húng em ra khỏi con đường cao tốc Meishin, tiến vào Kyoto và đi trên con đường quốc lộ tới Yamashina. Em nhìn xem cửa hàng bán hoa ở đâu và nói anh Kosakai dừng xe lại một chút. Thấy thế, bố bảo không cần mua hoa đâu. Cụ bảo, nhìn những bông hoa héo khô ở nghĩa trang, cụ thấy rất buồn. Con có cúng hoa cho mẹ thì chẳng lâu sau, chúng cũng lại héo đi thôi. Bố ghét nhất là cúng hoa và bánh kẹo ở nghĩa trang. Xe lại tiếp tục chuyển bánh, bố lẩm bẩm như thể tự nói với chính mình, ở mộ không nên trang trí gì nhiều, chỉ cần khắc mỗi cái tên thôi, chỉ cần như thế là được. Chẳng bao lâu, chúng em nhìn thấy những ruộng lúa, rồi đi vào ngôi làng bên núi với những ngôi nhà của người nông dân nằm san sát bên nhau. Xe ô tô tiến dần trên con đường nhỏ khúc khuỷu, bao quanh là những tán cây của khu rừng rậm rạp. Bố nói: “Bây giờ là mùa lá momiji đấy”. Khu nghĩa trang được đặt trên sườn một ngọn núi nhỏ. Vô vàn những chiếc lá cây muôn màu sắc của khu rừng rậm bay bay trong gió trông như thể đang che giấu đi khu nghĩa trang âm thầm ấy. Trên lối vào khu nghĩa trang có một túp lều nhỏ. Một ông cụ đang ngồi trong đó. Đó là một túp lều có diện ích chỉ một người chui lọt dùng để tránh mưa hay nắng. Mùi hương từ trong đó tỏa ra nồng nặc. Người ta để ở trong đó nào nến, hương, rồi cả thùng gỗ và gáo. Bố mua hương của ông cụ, mượn ông cái thùng và cái gáo, rồi lấy nước vào đầy thùng và leo lên ngọn đồi thoai thoải để đến khu lăng mộ. Anh Kosakai cũng xuống khỏi xe, nói rằng tôi cũng xin phép được đi thăm mộ cụ, và đi theo sau hai bố con em. Mộ của mẹ nằm ở phía trên cùng của khu lăng mộ. Đó là một ngôi mộ nhỏ chỉ khắc duy nhất dòng chữ: “Hoshijima Fumi, mất ngày 14 tháng 12 năm 1963”. Rất nhiều lá cây rơi rụng lả tả xung quanh bia mộ. Thế nên, em đi xuống dốc, đến chỗ túp lều của ông cụ già, mượn ông cái chổi, cái xẻng, và quay trở lại. Thế rồi em bắt đầu quét tước xung quanh mộ của mẹ. Thấy thế, bố em ngăn lại. Bố nói cứ để nguyên như thế này thì tốt hơn. Con có dọn dẹp bao nhiêu đi chăng nữa, những chiếc lá héo vẫn cứ rụng xuống. Liên tục không ngừng. Và mưa tuôn, và gió quật, mộ của mẹ con sẽ nằm chìm dưới những chiếc lá rơi xuống ấy, chẳng bao lâu sẽ được bao bọc bởi rêu xuống ấy, chẳng bao lâu sẽ được bao bọc bởi rêu phong... Như thể chẳng tốt hơn hay sao con? Thế rồi bố chẳng rưới nước ở thùng lên bia mộ, cứ thế lặng yên nhìn mộ của mẹ. Em bảo, con thắp hương nhé, rồi mượn bố cái bật lửa. “Đốt ba nén thôi. Đốt bao nhiêu thế khói mù mịt bây giờ”. Bố nói như thể đang cáu với em. Em đốt ba nén nhang như lời bố nói. Em nghĩ, nếu như mẹ còn sống, cho dù sự việc ấy có xảy ra, nhất định mẹ sẽ phản đối việc em và anh ly hôn. Mẹ mất khi em mới mười bảy tuổi, nên đúng là mẹ không hề biết anh, nhưng không hiểu sao em lại có cảm giác như vậy, và cứ thế đứng yên nhìn ngôi mộ nhỏ phủ đầy lá rụng. Nhưng, cái từ “nếu như” và “giá như” chẳng có tác dụng gì cả. Và việc người ta cứ phải thốt ra miệng những lời nói vô tác dụng ấy chứng tỏ người ta đang