- Bác leo lên đây đi! – Bọn trẻ kêu lên, lo lắng nhìn xuống Ivan Germogenovich. - Không sao, không sao! – Ông đáp, run lên vì lạnh. Valia nhìn giáo sư, miệng méo xệch như muốn khóc. Karik cau mày, mím chặt môi ngoảnh mặt đi - Cậu không có cách gì giúp được Ivan Germogenovich và cậu cũng không đủ can đảm nhìn bác giáo sư tốt bụng bị chết ngay trước mắt mình. Ivan Germogenovich nói: - Các cháu ơi! Nếu có chuyện gì xảy ra với bác thì các cháu đừng quên ngọn hải đăng nhé! Các cháu hãy mau chóng đến đó - Chỉ có cách đó các cháu mới trở về nhà được; bác đã nói kỹ với các cháu rồi. Ngoài ra không có cách nào khác cả. Không ai đáp lại ông. Bọn trẻ hoang mang bối rối nhìn quanh. Chúng làm bộ tựa như không nghe thấy lời ông. Nhưng cả Karik lẫn Valia đều rưng rưng nước mắt. Giáo sư chuẩn bị chết. Chắc chắn ông đã chết, không sống nổi đến chiều, nếu như trận mưa không đột nhiên tạnh hẳn. Mọi vật xung quanh lập tức trở nên im ắng. Một vài đám mây còn bay trên cao, nhưng bầu trời đã trở nên quang đãng. Vầng mặt trời đỏ ối lăn sau những ngọn đồi. Những giọt mưa thưa thớt hãy còn rơi trên mái nấm. Những buổi chiều hè vui vẻ, tràn ngập ánh sáng mặt trời lặn, đã bừng lên trên mặt đất bốc theo hơi nước ấm áp. Xung quanh Ivan Germogenovich sóng vỗ ì ầm. Chúng cũng đỏ như mặt trời lặn và cũng tím biếc như bầu trời lúc ban chiều. Những khúc gỗ và những cây cỏ bật rễ quay lộn, trôi trong dòng nước đục ngầu. Giáo sư đứng giang rộng hai chân dùng đôi tay tê cóng gạt những thân cây trơn và ướt đang lao vào ông như những con vật sống. Nước hạ thấp dần. Một cái cây khổng lồ trôi qua cây nấm, bị sóng xô đẩy từ từ hạ xuống đất. Ivan Germogenovich vội vã đặt đôi chân tê cứng lên thân cây ướt đẫm. Karik sung sướng reo lên: - Thế là hết rồi! Valia vỗ tay reo: - Nước đi rồi! Đi hết rồi! – Nhìn xem kìa, hết nước rồi, Có thể trèo xuống… Ivan Germogenovich co ro đôi vai, đổi chân đứng, húng hắng ho rồi nói: - Phải rồi! Các cháu trèo xuống đi… Phải đi thôi. Bọn trẻ nhanh nhẹn trèo xuống đất. Valia nói với giáo sư: - Chao ôi, bác hoàn toàn lạnh cóng rồi! Bác cháu mình cùng chạy đi. Khi chạy, bao giờ người cũng nóng lên. Ivan Germogenovich gật đầu: - Được rồi! Nhưng trước hết cần xem là ta phải đi về hướng nào. Nào, Karik cháu hãy trèo lên cây xem ngọn hải đăng ở đâu. - Vâng, thưa bác Ivan Germogenovich. Karik chạy đến một thân cây cao có mấu. Cậu bám vào những mấu cây hãy còn đang ướt, nhanh nhẹn trèo lên cao. Thân cây lắc lư. Những dòng nước lạnh chảy theo lá cây như theo ống máng tuôn chảy lên người Karik. Karik rùng mình, nép sát vào thân cây. Nhưng lập tức cậu giũ nước như con mèo rồi lại trèo tiếp. Đã lên đến đỉnh cây cỏ. Đỉnh cây trĩu xuống dưới sức nặng của Karik. Cậu khẽ lắc lư, quay đầu về bên phải, rồi bên trái. Ở phía dưới, rừng cây nối tiếp nhau chạy dài đến hết tầm mắt. Nhưng bây giờ rừng không còn giống như trước nữa. Mọi cây cối đều ngả về một phía tựa