ần một giờ nữa mới đến lúc ăn sáng, chúng tôi chạy vào rừng. Thằng Tom bảo phải có ánh sáng để đào đất, đèn thì lộ quá, nên chúng tôi phải đi gom những cành củi mục phát sáng mà người ta gọi là củi đom đóm. Chúng toi nhặt về một ôm giấu trong bãi cỏ rậm. Khi ngồi nghỉ, Tom nói, vẻ như không vừa lòng: - Mọi thứ dễ dàng quá và chán lắm. Tìm ra một kế hoạch khó khăn không phải là dễ. Chẳng có người nào canh gác tù nhân để mình bỏ thuôc mê. Còn Jim chỉ xích có một bên chân vào giường, thành ra mình chỉ có việc nhấc cái giường lên rồi rút cái xích ra. Còn chú Silas lại đưa chìa khóa cho cái anh da đen ngớ ngẩn kia. Jim cũng có thể chui ra đằng lỗ cửa sổ được, chỉ có điều là không thể kéo lê cái dây xích mà chạy đi xa được. Chán quá, tao thấy mọi xếp đặt có vẻ tầm thường quá, vì vậy, mình phải tạo ra đủ mọi thứ khó khăn. Cứu hắn ra khỏi đây mà phải trải qua nhiều khó khăn nguy hiểm thì mới oai chứ. Nếu như không có ai người ta gây ra những khó khăn ấy cho mình thì tự mình cũng phải nghĩ mà đặt ra những khó khăn ấy. à, tao nghĩ có thể dùng cả cái cưa nếu như có dịp. - Dùng cưa làm gì? - Cưa cái chân giường của Jim để mà tháo xích ra chứ. - Thế mày vừa nói là có thể nâng cái giường lên thì rút xích ra được ngay đây thôi? - Mày ngốc như con bò ấy. Mày chơi thế thì chẳng khác gì kiểu bọn trẻ con nó chơi cả. Thế mày chưa đọc sách bao giờ ư? Baron Trenck, Cadanova. Benvenuto Challeey, Henry đệ tứ, tất cả những vị anh hùng ấy, mày chưa đọc bao giờ ư? Có ai cứu thoát cho người bị giam bằng cách đàn bà như thế bao giờ? Phải cưa đứt cái chân giường ra làm đôi, rồi xóa bỏ hết dấu vết mùn cưa đi để không ai nhìn thấy, bôi một ít đất hay mỡ bẩn gì đó vào chỗ cưa ấy để cho viên quản gia dù có tinh mắt đến đâu cũng không thể nhìn thấy vết cưa và tưởng rằng cái chân giường một cái cho nó sập xuống, rồi nhấc cái xích ra. Thế là xong. Chỉ còn việc bắc cái thang dây vào lỗ châu mai rồi leo ra tụt xuống một cái hào. ở dưới đó đã có sẵn ngựa và những người hầu, họ mới đỡ mình ngồi lên trên yên ngựa, thế rồi đi; đi về quê hương languedoc hayy Nava, hay nơi nào đó. Ôi, thật là tuyệt. Tao muốn có một con đường hào dẫn đến căn lều ấy. Nếu chúng mình có thì giờ thì sẽ đào một đường hào. Tôi hỏi: - Nhưng chúng mình định cho nó luồn ra ở chỗ chân tường buồng giam ấy cơ mà, cần gì phải đào đường hào nữa? Nó không nghe tôi nói gì. Nó đã quên rằng có tôi ngồi đó, và quên hết cả. Nó tì tay vào cằm suy nghĩ. Lát sau, nó thở dài lắc đầu. Rồi lại thở dài nói: - Không, không được, không cần lắm. - Mày bảo không cần cái gì? - à, chuyện cưa cái chân thằng Jim đi ấy mà. - Trời! Sao lại thế? Thế mày định cưa chân Jim đi làm gì? - Một số những người nổi tiếng làm thế đấy. Hpj không tháo được dây xích, thế là họ chặt băng ngay một cánh tay của họ đi. Thà còn một chân còn hơn. Nhưng có lẽ mình không nên làm thế. Trương hợp này cũng không cần lắm, vả lại Jim là một tên da đen, sẽ không hiểu nổi tại sao lại làm như vậy đâu. Nhưng mình có thể làm cho hắn chiếc thang dây. Chúng mìn có thể xé cái khăn trải giường ra làm cho hắn chiếc thang dây được. Và chúng mình có thể nhét thang dây vào một cái bánh đưa cho hắn. Họ vẫn làm như vậy đấy. Mà phải có những chiếc bánh thật to. - Mày nói thế nào ấy. Jim làm gì mà cần một cái thang dây? - Làm gì à? Hắn có thể giấu vào trong giường ấy. Ai cũng làm thế cả nên Jim cũng phải làm thế chứ. Huck, hình như mày không muốn làm cái gì cho nó đúng quy tắc cả, mày cứ muốn lúc nào cũng làm cái gì mới mẻ. Thế mày không nghĩ rằng họ cần dấu vết lại à? Tôi nói: - Được, nếu như ai cũng làm