than phiền về nó. Em nghĩ, nếu nói về thứ mà em đã bị mất đi trong quãng thời gian ba mươi lăm năm qua, thứ đặc biệt quan trọng đối với em, thì đó chính là mẹ và anh. Thế nhưng, vừa nhìn vào tấm bia mộ, vừa nhớ tới lá thư cuối cùng của anh, em lại có cảm giác như mình đã mất đi rất nhiều thứ. Cả em, cả bố, cả anh Kosakai từ lúc đó trở đi, chẳng ai nói thêm câu gì, và đứng trước ngôi mộ gần hai mươi phút đồng hồ. Khi nén nhang bay lên làn khói đậm cuối cùng rồi tắt hẳn, bố nói: “Chúng ta đi thôi”. Quay trở lại xe, bố nói với anh Kosakai rằng: “Anh lái xe ra đằng kia giúp tôi”. Chiếc xe ô tô không quay lại con đường khi nãy, mà tiếp tục tiến về phía trước trên con đường nhỏ gập ghềnh, khúc khuỷu. Những tán cây mỗi lúc một rậm rạp hơn, trong lúc em còn chưa hiểu sẽ đi đâu, chiếc xe đã đến trước cổng một nhà hàng với chiếc cổng ra vào tráng lệ. “Shinoda” là tên của nhà hàng đó. Một nhân viên cỡ tuổi trung niên có vẻ đã quá quen mặt với bố đi ra, dẫn ba người chúng em vào một cái phòng khác. Từ đồ nội thất, chất liệu xây dựng, rồi cả thiết kế khiến cho tất cả các phòng đều có thể nhìn ra vườn cho ta thấy đây một nhà hàng đã được người chủ đầu tư khác nhiều tiền bạc và thời gian. Bố em cũng mời cả anh Kosakai vào cùng ăn, nhưng anh ấy khách sáo nói rằng đã ăn trưa rồi, bây giờ bụng vẫn no, anh ấy sẽ ở lại xe nghe nhạc gì đó. Chỉ riêng khu vườn thôi cũng cỡ ba nghìn hecta rồi. Đó là một khu vườn đơn giản, với nhiều cây to và những tảng đá lớn phủ đầy rong rêu, được sắp đặt bên nhau một cách tài tình. Ngay lập tức, một người phụ nữ trong bộ quần áo kimono cỡ chừng trạc tuổi em, hoặc hơn em một chút xíu đến bên bàn, chào hai bố con em. Bố giới thiệu với em rằng: “Đây là bà chủ cửa hàng”. Sau đó, bố nói rằng em là con gái của ông, rồi kêu người ta mang đồ ăn như mọi khi tới. Em khẽ liếc bố và nói, bố có chỗ ở ẩn tận nơi này kia đấy. Bố giải thích rằng, bố bắt đầu thường xuyên đến đây để tiếp khách vào khoảng năm năm trước đây, và bố không biết tên, nhưng bà chủ này có một người bảo trợ cực kỳ to và lắm tiền. Những món ăn Kyoto được mang đến, bà chủ cửa hàng vừa xếp đồ ăn lên bàn vừa tiếp chuyện hai bố con em. Trong lúc ấy, em hướng mắt ra khu vườn và ngắm nhìn ra phía xa xa, nơi có vùng không gian thấm nhuộm một màu đỏ của cây momiji mùa độ lá với những chiếc lá đung đưa theo làn gió. Khi bà chủ đi khỏi, bố hỏi em rằng con thấy người phụ nữ ấy thế nào. Em trả lời rằng, cô ấy, cả bộ áo kimono, cả chiếc đai obi(11) thắt ngang hông, cả những thứ gắn trên người cô ấy đều tuyệt vời, thêm nữa, cô ấy lại còn rất đẹp nữa. Bố bảo: Người phụ nữ đó có cả tiền, rất xinh đẹp, và cái đầu cũng rất thông minh, nhưng giọng nói lại dở ẹc. Em bác lại, giọng nói chán cũng được chứ sao, bố. Bất chợt, mặt bố nghiêm lại và nói: “Giọng nói rất quan trọng. Nó phô bày bản chất của con người đó mà”. Bố em còn nói thêm rằng, bác sĩ giỏi là một bác sĩ có thể phán đoán tình trạng sức khỏe của bệnh nhân vào ngày hôm đó thông qua sắc thái của giọng