như bị đốn ngã. Những cái lá to rộng uốn cong dưới sức nặng của những quả cầu nước khổng lồ trong suốt như đúc bằng thuỷ tinh pha-lê. Mặt trời lặn phản chiếu ánh sáng đỏ tía trên bề mặt những giọt nước. Khắp khu rừng như có trăm nghìn ngọn lửa đang cháy sáng. Karik run rẩy vì lạnh, xoay người trên cây nhìn về phía sau. Xa xa về phía tây cậu nhìn thấy cây cột đơn độc. Trên đỉnh cột lá cờ ướt đẫm treo rũ xuống. - Nó kia kìa! Karik kêu lên, vungtay về phía tây - phải đi tới đó; về phía đó. Ở dưới, Valia kêu lên: - Nhìn thấy rồi, nhìn thấy rồi! Karik nhanh nhẹn tụt xuống đất. Các khách du lịch lên đường đi sâu vào trong khu rừng cỏ rậm rạp. °

*

Trong khu rừng yên tĩnh. Thỉnh thoảng những quả cầu nước rơi xuống đất vang động rồi sự tĩnh mịch chết chóc lại trở lại. Không thấy bóng dáng một con vật sống nào cả. Mọi vật xung quanh tựa như chết trong giấc ngủ say, hệt như vương quốc bị phù phép trong chuyện cổ tích. Valia hỏi: - Những cái con… ấy biến đi đâu mất rồi hả bác? Mưa giết chúng hết cả rồi hay sao? - Những con ấy là những con gì? - Những con thú khác nhau, những con thú rừng ấy mà… - Cháu muốn nói những con côn trùng phải không?... Chúng ở quanh đâu đây – Giáo sư co ro xuýt xoa đáp lại – Chúng ần náu ở đâu đây thôi! - Chúng ngủ ư bác? - Chúng hong mình cho khô. Ivan Germogenovich xoa mạnh đôi tay tê cứng và rảo bước đi nhanh hơn – Ông vừa đi vừa nói: - Tất cả những con biết bay và biết nhảy trong rừng cỏ, sau trận mưa bao giờ cũng chờ mặt trời làm khô thân mình chúng. Lúc đó chúng sẽ lại chạy nhảy và bay đi… Chúng cũng kiên nhẫn ngồi như vậy mỗi buổi sáng, mình ướt đẫm sương đêm, chờ đón mặt trời mọc. Karik phì cười: - Như thế càng hay! Cho chúng hong mình cả năm cháu cũng không tiếc. Valia nói: - Như vậy chỉ có mỗi mình chúng ta ở trong rừng hả bác? Thế mà cháu cứ sợ lúc mình nằm ngủ chúng sẽ tấn công. Còn bây giờ, cháu chẳng phải sợ gì nữa. Bọn trẻ vui vẻ hẳn lên. Chúng vừa đi, vừa chuyện trò ba hoa không ngớt, rồi lại bày đặt trò chơi. Chúng đuổi bắt nhau trong rừng, gọi nhau ầm ĩ và ẩn trốn sau những thân cây cỏ. Karik có lúc chạy vọt xa lên phía trước, còn Valia liều lĩnh thó mũi vào từng khe vách và cửa hang. Cô muốn nhìn xem bộ dạng những con quái vật của rừng cỏ sau cơn mưa ra sao. Giáo sư theo dõi Karik và Valia mỗi lúc một lo ngại hơn - Cuối cùng ông giận dữ nói: - Này, các cháu đừng tưởng rằng tất cả các côn trùng bây giờ sẽ hiền lành ngồi đợi mặt trời mọc… Chỉ cần trời tối hẳn là các ác thú ban đêm sẽ bò ra từ các hang động. Những ác thú ban đêm có lẽ còn đáng sợ hơn ác thú ban ngày… Nói chung các cháu không nên thò mũi vào những khe hở. Bọn trẻ đưa mắt nhìn nhau. Valia ỉu xìu nói: - Chúng cháu không biết có những ác thú ban đêm. Chúng nắm tay nhau đi theo Ivan Germogenovich, không dám tụt lại sau cũng không đám chạy lên trước. Mặt trời đã lặn hẳn. Trong rừng tối đen và im ắng khác thường. Cây cối đen xì như bức