực áo.-Cô nhớ đó, khi ra ngoài bao nhiêu thì bao; nếu không có thân nhân đến đón thì phải đi xe nhà nước về tới tận nhà.Xuyến nghe lùng bùng ở lỗ tai, nàng cảm thấy sự tranh giành, cướp giựt và hiểm nguy đang bủa vây. Cố nghĩ đến mẹ để lấn áp sự sợ hãi, lòng Xuyến cảm thấy an bình đôi chút và khi đến lượt nàng; mọi giấy tờ cũng xuôi chảy dễ dàng sau khi Xuyến làm theo ngón tay ra dấu của tên công an; hai tờ 100 được vo tròn và ném ngay xuống chân hắn."Đồng tiền đi trước là đồng tiền khôn", Xuyến đã từng đem ra áp dụng trong cuộc sống nhưng nơi này có lẽ thích hợp và đúng ý nghĩa nhất mặc dù đồ đạc của nàng không đáng giá vài trăm bạc. Khi Xuyến viết số tiền mang theo, tên công an nhướng mắt nhìn đi nhìn lại con số khổng lồ mà hắn không tin rằng đã nhìn đúng: 10.000 dollars. Điên chắc. Mà có lẽ điên thật. Mặt Xuyến nóng bừng khi hắn cứ dặn đi dặn lại một cách hết sức ngớ ngẩn:-Chị mua bán hoặc cho ai những gì nhớ phải thuộc làm lòng để khai báo lúc về.Lúc này biết mình dại là đã quá muộn; giá khai gian một hai ngàn rồi dấu đại trong người chúng đâu có biết. Trán Xuyến bắt đầu rịn mồ hôi, cũng may một chị đứng gần đó chạy lại trấn an:-Không sao đâu, bây giờ cách mạng dễ dãi đến độ không ngờ. Có điều theo kinh nghiệm của bọn con buôn thì với số tiền này họ mua tranh sơn mài, hình ảnh nghệ thuật, áo thêu áo vẽ. Tóm lại, là một hình thức chuyển hàng hóa ra ngoại quốc để lấy ngoại tệ.Xuyến ngẩn người:-Có nghĩa là phải xài cho hết tiền?-Chứ sao, không xài chị mang về đây làm gì?-Thì cho người thân.-Đó cũng là một hình thức gián tiếp.Xuyến lo âu:-Cho mà phải khai thì có khác nào làm mang họa đến người nhận.-Ai dại gì khai tên cô ơi. Cứ nói bị cướp là xong ngay. Tên công an lừ mắt nhìn chị nọ nhưng chị ta cứ tỉnh bơ; hình như họ đã quen biết nhau từ những chuyến về trước.Xuyến thở dài với nỗi chán chường, mặc cảm tội lỗi bùng lên dữ dội khi lời Hảo văng vẳng bên tai, "Em nhớ ngày nào ngoại kiều còn tiếp tục về thì guồng máy kềm kẹp còn quay, muôn đời sẽ chẳng ai thoát được nanh vuốt của họ."
Chiếc xe "van" kiểu mới trông khá lịch sự đưa đám hành khách ra ngoài cổng nơi thân nhân chờ đón. Trải dài theo lối đi là con đường nhựa bị cày nát vì thời gian, lộ trơ những ổ gà tung đầy bụi đất. Hai dãy hàng rào xiêu vẹo hai bên vẫn cố vươn lên như đang chống chọi với sự tàn phá của năm tháng; chẳng ai nghĩ đến chuyện gỡ bỏ vì tiền của đâu để tu sửa.Xe chạy đến nhà đợi thì dừng lại; đám thân nhân họ hàng vui mừng túa ra kẻ nói người cười vang vang. Ông tài xế áo quần tươm tất, nghiêm trọng ôm từng thùng hàng xuống như sợ vỡ đổ mà thực ra đó chỉ là một phong cách khúm núm, xum xoe trước đồng tiền. Chẳng ai tiếc với ông năm, mười đồng bạc...Bỏ mặc họ nhốn nháo, Xuyến lơ đãng nhìn ra ngoài kính xe. Bên kia hàng rào lố nhố cả trăm người tụm năm tụm bẩy kẻ mua người bán, tranh dành chửi bới không tiếc lời. Trong đám ồn ào đó nổi rõ những áo quần lòe loẹt hoa hoè, tây có ta có, ống túm ống xoè không thiếu thứ gì. Cũng xanh xanh đỏ đỏ, cũng diêm dúa má phấn môi son, cũng tóc dài tóc ngắn nhưng không che dấu được vẻ cằn khô đói khổ. Thiên đàng của VN có phải là đó? Bao nhiêu cuốn phim thu hình mang ra ngoại quốc có phải được quay từ nơi này? Nào ai biết được đàng sau sự mua bán là những gì...