Các sử liệu sau này ghi rất vắn tắt về sự cố bắt đầu ngày 28-4-1955 và kéo dài đến ngày 10-5: quân đội Bình Xuyên và quân đội của Ngô Đình Diệm đánh nhau tại đô thành Sài Gòn, hàng vạn nhà cháy. Con số thống kê và tổn thất nhân mạng theo thời tiết chính trị mà tăng giảm. Khi chiến sự đã lắng, Tổng trưởng Thông tin Trần Chánh Thành quyết giới thiệu vụ Bình Xuyên như là một thứ ghẻ ngoài da, tổng số cả đôi bên chưa quá một trăm người chết. Dĩ nhiên, cần phải nhân lên mười mấy lần hay hơn nữa con số đó mới gọi là gần với chân lý. Trong tất cả những trận giao phong với các giáo phái, quân của Ngô Đình Diệm nếu đụng phải một sức mạnh chống trả thì sức mạnh chống trả đó là của phe Bình Xuyên – và sau nầy, của Ba Cụt. Những người chứng kiến tại chỗ biết rằng Bình Xuyên và quân của Ngô Đình Diệm nổ súng đúng ra từ đêm 29-3. Từ đêm đó, trụ sở Tổng nha Cảnh sát quốc gia đường Catinat vẫn duy trì như một đồn lũy, dù cho tổng giám đốc đã di chuyển nơi làm việc. Đối lại, những khẩu pháo 57 ly trên mấy chục chiếc xe bọc thép nép dưới vòm cây dưới dinh Độc Lập ngó châm bẩm vào các ụ cát ngay cửa Tổng nha. Mãi đến ngày 18-4, một số công chức công an lén vượt tường Trường Taberd xin đầu thú. Ở Gò Vấp, Công an xung phong và quân dù bắn nhau đến 20 ngày, và sau cùng, Công an xung phong đầu hàng. Nhưng, một đoàn xe chở lính chính phủ lại bị lựu đạn trong Chợ Lớn, thương vong nặng. Bộ Tổng tham mưu lại bị đạn cối. Đô thành ngộp thở. Tin tức đủ loại: Pháp cho chính phủ Ngô Đình Diệm đo ván, giáo phái đã sẵn sàng, Việt Minh phối hợp “đánh rốc” từ vĩ tuyến 17 vào; Mỹ đổ bộ ủng hộ ông Diệm. Có thể xài bom nguyên tử, Trung Cộng sẽ “ra tay” chặn Mỹ… Giới Hoa kiều Chợ Lớn chưa bao giờ chịu nhường cho ai cái quyền bào chế những tin động trời nhất: Mao Trạch Đông và Tưởng Giới Thạch vốn “đánh cuội”, nay nghe lộn xộn ở Chợ Lớn, sẽ “biểu” Ngô Đình Diệm với Bình Xuyên đụng đâu thì đụng chớ đừng gây khó dễ cho Hoa kiều, nhược bằng cãi lại thì Lưu Bá Thừa và Hà Ứng Khâm, một người xua quân bộ, một người xua quân thủy, ào một lượt “Ngô Đình Diệm với Bảy Viễn nhất định xí lắc léo”… Trong khi đó, mỗi bên đều sửa xoạn thanh toán nhau đến mức tối đa, đồng thời tự chứng tỏ mình đã cố gắng đến mức tối đa “vì lợi ích đoàn kết quốc gia”. Hội Alliance Française (1) mở cửa phòng triển lãm tranh Van Gogh. Thủ tướng Ngô Đình Diệm kêu gọi Công an xung phong hạ vũ khí, các lực lượng giáo phái thống nhất vào Quân đội quốc gia, hứa hẹn bầu cử Quốc hội. Chính phủ tung ra một đòn: tổ chức hỏi ý kiến dân về các vấn đề trọng yếu như dân chịu thống nhất quân đội không, chịu bài trừ nạn mất an ninh trật tự không v.v… Collins về Mỹ hôm trước, hôm sau chính phủ Mỹ tuyên bố: trong hoàn cảnh tế nhị ở Nam Việt Nam, chính phủ Mỹ và cả thế giới tự do không còn