tường vây quanh các khách du lịch. Gió reo trên đầu buồn não ruột. Thỉnh thoảng những giọt nước rơi xuống đất vang động như tảng đá rơi. Đi trong đêm tối thật khó khăn. Giáo sư và bọn trẻ xô phải cây cối mỗi lúc một nhiều hơn, chốc chốc lại vấp ngã. Cuối cùng Ivan Germogenovich đứng lại nói: - Khoan đã các cháu! Cứ thế này chúng ta đều lạc mất. Vả lại cũng đến lúc phải lo chỗ ngủ đêm rồi. Bác nghĩ rằng tốt nhất bây giờ chúng ta nên đi dàn hàng ngang ra. Cố nhiên không nên để mất liên lạc với nhau. Valia thì thầm: - Tối quá, chúng ta có thể lạc nhau mất. - Chúng ta sẽ hú gọi nhau luôn. - Rồi sau thế nào ạ? - Sau đó phải chăm chú tìm kiếm một chỗ hẻo lánh… Ai gặp chỗ thuận tiện cho việc ngủ đêm, thì gọi to lên… Các cháu đồng ý không nào? Karik và Valia đồng thanh đáp: - Đồng ý ạ! Các khách du lịch tản ra những phía khác nhau. Valia đi dọc theo con suối rộng. Karik đi kế bên tay trái cô, còn xa hơn nữa là Ivan Germogenovich. - Các cháu nhìn kỹ vào nhé! - tiếng giáo sư vang lên. - Hú à! – Valia kêu. - Hú à! – Karik trả lời. Bỗng nhiên Valia cảm giác có con gì đang động đậy ở bên cạnh. Cô bỏ chạy thì lại nghe tiếng chân vội vã đuổi theo sau lưng. Valia dừng lại nấp vào sau một cái cây. Cô bé hoảng sợ. - Hú à! – Valia kêu lên. - Ê… hê… hê! Tiếng hai người đáp lại ở đâu đó sau những bụi cây. Giáo sư và Karik ở rất gần. Valia yên tâm lại đi tiếp, nhưng ngay lập tức lại nghe thấy tiếng bước chân thận trọng ở phía sau. - Ai? Ai đó? – Valia kêu lên. Không đợi trả lời, cô bỏ chạy về phía khu rừng tối đen. Cô chạy vấp nhưng không dám dừng lại cũng không dám ngoái cổ lại nhìn. Đột nhiên trong bóng tối nhô lên một bức tường cao. Đang đà chạy Valia suýt nữa lao vào tường. May mà cô kịp đưa tay ra phía trước. Bàn tay cô đụng phải tảng đá lạnh lẽo. - Hú à! – Valia kên. - Hú à! – Karik đáp lại ngay. Valia thở mạnh, bước đi lần theo tảng đá. Đất dưới chân cô kêu nhóp nhép. Chân thụt trong đám bùn. Đi được vài bước Valia dừng lại. Trước mặt cô là một vũng nước sâu và rộng. “Ta đi vòng qua nó từ phía kia vậy!” – Valia nghĩ thế và đi ngược trở lại. Cô đến được một chỗ khô ráo, lần tay theo vách đá định đi vòng quanh nó. Nhưng đi được vài bước cô bỗng cảm thấy có khoảng trống dưới tay mình. Valia dừng lại. Trong bóng đêm hiện ra lối vào hang đen ngòm. Cô kêu lên: - Ở đây, ở đây, tìm thấy rồi! Karik từ sau những lùm cây chạy lại. Cậu ngắm nghía tảng đá rồi nhìn Valia giận dữ nói: - Thế mà cũng gọi! Đây là một tảng đá. Một tảng đá to… Định chui xuống dưới tảng đá ngủ à? Valia nói: - Ngủ ở trong đó chứ! Anh nhìn xem! Cô đẩy anh lại gần lối vào rộng và tối đen. Lối vào dẫn đi sâu vào trong tảng đá. Karik lùi xa khỏi tảng đá một chút, ngắm nghía nó với bộ dạng như chuẩn bị mua tậu ngôi nhà. Karik gật gù ra vẻ quan trọng nói: - Hừ, cũng được đấy! Một khách sạn tươm tất! Đó là một cấu trúc bằng đá dài dài hơi giống điếu xì gà. Nó nằm giữa những thân cây có