-Cô nhìn xem -- người đàn ông ngồi chung ghế với Xuyến gợi chuyện -- Trông họ mặc đồ đẹp đó chứ! Đâu thua gì những người bên Mỹ, nhưng nhìn thật giả là biết liền.Không đợi nàng mất thời giờ hỏi, ông ta giải thích luôn:-Nội cái nước da đen đúa khô cằn và gương mặt héo hắt cũng đủ chứng minh. Lần trước tôi về, cũng làm bộ thử ăn mặc luộm thuộm để đi lại dễ dàng và tránh sự bắt nạt khi trả giá mua bán. Thế mà họ cũng biết.Đàn bà khác biệt đã đành vì thời trang và lối trang điểm nhưng còn đàn ông? Với áo quần lam lũ thì người nào chả giống người nào. Hình như ông ta đọc được dấu hỏi trong đầu Xuyến nên gác một chân lên thành ghế, ống quần tây vén cao để hở chiếc vớ ca rô loại mắc tiền:-Mình ở xứ lạnh quen rồi, mùa hè chỉ 75 độ đã bật máy lạnh trong khi cái nóng kinh khủng ở đây khiến da dẻ căng ra và đỏ rần như bị cháy nắng; thêm vào đó nước da màu mỡ tươi mát vì đủ chất dinh dưỡng và lúc nào khuôn mặt cũng vui tươi hớn hở nhìn vào là biết ngay.-Ông không thấy những người kia cũng cười nói đó sao?-Cô ơi, họ cười là cười cầu tài, cầu duyên may chớ trong tâm họ nát bấy; đói chết cũng ráng có bộ đồ cho oai để khỏi mang mặc cảm. Cô nhìn xem mặc quần jean thì mang tennis shoes chứ ai đời lẹp xẹp đôi dép da. Mà nghĩ cũng ngộ, dép da coi mòi thông dụng với xứ nóng của mình; đám cưới đám hỏi, tết ta tết tây gì cũng có nó hết. Không chừng lát về đến nhà tôi cũng phải cần nó thôi chớ nóng quá mà "dến" đôi giày chịu sao thấu......Những người có thân nhân đến đón đã lục đục khuân vác đồ đạc xuống hết, trong xe chỉ còn lại năm người. Ba người xuống miệt Sài Gòn Chợ Lớn; ông khách bên cạnh xuống Thị Nghè và duy nhất mình Xuyến về miền tây. "Bao nhiêu thì bao, cô nhớ đi xe nhà nước nếu không là tiêu đời." Lời người đàn bà gửi hàng lúc ở phi trường vẫn còn văng vẳng bên tai. Dù Xuyến có nôn nóng cách mấy cũng ráng phải tháp tùng những người này đi vòng quanh thành phố. Thôi thì cũng như là rửa mắt chỉ tiếc xưa kia chưa lần nào nàng về Sài Gòn chơi để so sánh sự đổi thay như thế nào.-Đa số những Việt Kiều về VN đều là dân buôn bán -- ông ta tiếp tục gợi chuyện mặc dù nhạc lúc này được vặn thêm khá lớn, tiếng hát Linda Trang Đài trong điệu new way giật giật làm cái đầu ông lắc lư -- họ tiêu xài chặt chẽ chi li từng đồng. Ngoại trừ con buôn thì Việt kiều du lịch được chia ra làm ba loại.Xuyến nhìn ông ta hỏi xen vào:-Chia loại đu ở hông tiệm; vài tiếng cười đùa từ cửa sổ vang ra. Long bước vào trailer; Trà đã tắm xong và mặc bộ đồ của Mai đứng trang điểm trước gương.