Người đàn ông nhỏ bé mặc đồ đen có mang trong tay một ống nhòm, gã dòm ngó những vật trang hoàng cho lễ hội hệt như một người ham của lạ. Gã chào các quý bà rất lịch sự, và dường như còn cười nữa sau chòm râu trong cái bộ dạng gù của gã. Gã đeo mặt nạ bằng nhung đen. Gã càng đi vào, đám người cờ bạc càng nhìn chăm chú hơn. Nhưng người nhìn gã nhiều nhất đương nhiên là ngài Peyrolles.- Cái đồ quỷ quái gì thế này? - Chaverny cuối cùng thốt lên.Peyrolles nghĩ:- Hắn có thể nói gì với Hoàng thân Điện hạ nhỉ? Ta chưa bao giờ có ý nghĩ tốt về cái gã kỳ cục này.Có những tiếng nói cất lên trong lều. Lại có một nhóm người khác đến ngồi vào chiếc bàn mà đám cờ bạc của chúng ta vừa bỏ đi. Những người này hầu hết đều đã có tuổi và có tước vị cao.Một người trong bọn họ nói:- Chuyện gì đã xảy ra, tôi không cần biết.Nhưng tôi vừa mới thấy Bonnivet tăng số lính gác lên gấp đôi theo lệnh của quan Nhiếp chính.- Có cả các đội quân túc vệ, - một người khác tiếp, - trong Sân Cười.- ở đây sắp xảy ra chuyện gì đó, - Chaverny nói.Mọi người xúm lại quanh người thấp lùn mặc đồ đen. Peyrolles đứng lẩn ra phía sau nhưng vẫn dỏng tai nghe.- Các vị có tin vào ma quỷ không? - Gã gù hỏi.Mặc cho đèn đuốc sáng trưng, mặc cho những âm thanh vui vẻ của khu vườn, mặc cho những giai điệu du dương của dàn nhạc từ xa vẳng lại, mọi người lặng đi.- ở đây, trong vườn này, người ta có còn nhớ những người đã chết từ hai mươi năm trước?- Gã lại hỏi tiếp.- Nhưng hắn muốn nói gì vậy? - Chaverny la lối..- Tôi không nói với ngài, thưa ngài hầu tước, - gã lùn đáp, - bấy giờ là năm sinh của ngài, ngài còn quá trẻ. Tôi nói với những người tóc hoa râm kia. - Và đổi giọng một cách đột ngột, gã nói thêm: - Đó là một ông lớn lịch duyệt, đó là một vị hoàng thân quý phái, trẻ trung, dũng cảm, giàu sang, sung sướng, được kính yêu, có bộ mặt thiên thần, vóc dáng anh hùng. ông ta có tất cả những gì Chúa ban cho những người được ân sủng trên thế giới này.- Đời càng tươi tốt, - Chaverny cắt ngang, -thì phận càng hẩm hiu...Gã gù chạm ngón tay lên vai anh ta và nói ngọt ngào:- Ngài nên nhớ, thưa ngài hầu tước, rằng các câu châm ngôn cũng có khi nhầm và có những cuộc truy hoan không có ngày mai.Chaverny tái mặt. Gã gù rời tay khỏi anh ta và tiến lại sát bàn.- Tôi nói với những người tóc đã hoa râm, - gã nhắc lại. - Với ngài, thưa ngài de La Hu-naudaye, người mà lẽ ra lúc này đã nằm lại ở xứ Flandre dưới sáu tấc đất, nếu như người mà tôi đang nói tới không đâm vỡ sọ tên lính đã đè được ngài dưới đầu gối hắn.- Nevers! - Hai mươi giọng cùng thốt lên. -Philippe de Nevers!Gã gù trật mũ và nói rành rọt:- Philippe de Lorraine, công tước de Nevers, bị sát hại dưới chân tường lâu đài Caylus-Tar-rides, ngày 24 tháng mười một năm 1697.- Người ta đã kết tội, nếu như tôi không nhầm, ngài Rohan-Chabot nói, - cho ngài hầu tước de Caylus-Tarrides, cha của công nương de Gonzague.Peyrolles lắng nghe và cố thu mình lại. Gã gù hạ thấp giọng nói tiếp:- Bị sát hại một cách hèn hạ, từ phía sau, trong một cuộc mai phục, tất cả đều đúng cả, nhưng kẻ có tội không phải tên là Caylus-Tar-rides.