đốt, như thể có một lực sĩ khổng lồ nào trong thần thoại vác nó đến và đặt vào đây. Karik khum lòng bàn tay lại gọi to: - Bác I-i-van Ger-mo-ge-no-vich ơi! Chúng cháu tìm thấy rồi! - Hú à! Bác đi lại đây! Karik quay lại phía Valia. Cậu vỗ vai cô rồi trịnh trọng nói: - Em cừ thật! Cái này từa tựa như nhà để máy bay bằng đá… Có lẽ có thể ngủ đêm tại đây thật!... Nào, thử vào trong xem sao! Ngay trước cửa hang có một thân cây lớn bị mưa làm đổ. Karik trèo lên đó và nhòm vào trong lỗ rộng tối đen. - Tiếc là không có diêm! - Cậu nói - Chả nhìn thấy gì cả. Cậu tỳ tay chui đầu và vai vào trong hang. Valia nóng ruột kéo chân cậu hỏi: - Thế nào? Có gì trong đó? Đột nhiên Karik bật lui lại, lăn nhào từ trên thân cây xuống. Cậu nhảy ra khỏi cái hang, nắm tay Valia vội vã ngồi xuống nấp sau một cái cây. Karik thì thầm: - Có người ở rồi! Có một con gì đang ngồi trong đó… to đùng… kinh lắm! Từ cửa hang tối om thò ra hai cái xúc tu dài và sau đó là một cái đầu tròn đen sì. Nó lắc lư ngó nghiêng bên này, bên kia rồi lại thụt vào. - Em thấy chưa? - Thấy rồi! Một con gì râu ria! Có phải đúng là râu không anh? - Chắc thế! Những con vật ở đây con nào cũng râu ria cả. Valia thì thầm: - Phải gọi bác Ivan Germogenovich thôi! - Hú à! – Karik kêu lên. - Hú à! – Bọn trẻ nghe thấy tiếng Ivan Germogenovich – Các cháu ở đâu thế? Đi thế nào đây? - Ở đây ạ! Ở đây! - Lại đây bác ơi! Lá cây rì rào trong rừng. Nghe thấy tiếng bước chân nặng nề rồi tiếng ho húng hắng. Giáo sư bước ra từ sau những cái cây. - Thế nào? Tìm được cái gì rồi ư? - Chúng cháu tìm được rồi! - Dạ! Gần như là đã tìm được rồi! Valia chỉ tay vào cái hang rồi tự hào nói: - Cháu tìm thấy đó! Giáo sư lại gần, lấy cây gậy gõ gõ vào tường đá. - Bác nhận ra rồi… may mắn đấy!... Chính là cái chúng ta đang cần… một khách sạn hảo hạng cho các khách du lịch như chúng ta. Ivan Germogenovich đứng lên thân cây đổ ngó vào trong hang. Karik vội nắm lấy tay ông sợ hãi kêu lên: - Khoan đã bác! Khoan đã! - Cái gì nữa thế? Có chuyện gì vậy? - Các khách sạn đang có người ở… có một con gì đang ngồi ở trong… nó vào đó trước chúng ta… Valia thì thào: - Nó có đầu… trông ghê lắm! Giáo sư bình thản đáp: - Không sao đâu! Bác biết rõ ông khách này mà… Một người quen biết cũ… Không đầy một phút khách sạn sẽ không có ai ở trong nữa đâu. Giáo sư đi dọc theo vũng nước, dừng lại ở phía đầu hẹp của tảng đá. Ông ngồi xổm xuống, lần tay trên tường. Bọn trẻ nghe thấy tiếng ông: - Thế đấy! Đúng rồi! Mọi chuyện ổn thoả cả! Ivan Germogenovich lẩm bẩm gì đó nữa rồi đi vào trong đám rừng rậm. Valia hỏi: - Bác ấy đi đâu thế nhỉ? - Anh không biết! Valia gọi: - Bác đi đâu thế, bác Ivan Germogenovich? - Các cháu cứ đứng ở đó. Bác lại ngay bây giờ… - tiếng Ivan Germogenovich vang lên trong bóng tối. Một phút đã trôi qua, nhưng không thấy giáo sư trở lại. Bọn trẻ nghe thấy tiếng bước chân ông và tiếng ông nói làu bàu gì đó. Nhưng khó mà hiểu