-- Em định làm hề trước mặt mọi người?Trà thấy chồng người nhễ nhại mồ hôi; nàng rươm rướm nước mắt có vẻ tủi thân:-- Hề trước mặt anh là quá đủ. Không lẽ cô ấy có lòng mà cứ mặc ba thứ bệ rạc mang từ Việt Nam sang để mất mặt người ta?-- Mất mặt họ hay mất mặt mình? Nghèo thì chịu phận đua đòi làm gì?Trà không nhìn chồng nhưng giọng đầy bất mãn:--Em không đồng ý với anh về quan niệm ăn mặc hẹp hòi quá đáng. Muốn sống hoà đồng với mọi người đừng tạo sự cách biệt.-- Nhưng cũng đừng lộ liễu quá.-- Không lẽ cả đời em chưa bao giờ mặc đến một bộ quần áo đẹp? Anh trong tù chứ em có trong tù đâu.Long ngẩn người, anh trong tù chứ em có trong tù đâu. Tư tưởng giải phóng của Trà khiến Long ngỡ ngàng:-- Nhưng...-- Chẳng nhưng gì cả. Sống là phải có bạn bè, là phải giao thiệp. Em nghĩ bữa tiệc hôm nay có lợi cho mình, ăn mặc hòa đồng như họ để tạo thêm bạn.-- Thứ bạn chỉ chơi theo hình thức bên ngoài thì không thể gọi là bạn.-- Bạn có trăm ngàn lối bạn, tốt thì thân còn không cũng vẫn là bạn. Biết đâu họ chẳng giúp mình được trong lúc đầu.Long chẳng hy vọng gì cả, bạn của Mai hay Tá thì cũng chỉ là cá mè một lứa.-- Anh không tắm rồi thay quần áo? Khách cũng một vài người đến rồi đó. Trà vẫn tỉnh bơ nói gần như mệnh lệnh.-- Em a dua, bày vẽ thì lên mà chào mà tiếp rước, anh chẳng vui thú gì cả. Nghèo túng nhà không có mà ở, cơm không có mà ăn còn bày đặt tiệc tùng cho người ta cười.Trà vẫn thản nhiên:-- Dù gì cũng là cách bày tỏ cảm tình của mình. Bữa tiệc có ý nghĩa hay không là do mình, có múa hề múa rối hay không cũng là do mình. Họ đến chắc hẳn đã vì tò mò? Biết đâu chẳng có người muốn chia xẻ giúp đỡ. Long, anh phải nắm phần chủ động trong bữa tiệc và hãy coi như Mai có công giúp mình liên lạc với họ.Long ngẩn ngơ nhìn vợ, Trà có vẻ cứng cỏi quyết liệt như vậy mà không hiểu sao suốt thời gian Long sống trong tù nàng lại câm nín, nhịn nhục nếu không muốn nói là không thể bằng những người khác. Lý do nào? Phải chăng Trà muốn bắt chước Thị Mốc để giữ tròn trinh tiết? Để che mắt người đời? Để cho chồng mau chóng được về? Cả trăm dấu hỏi xoáy đảo trong đầu. Hóa ra dẫu Long có bị cải tạo hai hay ba chục năm trong rừng sâu cũng không đủ khôn ngoan, từng trải bằng một ngày Trà sống trong xã hội chủ nghĩa.-- Phỗng đá, không tắm đi còn cứ đứng như trời trồng? Anh muốn mình có phòng riêng và có máy lạnh không?Phòng riêng và máy lạnh? Trà đã cố tình gieo trong đầu Long một sôi động mãnh liệt. Nó làm tim Long nhói lên khiến các bắp thịt cứng lại, từng sợi gân co rút lôi kéo Long vào phòng tắm.-- Quần áo của anh em treo trong phòng.Long đứng lại:-- Em muốn gì nữa đây?