- Vậy tên hắn là gì? - Mọi người nhao nhao hỏi.Gã lùn mặc đồ đen không hề có ý định trả lời. Gã tiếp tục nói nhỏ bằng một giọng chế giễu lộ vẻ cay đắng:- Hoàng thân Điện hạ muốn trả thù cho người bạn thân thiết nhất của mình. Nhưng bằng cách nào? Lâu đài Caylus thì ở nơi tận cùng thế.giới. Đêm 24 tháng mười một ấy đã mang theo bí mật của nó. ấy là chưa kể hoàng thân de Gonzague... ở đây có ai mang tên Peyrolles, - gã lùn mặc đồ đen bỗng ngừng lại, - là người bề tôi thân tín của ngài de Gonzague không?Oriol và Noce đứng tránh ra để mọi người nhìn thấy mặt gã quản gia đang bối rối.Một sự im lặng kéo dài và long trọng.- Tên hắn là gì? - Ngài Rohan-Chabot hỏi.Gã gù dường như cũng bị khích động bởi chính những lời lẽ của mình. Gã dằn giọng nói tiếp:- Các vị có biết hắn ta không ư? Điều đó thì có gì là quan trọng! Các vị là ai? Các vị có thể làm được gì? Tên kẻ sát nhân được nói ra sẽ khiến các vị choáng người như nghe tiếng sấm.Nhưng ở nơi cao kia, trên bậc đầu của ngai vàng, có một người ngồi đó. Vừa rồi, một giọng nói đã vọng từ trên mây xuống: "Điện hạ! Kia là kẻ sát nhân!" và người trả thù đã nói: "Công lý sẽ được thi hành!".Và một sự lạ đã xảy ra: tất cả những người đứng đó, những người có phẩm tước cao nhất và quý phái nhất, đều nhìn nhau bằng ánh mắt ngờ vực.- Hãy nói cái tên ấy! - Chaverny la lối.- Cái tên nổi tiếng ấy! - Oriol phụ họa.- Các vị không thấy, - Peyrolles nói, - cái tên hề xấc xược này nhạo báng các vị sao?Gã gù dừng lại trước ngưỡng cửa căn lều. Gã đưa ống nhòm lên mắt và nhìn các cử tọa của mình. Rồi gã lại cất bước, phá lên cười khô khốc như tiếng một con quay rít:- Thế! Thế! - Gã cười nói, - thế là từ giờ các vị không dám lại gần nhau nữa; ai cũng tưởng người đứng cạnh mình là kẻ sát nhân.

*

Tấm da được đóng dấu hình hiệu nước Pháp đựng một giấy thông hành hoàn toàn hợp lệ, do chính phủ Pháp cấp cho hiệp sĩ Henri de La-gardè re, cựu sĩ quan kỵ binh nhẹ của đức vua quá cố. Chứng chỉ này cho phép hiệp sĩ Lagardère đi và đến mọi nơi trong vương quốc, dưới sự bảo lãnh của nhà chức trách, và rời khỏi lãnh thổ Pháp tuyệt đối an toàn, bất luận sớm hay muộn, cho dù hiệp sĩ có trở nên thế nào đi nữa.- Dù ông ta có trở nên thế nào đi nữa! - Gã gù nhắc đi nhắc lại. - Quan Nhiếp chính có thể nhầm lẫn, nhưng ngài là người chính trực và giữ.lời hứa. Dù ông ta có trở nên thế nào đi nữa!Với tấm giấy này, Lagardère có toàn quyền hành động. Chúng ta sẽ dọn đường cho ông ta, và Chúa muốn rằng ông ta hãy làm những gì cần thiết!Căn lều theo lối thổ dân da đỏ có hai lối vào. Cách lối vào thứ hai vài bước có một lối nhỏ băng qua các khóm cây dẫn đến chái phòng dân dã của bác Le Bréant, người gác cổng và canh vườn.Tiếng nhạc vừa dứt trong các gian phòng.Đó là quãng nghỉ giữa hai bản mơnuet. Ngoài vườn đã đông lại càng thêm đông. Ngài de Gon-zague đã chán cảnh chờ đợi, lui vào trong dãy phòng khách.Bất chợt qua một ô cửa Gonzague nhận ra khuôn mặt dài thuỗn của Peyrolles. Bình thường, diện mạo gã bề tôi trung thành này đã không lấy gì làm vui thú, nhưng hôm nay, nó còn như hiện thân của sự cùng quẫn. Gonzague gọi y, Peyrolles lật đật đi ngang qua căn phòng. Y ghé vào tai chủ nói vài tiếng. ông này đứng bật dậy:- Vương phi de Gonzague, - ông ta nói, -vừa tới vũ hội. Ta phải mau tới gặp bà.- Ngươi cần ta có việc gì? - ông ta hỏi Pey-rolles khi họ chỉ còn lại hai người với nhau.- Gã gù cũng ở đây, trong vũ hội.- Tất nhiên rồi! Ta biết chứ, vì chính ta đã cho hắn giấy mời.- Gã đã gặp quan Nhiếp chính, tối nay, trong hơn nửa tiếng đồng hồ.- Gặp quan Nhiếp chính? - Gonzague nhắc lại vẻ ngạc nhiên. - Hẳn là gã có rất nhiều điều để tâu với ngài.