Tại nhà riêng của Nguyễn Tôn Hoàn, cuộc họp bộ phận đầu não Đại Việt đã nhanh chóng thống nhất ý kiến. Cuộc họp sôi nổi ngay từ phút đầu khi Hoàn nếu lý do: biểu thị thái độ đối với “Hiến chương Vũng Tàu”. Tất cả những người có mặt độ ba chục, đều hầm hầm tức giận. Có lẽ chỉ hai người thỉnh thoảng mỉm cười kín đáo: Nguyễn Tôn Hoàn và Nguyễn Ngọc Huy. Tướng Đỗ Mậu đến trễ. Vừa thấy mặt Đỗ Mậu, đã có tay bốp chát liền: Đó, chiến hữu Đại Việt, đệ nhị phó chủ tịch Ủy ban lãnh đạo Hội đồng quân đội cách mạng, phó thủ tướng chính phủ, chắc góp công vào cái Hiến chương quỷ quái kia! Đỗ Mậu, giống như Hoàn và Huy, mỉm cười với nhiều ngụ ý. - Thôi phẫn nộ thế là đủ. Nên bàn về việc sắp tới, thiết thực hơn! – Đỗ Mậu điềm nhiên ngồi xuống ghế, ngó khắp phòng họp. - Chúng tôi đợi thiếu tướng... - Hoàn bảo, nhỏ nhẹ. Không khí phòng họp chợt lắng. Và, mọi người như hiểu ra. - Theo ý của lãnh tụ, tôi thôi thúc cuộc họp Vũng Tàu, cho bản Hiến chương ra đời nhanh. Nó đã ra đời. Nguyễn Khánh bị vào tròng, tự y lên án y trước công luận. Một phong trào phản kháng sẽ bùng nổ dữ dội. Cơ hội rất tốt cho đảng ta giành quần chúng và mặc cả. Bây giờ, không phải lúc nói suông. Đảng ta ra tuyên bố. Nhưng, điều quang trọng là đảng giữ riêng mình ngọn cờ chống hiến chương Vũng Tàu, chế độ quân phiệt, chế độ độc tài tái sinh. Nếu đảng ta tự giới thiệu được là thế lực mạnh nhất về chính trị ở miền Nam thì người Mỹ sẽ bàn với lãnh tụ ta về tương lai chính trị ở xứ này và vai trò của đảng ta trong chính phủ, một vài trò áp đảo... Đỗ Mậu vừa phác qua mấy nét, nhiều tiếng xuýt xoa khen ngợi. Ngay Trung ương Đại Việt mà cũng không ngờ ngón đòn của lãnh tụ họ thâm đến thế. Nguyễn Tôn Hoàn liếc Nguyễn Ngọc Huy. Huy tỉnh bơ. Người ta hiểu cái bẫy giương lên từ cái đầu thông thái của nhà lý luận tuy đứng thứ hai trong đảng lại xứng đáng lãnh tụ hơn của Hoàn. - Đảng ta chưa đủ mạnh. – Nguyễn Ngọc Huy hắng giọng và đứng lên, nói đều đều – Trước, có phương án đảo chính, qua vài viên tướng cầm quân như tướng Dương Văn Đức ở vùng IV. Song, anh Hoàn thấy không có lợi, bởi dùng tướng này hạ tướng kia, chúng ta không thoát khỏi vòng lẩn quẩn. Một số bè bạn Mỹ khuyên chúng ta nên tìm cách chuyển tình hình... Được anh Hoàn cho phép, tôi xin trình bày với Trung ương kế hoạch hành động gồm mấy điểm sau đây... Nguyễn Ngọc Huy nói gọn, rõ, cụ thể. Cuộc họp trở nên nhẹ nhàng, thoải mái. Thắng lợi của đảng Đại Việt gần đến nơi, anh cũng thấy cảnh quyền bính nắm gọn trong tay, ơn đền oán trả diễn ra trong nháy mắt..... ° - A lô! John đây! William, phải không? - Tôi biết ông bạn muốn nói điều gì rồi... Nhưng đừng vội! - Tại sao? Tôi bảo vệ hắn đến mức cần thiết và bây giờ, nên sửa gáy hắn... Êkip khác đã sẵn sàng rồi... - Tôi hiểu. Thậm chí, xin lỗi ông bạn, hiểu hơn ông bạn nữa. Song, cần đi đúng những bước dự kiến. - Tôi ngại các phe phái lợi dụng sự đần độn này, đặc biệt Việt Cộng... - Bình tĩnh nào! Phải có một cái gì đó như thái độ phản kháng quyết