nói. “Giọng nói của người phụ nữ ấy rất tầm thường”. Bố vừa lấy đũa gắp thức ăn trong những chiếc bát sơn mài vừa nói vậy và bật cười. Ăn xong cơm, hai bố con ăn hoa quả tráng miệng. Một lúc sau, bố chỉ tay ra vườn và bảo, ở đằng kia có bậc thang bằng đá. Leo hết những bậc thang đó, ta sẽ thấy một điện thờ nhỏ. Ngắm lá momiji ở đó là tuyệt nhất đấy. Sau đó, bố ra vườn, xỏ đôi guốc mộc geta(12), và rủ em: “Aki, con cũng đi cùng bố nào”. Em nhận ra rằng bố có điều gì đó muốn nói với mình. Vì thế, em cùng bố đi ra vườn, rồi bước theo sau bố. Đúng như bố nói, đằng sau cây thông to là bậc thang bằng đá. Đó là những bậc thang có bề ngang rất hẹp mà cả hai người sẽ không thể cùng leo một lúc. Bậc thang đó khá dài. Leo hết những bậc thang dó, em và bố thở hổn hển, rồi hai bố con lấy khăn mùi soa trải xuống, và ngồi trên những phiến đá đó. Em ngồi yên nhìn bố từ phía sau. Em khẽ hỏi bố, bố định thế nào, bởi cũng sắp đến lúc bố phải nghỉ việc ở công ty rồi. Bố trả lời như thế này. “Đến tuổi này rồi, giờ thì bố đã hiểu thế nào là công việc. Giờ thì bố đã biết rằng làm việc chính là sống. Bố sẽ làm việc nhiều hơn nữa”. Bố lại hướng mắt ra nhìn rừng lá momiji bát ngát, im lặng hồi lâu, rồi lúc sau, bố bắt đầu nói với em câu chuyện này. Bố có nghe chị Ikuko nói, hồi này, thường xuyên có những lá thư đề tên người nhận là con được gửi đến nhà mình. Tên người gửi những lá thư đó đều là tên con gái, nhưng mỗi lá lại là tên một người. Khoảng một tháng trước, có một hôm bố rời nhà đến công ty vào buổi trưa, xe ô tô đến đón và bố ra đến cổng nhà mình, khi ấy, trong hộp thư có thư nên bố đã lấy ra. Đó là thư gửi đến cho con, người gửi đề tên Hamashaki Michiko. Bố đưa lá thư đó cho chị Ikuko, rồi lên xe. Kể đến đó, bố quay lại nhìn em và nói thế này. “Nét chữ quen quá con ạ”. Một lúc lâu, cả em và bố đều không nói gì, cứ thế hai bố con nhìn nhau. Cuối cùng bố cũng nói ra trước. “Arima hồi này thế nào hở con?”. Em định kể cho bố nghe tất cả mọi chuyện, nhưng chẳng biết phải bắt đầu từ đâu. Vì thế, em đã giải thích cho bố nghe tất cả mọi chuyện với giọng kể rời rạc, không mạch lạc, cũng chẳng theo trình tự gì cả, từ chuyện em đã gặp lại anh tại Zao một năm trước đây, rồi việc trao đổi thư từ với anh, chi tiết diễn biến sự việc đó của anh, chuyện của anh vào Seo Yukako, cả kế hoạch kinh doanh mà anh đang thực hiện. Trong khi kể cho bố nghe tất cả những chuyện ấy, giọng em run run, nước mắt ngân ngấn. Thấy em như vậy, bố ân cần nói: “Con cứ bình tĩnh kể cho bố nghe nào”. Kể xong, không hiểu sao tim em đập thình thịch, mãi không trấn tĩnh được. Bố im lặng một lúc lâu, rồi bố nhìn xuống đất và lại hỏi em. “Katsunuma có đưa hết khoản tiền lương ở trường đại học cho con không?”. Em trả lời rằng: “Có ạ”. Bố lại trầm tư nghĩ ngợi điều gì đó, rồi bâng quơ lẩm bẩm một tràng: “Nó thật khác với Katsunuma, thật bẩn thỉu”. Bố nói rằng bố đã điều tra về Katsunuma. Nó có một người phụ nữ khác ở Kobe. Chắc con cũng biết chuyện đó rồi chứ? Bố tiếp tục. “Và, hai người đó đã có với nhau một đứa con gái, năm nay ba tuổi tròn”. Bố vừa châm lửa vào điếu thuốc lá vừa nói, chắc hẳn nó phải làm thêm cái gì đó để kiếm thêm tiền. Bố hỏi em: “Con ghét Katsunuma à? Con không thích nó sao?”