Tháng giêng 1636. Quân phe hoàng đế Áo uy hiếp thành phố Halle[1] – thuộc phe Tin Lành. Hòn đá[2] bắt đầu nói. Bà mẹ can đảm mất cô con gái, một mình tiếp tục kéo xe. Cuộc chiến tranh còn lâu mới kết thúc.

Chiếc xe thồ giờ đã tàn tạ đậu cạnh một nhà nông dân có mái rạ thật dầy, tựa lưng vào vách đá. Lúc ấy về đêm. Từ trong lùm cây một viên hạ sỹ quan và ba người lính mặc giáp trụ tiến ra. HẠ SỸ QUAN: Cấm không được làm ồn. Ai mở mồm la thì tụi bay cứ việc lấy giáo đâm cho ta. NGƯỜI LÍNH THỨ NHẤT: Nhưng muốn có người hướng đạo thì ta phải gõ cửa gọi họ chứ. HẠ SỸ QUAN: Gõ cửa không phải là tiếng ồn bất thường. Như con bò cái cạ vào vách chuồng thôi. Lính gõ cửa nhà một nông dân. Người vợ ra mở cửa, bị lính bịt miệng. Hai tên lính xông vào trong nhà.

Có tiếng đàn ông phía bên trong: Chuyện gì thế?

Lính dẫn người nông phu và con trai ra. HẠ SỸ QUAN chỉ chiếc xe vì hắn thấy Kattrin vừa ló đầu ra: Đằng kia còn một con nhỏ nữa. Một tên lính kéo cô ra. Còn ai ở đây nữa không? VỢ CHỒNG NÔNG PHU: Đây là con trai chúng tôi. Còn cô này câm. Mẹ cô vào trong phố buôn hàng, vì nhiều người bán tống bán tháo đi để chạy loạn. Hai mẹ con cô ta là những người đi theo lính để làm ăn, buôn bán. HẠ SỸ QUAN: Ta cảnh cáo các người phải ngồi yên, chỉ một tiếng động nhỏ là ăn giáo vào sọ ngay, biết chưa? Ta cần một người dẫn đường vào trong phố. Chỉ người nông phu trẻ. Thằng kia, lại đây! NGƯỜI NÔNG PHU TRẺ: Tôi chẳng đường biết[3]. NGƯỜI LÍNH THỨ HAI ngoác miệng cười: Hắn chẳng đường biết. NGƯỜI NÔNG PHU TRẺ: Tôi không phục vụ bọn Thiên Chúa giáo các người. HẠ SỸ QUAN với người lính thứ hai: Cho nó một mũi giáo vào sườn! NGƯỜI NÔNG PHU TRẺ bị mũi giáo đe dọa, buộc phải quỳ gối: Thà chết chứ tôi không dẫn đường. NGƯỜI LÍNH THỨ NHẤT: Vỏ quít dầy đã có móng tay nhọn. Tiến lại chuồng nuôi súc vật. Hai bò cái, một bò đực. Nghe đây: nếu mày bướng thì tao chém chết bò. NGƯỜI NÔNG PHU TRẺ: Đừng giết bò! VỢ NÔNG PHU khóc lóc: Xin ngài đội trưởng tha cho bò của chúng tôi, kẻo chúng tôi chết đói mất. HẠ SỸ QUAN: Bò của mấy người sẽ phải chết nếu hắn vẫn ngoan cố. NGƯỜI LÍNH THỨ NHẤT: Tôi giết con bò đực trước. NGƯỜI NÔNG PHU TRẺ hỏi người nông phu già: Con có nên dẫn đường không? Người vợ nông phu gật. Tôi chịu dẫn đường. VỢ NÔNG PHU: Đội ơn ngài đội trưởng đã tha cho chúng tôi, đời đời chúng tôi không dám quên, Amen. Người nông phu già ngăn không cho vợ tiếp tục cám ơn. NGƯỜI LÍNH THỨ NHẤT: Tôi biết ngay là bọn này quí con bò đực hơn hết mọi thứ mà! Được người nông phủ trẻ dẫn đường, viên hạ sỹ quan và đám lính đi tiếp. NGƯỜI NÔNG PHU: Tôi muốn biết chúng âm mưu gì. Nhất định là không tốt rồi. VỢ NÔNG PHU: Có khi chúng chỉ là trinh sát