-- Em muốn anh sạch sẽ mát mẻ trong bộ đồ vét. Mặc xong vài bữa cô Mai sẽ trả lại không tốn một xu.Lại con Mai xúi biểu, Long lầm bầm trong cổ họng, nhưng thà thế còn hơn mặc quần áo của Tá...Buổi tiệc diễn ra thành công ngoài sức tưởng tượng nhưng lại tạo cho vợ chồng Tá sự tức giận khôn cùng. Thực ra Long không cố tình làm như thế nếu Tá đừng quá lớn tiếng huênh hoang và Mai đừng tỏ ý khinh thị chị dâu trước mặt mọi người. Ngòi nổ cứ thế châm lửa, Tá mượn rượu giả say nói không nể nang:-- Các ông bà thuộc diện H.O. sang đây cứ tưởng như phải được rơi vào chĩnh vàng. Người nào cũng đòi nhà cửa xe cộ trong khi một xu không có.-- Anh đừng vơ đũa cả nắm, người nhà mình thôi chứ ai vào đó, Mai khôn ngoan đỡ lời chồng, tôi bảo chị ấy ở nhà vài tháng chị em đùm bọc lẫn nhau; nhà cửa khang trang mát mẻ thế này mà cứ một hai đòi đi. Chẳng biết đi đâu...Long biết tính Mai từ thưở nhỏ, nó chỉ đánh tiếng để sau này có chuyện gì xảy ra mọi người sẽ không chê trách nhưng không hiểu sao lúc đó máu nóng dồn hết lên mặt, hai tai Long bừng bừng:-- Cô chú màu mè rào đón làm gì? Sở dĩ chúng tôi đòi đi chỉ vì không thể ở trong cái chòi hôi hám, bẩn thỉu dưới kia.-- Ủa, cái chòi nào? Mọi người nhao nhao.Thế là mọi chuyện đổ bể, Tá hất tung bàn tiệc, Mai ôm mặt khóc bù lu bù loa, Trà phân trần với mấy người về sự vô ý của chồng, còn Long, nhân vật chính lầm lũi trở về trailer. Sự việc chẳng ra làm sao cả, mất hết, cả sự trợ giúp và chút tình dù giả tạo của người em gái.-- Anh ở đây thật à?Long giật mình quay lại. Phúc, người đàn ông từ đầu đến cuối trong bàn tiệc chưa nói câu nào với chàng.-- Vâng, hơn hai tuần rồi.-- Lúc nãy tôi cứ tưởng anh giỡn chơi.-- Thực lòng tôi không muốn nói ra những điều đó. Nhờ một giờ một phút cũng là người ơn của mình nhưng thằng em rể tôi sỗ sàng quá đáng.-- Không sao đâu, đó cũng là một điều may vì nếu anh chị ấy không cáng đáng nổi thì đã có hội lo.Phúc vừa nói vừa nhìn vào trong căn nhà tối om om với thoáng chút ngỡ ngàng:-- Những người sống che đậy như vậy thường thường vì mặc cảm hoặc thiếu tự tin. Tôi biết chị Mai cũng khổ sở lắm khi phải dấu đút anh chị nơi này nhưng là bạn thân tôi hiểu gia đình anh chị ấy hơn ai hết, mọi chuyện đều do anh Tá quyết định. Có thể Tá không ưa anh vì nhiều lý do, và lý do nhìn thấy ngay trước mắt là anh có quá nhiều đặc biệt.-- Tôi tưởng tù cải tạo như tôi sống đến giờ này cũng chỉ là cái xác ve, còn gì nữa để cho ai ghen hờn?-- Sao anh không nghĩ đến nhân cách con người?Long nhìn nét rắn rỏi trên khuôn mặt trẻ của Phúc với lòng mến phục:-- Người ta bảo xã hội Mỹ đã biến con người trở thành máy móc nhưng chỉ vài phút tiếp chuyện đã thấy anh có rất nhiều tình người.-- Có thể vì tôi đã chọn đúng nghề nghiệp của mình.-- Xin lỗi anh làm nghề gì?-- Tôi làm trong hội USCC.Xuýt nữa Long đã rú lên...
