Hải Phòng, ngày 23 tháng 2 năm2000

Anh Thanh Giang kính mến!Sáng qua (22/2), nhận được thư của anh qua cháu Thu Hương (cháu trùng tên với con gái đầu của tôi). Đọc xong thư của anh, nói theo cách người xưa: Biết lấy gì đền đáp ơn tri ngộ! Tôi luôn tự xác định mình là một người lính già nơi tỉnh lẻ về đây:

Để thăm, để biết các anh

Không biết mặt, chỉ nghe danh miệng đời

Tò mò để biết thế thôi!Và tôi đã học được nhiều điều hay trong suy nghĩa của anh, những sĩ phu Bắc Hà. Qua thư anh khen, điều vui sướng là không thể giấu, nhưng cũng xấu hổ đỏ mặt vì trình độ ăn đong của tôi có đáng là bao. Về hưu, không còn có ích gì bao nhiêu với đời mà quỹ thời gian thì “quá giàu”.Ngồi nôm na mách qué viết ít dòng góp một phần nhỏ bé với các anh. Anh cũng cho phép nói chuyện “cà, kê, dê, ngỗng” đôi chút về tôi thay cho lời giới thiệu hoặc gọi là “Trích ngang lý lịch” để tiện bề “Chuyên chính vô sản”! Năm 1998, tôi lên Hà Nội gửi một bài cho tạp chí Thông Tin Công Tác Tư Tưởng và cũng đem bài này lần đầu tiên gặp anh Nguyễn Trần Thiết để bày tỏ CCB Hải Phòng muốn cùng CCB Hà Nội bảo vệ anh Trần Độ. Thấy anh Thiết nghiêm quá, tôi vội thanh minh: “Tôi đến đây không có mưu toan gì cả, anh trông tôi có giống “Xịa” “không”?- Anh Giang ạ! Vì tôi ở xa anh quá, mà thông tin tuy thời hiện đại nhưng “trắc trở” chắc anh cũng cần biết tôi là người như thế nào để tiện bề “xử thế:”. Năm 13 tuổi là liên lạc viên Tự vệ của anh Nguyễn Sơn Lâm (con trai nhà tư sản Nguyễn Sơn Hà) năm 16 tuổi vào lính. Năm 1953 là lính của anh Phùng Văn Khầu (Anh hùng pháo binh) ở Điện Biên Phủ. Năm 1957 lại cùng Phùng Văn Khầu học khóa I trường sĩ quan pháo binh (khóa đầu tiên của QĐND Việt Nam). Năm 1961 vào Đảng. Năm 1964, Trung úy đại đội trưởng pháo binh chiến đấu ở Tây Nguyên. Năm 1973, đường “quân lộ” gian nan quá vì cái thành phần “Tư sản kiêm Địa chủ”, nên xin tình nguyện về hưu. Dùng đại ý câu của ốt-Xtrôp-xki (một lôi phong của Nga) tóm tắt cuộc đời: với tổ quốc, với vợ con, với bạn bè khi nhắm mắt xuôi tay không làm điều gì khuất tất, không có gì để ân hận với cuộc đời! Khoảng năm 1990, tôi đơn độc, sự đơn độc của một con cừu giữa bầy đàn của mình. Tại Đại hội Đảng bộ Quận Ngô Quyền, tôi là một đại biểu đi dự Đại hội không thể không cho tôi đọc tham luận. Họ xếp bài phát biểu của tôi vào 11h15’ (nghĩa là cái giờ ai cũng mong giải tán và ăn cơm trưa sau mấy giờ ngột ngạt vì nóng bức). Cái giờ ồn ào nhất, ai cần nghe mà nói?... Tôi đã làm được điều đó với 15 phút mong manh, cả hội trường im phăng phắc với cách mở đầu “phạm thượng” cho đến khi kết thúc bằng một khẩu hiệu “Đảng vẫn là Đảng nhưng không phải Đảng trước kia!” thật là bất ngờ, cả hội trường vỗ tay dài mà chưa có một đại biểu nào truớc đó đạt được. Và hôm sau một đại úy công an trẻ tìm đến tận nơi (mới gặp tôi cũng hơi hoảng) nói” Em không đi phục vụ hội nghị nhưng về nghe anh em bàn tán về bài tham luận hay nhất của Đại hội. Em muốn