có sự chọn lựa nào ngoài sự ủng hộ chính phủ do ông Ngô Đình Diệm đúng đầu. Bản tuyên ngôn cố tình quên Quốc trưởng Bảo Đại và người ta biết, đó là sự dàn xếp giữa Mỹ và Pháp. Bởi vậy, khi báo chí đăng rộng rãi thái độ dứt khoát của Mỹ, Ngô Đình Diệm liền ký một sắc lệnh mà ông đã để sẵn trên bàn viết từ ngày ông chấp chính: cách chức Tổng giám đốc Cảnh sát quốc gia của đại tá Lại Văn Sang, loại Công an xung phong ra ngoài vòng pháp luật, bổ nhậm đại tá Nguyễn ngọc Lễ thay Sang, dời trụ sở Cảnh sát khỏi đường Catinat – trung tâm thần kinh của đô thành. Ụ súng lại được đắp thêm. Quân chính phủ cắm trại. Quân Bình Xuyên giàn giá. Ngày 28-4, văn phòng của Bảo Đại ở Cannes điện về cho Thủ tướng một loạt chỉ thị - có lẽ Quốc trưởng ký khi còn ngái ngủ: Không được cắt chức Lại Văn Sang, không được làm điều gì trái với chính sách đoàn kết quốc gia của Quốc trưởng, mọi người phải tôn trọng kỷ luật, chỉ định thiếu tướng Nguyễn Văn Vỹ làm Tổng tham mưu trưởng, ra lịnh cho Thủ tướng sang Pháp ngay báo cáo tình hình với Quốc trưởng v.v…. Có lẽ Bình Xuyên nóng lòng chờ những chỉ thị như vậy. Vào một giờ trưa cùng ngày, súng nổ. Trận đụng độ lớn nhất giữa Ngô Đình Diệm và các giáo phái bắt đầu…. ° Luân vừa nghỉ trưa được mươi phút thì tiếng động dựng anh dậy. - Đánh lớn rồi! – Thạch và Lục đứng ngoài sân bảo nhau. Chị Sáu – người nấu ăn mà Luân vừa nhờ - niệm Phật liền miệng. Chị rất sợ súng: quê chị trải 9 năm trong tiếng súng, chồng chị - một nông dân bình thường và đứa con trai duy nhất của anh chị lên 8 chết vì đạn lạc. Không rõ đạn của Tây hay của du kích, nhưng chính từ những tiếng nổ như hôm nay… Điện thoại reo. Nhu báo cho Luân tin tức sốt dẻo: Bình Xuyên đánh một lúc nhiều mục tiêu – Bộ Tổng tham mưa, Nha Cảnh sát Đô thành, Tổng ủy Di cư… Đạn súng cối rơi khá nhiều trong khuôn viên dinh Độc Lập…. “Một quả súng cối nổ ngay chỗ tôi với anh thường ngồi uống cà phê, hai chiếc ghế mây trúng mảnh, chậu hoa bên cạnh gãy hết mấy cành…” Nhu ung dung – và hóm hỉnh – giữa lúc nhiều đám cháy bốc cao, tàn lửa xoáy giữa trời trưa những cột lấp lánh. Nhu không mời Luân vào dinh Độc lập ngay – nghĩa là theo Nhu, không có việc gì quá khẩn trương cần trao đổi – nhưng lại hẹn Luân ăn cơm tối với y. - Có món cá trích ngoài Huế gửi vào, ướp lạnh nên còn tươi, tôi nhờ nấu đúng kiểu Thuận An đãi anh… Nhu chưa bao giờ nói chuyện ăn uống – y thật sự ít quan tâm đến nó và Luân biết là Nhu đang cực kỳ cao hứng. Lục trèo lên nóc nhà xe, trông ngóng. - Anh Lục! Coi chừng đạn! Xuống! – Luân thét to. Lục tụt xuống, nói với Luân, đầy lo lắng: - Xóm Chợ Quán cháy to.. Cô Thùy Dung… Luân bây giờ mới sực nhớ. Anh vội vã quay dây nói lại nhà Dung. Chuông reo ở đầu dây song chờ mãi, không thấy có người lên tiếng. Không rõ vì sao Luân