được ông đang làm gì ở đấy. Cuối cùng giáo sư quay trở lại. Ông kéo theo một cây sào dài và gọi: - Bác về đây rồi mà! Lôi cây sào lại tảng đá, giáo sư lại lần tay trên tường sờ thấy một cái lỗ tròn, đút cái đầu nhọn của cây sào vào đó. Karik và Valia chăm chú theo dõi từng cử động của Ivan Germogenovich nhưng không ai hiểu được ý đồ của ông. Valia nói: - Chắc là sắp đánh nhau đây! - Ừ, chắc thế! Bọn trẻ cúi xuống, lần tay trên mặt đất. Karik nhấc lên một cái gậy to. Valia tìm được một hòn đá và nắm chắc nó trong tay. Bây giờ chúng sẵn sàng xông tới trợ giúp giáo sư bất kỳ lúc nào. Ivan Germogenovich đứng thẳng dậy. - Nào các bạn! Tránh ra một bên đi! Bọn trẻ không vội vã bước lui ra khỏi cái hang rồi dắt tay nhau đứng sang một bên. Giáo sư cười vang: - Bây giờ các cháu hãy xem cái con to lớn kinh khiếp đó chạy biến đi như thế nào nhé. Giáo sư vặn cây sào sang phải, sang trái rồi đâm nó vào sâu trong khe. Sau đó ông ngoáy đi ngoáy lại cái sào giống như ngoáy que thông lò. Con quái vật có vẻ không yên. Cái đầu đen phủ đầy gai nhọn vươn cao trên cửa hang rồi lắc lư cúi xuống thấp. - Nào, ra nào! – Giáo sư hét lên, toàn thân đè lên cái đầu tày của cây sào. Con quái vật dãy lên tựa như bị ong châm, thò ra ba cặp chân, đạp cuống quýt chui ra khỏi hang. Nó kéo lê cái thân hình gấp khúc uốn cong, bò lại suối nước. Bọn trẻ chưa kịp nhìn kỹ nó thì con vật kỳ lạ ấy đã lăn theo bờ dốc nhảy tõm xuống nước. Dòng nước chảy xiết cuốn nó đi biến mất ngay trong bóng tối. Karik cười vang: - Gớm, lanh lẹ thật! Bận sau thì chừa cái thói chiếm nhà của người khác. Ivan Germogenovich vui vẻ làu bàu: - Thôi mà, cũng chả cần phân giải xem ai chiếm nhà của ai: nó chiếm nhà của ta hay ta chiếm nhà của nó. Trong mọi trường hợp nó cũng sẽ không đi thưa kiện chúng ta đâu. Karik đoán ra: - Sao? Thế ra chúng ta chiếm nhà của con vật quái dị này ư bác? Giáo sư nói: - Chính là như vậy! Nhưng bây giờ mới hối hận thì cũng muộn rồi! Vả chăng cũng không đáng phải thế!... Nào, bây giờ ta phải ổn định chỗ ngủ thôi. Các cháu hãy khuân cành, lá cây vào đây. Xếp chúng ở cửa hang cho bác. Công việc tiến hành sôi nổi trong bóng đêm. Giáo sư và bọn trẻ khuân lá, rễ và thân cây cỏ lại căn nhà. Công việc rất nặng nhọc. Một cái lá phải hai người khiêng. Một cánh hoa dày và ẩm ướt nào đó ba người khiêng lặc lè. Ivan Germogenovich có vẻ vội vã, làm việc luôn tay và thúc giục bọn trẻ: - Nào, mau lên!... Valia, đừng dẫm vào nước! Karik, bỏ cái lá ấy đi, đằng nào cháu cũng không nhấc nổi nó lên đâu!... Nào, giúp bác khiêng những cành cây này. Ivan Germogenovich rất hài lòng. Ông cứ sợ phải ngủ ngoài trời, thề mà bỗng nhiên lại gặp may thế này! Ivan Germogenovich trò chuyện: - Này, các cháu biết không, hôm nay chúng ta may mắn lắm đấy. Giống như người Anh vẫn nói: chúng ta đẻ ra đã có thìa bạc trong miệng… Rồi các cháu xem… Chui vào nhà rồi các cháu sẽ thấy chúng ta may mắn thế