. Rồi chẳng đợi em trả lời, bố nói với giọng bực bội. Nếu con muốn chia tay với nó, thì nên chia tay. Đó là quyền tự do của con. Con không nên sống cả đời với người đàn ông mà mình không yêu. Bố là người chỉ biết áp đặt. Bố không có con mắt nhìn người. Lúc nào con cũng bị bố mang những điều buồn phiền đến cho con. Nói đến đó, bố ngừng lại và lặng im không nói nữa. “Người khiến anh Katsunuma làm những điều đó là con. Người kết hôn xong, rồi gặp phải những điều buồn phiền là anh Katsunuma. Thế nhưng, con không thể nào thích được anh Katsunuma”. Em cố gắng nói trong sự xúc động, nói cho bố hết những tâm tư ấy của mình. 11. Obi: Là chiếc thắt lưng được dùng để mặc kèm với kimono. 12. Geta: Là loại guốc truyền thống của Nhật Bản. Từ lúc ấy, em lặng im một lúc rất lâu. Bố chăm chú ngắm nhìn rừng lá momiji, và cũng ngồi im, không nói một câu nào. Em nghĩ về anh Katsunuma. Trong nhiều lá thư của em, em đã cố tình không nhắc gì đến chồng mình, anh Katsunuma Soichiro. Chính điều đó đã cho thấy rõ ràng tình cảm của em với con người có tên Katsunuma ấy. Nhưng, anh Katsunuma hoàn toàn không phải là con người xấu. Là bố của bé Kiotaka, tuy không bao giờ nói ra, nhưng anh ấy luôn chất chứa nỗi buồn phiền và mang trọn tình yêu thương cho bé, cũng giống như em. Anh ấy chỉ toàn đọc những cuốn sách rất khó về lịch sử phương Đông, và là con người luôn hết lòng với những công trình nghiên cứu của bản thân mình, với những em sinh viên ở trường đại học mà mình phụ trách. Đã rất nhiều lần em nhìn hình ảnh anh ấy kiên trì chơi trò ném bóng chày với bé Kiotaka trên bãi cỏ để tập luyện phục hồi chức năng cho bé. Và rồi, sau đó, lần nào cũng như lần nào, anh ấy lại ngồi khoanh chân trên tấm thảm trong phòng khách, ôm bé Kiotaka vào lòng, hai bố con thủ thỉ tâm sự với nhau đủ thứ chuyện. Tại sao em lại không thể thích được một người đàn ông như thế kia chứ? Và, anh Katsunuma đã có tâm trạng thế nào khi thấy em như vậy? Bất chợt, em nghĩ đến những chuyện sau này, khi bố mất đi. Bố cũng sắp bảy mươi mốt tuổi. Không biết liệu bố có thể sống cho đến khi bé Kiotaka khôn lớn trưởng thành hay không? Em nhìn chiếc áo vét màu quả ô liu mà bố đang mặc trong tư thế ngồi quay lưng lại phía em. Em hình dung lại khuôn mặt của anh Katsunuma khi thủ thỉ tâm sự với con. Em thấy cổ họng mình nghèn nghẹn. Em ngồi bất động, người cứng đờ. Hình ảnh Katsunuma và cô bé sinh viên ấy đang quấn vào nhau dưới bóng râm của chiếc cổng ngôi biệt thự lớn trên con đường vào buổi chiều tà, phải rồi, hình ảnh đen sì như cái bóng, chứ không phải hình ảnh con người thực ấy lướt qua trong đầu em. Và lúc này, lần đầu tiên em cảm nhận thấy trong lòng mình mang một thứ tc gì đó na ná như tình yêu với anh Katsunuma. Em đứng lên, hướng tầm mắt nhìn ra những hàng cây