Câu chuyện xảy ra mới tuần trước, nó còn sớm, còn mới mẻ quá nên trong lòng Long vẫn có những ngọn sóng ngầm, sóng của lo lắng, hồi hộp và sóng của hy vọng giấy lên từng đợt, chan hòa niềm vui lẫn hoang mang. Nỗi thắc thỏm chờ đợi nguồn tin giúp đỡ từ Phúc làm người Long run lên. Cả tương lai vợ chồng con cái nằm trong sự quyết định của hội. Nếu được chấp thuận, Long sẽ được cấp nhà miễn phí, được hưởng mười hai tháng welfare cũng như medicaid. Nếu họ chối từ, chắc chắn Long phải dẫn gia đình rời khỏi nơi này vì không còn mặt mũi nhìn thằng em rể mặt lúc nào cũng sưng như bị. Đến đâu thì đến, dù thế nào cũng phải rời khỏi nơi đây, Long không muốn gây thêm cho em gái những lo âu, khó nghĩ. Mọi sự xảy ra chớp nháy đến nỗi Long không lường được lời nói; chàng cảm thấy thẹn với vợ và ngay cả chính mình. Trà thì lại nghĩ khác, nàng cho rằng không có sự thật nào che đậy mãi được với thời gian.-- Anh không nói họ cũng sẽ biết nếu đã cố tình giúp đỡ mình.-- Một lời chia xẻ hay sự trấn an?Long hỏi lại với ngàn mối lo lắng vì cứ nghĩ qua đây mọi gánh nặng chỉ có mình chàng đưa vai chống đỡ, không ngờ Trà cũng muốn dự phần. Tối hôm đó khi mọi người ra về, hai vợ chồng ra bãi biển ngồi cho tới khuya. Mọi dự tính tương lai được Trà vạch ra như đã thấy trong mộng:-- Em sẽ nhận quần áo ở hãng về may. Lúc trước chị Phẩm viết thư bảo mỗi tháng may chui cũng kiếm được tám chín trăm, anh tính xem cả nguyên năm cũng có chục ngàn. Tiền chính phủ cấp dưỡng thì chi chế trong nhà. Thời gian đó anh đi học lấy cái BS. Khi anh có việc làm em sẽ nghỉ may đi học lại.-- Chỉ học E.S.L. mới một năm chứ không ngành nghề gì mà ra trường nhanh như ăn cướp vậy, Long bật cười khi thấy vợ hăng say trong dự tính tương lai, hơn nữa già như anh học sao mà vô, cũng chẳng đành đoạn nhìn em khổ cực.-- Khối người đi học lại chứ đâu phải mình anh?-- Thôi để mọi chuyện anh tính.-- Anh tính là tính thế nào? Trà thở dài, giọng đầy những lo lắng.-- Thời gian ở housing em cứ đi làm may, anh cũng sẽ đi làm thêm bất cứ việc gì kể cả cắt cỏ rửa chén còn ban đêm mình đi học sinh ngữ. Sang năm nếu vốn liếng được khoảng đôi chục, anh nghĩ mình dọ hỏi tìm mua miếng đất nhỏ đào ao nuôi cá, đồng thời cũng trồng ít cây ăn trái, rau quả, nuôi ít heo bò. Công việc giữa thiên nhiên và sự tự do đi lại thích hợp với anh hơn là bon chen trong cảnh xô bồ, nhộn nhịp của hãng xưởng. Thú thật mười lăm năm trong tù, con người anh bị gọt đẽo xác xơ, ngay đến tiền bạc, sự nghiệp, công danh cũng tan tành. Mối lo âu nhất là các con không được dạy dỗ, không biết thế nào là tự do, là nhân quyền và không có sự quyến luyến của tình cha con. Không trách chúng nó được, xã hội Cộng Sản đã đào tạo ra những con người như vậy. Hơn nữa ngày anh đi chúng còn quá nhỏ trong khi liên hệ máu mủ phải biểu tỏ bằng sự đi lại mật thiết tm gạo trắng cho gia đình ai chẳng mơ uớc thế. Nhưng bên trong thực trạng đó là gì? Có phải chỉ là những trái sung chín rục, màu da cam ửng đỏ mà trong ruột bẻ ra mới thấy sâu bọ tung bay tứ tán?...Xe đi ngang phố Lê Lợi, bỏ chợ Bến Thành, rồi vào đường Trần Hưng Đạo. Dọc hai bên là những dãy lầu cao trông thật cũ kỹ theo thời gian không sửa chữa. -- dấu tích của những ngày tự do -- Mặt tiền lan can phơi đầy