nào. Karik nói: - Thế còn trận lụt thì sao? – Karik hỏi – Úi chà… nghĩ đến mà rùng mình! Nó chả giống cái thìa bạc chút nào bác ạ. - Trận lụt ấy à?... Ừ, đó là những giờ phút đen tối nhất của chúng ta. Nhưng dù sao chúng ta cũng không chết đuối kia mà… Mà các cháu biết không, trận lụt cũng giúp ích nhiều cho ta đó… Nếu không có trận lụt thì bác cũng không biết đêm nay sẽ ngủ ở đâu rồi đêm hôm sẽ xảy ra chuyện gì… Chính là trận lụt đã quăng con bọ suối cùng căn nhà của nó lên bờ. Valia nói: - Thậm chí nó cũng không kháng cự nữa! Cái con to thế mà lại hiền. - Cái gì? Con bọ suối mà hiền ư? Ivan Germogenovich phá ra cười. Ông nói tiếp: - Không, nó không hiền lành gì đâu. Ở dưới nước nó có tha ai bao giờ. Cái con ác thú tham lam này ăn các con tôm nhỏ, các ấu trùng của sâu bọ, nhiều khi ăn cả họ hàng bà con của mình. - Nó tệ như đồ ăn cướp thế ư bác? - Đúng là tên cướp chính cống… Các cháu xem nó đi săn mồi thế nào. Nó trang bị mới ghê chứ. Cái quân ăn cướp đường ấy chui vào trong vỏ bọc rắn chắc không xuyên thủng được. Các hiệp sĩ đời xưa trang bị cũng không bằng! Hiệp sĩ chỉ mặc có áo giáp và mũ sắt, còn ông lớn này thì mang theo cả một pháo đài. Valia hỏi: - Thế là nó ngồi trong đó như xe tăng hả bác? Ivan Germogenovich nói: - Cũng không hẳn thế! Các chiến sĩ xe tăng ngồi trong xe tăng đi. Còn con bọ suối cõng chiếc xe tăng trên mình nó. Valia ngắm nhìn tảng đá rồi lắc đầu: - Nặng khiếp lênđược!... Chà chà…! Ivan Germogenovich nói: - Cũng không phải bọ suối nào cũng có nhà nặng nề thế này. Ở chỗ nào có lau sậy mọc và những mẩu cây khô rơi xuống đấy thì ở đó bọ suối làm nhà trong ruột ống sậy. Còn nếu chỗ nào đầy cát hay đá thì chúng kết nối những mảnh đá, mảnh vỏ ốc, các hạt cát và xây dựng khán đài bằng những vật liệu này. Cũng có khi gặp cả những căn nhà bọ suối làm bằng lá cây khô rơi xuống nước. - Thế tại sao nhà của chúng lại có hai cửa ra vào: một cửa to và một cửa nhỏ? Ivan Germogenovich đáp: - Đó là để cho nước chảy thông qua nhà. - Như vậy để làm gì hả bác? Giáo sư ngạc nhiên: - Sao lại để làm gì? Nhà của bọ suối lúc nào cũng ngập đầy nước. Nếu nước cứ tù hãm không thay đổi rêu mốc sẽ phủ đầy vách nhà, hàng triệu vi khuẩn sẽ công phá pháo đài của con ác thú này ngay. Nước tù hãm đối với vi khuẩn cũng cần thiết như ta cần không khí vậy. Karik khâm phục nói: - Bác nghĩ ra mẹo đuổi được nó đi thật hay quá! Ivan Germogenovich khiêm tốn đáp: - Ồ, đó đâu phải là phát minh của bác. Bác nhớ hồi còn bé bác và các bạn của bác bắt bọ suối bằng cách này. Thường chỉ cần đút cọng rơm vào cổng hậu thì bọ suối đã thò ra cổng trước rồi. Khẽ lắc lắc là nó đã rơi vào lòng bàn tay. Karik ngạc nhiên hỏi: - Bác bắt bọ suối làm gì? Giáo sư đáp: - Để làm mồi câu cá. Mồi bọ suối là tốt lắm! - Câu cá hả bác? – Karik hỏi lại, thậm chí nhảy cả người lên - Thế cá có bắt mồi không bác? Giáo sư phì cười: - Cháu cũng hay câu cá à? Úi chà, người bắt nắng