thôi. Ông định làm gì? NGƯỜI NÔNG PHU kê thang vào mái nhà rồi leo lên: Xem thử có phải chúng đơn lẻ không. Đứng trên cao: Các lùm cây trong cánh rừng động đậy. Tôi thấy có gì đó cho tới tận chỗ khai thác đá. Ở trảng đầy lính mang giáp trụ. Một khẩu đại bác nữa. Dám tới hơn một trung đoàn. Xin Chúa đoái thương thành phố và tất cả những người dân trong đó. VỢ NÔNG PHU: Thành phố có ánh đèn không? NGƯỜI NÔNG PHU: Không. Giờ này thiên hạ còn ngủ mà. Leo xuống. Chúng mà đột nhập vào trong ấy thì chúng sẽ giết sạch. VỢ NÔNG PHU: Lính canh sẽ phát hiện kịp thời chứ. NGƯỜI NÔNG PHU: Tay lính canh trên tháp nơi sườn dốc chắc đã bị chúng giết rồi, nếu không hắn ta đã rúc tù và báo động. VỢ NÔNG PHU: Giá ta đông người hơn... NGƯỜI NÔNG PHU: Chỉ có bọn mình với cô câm ở đây thôi... VỢ NÔNG PHU: Ông nghĩ ta không làm được gì hết à? NGƯỜI NÔNG PHU: Không. VỢ NÔNG PHU: Mà ta lại không thể nào chạy xuống đó được trong đêm tối thế này. NGƯỜI NÔNG PHU: Suốt sườn dốc tới dưới kia đầy nhóc bọn chúng. Đến ra hiệu để báo động cũng không được. VỢ NÔNG PHU: Ông có nghĩ rằng chúng cũng sẽ giết lũ ta trên này không? NGƯỜI NÔNG PHU: Chắc chắn, ta đành bó tay thôi. VỢ NÔNG PHU với Kattrin: Cầu nguyện đi, cô bé đáng thương, cầu nguyện đi! Chúng ta không làm được gì để ngăn chuyện máu đổ, thịt rơi. Cô không nói được nhưng cầu nguyện được. Không ai nghe được cô, nhưng Chúa nghe được. Tôi cùng cầu nguyện với cô. Mọi người quì xuống, Kattrin quì sau lưng vợ chồng nông dân. Lạy Cha chúng tôi ở trên trời, thấu lời chúng con cầu nguyện, xin chớ để cho thành phố này phải chết với mọi người trong đó đang ngủ, họ không được biết gì cả. Xin đánh thức họ dậy, để họ chạy ra tường thành nhìn xem bọn chúng nó từ sườn dốc xuống, vượt bãi cỏ trong đêm tối tiến về phía thành phố với giáo và đại bác. Lại nói với Kattrin: Xin hãy che chở mẹ chúng tôi và khiến cho lính canh đừng có ngủ, mà thức, kẻo quá muộn. Xin Chúa phù hộ cho cả em rể chúng tôi đang ở trong đó với bốn đứa con, xin đừng để chúng phải chết, chúng vô tội, chẳng biết gì hết. Với Kattrin đang rên rỉ: Một đứa chưa tới hai tuổi, đứa lớn nhất lên bẩy. Kattrin ngẩn ngơ đứng dậy. Lậy Cha chúng tôi, xin thấu lời chúng con, vì chỉ Chúa mới có thể giúp được thôi, chắc là chúng con sẽ chết mất, tại vì chúng con yếu, lại không có giáo, không có gì hết, cũng không dám nữa nên phó thác vào tay Chúa cùng với lũ bò và cả ngôi nhà, cả thành phố luôn, nó cũng ở trong tay Chúa trong khi quân địch thì người đông thế mạnh, đang ngay trước tường thành. Kattrin lách ra xe mà không ai biết, cô lấy một vật gì đó, giấu dưới tạp dề rồi leo thang lên tận nóc chuồng bò. Xin Chúa nghĩ tới lũ trẻ đang bị đe doạ, nhất là