liệt của dân chúng. Không thể hành động mà không có cớ. Cái cớ từ nội bộ họ. Ông bạn nên nhớ ta còn bao nhiêu đồng minh ở Đông Nam Á theo dõi chúng ta, nếu vội vã, đồng minh nghi ngờ. Vả lại, sự thể sẽ tiến triển không ngoài ý của ta đâu. Tôi bảo đảm... - Bao lâu? - Alexis vừa trao đổi với tôi, chóng thôi... ° Tin các báo: - Sinh viên họp sáng 19-8 tại trụ sở số 4 đường Duy Tân tranh luận sôi nổi về Hiến chương Vũng Tàu. Nhiều diễn giả lên tiếng hoan nghênh quyết định của các tướng lãnh. Nhiều diễn giả phản đối. Cuộc họp mất trật tự. Xuýt xô xát giữa hai nhóm. - Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất họp thật đông tại chùa Ấn Quang, bề ngoài là kỷ niệm một năm ngày đạo Phật bị đàn áp, nhưng các nhà sư lại nêu Hiến chương Vũng Tàu thành đầu đề thuyết pháp. Có hai ý kiến chính trị trái ngược nhau: một số tán thành Hiến chương, một số đông hơn, lên án gay gắt. Riêng ngày 20-8, hầu như các chùa trong đô thành đều tiến hành tập họp Phật tử giống như chùa Ấn Quang. ° Thông cáo của văn phòng chủ tịch Nguyễn Khánh: Tám giờ sáng ngày 22-8-1964, chừng 6.000 sinh viên thuộc các khoa kéo đến văn phòng chủ tịch Nguyễn Khánh. Chủ tịch Hội đồng quân đội đi công vụ vắng, ông bộ trưởng Nghiêm Xuân Hồng đã thay mặt chủ tịch tiếp nhận kiến nghị trong đó, thay mặt cho các khoa, sinh viên tuyên bố hậu thuẫn công cuộc cách mạng của Hội đồng quân đội và Trung tướng Nguyễn Khánh, qua Hiến chương Vũng Tàu. Bộ trưởng Nghiêm Xuân Hồng cám ơn đại biểu sinh viên. Cuộc tiếp xúc diễn ra trong vòng trật tự. Một giờ trưa cùng ngày, chủ tịch Nguyễn Khánh đã đích thân tiếp đoàn đại biểu sinh viên. Đoàn đại biểu trao cho chủ tịch bản kiến nghị mới nhất trong đó tỏ lòng biết ơn chủ tịch và tuyên bố ủng hộ Hiến chương Vũng Tàu. Kiến nghị còn lên án các phần tử Thực, Cộng và Cần Lao đang ẩn núp trong chính quyền, mong chủ tịch kiên quyết vì lợi ích của quốc gia mà sớm thành trừng bọn bán dân hại nước này... ° Tin các hãng thông tấn nước ngoài: Một không khí căng thẳng gần như bạo loạn xảy ra suốt ngày 25-8 tại Sài Gòn. Vừa sáng, chừng vài trăm sinh viên kéo đến đài phát thanh, sau đó con số lên đến vài ngàn. Sinh viên x người phát ngôn của Hội đồng quân dân cứu quốc... - Ông cần chi ở tôi? - Các vị tướng trong Hội đồng mời ông đến Tổng hành dinh... - Tôi phải trình diện, đúng không? Nếu thế, xin tống đạt văn thư đến. - Không phải! Đâu có chuyện đại tá trình diện, Hội đồng muốn trao đổi tình hình với đại tá... - Tôi không có gì để trao đổi cả! - Có chứ! Tiếp tục những lần các vị gặp nhau mà chưa đi đến kết luận... Cánh nhà binh đã hoàn thành nhiệm vụ, bây giờ, xin đại tá vào cuộc... - Ông càng nói, tôi càng không hiểu... - Ông có muốn trực tiếp nói chuyện với tướng Dương Văn Đức hoặc Lâm Văn Phát không? - Tôi chẳng thấy cần thiết... - Chẳng lẽ ông quên mối thù cũ? - Mối thù nào? - Ông là người thuộc gia đình cụ Ngô... - Tôi chưa phủ nhận lần nào về mối quan hệ đó... - Ông là người lãnh đạo của đảng Cần Lao... - Tôi xin hỏi: Ông là ai? - Tôi à... Trung tá Lê Đạo... - Trung tá Lê Đạo? – Luân cau mày – À! Nguyên trưởng an ninh quân đội sư đoàn 13... - Đại tá có trí nhớ tốt. Bây giờ, đại tá có thể đến chỗ chúng tôi không? - Như tôi đã trả lời: Không! - Tại sao? Đây là việc chúng ta cần bàn... Không phải tôi trực tiếp, song đại tá và tướng... - Xin phép ông nhé! Luân cắt máy. “Trò khêu khích!”