quần áo như phô trương sự điêu tàn nghèo đói. Thỉnh thoảng Xuyến nhìn thấy vài tràng pháo đỏ được buộc dài treo lủng lẳng trước cửa nhưng dài không quá một thước, phải chăng người dân muốn tưởng nhớ lại một quá khứ huy hoàng hay cầu xin vận may cho năm tới?Hồi xưa, vào mỗi dịp tết, anh Phước thường ghé Sài Gòn mua sắm ít đồ vui ba ngày xuân; không khi nào anh quên hộp mứt thập cẩm và vài phong pháo cho Xuyến. Lúc đó Xuyến còn nhỏ lắm nên không phân định sự khác lạ giữa tiếng pháo và tiếng súng; chỉ biết duy nhất một điều là khi pháo nổ thì mang đến cho mọi người niềm vui, còn súng nổ lại mang đến đau khổ và chết chóc.Từng phong pháo được nối lại, anh Phước buộc vào đầu cái cây thật dài nhưng cũng thật mỏng manh mà anh gọi là cây nêu. Cây nêu càng cao thì dây pháo càng dài và Xuyến thấy chung quanh hàng xóm cũng có cây nêu giống như thế.Đêm giao thừa, sau khi cúng tổ tiên và khấn vái hương hồn của ba bằng những nén nhang thơm cùng bánh trái. Xuyến ngồi cạnh mẹ cắn hạt dưa, uống xá xị con cọp và nhìn anh Phước châm ngòi pháo. Từng tiếng tạch tạch nổ đều, âm thanh vang đi xa nhưng không giảm bớt chát chúa. Xuyến bịt hai tai cười tươi nhìn những xác pháo đỏ văng tứ tán. Xa xa một vài tràng dòn dã đáp lại và cứ thế cho đến sáng. Sớm mùng một, Xuyến mặc áo mới nhận tiền lì xì của mẹ và anh rồi chạy nhanh ra sân nhìn xác pháo ngập đầy lối đi, cây nêu không còn cong vòng nặng trĩu mà nó đứng thẳng oai hùng ngạo nghễ như cột cờ ở trường tỉnh. Xuyến mê mẩn nhặt những mảnh giấy pháo vụn bôi lên má để làm duyên và môi nàng cũng quyết không rửa để giữ lại màu đỏ của hạt dưa. Lúc ấy Xuyến thấy tuổi thơ của mình thật đẹp và thật yên bình, còn bây giờ tuy tiếng súng không còn nữa nhưng mọi đấu tranh như đang ngấm ngầm. Những ngày cuối năm, không biết các trẻ nhỏ có được hồn nhiên trong chiếc áo mới, trong bữa cúng giao thừa có mâm cỗ thịnh soạn, có được tiền lì xì để dẫn nhau đáp xe lam xuống chợ xem chớp bóng như mình ngày xưa...Xe dừng lại ngay ngã tư Thị Nghè, trước một căn nhà gạch khang trang có rào và cổng gắn bảng "coi chừng chó dữ". Chẳng hiểu chủ nhà muốn loè thiên hạ vì sự giầu có của mình hay muốn đánh tiếng cho mấy chú thèm thịt cẩu tới lui. Người khách cuối cùng đã xuống trả Xuyến về với sự im lặng và khắc khoải.-Bác làm ơn vặn bớt volume chút xíu, bị tôi hơi nhức đầuÔng tài xế làm theo lời nàng:-Cô lên trên này ngồi cho khoẻ, vừa đỡ dằn lại vừa có máy lạnh. Tết nhất vậy chớ có thấy mát mẻ chút nào đâu. Đường xá lúc này bết lắm, có tu sửa thì chỉ được vài tháng là bị cày lên ngay. Cô coi, xi măng quốc nội sao tốt được.Xuyến vẫn ngồi im đáp bằng giọng thờ ơ:-Cám ơn bác, tôi ngồi dưới này đủ mát rồi; hơn nữa cũng cần nghỉ một chút cho khoẻ.Chiếc xe sang số và chậm chạp bò ra khỏi khu chợ, để lại đàng sau những ánh mắt hằn lên nỗi xót xa của kẻ bị ở lại; ánh mắt thể hiện rõ sự so sánh "cùng chung một kiếp người."Xuyến