những đứa nhỏ nhất, những người già cả không đi lại được và mọi tạo vật của Người. NGƯỜI NÔNG PHU: Và tha thứ cho tội lỗi của chúng con, giống như chúng con tha thứ cho những kẻ có lỗi với mình. Amen. Kattrin ngồi trên nóc nhà, lôi chiếc trống dấu dưới tạp dề ra, bắt đầu gõ. VỢ NÔNG PHU: Lậy Chúa, nó làm gì thế? NGƯỜI NÔNG PHU: Nó mất trí rồi! VỢ NÔNG PHU: Lôi nó xuống, nhanh! Người nông phu chạy lại cầu thang, nhưng Kattrin đã kéo thang lên nóc. Nó hại chúng ta rồi. NGƯỜI NÔNG PHU: Ngừng ngay cái trò đánh trống đi, con tàn tật kia! VỢ NÔNG PHU: Nó làm cho đám lính của hoàng đế chú ý tới bọn ta! NGƯỜI NÔNG PHU tìm đá dưới đất: Mày không im thì tao ném! VỢ NÔNG PHU: Mày không tội nghiệp bọn ta sao? Mày không có tim à? Nếu chúng tới đây thì chết cả lũ! Chúng sẽ cắt tiết hết. Kattrin nhìn sững về phía thành phố xa xa, tiếp tục đánh trống. VỢ NÔNG PHU nói với chồng: Tôi đã bảo ông rồi mà, đừng để phường cầu bơ cầu bất đậu xe trong sân nhà. Bọn lính có cướp hết bò của mình thì chúng cũng mặc kệ mình thôi. HẠ SỸ QUAN chạy tới với đám lính và người nông phu trẻ: Ta sẽ băm vằm hết bọn bay! VỢ NÔNG PHU: Bẩm quan, chúng tôi vô tội, chúng tôi không chịu trách nhiệm. Ả đã lén leo lên đấy. Ả là người lạ, không phải người trong gia đình đâu ạ. HẠ SỸ QUAN: Thang đâu? NGƯỜI NÔNG PHU: Trên đó ạ. HẠ SỸ QUAN gọi lên: Ta ra lệnh bỏ trống xuống! Kattrin vẫn đánh trống tiếp tục. Lũ bay thông đồng với nhau. Bay đừng hòng sống sót. NGƯỜI NÔNG PHU: Bên cánh rừng kia có sẵn thông người ta đã đốn. Hay ta khuân về một cây để thọc cho nó xuống... NGƯỜI LÍNH THỨ NHẤT với hạ sỹ quan: Xin được có một đề nghị. Nói vào tai hạ sỹ quan. Tay này gật. Nghe đây, bọn ta đề nghị việc này có lợi cho cô. Cứ xuống đi rồi cùng bọn ta đi liền tức thì vào phố. Cô chỉ cho bọn ta biết mẹ cô thì bà cụ sẽ được tha chết. Kattrin tiếp tục đánh trống. HẠ SỸ QUAN thô bạo đẩy tay lính qua một bên: Nó không tin lời mày. Mồm miệng mày như thế thì nó không tin là phải. Gọi vói lên: Nếu ta hứa với cô thì sao nào? Ta là sỹ quan, trọng chữ tín. Kattrin đánh trống mạnh hơn nữa. Không thiêng rồi. NGƯỜI NÔNG PHU TRẺ: Bẩm quan, ả không chỉ lo cho bà mẹ mà thôi đâu. NGƯỜI LÍNH THỨ NHẤT: Không thể để lâu hơn nữa được. Cả thành phố sẽ nghe thấy mất. HẠ SỸ QUAN: Chúng ta phải tìm cách gây ra tiếng động, át tiếng trống của nó mới được. Lấy gì để gây tiếng động bây giờ? NGƯỜI LÍNH THỨ NHẤT: Nhưng chúng ta không được phép gây tiếng động mà. HẠ SỸ QUAN: Tiếng động vô tội, tiếng động không sắt máu thì được, đồ ngu. NGƯỜI NÔNG PHU: Tôi có thể dùng rìu bổ củi. HẠ SỸ QUAN: Được đấy, bổ đi. Người nông phu lấy rìu bổ vào thân cây. Bổ mạnh vào! Nữa! Bổ để mà cứu cái mạng mi đấy! Kattrin