. Tên Lê Đạo này chắc chắn không liên quan đến các tướng đảo chính. Chuông điện thoại lại reo. Luân mặc kệ. “Tiếp tục trò khêu khích!”. Nhưng hết đợt này đến đợt khác, chuông reo liên tục. Cuối cùng. Luân nhấc máy, giọng cáu: - Gì vậy? Và anh cười liền: Dung gọi anh. - Anh yêu!... Mấy ông tướng trời đất quấy rồi an ninh... Anh không đi đâu chứ? - Không... Chỗ em yên không? - Chưa thấy mấy ông đảo chính lò mò tới. Cổng Nha đóng... Đại tá Sanh, tổng giám đốc, điều mấy tiểu đoàn cảnh sát chiến đấu sẵn sàng nổ súng... - Tốt! Em cẩn thận nhé... Luân hiểu cú điện thoại của Dung không cốt thông báo những chuyện vặt ấy với anh, mà cốt để cho tình báo Mỹ nghe... Và, điện thoại lại reo. Lần này John Hing nói chuyện với Luân. - Hello! Đại tá đang làm gì đấy? - Đang uống và đọc tiểu thuyết! - Đọc một tác phẩm phiêu lưu nào đó phải không? - Nếu thích phiêu lưu thì tôi không ngồi đọc sách! - Tại sao ông không dự vào trò chơi này? - Tôi không thích “trò chơi”! - À, ông thích làm thật... - Đúng, nếu tôi hành động thì dứt khoát không phải trò chơi... - OK! Tôi vừa thích trò chơi vừa thích trò thật... Chúc đại tá uống một mình và giải buồn với một nhà văn giàu tưởng tượng. Nhưng Luân không uống và không đọc. Anh nghĩ cách liên lạc với tướng Lâm, phải cứu vãn tình thế, phải bảo tồn lực lượng. Liên lạc bằng cách nào? Luân, cuối cùng tìm được lối ra. Anh ngồi vào máy, đánh một thư: “Anh Lâm, Việc làm của các anh sẽ mang hậu quả nghiêm trọng cho bản thân các anh. Tôi đề nghị các anh mời tướng Big Minh phát biểu trên đài, kêu gọi không xung đột và nhận đứng ra giải hòa với các điều kiện: không ai được trả thù và quân ở đâu, về đó, cương vị vẫn như cũ. Đã không thể hành động mạnh mà cứ chần chờ, các anh tự trói mình... Mong anh hiểu. Không có hai khả năng. Các anh không dựa được vào dân, không hướng cho binh sĩ các nơi phải làm gì thì đến lúc các anh phải tính mình phải làm gì để không bị mất sạch.” Thư không ký tên. Luân gọi điện cho Saplen, nhà báo Mỹ ở khách sạn. - Ồ! Đại tá... Tôi đang cùng cô Fanfani ngồi chờ tin... Cô Fanfani đánh cuộc với tôi là đại tá không ra khỏi nhà. Đúng không? Tôi muốn phỏng vấn đại tá về tình hình hiện nay... Thú thật, tình hình hơi khó hiểu... - Phỏng vấn? Danh từ to tát quá. Tuy nhiên, tôi có thể nói vài suy nghĩ cá nhân, nếu ông bằng lòng với sự vô vị của những ý kiên mà ông sẽ nghe... - Tôi sẽ đến! Và, tôi không rủ Fanfani cùng đi để bài của tôi thuộc loại “exclusive” (1)... - Tôi chỉ ngại ông thất vọng. Một bình luận viên tồi về sự kiện cũng tồi tương ứng! Saplen đến. Họ quen nhau và Luân hiểu nhà báo Mỹ này chơi thân