- Rất nhiều điều, đúng thế ạ, - Peyrolles đay lại, - và tại hạ xin để ngài minh xét.Y thuật lại màn kịch diễn ra trong căn lều theo lối thổ dân da đỏ. Khi y đã kể hết, Gon-zague phá lên cười thương hại.- Bọn gù này đứa nào cũng có trí tuệ! - ông ta thản nhiên nói, - nhưng là một thứ trí tuệ kỳ quặc và méo mó giống như thân hình chúng vậy.- Vậy ra đấy là tất cả những gì ngài nói! -Peyrolles thốt lên.- Trừ phi, - Gonzague ngẫm nghĩ và nói tiếp, - trừ phi tên gù này muốn được mua với giá rất đắt.- Gã phản bội chúng ta, thưa đức ông! - Pey-rolles nói mạnh.Gonzague mỉm cười nhìn vào vai y..- Tội nghiệp chú mày, - ông ta than thở, -thậ t khó mà làm cho chú mày khá lên được. Chả nhẽ ngươi còn chưa đoán ra được gã gù này đang hăng hái làm vì lợi ích của chúng ta?- Không, thưa đức ông, tại hạ xin thú thực là đã không đoán ra.- Ta không thích sự hăng hái, - Gonzague tiếp tục. - Gã gù sẽ bị quở trách gay gắt. Nhưng có điều cũng rõ ràng và chắc chắn không kém là gã cho chúng ta một ý tưởng tuyệt diệu.- Giá như đức ông hạ cố giải thích cho tại hạ...- Trước hết, - Gonzague nhắc, - hãy cho ta biết việc ở phố Chantre đến đâu rồi.- Mệnh lệnh của đức ông đã được thi hành đúng lúc, - Peyrolles đáp. - Tại hạ chỉ vào Cung sau khi đã tận mắt thấy cỗ kiệu hướng về phía Saint-Magloire.- Thế còn dona Cruz? Tiểu thư de Nevers!- Dona Cruz hẳn phải có ở đây.- Ngươi sẽ đi tìm cô ta. Các quý bà đang chờ cô ta; ta đã chuẩn bị tất cả, cô ta sẽ thành công ghê gớm. Bây giờ chúng ta trở lại với tên gù. Gã đã nói gì với quan Nhiếp chính?- Đây chính là điều chúng ta không biết.- Ta thì biết đấy, hay ít ra cũng đoán được.Gã đã nói với quan Nhiếp chính: "Kẻ sát hại Nevers vẫn sống!".- Suỵt! - Peyrolles bất giác thốt lên, toàn thân run bắn.- Gã đã làm đúng, - Gonzague vẫn thản nhiên tiếp tục. - Kẻ sát hại Nevers vẫn sống. Việc gì ta phải giấu cơ chứ, ta - chồng của bà quả phụ Nevers, ta - vị quan tòa đương nhiên, ta - người trả thù hợp pháp. Kẻ sát hại Nevers vẫn sống!Ta rất muốn cả Triều đình có mặt để nghe ta nói.Ông ta dừng lại nhìn thẳng vào mặt gã quản gia. Y run lẩy bẩy và các cơ mặt cứ co giật.- Ngươi hiểu rồi chứ? - Gonzague hỏi.- Tại hạ hiểu rằng ta đang chơi với lửa, thưa đức ông.- Đây là ý của gã gù, - Hoàng thân bỗng hạ giọng nói tiếp. - ý hắn hay đấy, tin ta đi! Chỉ có điều vì sao gã nghĩ ra, và có lý gì gã lại biết rõ hơn chúng ta? Chúng ta sẽ phải làm cho ra nhẽ.Peyrolles lập tức ngẩng đầu lên. Cuối cùng thì người ta cũng thôi không đánh đố y nữa..- Vào đêm nay sao? - Gã thì thào. - Đức ông còn chưa buồn trả lời tại hạ, - Peyrolles vẫn cố nài. - Cả tên gù nữa, gã đến cũng vì việc đêm nay à?- Ra thế, gã gù này làm ngươi sợ khiếp nhỉ?- Giá mà đức ông cũng phải nghe những điều gã nói giống như tại hạ...- Nói về những nấm mồ mở ra, về những bóng ma, về công lý của Chúa trời? Hãy nghe cho rõ đây và cố mà hiểu. Đêm nay, nếu như gã giữ lời hứa với chúng ta, và gã sẽ giữ lời, thì ta bảo đảm rằng, chúng ta đây, chúng ta cũng sẽ giữ lời mà chúng ta đã lấy tên mình ra hứa với quan Nhiếp chính. Một người sẽ đến cuộc vui này, kẻ thù khủng khiếp của đời ta, kẻ khiến cho tất cả các ngươi run sợ như lũ đàn bà vậy.- Lagardère! - Peyrolles thì thào.- Với con người ấy, dưới các chùm đèn thắp sáng này, trước sự chứng kiến của đám đông chưa gì đã sợ bóng sợ gió này, và còn đang ngóng đợi một màn kịch lớn nào nữa trước lúc đêm tàn, với con người ấy, chúng ta sẽ lột mặt nạ hắn và chúng ta sẽ nói: "Đây là kẻ sát hại Nevers!".