cổ thụ rậm rạp, um tùm khắp một vùng không gian. Vài trăm loài cây màu đỏ sẫm, vài trăm loài cây màu vàng, vài trăm loài cây màu xanh và màu nâu đung đưa như thể đang nhảy múa trong ánh nắng thu, nghe xào xạc. Vừa ngắm nhìn rừng cây ấy, em vừa nói với bố, con muốn chia tay với anh Katsunuma. Con nên để cho anh ấy được công khai làm chồng của người phụ nữ kia, được làm cha chính thức của bé gái ba tuổi ấy. Con sẽ không kết hôn nữa đâu. Con sẽ cố gắng hết sức để nuôi dạy bé Kiotaka nên người. Bố giúp con bố nhé. Bố hút thêm một điếu thuốc nữa. Hút xong, bố dụi mẩu thuốc xuống đất cho tắt lẳ. Bố ngẩng mặt lên nhìn em khi em đang đứng ngây người ra, và cười. Bố nói: “Được”, sau đó bố đứng dậy, rồi đi xuống bậc thang đá phủ kín rêu. Khi viết cho anh lá thư này, em đã đọc lại tất cả những lá thư của anh gửi đến cho em. Rất nhiều chuyện đã hiện lại trong đầu em. Tất cả đều là cái gì đó như là hình hài trái tim của riêng em, mà em không thể diễn đạt bằng lời. Duy có một điều, em có thể diễn đạt được và mô tả lại. Anh đã viết rằng, anh đã nhìn thấy sinh mệnh của mình, và bởi thế, anh cảm thấy sợ sống, anh nhỉ. Nhưng, phải chăng có thể nói rằng, thật sự anh đã nhìn thấy năng lượng mạnh nhất để người ta có thể sống một đời người, đời người mà nếu ta bảo nó ngắn thì nó ngắn, nếu bảo dài thì sẽ là dài. Em cứ thế nắm chặt bút mà băn khoăn không biết nên kết thúc lá thư cuối cùng gửi đến cho anh như thế nào đây. Tại sao em lại nghĩ ra câu nói đó từ âm nhạc của Mozart, anh nhỉ? “Cháu nghĩ, sự sống và cái chết có lẽ là như nhau”. Thật như thể một câu nói từ đâu bột phát tuôn ra. Em đã viết lại câu nói đó vào trong thư, và nó là khởi nguồn để anh cho em hay rất nhiều chuyện mình không hề biết. Thế nhưng, cái từ mà em tuyệt nhiên không hề nói, cái từ mà ông chủ quán Mozart có cảm tưởng như nghe từ lời em nói, cái từ con tạo xoay vần lạ kỳ của vũ trụ, con tạo xoay vần lạ kỳ của sinh mệnh ấy giờ đây mang lại cho em một cảm xúc như thể một nỗi sợ sâu xa. Yukako, người đã chết vì tự dùng dao rạch cổ mình. Anh, kẻ nhìn thấy bản thân mình trong giờ phút hấp hối để rồi sống lại. Bố, con người cô đơn, hết mình vì công việc. Katsunuma, kẻ còn lén lút có thêm một gia đình nữa. Rồi em và bé Kiotaka, hai mẹ con cùng ngồi trên chiếc ghế băng ở khu vườn thược dược gần đó, ngắm nhìn vô số những vì sao trên trời. Có chăng, sinh mệnh của tất cả chúng ta chính là điều ẩn chứa những quy luật kỳ lạ và con tạo xoay vần. Có viết đến bao nhiêu đi chăng nữa sẽ không thể hết được. Có lẽ đã đến lúc phải buông bút rồi. Em cầu xin vũ trụ này, cầu xin vũ trụ ẩn chứa những quy luật kỳ lạ và con tạo xoay vần này ban phước cho hạnh phúc mãi mãi từ nay về sau của anh và Reiko. Em quyết định sau khi cho lá thư này vào phong bì, viết tên người gửi và dán xong tem, mình sẽ nghe bản giao hưởng số 39 của Mozart, những giai điệu mà lâu lắm rồi mình không nghe. Chào tạm biệt anh! Anh cố gắng giữ gìn sức khỏe nhé! Tạm biệt anh! Kính thư! Ngày 18 tháng 11 Katsunuma Aki Hết