với các tướng Việt Nam Cộng hòa. - Tôi muốn tránh một tai họa! – Luân nói thẳng. - Tôi cũng cảm giác các bạn tôi chọn không đúng thời cơ. – Saplen đồng tình – Và, hành động rụt rè quá... - Rụt rè mà thiếu khôn ngoan... - Rất đúng. Mấy gã CIA quen với tôi nhún vai: CIA chờ cái gì dữ dội hơn... - Tướng Westmoreland chưa tỏ thái độ... - Ông ta đang xem cuộc đua ngựa để chọn con ngựa mà ông tính có thể đánh cuộc không bị thua... - Tôi cho rằng đại sư Taylor cũng như thế... - Tất nhiên! Luân trao mảnh giấy đánh máy cho Saplen, dịch cho ông hiểu và nhờ ông chuyển tận tay tướng Lâm. - Được thôi. Tôi là nhà báo. Tôi xin gặp Hội đồng để lấy tin. Mãi đến 2 giờ chiều, đài phát thanh quân đội mới đọc một lệnh ngắn của đại trướng Trần Thiện Khiêm: Các binh chủng không được theo phe đảo chính. Sự chần chờ đó còn sớm hơn phát biểu của tướng Nguyễn Khánh trên Đà Lạt: 4 giờ 30. Tướng Khánh dùng từ phản loạn để chỉ hành động của tướng Đức và Phát. Tại tỉnh đường Thừa Thiên, ngay khi vừa đến Huế, tướng Minh và tiến sĩ Oánh họp ngay với quan chức sở tại. Tướng Nguyễn Chánh Thi, như người ta thông báo, bận thị sát Quảng Trị, vắng mặt. Dung ngồi nép ở góc phòng. Đại tá chánh văn phòng Ủy ban lãnh đạo quốc gia giới thiệu phái đoàn Trung ương, tất nhiên không có tên Hoàng Thị Thùy Dung. Tỉnh trưởng rồi tiểu khu trưởng báo cáo. Tình hình ở Huế nói riêng, Thừa Thiên và vùng I nói chung không đến mức cần phải có một đoàn thượng đỉnh này. Cũng xảy ra vài ra vài vụ đụng chạm nhỏ của giáo dân hai tôn giáo lớn, đều được giàn xếp ổn thỏa. Mấy cuộc biểu tình rầm rộ, nay không còn nữa. Trưa, họ dùng cơm và nghỉ ngơi một chút, rồi tiếp tục làm việc. Trưởng ty cảnh sát báo cáo, vẫn theo tinh thần của tỉnh trưởng và tiểu khu trưởng. Thỉnh thoảng tướng Minh hỏi thêm và ông được trả lời rành rọt. Tóm lại, chẳng có chuyện gì ghê ghớm. Tối, tỉnh trưởng chiêu đãi. Sáng, tướng Minh và tiến sĩ Oánh tiếp xúc giới Phật giáo. Không vị cao tăng nào dự họp. Một vài thượng tọa, đại đức và cư sĩ đến tỉnh đường. Họ phàn nàn về chính sách của chính phủ: tiếp tục kỳ thị đạo Phật, như “bắt nguội” các cư sĩ tích cực trong phong trào chống Diệm, như giữ nguyên bộ máy đàn áp Phật giáo ở thôn xóm, nhất là ngành cảnh sát, chùa chiền vẫn bị rình rập. Nghe một lúc, tướng Minh chợt nhớ ra, nhìn quanh phòng: - Bà thiếu tá Hoàng Thị Thùy Dung không dự họp sao? Ông hỏi. Dung không được mời. Tiến sĩ Oánh ra hiệu cho một sĩ quan gọi điện sang Ty cảnh sát. Một lúc sau, Dung đến. - Mời thiếu tá nghe... - Tướng Minh bảo – Đây là việc thiếu tá... Mời các vị nói lại vụ kỳ thị đạo Phật. Xin giới thiệu bà thiếu tá Dung, ở Tổng nha cảnh sát quốc gia. Dung khép nép ngồi ở góc bàn mở sổ tay ghi chép. Những tố giác này không bất ngờ đối với cô. Cô biết khá nhiều vụ còn tệ hại hơn những cái các nhà sư và cư sĩ này đang phanh phui. Sau cuộc “chỉnh lý”, mọi thứ trở lại như cũ, tàn bạo và tinh vi. Đặc biệt, những người thật tâm bảo vệ đạo pháp bị khủng bố, công khai hoặc ngấm