Khi Tùng Liên được đưa vào nhà họ Trần làm người hầu thiếp thứ tư, nàng mới có mười chín tuổi. Bốn người phu nhà quê khiêng chiếc kiệu chở nàng vào hoa viên qua lối cổng sau. Khi bọn gia nhân đang giặt giũ bên cạnh giếng nước thì chiếc kiệu lặng lẽ lách vào, qua chiếc cổng hình nguyệt. Một cô nữ sinh viên váy đen áo trắng, bước xuống kiệu. Thoạt đầu bọn gia nhân tưởng là đại tiểu thư đi học tại Bắc Kinh trở về. Khi chạy ùa lại để chào mừng thì chúng mới biết là lầm: Ðây là một nữ sinh viên, mặt đầy bụi bậm và trông mệt nhoài. Năm đó tóc Tùng Liên cắt ngắn, ngang tầm tai, và buộc lại bằng một chiếc khăn quàng màu xanh da trời. Khuôn mặt nàng khá tròn; nàng không bôi son phấn và trông có vẻ xanh tái. Tùng Liên bước xuống kiệu, đứng trên bãi cỏ, và lơ đãng nhìn quanh. Một chiếc va li đan bằng tre nằm ngang bên dưới cái váy đen của nàng. Trong ánh nắng buổi chiều thu, hình dáng mảnh khảnh của Tùng Liên càng tỏ ra mảnh mai và thanh tú; nàng trông buồn tẻ và ngơ ngác như một con búp bê bằng giấy. Nàng giơ tay lau mồ hôi trên mặt. Bọn gia nhân rất đỗi kinh ngạc khi thấy nàng không chùi mồ hôi bằng khăn tay, mà bằng tay áo; cái chi tiết nhỏ nhặt này tạo một ấn tượng sâu xa cho bọn gia nhân.
Tùng Liên bước lại thành giếng và nói với Tiểu Nhạn đang giặt quần áo:
- Cho tôi rửa mặt. Ðã ba ngày rồi tôi chưa được rửa.
Tiểu Nhạn kéo một gầu nước lên cho Tùng Liên và nhìn nàng gục mặt vào gầu nước. Thân mình uốn cong của Tùng Liên rung lên như không kiềm chế được, giống như một chiếc trống rền lên từng hồi bởi những bàn tay vô hình. Tiểu Nhạn hỏi:
- Cần sà bông không?
Tùng Liên không trả lời, và Tiểu Nhạn hỏi thêm:
- Nước lạnh quá, phải không?
Tùng Liên vẫn không thèm trả lời. Tiểu Nhạn nhăn mặt nhìn về phía những gia nhân khác đang đứng cạnh giếng, và che miệng cười. Các gia nhân nghĩ rằng cái người khách mới tới là một người bà con nghèo của nhà họ Trần. Họ có thể biết được hoàn cảnh của hầu hết những khách nhà họ Trần. Ðúng lúc ấy Tùng Liên bất thần quay đầu nhìn về phía bọn gia nhân. Vẻ mặt của nàng có vẻ tỉnh táo sau khi rửa mặt; hàng lông mày của nàng rất nhỏ và rất đen, và khẽ nhíu lại với nhau. Tùng Liên liếc nhìn Tiểu Nhạn và lên tiếng:
- Ðừng ngớ ngẩn đứng đó. Lau mặt cho ta!
Tiểu Nhạn vẫn tiếp tục cười và trả lời:
- Này cô nghĩ cô là ai, mà phách lối vậy.
Tùng Liên xô mạnh Tiểu Nhạn, xách chiếc va li tre, và bước xa khỏi cái giếng; nàng bước đi vài bước, rồi quay lại nhìn cả bọn và nói:
- Ta là ai? Sớm muộn các ngươi sẽ biết.
*
Ngày hôm sau mọi người trong nhà họ Trần được biết chủ nhân Trần Tả Thiên đã lấy Tùng Liên làm người hầu thiếp thứ tư. Tùng Liên sẽ ở trong phòng phía nam, cạnh hậu viên, ngay bên cạnh phòng của Mai San, người hầu thiếp thứ ba. Trần Tả Thiên sai Tiểu Nhạn làm người hầu riêng cho Tùng Liên. Lúc ấy Tiểu Nhạn sống trong khu vực gia nhân.
Khi Tiểu Nhạn tới trình diện Tùng Liên, nó lo sợ lắm; nó cúi đầu xuống và lên tiếng chào:
- Chào Tứ Nương.