lắng nghe tiếng bổ củi nên gõ trống nhỏ đi. Cô lo lắng nhìn quanh rồi lại tiếp tục gõ. HẠ SỸ QUAN với nông phu: Mi bổ yếu quá. Với người lính thứ nhất: Mày bổ thêm một tay. NGƯỜI NÔNG PHU: Nhưng tôi chỉ có một cái rìu thôi. Ngừng bổ. HẠ SỸ QUAN: Thế thì ta phải đốt nhà. Phải xông khói nó. NGƯỜI NÔNG PHU: Bẩm ngài đội trưởng, vô ích. Nếu người trong thành phố thấy lửa thì họ sẽ biết hết. Trong lúc đánh trống Kattrin vẫn lắng nghe. Rồi cô cất tiếng cười. HẠ SỸ QUAN: Xem kìa, nó cười nhạo chúng ta. Ta chịu không nổi nữa. Ta phải bắn nó, cho dù sẽ lộ hết mọi chuyện. Đem súng tới đây! Hai người lính chạy đi. Kattrin tiếp tục gõ trống. VỢ NÔNG PHU: Bẩm quan. Tôi có cách. Cái xe thồ của nó đậu phía bên kia. Nếu ta đập phá cái xe thì nó sẽ thôi ngay. Mẹ con nó không có gì khác ngoài cái xe ấy. HẠ SỸ QUAN với người nông phu trẻ: Mi lại đập phá cái xe đi. Gọi lên: Nếu mày không chịu ngừng thì tụi ta sẽ đập nát xe của mày cho mà xem. Người nông phu trẻ đập khẽ vài cái vào chiếc xe. VỢ NÔNG PHU: Đừng đánh trống nữa, đồ súc sinh! Kattrin đăm đăm nhìn chiếc xe một cách tuyệt vọng, miệng hắt ra những âm thanh ai oán, nhưng vẫn tiếp tục gõ trống. HẠ SỸ QUAN: Mấy thằng lính khốn kiếp đâu rồi, sao mãi chưa đem súng tới? NGƯỜI LÍNH THỨ NHẤT: Bọn người trong phố chắc vẫn chưa nghe thấy gì hết, nếu không ta đã nghe chúng nổ súng rồi. HẠ SỸ QUAN gọi lên: Bọn chúng chẳng nghe thấy tiếng trống của mày đâu. Còn bây giờ bọn ta sẽ bắn mày. Lần cuối: ném trống xuống! NGƯỜI NÔNG PHU TRẺ bất chợt quẳng thanh gỗ đang dùng đập chiếc xe thồ: Gõ tiếp đi! Kẻo sẽ chết hết cả! Gõ tiếp đi! Gõ tiếp đi! Tên lính quật y ngã xuống, dùng giáo đập túi bụi. Kattrin bật khóc, nhưng vẫn tiếp tục gõ trống. VỢ NÔNG PHU: Đừng đánh vào lưng nó! Chúa ơi, mấy người đánh chết con tôi rồi! Mấy tên lính khiêng súng chạy tới. NGƯỜI LÍNH THỨ HAI: Thưa, ngài đại tá giận sùi bọt mép. Chúng ta sẽ phải ra trước toà án quân sự. HẠ SỸ QUAN: Dựng súng! Dựng súng! Gọi lên trong lúc lính gác súng lên chạc: Lần cuối cùng: ngừng ngay tiếng trống! Kattrin vừa khóc vừa cố hết sức gõ trống thật to. Bắn! Mấy tên lính nổ súng. Kattrin bị trúng đạn nhưng vẫn còn gõ thêm mấy tiếng nữa rồi mới từ từ gục xuống. Thế là hết ồn nhé! Nhưng tiếp theo ngay những tiếng trống cuối cùng của Kattrin là tiếng đại bác thành phố bắn ra. Xa xa có tiếng chuông nhà thờ rung inh ỏi lẫn với tiếng đại bác. NGƯỜI LÍNH THỨ NHẤT: Thế là con nhỏ đạt được cái điều nó muốn rồi. . Chú thích[1] Halle: một thành phố công nghiệp khá lớn ở đông Đức hiện nay

[2] Tức là Kattrin (xem thêm Màn 3).

[3] Thay vì “tôi chẳng biết đường“ anh chàng sợ quá, nói sai văn phạm thành “tôi chẳng đường biết“ [nên bị tên lính nhạo]