ngầm. - Thiếu tá giải thích cho tôi rõ vì sao có những chuyện kỳ lạ như vậy? – Tướng Minh nghiêm mặt. - Trình trung tướng, như trung tướng, tôi đã hỏi ông trưởng ty cảnh sát Thừa Thiên... Tôi được trả lời: Ty chấp hành lệnh của Hội đồng quân đội cách mạng và của Tổng trưởng Nội vụ... - Của thiếu tướng Lâm Văn Phát? - Thưa không, của ông Hà Thúc Ký... - Có văn bản không? - Thưa, bằng khẩu lệnh... - Vậy, đại tá Trần Thanh Bền không can thiệp? - Thưa, đại tá cũng chỉ là cấp thừa hành... Tướng Minh quay sang số đại biểu Phật giáo: - Chư vị đã nghe... Hội đồng quân đội là danh xưng của tướng Khánh. Tôi muốn nói rõ để chư vị thưa lại với tôn hòa thượng: Chính phủ không hề theo đuổi chính sách kỳ thị tôn giáo. Về các việc mà các vị đã nêu, tôi sẽ bàn với đại diện Tổng nha, tức bà thiếu tá đây, cách giải quyết. - Thưa trung tướng, ngài là Phật tử, thiện nam tín nữ cùng các tăng ni trong tỉnh cúi mong trung tướng ghé mắt cho bao nỗi khổ đau của Phật tử. Nhà tù nhốt hàng nghìn tín đồ... Một đại đức nói mà rơm rớm nước mắt. - Tôi ra Huế không với tư cách Phật tử. Tôi đại diện cho Ủy ban lãnh đạo và tiến sĩ Nguyễn Xuân Oánh là quyền thủ tướng. Tướng Minh đính chính. Dung hiểu chỗ đứng rất tế nhị và cũng rất bấp bênh của tướng Minh. Trong giọng nói, ông ngượng ngùng khi phải dùng những danh xưng chính thức. - Lẽ ra, tôi phải đến chùa Từ Đàm chào hòa thượng tăng thống và mời các vị bữa cơm chay. Song, mong các vị thông cảm... Đoàn Phật giáo cám ơn tướng Minh, ra về. Trông bước đi của họ, họ không phấn khởi vì phát hiện tướng Minh không còn là tướng Minh của biến cố 1-11-1963. Chính tướng Minh tự đánh giá mình cũng không khác. Khi khách ra về, chờ đợi tiếp đoàn đại biểu Thiên Chúa, ông trầm ngâm khá lâu. - Bà thiếu tá! – Ông bảo Dung – Liệu bà có thể làm được điều gì có ích tại đây không? - Thưa trung tướng, tôi chỉ được ủy quyền điều tra, nắm tình hình. Tuy vậy, do chức vụ Nha công vụ của Tổng nha, tôi có thể làm hai việc trong thời gian ngắn ngủi ở Huế: một là tôi lọc và thả lối một phần ba người bị bắt; tôi tạm thời ngưng chức một số cảnh sát thuộc cấp hạ sĩ quan bị tố cáo... Sẽ có một đoàn thanh tra ra Thừa Thiên sớm... - Như thế này, – Tướng Minh suy nghĩ một lúc, nói - Bà ở lại thêm đôi ngày, cái gì giải quyết được thì giải quyết theo quyền hạn của bà, cái gì quá quyền hạn thì bà sưu tầm tài liệu mang về Sài Gòn... Được không? - Thưa, được! - Tôi sẽ để lại đây một toán quân cảnh bảo vệ và giúp bà. - Có lẽ không cần, thưa trung tướng. - Tại sao không cần? - Đoàn cố vấn cảnh sát Mỹ ở đây sẽ làm các việc mà trung tướng lo ngại... - À! Tôi hiểu. Dẫu sao tôi cũng để lại một đại úy và hai trung úy... Lúc cần người của ta vẫn hơn. Đoàn đại biểu đạo Thiên Chúa vào, gồm bốn linh mục và năm trí thức. Những điều đạo Thiên Chúa tố cáo giống hệt đoàn Phật giáo: kỳ thị, bao vâi tá Luân tham gia hay không? Một cô nhà báo, bạn thân của đại tá cam đoan rằng đại tá đang đứng ngoài vòng. Và, chúng tôi mất hứng thú. Từ khách