nhắm mắt lại và cảm thấy bồn chồn một cách lạ kỳ. Từ lúc xuống phi trường, bây giờ mới là giây phút đầu tiên nàng dành trọn vẹn cho mẹ nhưng nó không náo nức như những kẻ biệt xứ lâu năm mà thật buồn bã khắc khoải; sự buồn bã không có nguyên do chỉ biết rằng tự nhiên nàng thèm được khóc, và khóc thật mùi. Trong tình cảm hỗn độn ấy, Xuyến cố moi lại trí nhớ hình dung con đường thơ mộng dẫn về nhà... Con đường phủ rợp bóng dừa và những buồng sai trái nặng trĩu oằn cong hẳn ra hai bên; cũng may nếu chúng châu đầu lại sẽ khối người chết vì bị "sao quả dừa" chiếu mạng. Rồi vườn mì, vườn bắp; rồi những bông lựu bông xứ... và rồi... kỷ niệm ấu thơ lại trở về...Xuyến nhớ Sầu Tím cách nhà nàng cái lạch nhỏ, con bé có hai lúm đồng tiền sâu hoắm nhưng lại bị lé kim; tội nghiệp nó chết vì bệnh dịch tả. Mẹ nó nghèo nên chôn con trong một cái hòm sắt thật lớn mà bà bảo rằng đó là kỷ vật của chồng bà lúc ông còn sống. Cái hòm Xuyến nghĩ rộng thênh thang ai ngờ bỏ nó vào lọt khít, có thể tại những rổ hoa dừa mà cả nguyên một ngày trên con đường làng Xuyến đã ngồi buồn bã nhặt từng búp nhỏ với sự mất mát bạn hiền. Rồi con Quế, nó lấy chồng ngay khi vừa hết bậc tiểu học -- 15 tuổi -- còn quá dại khờ trong việc chăn gối và quá non nớt trước trách nhiệm gia đình. Cũng may chồng nó là lính nên tác chiến liên miên; hai năm đầu chỉ có mỗi đứa con. Đến khi chồng nó trở thành thương phế binh cụt giò thì từ đó nó đẻ sồn sồn năm một. Hai mươi tuổi, bốn đứa. Ai bảo giàu con hơn giàu của chứ trông nó đến tội, đi đến đâu cũng lôi tha cả bầy. Được cái chồng nó tuy què cụt nhưng siêng năng chịu khó, cả ngày chẻ tre vót nứa đan rổ đan thúng cho vợ mang ra chợ. Tính ra đến nay nó cũng phải 36; chẳng biết anh chị có còn dám sanh đẻ thêm nữa hay không, chứ còn từ sau 75 nó rên như bọng. Thằng lớn lên năm phải coi thằng bé mới một tuổi cho bố mẹ làm công tác thủy lợi -- chiếc chân cụt chưa đủ để trả nợ máu nên nghề nuôi sống gia đình từ nào đến giờ được đẩy vào hợp tác xã để đoái công chuộc tội. -- Từ đó, đám con biết thân biết phận tự bới cỏ bới trấu mà ăn.Xuyến lại nhớ đến đám bạn cùng lớp ở bậc trung học thủa 14, 15 thường rủ nhau đi chung một chuyến phà vào nhà bà Tám Mập mua mít tố nữ. Trái mít chỉ lớn bằng bắp chuối mà toàn những múi là múi. Chẳng hiểu họ lột bằng cách nào mà từng múi mít vàng ngậy nằm xếp nếp san sát bên nhau như những bông huệ dính trên cái cuống khá cứng. Xuyến thích ngửi mùi mít tố nữ hơn là ăn vì nó đã mềm lại nồng nồng say như nhấp phải men rượu...