đen nhẻm ra kìa! Karik hoa chân múa tay: - Úi chà… cá ấy à… cháu có thể ngồi câu suốt cả tháng… - Thế cây thế nào? Được nhiều cá không? Karik thành thực thú nhận: - Không ạ! Không hiểu sao cháu cứ không gặp may. - Thế à! Nếu vậy thì bác khuyên cháu nên thường xuyên dùng mồi bọ suối. Không có mồi nào tốt hơn đâu. - Phải thử mới được! Valia hỏi: - Thế bây giờ nó sẽ ra sao, cái con bọ suối… mất vỏ ấy? Nó có chết không bác? Ivan Germogenovich thản nhiên đáp: - Nó không chết đâu! Trong lúc chúng ta đang trò chuyện thế này thì nó đã làm xong nửa ngôi nhà mới rồi… Cháu đừng lo! Nó không chết đâu… Lớn lên nó còn biến thành con có cánh bay. - Nó? Bay được? Ivan Germogenovich nói: - Chính thế! Nó biến thành con vật rất giống con bướm đêm… Không những nó bay giỏi mà chạy trên mặt đất, mặt nước cũng tài. Đến thời gian đẻ trứng nó xuống nước gắn trứng vào cây cối mọc dưới nước. Ivan Germogenovich đưa mắt ước lượng đống cành lá lấy được trong lúc nói chuyện và nói: - Thôi, đủ rồi! Không khéo ta lại bịt mất cả lối vào… Nào, chui vào đi. Karik và Valia không đợi phải nhắc thêm. Chúng nhảy qua đống cành lá, thận trọng bước vào hành lang tối mờ mờ. Ở mãi đầu cùng ánh sáng yếu ớt lọt qua khe hẹp. Bọn trẻ đi trong bóng tối, lần tay theo bức vách. Chân bước lên sàn êm như bước trên thảm. Tường cũng êm như vậy. Karik với tay sờ lên trần. - Cả đây cũng êm nữa! - Cậu ngạc nhiên nói. Bọn trẻ đi đến tận cùng hành lang, dừng lại trước cái lỗ tròn. Gió lạnh thổi vào chân. Karik nói: - Phải đóng cái cửa sổ này lại. Mẹ bảo không được ngồi chỗ gió lùa! Karik quay lại, lôi đến một cánh hoa mềm mại. Cậu vo nó lại, đút nút kín cái lỗ. Valia nói: - Bây giờ gió không thông nữa, nhưng lại tối quá. Chúng ta quay lại đi. Bọn trẻ quay lại cửa hang. Ở đó, giáo sư đang loay hoay với đống cành lá. Ivan Germogenovich hỏi: - Thế nào? Các cháu có thích căn nhà không? Sống được chứ? Karik vui vẻ đáp: - Xung quanh chỗ nào cũng lót thảm. Con bọ suối này sống sang thật. Ivan Germogenovich đồng ý: - Cũng khá sang! Những thảm này không phải bình thường đâu. Nếu ai muốn lôi con bọ suối ra khỏi nhà, nó sẽ bấu chắc gai nhọn vào thảm. Lúc đó không sức mạnh nào làm nó nhúc nhích nổi… Nhưng thôi, bắt tay vào việc đi các bạn! Giúp bác bịt cái cửa này lại kẻo đêm tối lỡ có ông khách không mời nào mò vào. Giáo sư có bọn trẻ giúp sức xếp những rễ cây thành một đống ở cửa hang rồi gác những cành cây lên trên. Ông xếp nhưng cánh hoa lên trênc ùng. Một chiến lũy thực sự được hoàn thành. Chỉ ở mãi tít trên cao mới chừa lại một khe hẹp cho ánh sáng đêm xanh biếc lọt vào căn nhà. Giáo sư nói: - Tốt lắm! Bây giờ thì không con gì mò vào được nữa. Các cháu nằm ra nghỉ ngơi đi thôi. Bọn trẻ chọn một chỗ tốt trong góc sát tường, nằm dài trên tấm thảm êm ái và nép thật sát lại nhau. Giáo sư nằm xuống bên cạnh. Các khách du lịch dũng cảm im lặng lắng nghe gió đêm buồn bã thổi bên ngoài bức tường nhà, các