sạn Majestic, xe tôi qua vài đường phố lớn, binh sĩ đảo chính có vẻ làm chủ không khó khăn gì thủ đô Nam Việt, mặt khác, nếu đài không đọc tuyên cáo của quân đảo chính, tôi cảm nhận thành phố thanh bình hơn bao giờ hết! Những cô gái áo dài tha thướt hoặc quần jean áo pull cười khúc khích mỗi khi họ nghe tiếng huýt sáo trêu chọc từ trên các xe thiết giáp... Đại tá Luân đón tôi tại nhà riêng, trong bộ thường phục. Có vẽ ông quan tâm mấy chậu hoa hồng hơn là cuộc đảo chính. Với nụ cười hơi chế nhạo, ông ta hỏi tôi: - Nên gọi sự việc đang diễn ra bằng cái tên gì cho chính xác? Tôi không thể thực hiện điều tôi muốn vì ông Luân bàn quang. - Tại sao? – Tôi hỏi ông. - Tại vì tôi không phải là con bù nhìn múa may theo người điều khiển... - Nếu ông chủ xướng và chủ động thì sao? Ông lại cười: - Câu hỏi quá sớm. Tôi không thể trả lời khi những điều kiện bắt buộc tôi hành động chưa hiện ra... - Liệu chúng có thể hiện ra gì không? Đại tá nhún vai: - Tôi chưa bao giờ hành nghề thầy bói!...” ... Dung cười thật vui: - Anh nói với Saplen như thế? - Ông ta tưởng tượng ra thôi... Nhưng, chúng ta phải cảm ơn ông ta. ° Cuộc đảo chính kết thúc, quân của tướng Đức rút khỏi thành phố. Không vấp phải trở ngại gì khi vào cũng như ra. Bấy giờ, Bộ ngoại giao Mỹ mới cho phát bản tuyên bố ngắn gọn: chính phủ Mỹ vẫn ủng hộ chính phủ Nguyễn Khánh – một tuyên bố che giấu sự chiếu lệ của nó. Hai ngày sau, Nguyễn Khánh về Sài Gòn, ra lệnh điều tra cuộc đảo chính và cách chức trung tướng Dương Văn Đức, thiếu tướng Lâm Văn Phát, thiếu tướng Dương Ngọc Lắm, đại tá Huỳnh Văn Tồn, trung tá Dương Hiếu Nghĩa cùng một số người khác. Vài nhóm sinh viên tập họp dưới khẩu hiệu: Đả đảo bọn Cần Lao ngóc đầu dậy. Tuy mọi việc có vẻ nhanh chóng đi vào quên lãng, Nguyễn Khánh lại cảm nhận mối đe dọa vị trí của anh ta tăng lên. Trong hàng ngũ sĩ quan cấp tướng, khi Khánh từ Đà Lạt về, không ai tỏ ra vui mừng, hình như họ bực tướng Dương Văn Đức đã do dự... Biến cố của tướng Dương Văn Đức vừa tạm lắng – quyết định cách chức một loạt tướng và sĩ quan cao cấp mang ý nghĩa hình thức nhiều hơn, bởi vì không ai trọng bị bắt và có lẽ không dễ bắt họ nếu tướng Khánh không muốn đưa cuộc đảo chính thẳng thừng mà lần này, chưa hẳn Mỹ do dự bật đèn từ vàng sang xanh – thì cú đánh thứ hai khá nặng tay vào quai hàm tướng Khánh: Lực lượng đặc biệt người Thượng nổi loạn ở đồn Sapar. Lực lượng đặc biệt một đồn trên cao nguyên Ban Mê Thuột xa xôi kia lại gây hốt hoảng cho Nguyễn Khánh hơn cả một vài dòng thời sự mang tầm vóc lớn: Hội đồng nhân dân cứu quốc thành lập ở Huế, nói là để ưu tiên bài trừ dư đảng Cần Lao, đòi cách chức Viện trưởng đại học Cao Văn Luận nhưng bên trong có trời mới biết ý định thật sự và lâu dài của họ là gì; trận bão lụt tệ hại hủy hoại cả dải miền Trung từ Huế, Đà Nẵng đến Quảng Nam, Quảng Tín, Quảng Ngãi, nước dâng cao và cuốn sạch mùa màng, nhà cửa, vườn tược... gây đổ nát và giết chết nhiều người; vịnh Bắc Bộ sôi sục trở lại với các chạm