vậy thì chúng mình cũng làm theo cho đúng với luật lệ. Nhưng Tom Sawyer này, nếu mà chúng mình đem xé nhỏ khăn trải giường ra để làm cho Jim cái thang dây thì chúng mình sẽ có chuyện rắc rối với dì Saly đấy. Bây giờ tao thấy thế này, làm một cái thang bằng vỏ cây thì cũng giấu kín được. Còn Jim, hắn chưa có kinh nghiệm gì nên bất cứ cái gì với hắn cũng là tốt. - Huck Finn, nếu tao cũng dốt như mày thì thà tao im đi còn hơn. Có ai nghe nói một người bị giam mà lại trốn đi bằng một cái thang vỏ cây bao giờ? Như thế thì lố bịch hết sức. - Thôi được, tùy mày. Hay là đi mượn một cái khăn trải giường ở ngoài dây phơi? Nó bảo thế cũng được. Nhưng rồi nó lại nẩy ra một ý nghĩ nữa: - Mượn một cái áo sơ mi nữa. - Để làm gì, Tom? - Để cho Jim viết nhật ký vào đó - Nhật ký cái khỉ gì, Jim có biết viết đâu. - Không biết viết, nhưng hắn có thể nguệch ngoạc vài vạch cũng được. Chúng mình làm cho hắn một cái bút bằng thìa sắt hay bằng cái mảnh sắt đóng đai thùng. - Mình dứt lông con ngỗng làm cho hắn một cái bút có hơn không? Lại nhanh nữa. Những người bị giam có trông thấy ngỗng đâu mà lấy được lông ngỗng làm bút, sao mày ngu thế? Họ bao giờ cũng phải lấy những đồ thật cứng, thật sù sì, như cái chân đồng của cây đèn nến hoặc một cái gì khác mà họ vớ được ở trong tháp giam để làm bút. Rồi phải mất đến hàng tuần, hàng tháng mới làm thành cái bút, vì phải đêm nó mài lên tường nhà giam. Mà có lông ngỗng họ cũng không dùng đâu. Vì như vậy nó không đúng quy tắc - Thế thì lấy gì làm mực? - Nhiều người dùng gỉ sắt với nước mắt làm mực, nhưng đó là kiểu tầm thường và đàn bà lắm. Những tay danh tiếng thì dùng máu của mình làm mực. Jim có thể làm được thế. Và khi nào hắn muốn gửi một cái thư nhỏ, bình thường mà bí mật, để cho mọi người biết là hắn bị giam ở đâu, hắn có thể viết cái đó lên đáy một đĩa sắt, rồi ném qua cửa sổ. Bọn Mặt nạ sắt thường vẫn làm như vậy, thật là tuyệt. - Jim làm gì có đĩa sắt? Họ cho hắn ăn bằng cái xoong. - Điều đó không quan trọng. Mình kiếm cho hắn vài cái đĩa. - Nhưng ai mà đọc được chữ của hắn? - Chẳng sao. Hắn chỉ việc viết lên đĩa rồi ném ra ngoài thôi. Có cần gì phải đọc đâu. Hầu hết mọi người không thể đọc nổi một người bị giam viết những gì ở đĩa sắt. - Thế thì phí mất cái đĩa quá. - Có phải đĩa của tù nhân đâu mà sợ phí. - Thế là đĩa của người nào đó, phải không? - ừ, cứ cho là của ai đó, nhưng tù nhân cần gì phải quan tâm. Nó bỗng dừng lại không nói nữa, vì chúng tôi đã nghe thấy tiếng chuông gọi về ăn sáng. Chúng tôi chạy vội về nhà. Sáng hôm đó, tôi mượn một cái khăn trải giường với một cái áo sơ mi ở ngoài dây phơi, tìm một cái bị cũ nhét những thứ đó vào, rồi xuống nhà dưới đi lấy những cây củi mục rồi cho tất cả vào bị. Tôi gọi là mượn, vì bố tôi thường vẫn gọi thế. Nhưng thằng Tom nó bảo đó không phải là mượn, đó là ăn cắp. Nó nói rằng hai đứa là đại diện cho những người bị giam; mà những người bị giam thì bất cứ cách nào làm cho họ có đồ dùng cũng đều được cả, mà cũng không ai vì thế mà trách họ. Đối với một người bị giam mà lấy cắp những thứ mình cần dùng để có thể trốn ra đó thì không phải là tội ác, đó là quyền của họ, thằng Tom bảo thế. Vậy thì nếu chúng tôi là đại diện cho những người bị giam, chúng tôi hoàn toàn có quyền thay mặt người đó ăn cắp bất cứ đồ vật gì, ít nhất có thể dùng được để mà trốn ra khỏi nhà giam. Nó lại bảo rằng nếu như mình không phải là những người bị bắt giam thì cái đó lại là chuyện khác, và nếu ai không phải là người bị bắt giam mà lại ăn cắp thì chỉ là người rất xấu xa. Vì thế, chúng tôi cho rằng có thể ăn cắp mọi