bỗng bồn chồn, anh cắt máy và quay lại. Chuông reo và vẫn không có người. Luân đổi số, gọi lại Nha Cảnh sát - có thể giờ này Dung đã đi làm. Lục chia sẻ nỗi thất vọng của Luân. Anh nhìn lom lom chiếc máy. Chợt mặt Luân rạng rỡ: - Có phải Nha Cảnh sát đó không? Nhưng, Luân không rạng rỡ lâu: - Xin lỗi, tôi muốn gặp cô Thùy Dung… Thùy Dung, chỗ đại tá Trần Vĩnh Đắt… - Luân gào to vì tạp âm đầy trong ống nghe – Phải, Thùy Dung… Đầu dây kia vọng một tiếng thề tục tĩu, và hình như có cả tiếng của Dung. Luân thừ người rất lâu. - Hay là em đến Nha? – Lục nói khẽ. - Không được! Đang bắn nhau loạn xạ… Trước nhà Luân, dân chúng hớt hải kéo qua, họ tản khỏi vùng chiến sự. Thạch mở máy thu thanh, đài Bình Xuyên phát bản tin: quân của họ “làm chủ” khu trường Pétrus Ký, chiếm Nha Cảnh sát, bao vây Bộ Tổng tham mưu. Thạch đổi làn song, đài Sài Gòn tường thuật trận đánh ngay Nha Cảnh sát Đô thành và kêu gọi lính Bình Xuyên đầu hàng. Luân đi đi lại lại khắp phòng khách, căng thẳng. Tình hình này đã được A.07 dự kiến trong chỉ thị gửi Luân – do Dung mang vào. Tất nhiên A.07 không thể đoán hết các tình huống, song những nét chính thì quả rất chính xác: mâu thuẫn Mỹ - Pháp phát triển đến tận nóc. Diệm, thông qua cuộc đánh dẹp này mà củng cố quyền lực và cuộc đánh dẹp sẽ để lại trong cơ thể chế độ mới ở miền Nam những vết thương không bao giờ có thể thành sẹo. Về phía Cách mạng, chưa phải lúc khai thác cơn xung đột đẫm máu này bằng vũ trang song cần phải biết chỉ cho quần chúng cách nhìn kẻ thù. Đánh bại Bình Xuyên và các phe nhóm thân Pháp, Ngô Đình Diệm tạm thời có thể bịp được một bộ phận quần chúng thông qua sự sự lợi dụng ý thức dân tộc đang bừng dậy mãnh liệt sau chiến thắng Điện Biên Phủ và lòng căm ghét Bình Xuyên, các giáo phái của quần chúng. Nhiệm vụ của Luân là sửa soạn đón các đợt xung đột nhất thiết sẽ xảy ra sau này với những nhân tố mới: từ bản thân Mỹ - Diệm. Riêng trong sự kiện này, Cách mạng cố bảo tồn được một bộ phận yêu nước trong lực lượng Bình Xuyên và các giáo phái, tạo điều kiện cho họ sống và hoạt động, dùng danh nghĩa đó mà từng bước xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng. Việc sau không thuộc phạm vi chức trách của Luân. Lý thì như vậy, song cảnh rối ren trước mắt gợi cho Luân nhiều ý định – phải chi Ngọc chưa bị bắt, anh có người trao đổi và tin là có thể khơi thêm mâu thuẫn trong nội bộ kẻ thù. Anh cảm thấy mình quá thảnh thơi, quá bàng quang. Cái cớ thứ hai khiến anh đứng ngồi không yên là Dung. Luân lại gọi điện về nhà Dung. Gọi cầu may thôi. Song lần này có người nhấc ống nói. Luân mừng rỡ, hỏi liền: Ai đó, Dung hả?... Nhưng là người giúp việc cho cô chú Dung. Dung đến sở và không về. Xóm Bàu Sen cháy dữ dội, sắp lan ra đường lớn. Cô chú Dung đều vắng nhà. Người giúp