trán giữa tàu tuần Bắc Việt và chiến hạm Mỹ; chiến sự vụt gia tăng khắp các vùng v.v... Nguyễn Khánh có lý do để hốt hoảng. Trại Sapar do người Mỹ phụ trách, nói trắng ra, do CIA chi tiền và cử huấn luyện viên; họ chiếm đài phát thanh, nêu yêu sách tự trị cho người Rađhê trên một vùng rộng và để làm áp lực cho yêu sách, họ giữ 60 con tin là sĩ quan người Kinh. Mối nguy hiểm không phải ở chỗ người Thượng nổi loạn, ở chỗ chiếm đài phát thanh Ban Mê Thuột, thậm chí yêu sách tự trị, càng không phải sinh mệnh 60 sĩ quan. Thêm một bằng chứng nữa về thái độ khó hiểu của người Mỹ đối với Nguyễn Khánh dù cho chỉ mới 60 ngày trước đó, Bộ Ngoại giao Mỹ nhắc lại cam kết ủng hộ chính phủ Nguyễn Khánh. Trưa ngày 20, điện khẩn cấp ở Tư lệnh vùng 2 báo về sự kiện đồn Sapar đến tay Nguyễn Khánh. Ngôn ngữ của điện mật bao giờ cũng ngắn gọn: Vào 6 giờ 10 phút, lực lượng đặc biệt thuộc trại Sapar bắt giam 60 sĩ quan người Kinh trong lễ chào cờ sáng. Sau đó, họ chia làm nhiều tốp, trang bị súng tiểu liên, sử dụng xe bọc thép, chiếm các ngả ra vào thị xã và trung tâm thị xã, chiếm đài phát thanh, công bố yêu sách thành lập vùng tự trị Rađhê, mang tên trung tá Y Nouth, tư lệnh lực lượng đặc biệt. Quận trưởng Buôn Hồ Ymơ Eban chắc chắn hậu thuẫn cho nhóm này. Đại tá Đoàn Chí Khoa, chỉ huy bảo an tỉnh, người Chàm, im lặng. Xin cho lệnh ngay... Nguyễn Khánh lặng người trước bức điện. Tướng tư lệnh vùng đóng ở Pleiku, hẳn nhận tin của một trung đoàn nào đó từ Ban Mê Thuột... Tướng Trần Thiện Khiêm điện thoại cho Khánh – tin của Bộ quốc phòng không hơn báo cáo của vùng II lấy một chi tiết. - Anh ra lệnh gì chưa? – Khánh hỏi. - Tôi chờ ý anh... - Khiêm trả lời. - Anh đã thông báo với tướng Westmoreland chưa? - Đã... Và có người thông báo trước cho Bộ chỉ huy Mỹ rồi... - Ai? - Tướng Nguyễn Văn Thiệu! - Lạ quá, sao ông Thiệu biết trước cả anh và tôi? - Chỉ có ông Thiệu mới trả lời nổi câu hỏi đó! - Bây giờ ta phải làm gì? - Tôi chờ ý anh... - Khiêm lập lại. - Tôi muốn biết ý anh... - Tôi chỉ có thể nêu ý của tôi sau khi nghe ý của tướng Westmoreland... - Tướng Westmoreland đã có ý kiến gì chưa? - Ông ấy bảo đợi báo cáo của trung tá James Casey, người trực tiếp phụ trách đoàn sĩ quan huấn luyện Mỹ... - Tôi phải làm gì? - Anh hỏi một câu mà anh thừa biết tôi không thể trả lời vì anh chớ không phải tôi là thủ tướng. - Hay là tôi liên lạc với đại sứ Taylor? - Đó là chuyện của anh... - Trước mắt, anh điện cho tư lệnh vùng, khoan có hành động gì cả... - Nếu quân đội bị tấn công thì sao? - Cố gắng tránh nổ súng... - Tôi sẽ truyền đạt ý của anh như là mệnh lệnh. Có cần cho máy bay trinh sát thu nhập tình hình không? - Tùy anh. Nhưng đừng gây căng thẳng... Tình báo quân sự của ta không nắm được chút gì triệu chứng vụ này? - Chẳng có... Chính anh vừa rời Đà Lạt cách nay ba hôm thôi... - Thôi được... Khánh xin nói chuyện với đại sứ Taylor. Vẫn cô thư ký đỏng đảnh tiếp điện và vẫn rơi vào đúng giờ Taylor đang chơi cờ... --- (1) độc nhất