được tận mắt nhìn người phát biểu 1/17 bài tham luận ấy!” và cũng từ đó tôi đã ở trong tầm ngắm của Đảng rồi. Khoảng 1994, 1995 gì đó, tôi lại là đại biểu Đại hội Đảng của Phường. Lần phát biểu đó tôi đề nghị 3 điều lên Đảng cấp trên.1. Đề nghị đổi tên Đảng: thực chất là suốt cuộc đời lính của tôi cùng đồng đội đã chiến đấu dưới ngọn cờ của ĐLĐVN. Vậy xin hãy giữ lấy tên Đảng Lao Động Việt Nam rất vẻ vang và rất gần gũi với thân thương với người dân Việt Nam.2. Đề nghị đổi tên nước: thực chất là Bác Hồ, người khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, xin giữ lại cái tên Bác đặt tên cho nước, hãy làm hết chức năng dân chủ và cộng hòa.3. Đề nghị đổi cờ Đảng: Không phải vì Liên Xô và phe XHCN sụp đổ. Đảng của công nhân, của nhân dân lao động của toàn dân tộc và mẫu cũng của Liên Xô.Nói thì dài nhưng đại ý là như vậy, Lần này thì vào sổ đen. Năm 1997, không muốn tham gia cấp ủy nhưng lại được bầu. Trúng với số phiếu gần tuyệt đối 17/19 (1 phiếu tôi không bỏ cho tôi). Ba ngày sau được bí thư Đảng ủy mời ra không công nhận một cấp ủy như tôi vì ảnh hưởng đến sự lãnh đạo của Chi bộ. Năm 1998, Chi bộ lại tiếp “bắt” tôi vào cấp ủy và lần này là phó bí thư. Ôi! nói ra mà xấu hổ vì các chức danh hữu danh vô thực này, các cuộc họp Chi bộ như một cuộc họp của cái thứ “hội đồng chuột” bàn về sáng kiến treo chuông vào cổ mèo và bàn hết tháng này qua tháng khác, năm này qua năm khác, tìm mãi không ra một con chuột nào dám cả gan buộc chuông vào cổ mèo. Năm 1999 vì lá đơn xin ra Đảng của tôi, trên chỉ thị không cho tôi ra Đảng, phải giữ lại để thi hành kỷ luật đuổi ra Đảng. Lần thứ nhất bỏ phiếu kín: 16/16 phiếu Chi bộ kết luận tôi không có tội gì mà kỷ luật. Lần thứ hai, Thành ủy chỉ thị cho Quận ủy, Quận ủy chỉ thị cho Đảng ủy Phường Đảng ủy Phường chị chỉ cho chi bộ họp bàn bạc “dân chủ” thi hành kỷ luật ở mức cao nhất. Hôm đó là 30/4/1999. Tôi được nói lời cuối cùng. Không hiểu sao lúc đó một ý nghĩ thầm kín “cao ngạo và xấc xược” tôi tự cho tôi ở cái thế “Thất thủ Hạ bì”, Quan Công chỉ hàng Hán chứ không hàng Tào! Nói mĩ miều gì thì cũng là đầu hàng.Thưa các bác (tôi không dùng chữ đồng chí nữa) cách đây 1 tuần lễ cộng với 35 năm trước đây, tôi cùng 2 liên lạc viên và 3 chiến sĩ pháo thủ của tôi vai quàng AK, lưng đầy thủ pháo, trên thì trực thăng gọi loa chiều hồi, vòng vây thì bốn phía, mấy đứa chúng tôi đã phá vây trở về và chiến đấu tới ngày toàn thắng. Còn hôm nay, tôi đơn độc giữa “vòng vây” của Chi bộ, tôi không trốn thoát được rồi, tôi xin hạ súng đầu hàng!...Nói xong, tôi rút thẻ Đảng từ cái túi ngực từ phía trái tim mình đưa cho Bí thư Chi bộ rồi ra về. Mười hôm sau, Uỷ ban kiểm tra kỷ luật Quận ủy mời tôi lên xem còn khiếu nại thanh minh gì không?. Tôi từ chối vì tôi không cần gì nữa cả. Và 20/5/1999 cái vòng kim cô được tháo bỏ khỏi cái đầu khốn khổ và tội nghiệp của tôi. Viết đến đây, tôi chợt nhớ đến câu nói của anh mà tôi rất tâm đắc:

Tôi chỉ làm tay sai cho chính cái đầu của tôi!

Nguyễn Thanh Giang.Cứ cho là tôi “nịnh” anh đi, câu này cần đưa vào hàng danh ngôn.Xin phép anh được ngừng “trích ngang” tại dòng này, có dịp lại tâm sự nhiều. Có điều cần nói thêm: Trước Tổ Quốc, với vợ con, với bạn bè, với đồng đội, tôi không có một vết nhơ vì sự khuất tất nào, khi nhắm mắt ra đi không có gì ân hận cả!Giá tôi ở Hà Nội, được ở gần các anh để hàn huyên nóng lạnh. Trước đây, tôi có “ý kiến” cũng chỉ vì thấy dân tôi, thấy đồng đội tôi còn lam lũ, còn khổ quá. Tôi có “gào lên” cũng chỉ đòi cho cơm no, áo ấm. Nay đọc các anh: Đất nước này phải có tự do dân chủ thực sự, có nó là có tất cả, Không thì con người đâu chỉ cần cái máng đầy thức ăn, vục đầu vào đó mồm nhồm nhoàm rồi hả hê nói: Tự do - Dân chủ là cái mẹ gì, ta đâu có cần. Tôi từng là một Đảng viên, tôi vẫn day dứt về Đảng của mình dù hôm nay nó chối bỏ tôi... Thôi thì:

Chữ trinh còn một chút này

Chẳng cầm cho vững lại “giày” cho tan...Bây giờ nói đến chuyện “bút danh” mà anh nhắc. Xưa nay “Nhi nữ lụy anh hùng”. Bà xã tôi không còn là nhi nữ, mà tôi lại càng không phải anh hùng, nhưng nước mắt đàn bà nặng lắm. Vì miếng cơm, manh áo, vì cái lý lịch Tam Đại hằn sâu nỗi đau đớn của một thời, vợ tôi lo các con tôi vì tôi là lụy. Vợ tôi cũng là một Đảng viên, bà khóc nhiều lắm. Khóc không phải vì cái lý tưởng quái đản này, mà khóc sợ tôi theo chân anh vào nhà đá! Còn tôi sống đã quá đủ tồi, còn có gì để mà sợ nữa. Dù sao anh cũng cho phép tôi từ từ suy nghĩ. Vả lại có các anh có danh, có phận, cần có chính danh cho hợp “lẽ trời”. Lòng người hướng tới. Còn tôi, xin làm con số “không” xếp tiếp phía sau.Nói không hết ý mà lòng quý mến, kính trọng anh thì dài. Xin ngừng bút, kính chúc Cụ, Anh Chị cùng các cháu Khỏe - Vui - Yên ổn. Cám ơn tập ảnh anh tặng, đã lâu không cầm bút vẽ lại là thợ vườn gọi là vài nét gửi tới anh.Rất trân trọngVũ Cao QuậnTB: Điện thoại anh bị cắt.Nếu gọi được xin gọi: 031.564064