-Cô cần đi nhà vệ sinh không cô? Tới Bắc Mỹ Thuận rồi đó.Xuyến giật mình mở mắt, xe đã tắt máy từ lúc nào để chờ qua phà. Chung quanh nàng, kẻ qua người lại tấp nập; người nào cũng quang gánh kẽo kẹt đa số là những loại trái cây trong vườn để chưng cúng vào dịp đầu năm. Ở VN dù nghèo khổ cách mấy vào ba ngày tết cũng ráng chạy bạy mượn đầu này đầu nọ để mua sắm chút đỉnh đồ ăn thức uống trong nhà, không thì cũng phải vài đòn bánh tét vài phong pháo để giữ tục lệ tổ tiên và cũng là ngày con cái phương xa tụ họp quây quần lại kết chặt tình thân thương.Chợ B.M.T. sầm uất nhộn nhịp không khác gì Sài Gòn nhưng khung cảnh khác biệt. Ở đây ai cũng náo nức mua bán thực phẩm, hầu như mọi nỗ lực đều đổ dồn vào dịp tết. Ai cũng muốn có chút đỉnh tiền để mua sắm nên họ không ngại nề hà cực khổ đã đem hết khả năng nấu nướng, gọt đẽo trồng tỉa những chậu bông nở sao cho thật đúng ngày để kiếm khá tiền tiêu xài trong những ngày Xuân. Xuyến nhìn thấy có những cụ già chân bước đi run rẩy, tay cắp rổ bắp luộc cuối mùa lẽo đẽo theo những em nhỏ bán hàng rong ở ngay bến xe. Cũng có những thanh niên mặt mày khôi ngô tuấn tú đầu đội cạp bánh tét, đòn bánh được cắt đôi như thể muốn khoe lớp nhân ở giữa. Bánh nhân chuối nên ruột nó đỏ lừ mềm ngọt trông đến mát mắt, chung quanh là lớp nếp thật mỏng và rền. Mẹ nàng thích bánh nếp -- có lẽ dạ dày hơi yếu -- thích luôn cả củ kiệu tôm khô, thích thịt heo kho nước dừa cho màu quánh lại. Bây giờ Xuyến mới thấy tuyến nước miếng trong miệng bắt đầu hoạt động mạnh.Lòng Xuyến bồn chồn. Cách một con sông bên kia là nhà nàng. Xe sẽ đưa đứa con thân yêu trở về quê cũ sau bao tháng ngày xa cách, qua những con đường rợp bóng dừa, chạy quanh co len lỏi giữa những vườn mì, vườn bắp. Ranh giới cuối cùng của sự thương nhớ đợi chờ đã mở. Nước mắt Xuyến ứa ra. Nàng đang hình dung đôi mắt mẹ hiền chứa chan tình mẫu tử. Mẹ ơi...Mẹ ơi... Xuyến kêu lên trong tiềm thức và tưởng chừng muốn ngất đi... Không hiểu sao nàng cảm thấy quá lo âu khi tưởng tượng đến hình ảnh mẹ, người đàn bà cứng rắn cương nghị đang thiêm thiếp bên giường bệnh. Nước mắt bà đã chảy dài trong thương yêu nhưng đầy oán trách!Mẹ ơi, con đã đọc trong mắt mẹ sự vui mừng sum họp, nhưng sao con không tìm thấy niềm hãnh diện tự hào? Hiếu trung khó vẹn hai bề. Trong lúc cuống cuồng vì mẹ, để khâu vá chữ hiếu, con đã cắt xén những phần nguyên vẹn đẹp đẽ của chữ trung. Số tiền con mang về đủ giúp mẹ và bà con thân yêu một cái Tết tươm tất, nhưng liệu năm nào con cũng làm được như năm nay không hay sau khi con quay lưng đi khỏi, đói rách vẫn hoàn đói rách? Giúp như vậy có khác nào lấy cao dán bệnh ung thư. Còn lại bao nhiêu đồng bào khác, con đã làm được những gì cho họ? Bây giờ thì con đã hiểu hai chữ trách nhiệm và lương tâm to lớn như thế nào. Nó gói trọn nhiều mảnh đời, nhiều cuộc sống chứ không thu gọn giữa mẹ và con, hay họ hàng thân tộc.Nước mắt Xuyến lăn dài trên má. Trải bao nhiêu gian truân, dẫm lên bao nhiêu điều thất vọng của mọi người, tưởng mua được chút yên ổn cho tâm hồn; khi tự trấn an rằng mình đang làm bổn phận thiêng liêng, cuối cùng nàng mới hiểu rằng mình đang đuổi theo ảo ảnh. Từng bước chân tưởng dẫn về gần ngôi nhà cũ, nào ngờ Xuyến thấy mình như đang đi xa dần từng n
http://eTruyen.com