thân cây cọ vào nhau như than vãn. Những giọt nước nặng như những viên sắt rơi lộp bộp từ những tàu lá ướt xuống mái nhà. Trong nhà ấp áp và khô ráo. Giáo sư và bọn trẻ nằm dài trên sàn. Thảm êm như cái đệm lông. Nhưng các khách du lịch nằm mãi không chợp mắt được. Đó là đêm đầu tiên của họ trong thế giới mới mẻ và kỳ lạ này. Mới một ngày qua mà họ đã trải qua bao nỗi nguy hiểm gian truân. Bầu trời ban đêm chiếu sáng qua khe hàng rào cản. Những vì sao khổng lồ lấp lánh trên cao. Valia nằm mở mắt. Cô nhìn mãi ngôi sao xanh treo trên cửa hang. Ngôi sao thật lớn giống như mặt trăng, chỉ khác là luôn luôn lấp lánh. Cũng hệt như khi ở nhà nằm trên giường ngó qua cửa sổ ngắm ngọn đèn đường to như mặt trăng rung rinh trước mặt. Valia nhớ lại tiếng động đứt quãng của tàu điện, tiếng còi xe hơi khàn khàn gắt gỏng và những vệt sáng lướt nhanh qua cửa sổ tựa như đuổi bắt nhau. Valia nhắm mắt lại. Thoáng một giây lát cô tưởng như mình đang ở nhà, nằm trên giường ấm, lắng nghe tiếng ồn ào vui vẻ ngoài phố. Cánh cửa sang phòng bên khép hờ, nhưng một vệt sáng vẫn lọt qua khe dưới cánh cửa. Mẹ đang dọn dẹp trong phòng ăn. Tiếng chén dĩa kêu loảng xoảng, nhưng cái thìa uống nước trà reo vang. Rửa bát đũa xong, mẹ lau những mẩu vụn trên bàn rồi trải lên bàn chiếc khăn sạch trắng. Valia thở dài. Cô nhớ lại mẩu phó mát còn lại trên bàn mỗi buổi sáng sau bữa ăn và nuốt nước miếng. Chao ôi! Giá mà mang được tới đây, vào trong cái hang này, dù chỉ một mẩu phó mát thơm ngon thôi! Cố nhiên một mẩu đó cũng đủ cho bữa chiều của cả giáo sư lẫn cô và Karik, thậm chí có khi còn thừa đôi chút cho bữa sáng. Và Valia lại thở dài. Biết đâu sẽ ở lại vĩnh viễn trong cái thế giới kinh khủng này? Liệu có trở về nhà được không? Có gặp lại mẹ nữa không? Valia khẽ nói: - Chắc mẹ đang khóc! Karik đồng tình: - Đang khóc! Chắc chắn là đang khóc! Bọn trẻ miên man suy nghĩ. Giờ đây mẹ đang làm gì? Có lẽ mẹ đang nằm trên giường, quần áo chưa thay. Mỗi tiếng động đều làm mẹ nhỏm dậy lắng nghe xem có phải các con trở về hay không? Trên bàn bữa ăn chiều dành cho chúng được đậy điệm cẩn thận. Tiếng đồng hồ tích tắc đều đều trong phòng ăn. Con mèo loay hoay trong góc nhà. Nước mắt trào ra má Valia. Cô khẽ nắm tay chùi và nhắm chặt mắt cho khỏi khóc: - Không, dẫu sao mình cũng sẽ không khóc! Bên ngoài tường của căn nhà gió đêm rít lên uể oải. Những khách du lịch nằm dài, mỗi người theo cách của mình, nghĩ lại về thế giới rộng lớn mà cách đây không lâu họ còn sống ở đó. Cuối cùng giáo sư thở dài: - Chuyện nhảm nhí, không có lẽ nào chúng ta lại không trở về nữa… Các bạn ơi, đừng mất tinh thần, chúng ta sẽ trở về. Karik và Valia không đáp lại. Chúng đã ngủ thật say. Lúc đó Ivan Germogenovich ngáp thoải mái, trở mình nằm nghiêng, đặt nắm tay dưới đầu thay cho gối và ngáy vang. °

*

Các khách du lịch đã ngủ say đến nỗi không nghe thấy trận mưa rào mùa hạ lại trút xuống vào ban đêm.