vật gì lấy được. Thế mà, có một hôm, tôi lấy cắp một quả dưa trong vườn của anh da đen đem ra ăn, thì nó mắng tôi ghê lắm, rồi nó trả cho những người da đen một hào mà không nói rằng cho tiền để làm gì. Tom bảo rằng chỉ ăn cắp những thứ gì cần dùng mà thôi. Tôi bảo rằng tôi cần một quả dưa. Nó lại bảo rằng không cần đến quả dưa để ra khỏi nhà giam. Nó bảo nếu như tôi giấu đi được một con dao, rồi đưa cho Jim để hắn giết tên quản gia thì như thế sẽ là rất tốt. Tôi cũng đành chịu như vậy, mặc dầu tôi thấy chẳng tội gì mà viển vông xa xôi, thà cứ chén ngay một quả dưa còn hơn. Thế rồi, buổi sáng hôm đó, chờ cho mọi người đã đi ra đồng hết, thằng Tom mới mang cái bị vào sau lều, trong khi đó tôi dừng lại để canh gác. Lát sau nó đi ra, hai đứa chúng tôi ngồi xuống đóng củi nói chuyện. Nó bảo: - Mọi thứ xong cả rồi, chỉ thiếu dụng cụ thôi, nhưng việc này không khó lắm. - Dụng cụ gì? - Tôi hỏi. - Dụng cụ để đào chứ còn để làm gì nữa? Chúng mình không định đào vào trong ấy để lôi hắn ra ư? Nó quay nhìn tôi với một vẻ như thương hại mà làm cho người ra đến phát khóc, rồi nói: - Huck Finn, mày có bao giờ nghe nói một người bị giam mà lại có cuốc xẻng để mà đào bới không? Thế sao không đưa chìa khóa cho hắn cho rảnh chuyện? Tôi nói: - ừ, thế mình không cần cuốc xẻng thì cần cái gì? - Vài con dao. - Dao mà đào được à? - Phải - Tao thấy chuyện này khùng quá. - Tao có cần biết. Theo tao, đó là cách làm đúng quy tắc. Chẳng có cách nào khác. Tao chưa nghe thấy nói có cách nào khác cả. Tao đã đọc đủ các sách nói về những chuyện này. Bao giờ họ cũng đào đất bằng dao, mà mày nên nhớ rằng không phải là đào đất đâu nhé, mà thường là đào qua đã nữa cơ. Mà như vậy mất không biết bao nhiêu là tuần lễ ấy. Đấy, mày có biết một tù nhân đào lâu đài Deep ở Marseille trong thời gian bao lâu không? - Tao không biết. - Mày thử đoán xem. - Một tháng rưỡi là cùng. - Ba mươi bảy năm, rồi ông ta chui ra đến tận Trung Quốc. Như thế đấy. Giá mà cái nền nhà này cũng bằng đá cứng thì hay biết mấy. - Jim có quen ai ở Trung Quốc đâu? - Điều ấy thì liên quan gì. Người kia cũng thế thôi. Nhưng mà mày đi xa vấn đề rồi, quay về với chuyện chính đi thôi. - Thôi được, tao không cần biết là hắn ra đến chỗ nào, miễn là ra đến bên ngoài. Chỉ có điều, Jim hắn già yếu quá nên đào bằng dao mà chui ra thì không thể làm được. Hắn sẽ không sống được đến lúc đó đâu! - Có chứ, sống được. Chắc mày nghĩ rằng phải đến ba mươi bảy năm mới đào qua được cái móng đất này, có phải không? - Thế mất bao nhiêu lâu? - Mình không thể để kéo dài quá lâu được, vì nếu để lâu quá thì chú Silas ở tận dưới New Orleans có thể nghe thấy là Jim không còn ở đấy nữa và sẽ làm ầm lên. Chính xác thì tụi mình phải cần đến mấy năm, nhưng chúng mình không thể làm thế được. Vì vậy, chúng mình đào thẳng ngay vào, đào thật nhanh, rồi sau chúng mình bỏ đó và cứ nghĩ rằng minh đã đào ba mươi bảy năm. Rồi chúng mình kéo hắn ra, khi có báo động là đẩy hắn đi ngay. Theo tao, đấy là cách tốt nhất. - ừ, mày nói thế nghe còn được. Tưởng tượng thì cũng chẳng sao mà lại không gây rắc rối gì cả. Cứ tưởng tượng rằng mình đào đến một trăm năm mười năm cũng được. Được rồi, để tao chạy đi kiếm vài con dao đã. Nó bảo: - Lấy ba con về nhé, tao cần một con làm cưa. Tôi nói: - Tom này, nếu mày không cho tao là trái với quy tắc thi tao bảo mày là có một cái lưỡi cưa gỉ, giắt ở mái đằng sau nhà bếp kia kìa. Nó có vẻ chán ngán, thất vọng, trả lời tôi: - Tao chẳng còn biết dậy mày như thế nào nữa đây. Thôi chạy đi kiếm về đây ba con dao, nhớ là ba con đấy. Thế là tôi chạy đi.