Tùng Liên đã quên sự khiếm nhã của Tiểu Nhạn, hoặc có lẽ nàng không nhớ Tiểu Nhạn là ai. Tùng Liên mặc một chiếc áo sường sám bằng lụa hồng và đi một đôi giầy thêu; khuôn mặt nàng đã ửng hồng sau một đêm ngủ ngon, và trông rất đáng yêu. Nàng kéo Tiểu Nhạn lại trước mặt, và cẩn thận quan sát một phút, rồi nói với Trần Tả Thiên:
- Ít nhất nó trông không quá ghê sợ.
Rồi nàng quay lại nói với Tiểu Nhạn:
- Ngồi xuống; để ta xem tóc mày ra sao.
Tiểu Nhạn ngồi xuống nền nhà và cảm thấy bàn tay Tùng Liên thò vào tóc, thận trọng tìm kiếm cái gì; rồi nó nghe thấy Tùng Liên nói:
- Mày không có chấy phải không? Ta sợ chấy lắm.
Tiểu Nhạn cắn chặt môi và không trả lời; nó cảm thấy hai bàn tay của Tùng Liên, giống như một lưỡi dao lạnh băng giá, lùa vào tóc nó và làm nó hơi đau. Tùng Liên hỏi:
- Tóc mày bôi gì thế này? Mùi khó ngửi quá; hãy lấy sà bông thơm và gội đầu ngay đi.
Tiểu Nhạn đứng dậy; nó đứng im không nhúc nhích, hai tay buông thõng. Trần Tả Thiên trừng mắt nhìn nó và hỏi:
- Mày không nghe Tứ Nương nói gì à?
Tiểu Nhạn trả lời, "Con mới gội đầu ngày hôm qua."
Trần Tả Thiên quát lên:
- Không được cãi. Nếu Tứ Nương bảo mày đi gội đầu thì phải đi gội đầu. Coi chừng, không tao đánh cho bây giờ.
Tiểu Nhạn đổ ra một chậu nước và gội đầu dưới gốc những cây táo dại. Nó cảm thấy bị đối xử quá oan uổng; lòng thù ghét và tức giận đè nặng tim nó như một cục sắt nặng. Mặt trời chiều chiếu xuống hai cây táo dại; một đường giây phơi quần áo buộc giữa hai cây táo, và chiếc váy đen và chiếc áo trắng của Tùng Liên đang đung đưa trong gió chiều. Tiểu Nhạn nhìn quanh; khu hậu viên lặng ngắt, và không có ai cả. Nó bước lại đường giây phơi quần áo, và nhổ nước miếng vào chiếc áo trắng của Tùng Liên, rồi quay sang nhổ một lần nữa vào chiếc váy đen của nàng.
*
Năm đó Trần Tả Thiên vừa đúng năm mươi tuổi. Khi Trần Tả Thiên mua Tùng Liên làm người hầu thiếp thứ tư vào cái tuổi năm mươi, việc mua bán được tiến hành một cách kín đáo. Cho tới ngày Tùng Liên bước qua cổng nhà họ Trần thì ngay Ðại Nương Dục Như, người vợ cả, vẫn không hề hay biết. Khi Trần Tả Thiên dẫn Tùng Liên tới chào Dục Như thì lúc đó Dục Như đang ngồi tụng kinh trong niệm phật đường. Trần Tả Thiên giới thiệu:
- Ðây là Ðại Nương của ta.
Ngay lúc Tùng Liên sửa soạn bước tới để chào Dục Như thì sâu chuỗi bồ đề trong tay Dục Như bỗng đứt ra, và những hạt chuỗi rơi tung tóe khắp nơi. Dục Như vội vàng xô ghế, quỳ xuống sàn nhà để lượm những hạt chuỗi, và miệng lẩm bẩm, "Tội lỗi! Tội lỗi!" Tùng Liên bước lại, định nhặt giúp thì bà ta khẽ đẩy nàng ra, miệng vẫn lẩm bẩm, "Tội lỗi! Tội Lỗi!", và không hề ngẩng đầu lên nhìn Tùng Liên. Trong khi đó Tùng Liên nhìn theo thân hình núng nính của Dục Như lồm cồm bò trên nền nhà ẩm thấp, nhặt những hạt chuỗi rơi ra; nàng che miệng, khẽ cười và nhìn Trần Tả Thiên. Cuối cùng Trần Tả Thiên lên tiếng:
- Thôi, mình đi chỗ khác.