việc quá sợ: các toán lính Bình Xuyên và Quốc gia thay nhau cướp, hãm hiếp, cửa nẻo dù đã đóng chặt vẫn bị phá… Luân gọi lại Nha. Im lặng. Anh suy tính một lúc, gọi Nhu. Nhu cho anh biết: Bình Xuyên lọt vào Nha, nhưng đang bị bao vây. - Chắc không có khả năng xấu đối với cô Dung đâu… Tôi sẽ chỉ thị cho thiếu tá Cao Văn Viên tìm cô Dung cho anh. Anh yên tâm! Nhu an ủi Luân Điện thoại lại reo. Luân nhấc máy. ° Dung ăn trưa xong – hôm nay, cô ăn tại nơi làm việc – tựa người vào ghế nghỉ một chút thì Trần Vĩnh Đắt hớt hải bước vào. - Bình Xuyên sắp tấn công! Lão kêu lên tuyệt vọng và sau đó, gọi điện cấp báo với Nguyễn Ngọc Lễ. - Cố thủ chờ tiếp viện! Lệnh của Nguyễn Ngọc Lễ gọn như vậy. Nha Cảnh sát Nam phần vừa đổi chủ. Đắt thay Nguyễn Văn Tôn, chưa kịp xếp đặt lính tráng, mà dẫu có xếp đặt, bất quá Đắt có vài chục tay lính trang bị súng ngắn, đánh chắc gì được. Chỉ vài giây sau, Đắt lên xe, giao quyền chỉ huy bảo vệ Nha lại cho một thiếu tá. Lão vẫn chưa bỏ ý định xấy đối với Dung, gọi đến lạc giọng, bảo Dung cùng chuồn với lão. Cơ hội khói lửa này, Dung khó mà thoát khỏi tay lão. Nhưng Dung từ chối. Xe Đắt vừa ra khỏi cổng Nha vài phút, viên thiếu tá chưa biết phải làm gì, thì các toán Bình Xuyên thấp thoáng nơi đầu đường. Dung nhìn qua cửa sổ, thấy nhân viên Nha vẫn nhởn nhơ. Cô hiểu liền: hầu hết là người của Sang. Quả đúng như vậy, cửa Nha mở rộng, Công an xung phong đường hoàng kéo vào sân, thân mật bắt tay đám cảnh sát. Viên thiếu tá và 10 người, sau cùng chạy trốn vào phòng Dung. - Làm sao, hở cô? – Viên thiếu tá mặt cắt không còn hột máu. Dung không biết mình phải làm gì. Giá mà “anh ấy” có mặt tại đây! – Dung nhớ liền Luân, cô với tay quay điện thoại. Nhưng vừa quay được hai số, toán Công an xung phong lăm lăm chĩa súng vào cô. Một tên – chắc là chỉ huy, ra lệnh: - Bỏ máy xuống! Dung đành bỏ máy. - Thằng Đắt đâu rồi? - Tên đó hỏi. - Ông Đắt vừa ra khỏi Nha. - Dung trả lời, bình tĩnh. Tên chỉ huy Công an xung phong, súng lục trên tay, bê rê đội lệch, ống tay áo lộ vết chàm xanh lè, ngó Dung một hồi, liếm mép: - Mày là ai? - Tôi là nhân viên Nha… - A, con này người Bắc… - Một tên khác reo. - Sao răng mày trắng và đều dữ vậy? Tên chỉ huy hỏi. Dung thấy tình thế xấu rồi. Cô mân mê ngăn kéo. Khẩu súng ngắn trong đó. - Mày là vợ bé của thằng Đắt, phải không? Tên chỉ huy bước hẳn vào phòng. - Ai cho phép anh nói hỗn láo như thế? Dung quắc mắt. Viên thiếu tá – hắn lột cấp hiệu lúc nào, không ai rõ, chắp tay: - Dạ, cô đây là bí thư của ông Đắt.. - Bí thư?... Bí thư với vợ bé khác gì nhau… Tên chỉ huy vừa nói vừa liếc quanh. - Bên kia là phòng trống, phải không? – Gã hỏi viên thiếu tá. - Dạ! Chuyện sẽ phải diễn ra như vậy đó. Dung hiểu. Chuông điện thoại reo. Tên chỉ huy nhấc ống. Dung nghe rõ tiếng Luân trong máy. Cô toan giằng ống nói, nhưng tên chỉ huy gạt cô thật mạnh: - Nha bị tụi tao chiếm rồi… Mầy là ai… Thùy Dung là con nào… Đ.m, nói dai nhách! - Anh Luân! Em… - Dung cố thét to. Tên chỉ huy gác máy. - Mầy là Thùy Dung hả? Tính kêu cứu hả? Theo tao… Gã nắm tay Dung, bảo số công an lố nhố ở cửa. - Tụi bây còng hết mấy thằng trong phòng nầy, đứa nào ngo ngoe, bắn bỏ! Tao phải thay thằng Đắt với con nhỏ nầy… Theo qua, cưng! Dung kéo ngăn tủ. Cô quyết định xả vào thằng khốn kiếp nầy mấy viên Walter và dành cho cô viên cuối cùng. Một chiếc xe Jeep phóng vào sân. Lũ Công an xung phong kháo nhau: - Đại tá tới! Một sĩ quan nhảy khỏi xe. Tên chỉ huy Công an xung phong buông tay Dung, bước ra đón. - Sao chùm nhum vô đây? Lo bố trí chống tụi Dù, tụi nó tới bây giờ. Người sĩ quan quát to. Ông ta chợt thấy Dung. - Cô là ai? Dung đoán ông ta là Lại Văn Sang. - Tôi là vợ của kỹ sư Nguyễn Thành Luân! - Ồ! – Sang kinh ngạc – Bà làm ở Nha Cảnh sát? Dung không trả lời, liếc về tên chỉ huy Công an xung phong. - Mầy muốn làm ẩu hả? – Sang tát tên chỉ huy một tát nẩy lửa – Bình Xuyên sạt nghiệp cũng vì lũ mầy! - Ở đây sắp xảy ra chiến trận, bà không nên nấn ná... – Sang bảo Dung – Bà muốn đi đâu? Trước Nha, nhiều tốp dân chạy đùa ra phía chợ Bến Thành. - Bà nên theo những người chạy loạn… Bà cần nói chuyện với ông Luân không? Dung quay số. - Anh đó hả? Em đây! Đại tá Lại Văn Sang có mặt chỗ em… Em sẽ theo đường Trần Hưng Đạo… Dạ… Bình yên… Anh muốn nói chuyện với đại tá… Sang cầm ống nghe. Luân nói gì, không ai rõ, song sau đó, Sang đích thân đưa Dung ra cổng, rồi phóng xe Jeep về hướng cầu chữ Y. … Luân đón Dung tại trường Cầu Kho. Gặp Luân, Dung vụt khóc òa… ° Sài Gòn trải qua một đêm kinh động. Từ bót Central đến đường Tổng đốc Phương, súng nổ liên hồi. Súng cũng nổ ở Đa Kao, Gò Vấp, Phú Lâm, Khánh Hội. Các đám cháy rực cả thành phố. Nhu đãi cơm Luân và Dung. Trần Lệ Xuân đi Đà Lạt vắng, Nhu giao hẹn với Luân chỉ ăn cơm, nói chuyện phiếm, còn tình hình thì đợi sáng mai. Tuy vậy, Luân cũng thuật lại cho Nhu nghe trường hợp của Dung. - Thằng cha Sang, đúng như anh nói, còn đôi chút nhân phẩm. Tôi không xếp gã vào lũ đần độn trong Bình Xuyên. Nhưng, gã lưu ân tình với anh không phải là không có duyên cớ, gã hiểu rằng gã sẽ thua. Giữa tiếng súng các cỡ thi nhau – trước dinh Độc Lập, quân Bình Xuyên vẫn chưa rời bót Catinat – Nhu ung dung nếm món cá trích và hỏi luôn miệng cảm giác của Luân và Dung về món ăn nầy. - Nhu rất cứng! – Luân nhận xét với Dung khi họ từ giã Nhu, trên đường về. Dung liên lạc được với người cô: Bình Xuyên rút khỏi Chợ Quán. Và Trần Vĩnh Đắt oang oang trong máy: - Cô Dung bình yên chứ? Tôi đã quét cong bọn nó, sáng mai cô đến Nha làm việc bình thường… --- (1) Hội Pháp ngữ thân hữu