Tùng Liên bước qua cái ngưỡng cửa cao của niệm phật đường, nắm lấy cánh tay Trần Tả Thiên, và hỏi, "Có thực bà ta là Phật tử không? Tại sao bà ta đọc kinh Phật tại nhà?"
Trần Tả Thiên khẽ cười. "Phật tử! Hà hà! Bà ta quá lười biếng, không có gì để làm, vì thế bà ta chơi cái trò đạo Phật. Chỉ có thế thôi."
Tùng Liên được tiếp đón nồng hậu tại phòng của Cát Vân, người hầu thiếp thứ hai. Cát Vân sai đầy tớ đem hạt dưa, hạt bí và một vài loại kẹo bằng trái cây khô mời Tùng Liên. Lời đầu tiên Cát Vân nói sau khi ba người ngồi xuống là về vấn đề hạt dưa.
- Quanh đây không có hạt dưa ngon. Tôi phải sai người mua hạt dưa cho tôi tận Tô Châu đấy.
Tùng Liên ngồi cắn hạt dưa trong phòng của Cát Vân, cho tới lúc nàng cảm thấy buồn chán; nàng không thích ăn vặt như thế, nhưng không tỏ lộ ra nét mặt. Tùng Liên kín đáo liếc nhìn Trần Tả Thiên, gợi ý muốn từ giã, nhưng Trần Tả Thiên dường như có ý muốn ở lại phòng của Cát Vân một lúc nữa, nên làm như không nhìn thấy ý muốn của Tùng Liên. Tùng Liên phỏng đoán Trần Tả Thiên ưa thích Cát Vân một cách đặc biệt, vì thế Tùng Liên không thể không quan sát khuôn mặt và hình dáng Cát Vân một cách chăm chú. Khuôn mặt Cát Vân có những nét đầm ấm và duyên dáng thanh nhã, mặc dầu Cát Vân không thể che giấu được những nếp nhăn nhỏ, và da dẻ đã hơi chùng; trong dáng dấp của nàng, nàng tỏ ra là một người có văn hóa thuộc một gia đình đàng hoàng. Tùng Liên nghĩ một người đàn bà như Cát Vân rất dễ lôi cuốn đàn ông, ngay cả đàn bà cũng có cảm tình với nàng. Tùng Liên mau lẹ gọi Cát Vân là Tỷ Tỷ.
Trong số ba người vợ đầu tiên của nhà họ Trần, thì phòng của Mai San gần phòng của Tùng Liên nhất, nhưng Mai San là người cuối cùng Tùng Liên gặp. Tùng Liên đã nghe nói về vẻ đẹp đặc biệt của Mai San, và rất muốn gặp ngay, nhưng Trần Tả Thiên từ chối không chịu tự mình dẫn Tùng Liên đến gặp Mai San. Lão nói:
- Gần ngay đây mà, nàng hãy tới một mình.
Tùng Liên trả lời, "Em đã đến rồi, nhưng đầy tớ nói bà ta bịnh, và chặn cửa không cho em vào."
Trần Tả Thiên khịt mũi. "Hừ, bất cứ khi nào cô ta không vừa lòng chuyện gì, cô ta đều than bịnh." Rồi lão nói thêm, "Cô ả muốn quan trọng hơn ta."
- Lão gia có để chị ấy được như thế không?
Trần Tả Thiên khoát tay và nói, "Ðừng có ngớ ngẩn như thế! Ðàn bà không bao giờ quan trọng hơn đàn ông."
Tùng Liên bước ngang qua phòng ở mé bắc và thấy cửa sổ của Mai San che kín bằng màn cửa màu hồng; một mùi hương ngọt ngào của hoa toả ra từ bên trong. Tùng Liên đứng ngay trước cửa sổ một lúc; bỗng nàng không thể kiềm chế được ước muốn ngó vào bên trong, rồi nàng nín thở và kéo màn cửa ra. Tùng Liên bị xúc động mạnh đến nổi nàng hoảng sợ gần chết: Mai San cũng đang đứng nhìn nàng trừng trừng từ đằng sau tấm màn. Hai người nhìn vào mắt nhau vài giây, rồi Tùng Liên hoang mang bỏ chạy.
Ðêm hôm ấy, Trần Tả Thiên tới ngủ tại phòng của Tùng Liên. Tùng Liên giúp lão cởi quần áo ngoài và đưa cho lão một bộ quần áo ngủ, nhưng Trần Tả Thiên nói:
- Ta không mặc gì cả. Ta thích ngủ trần truồng.
Tùng Liên ngoảnh mặt đi và nói, "Tùy thích Lão gia, nhưng cũng nên mặc cái gì chứ, nếu không sẽ bị cảm lạnh."
Trần Tả Thiên bật cười. "Nàng không sợ ta bị cảm lạnh đâu; đúng ra nàng sợ trông thấy ta trần truồng."
Tùng Liên trả lời, "Em không sợ." Nhưng khi nàng quay đi thì mặt nàng đỏ bừng vì mắc cở. Ðây là lần đầu tiên nàng trông thấy thân thể của Trần Tả Thiên. Trần Tả Thiên có một cơ thể giống như một con hạc Mãn Châu mào đỏ, gầy trơ xương, và dương vật căng cứng như một cây cung đã kéo căng hết đà. Tùng Liên hoảng sợ và hỏi, "Tại sao Lão gia gầy như thế?"
Trần Tả Thiên trèo lên giường, chui vào mền và trả lời, "Bọn họ hút hết thịt của ta rồi."
Khi Tùng Liên lăn nghiêng để tắt đèn, Trần Tả Thiên giữ tay nàng lại.
- Ðừng tắt đèn. Ta muốn xem nàng. Nàng tắt đèn đi thì không nhìn thấy gì nữa.
Tùng Liên vuốt má lão và nói, "Tùy thích Lão gia. Em không biết gì về chuyện này, vì thế em tuân ý Lão gia."
Tùng Liên dường như rơi từ một đỉnh cao xuống một thung lũng sâu thẳm, tại đó cơn đau và sự choáng váng kèm theo một cảm xúc lâng lâng. Cái hình ảnh kỳ quái nhất là khuôn mặt của Mai San vẫn tiếp tục xâm nhập vào tâm thức nàng; cái bộ mặt rất xinh đẹp ấy cũng chìm vào vùng đen tối. Tùng Liên lên tiếng:
- Bà ta thật là lạ lùng.
- Ai?
- Tam Nương. Bà ta đứng nhìn em đằng sau tấm màn cửa.
Trần Tả Thiên đang mân mê vú Tùng Liên, và vội đưa tay lên bịt miệng nàng.
- Ðừng nói. Bây giờ đừng nói nữa.
Ngay lúc đó có người gõ nhẹ lên cửa phòng ngủ. Hai người cùng giật mình; Trần Tả Thiên nhìn Tùng Liên và lắc đầu, rồi tắt ngọn đèn. Giây lát sau tiếng gõ cửa lại vang lên. Trần Tả Thiên vùng dậy và tức giận quát hỏi:
- Ai gõ cửa đó?
Một giọng nói con gái nhút nhát từ bên ngoài.
- Tam Nương bịnh; bà muốn gọi Lão gia.
- Bà ta nói láo, lại nói láo nữa. Về nói là ta đã ngủ rồi.
Người con gái bên ngoài trả lời, "Tam Nương bịnh nặng lắm, bà nói Lão gia phải tới. Bà nói bà sắp chết rồi."
Trần Tả Thiên ngồi trên giường và suy nghĩ một lát, rồi lẩm bẩm một mình: "Mụ này giở trò gì lần này?" Tùng Liên ngắm vẻ băn khoăn của lão, và đẩy lão. "Lão gia nên tới đó đi. Nếu bà ta chết thì nguy đấy."
Ðêm đó Trần Tả Thiên không trở lại với Tùng Liên. Tùng Liên chú ý nghe xem có động tĩnh gì từ phòng phía bắc không, nhưng dường như không có chuyện gì xảy ra. Chỉ có một con chim chào mào đậu trên cây lựu hót vài tiếng, để lại một âm thanh trong trẻo và buồn bã lan ra rất xa. Tùng Liên hết thất vọng lại buồn rầu, và không ngủ được. Sáng sớm ngày hôm sau nữa, khi nàng ngồi dậy để trang điểm, nàng thấy khuôn mặt nàng đã trải qua một sự thay đổi nhiều; viền mắt nàng đen sẫm. Tùng Liên biết Mai San toan tính gì, nhưng ngày hôm sau, khi trông thấy Trần Tả Thiên xuất hiện từ căn phòng của Mai San, nàng bước lại và dò hỏi về bệnh tình của Mai San.
- Lão gia đã mời bác sĩ cho Tam Nương chưa?
Trần Tả Thiên lắc đầu một cách ngượng ngịu. Lão trông mệt nhoài và không còn hơi sức để nói nữa; lão chỉ cầm tay Tùng Liên và khẽ nắm thật lâu.