ho đến lúc này, người trẻ tuổi đã sống một cuộc đời nghèo thì có nghèo song thực yên ổn; nhưng từ hôm ấy trở đi, lúc nào anh cũng thấy day dứt, băn khoăn, đắm chìm trong mê mộng, đinh ninh rằng con người mình chẳng có cái gì có thể lôi cuốn được trái tim Hatsue hết cả. Cơ thể anh kháng kiện đến nỗi ngoại trừ một lần bị lên sởi, anh chưa hề biết đau ốm là gì. Anh có thể bơi một mạch năm vòng liền quanh đảo Uta. Trong bất kỳ một cuộc co tay đọ sức nào, anh cũng tự tin là mình chẳng chịu kém ai, tuy nhiên anh vẫn nghĩ là mình chẳng có cái gì có thể lôi cuốn được tâm hồn Hatsue hết.
Chờ mãi chẳng có một dịp nào gặp lại Hatsue cả. Lần nào đi đánh cá trở về, anh cũng nhìn khắp bãi biển để tìm nàng nhưng có vài lần trông thấy nàng thì nàng lại đang bận làm việc, hai người chẳng nói được lấy một lời với nhau, chẳng làm gì còn có dịp thấy nàng ngồi một mình dựa lưng vào những tấm “toán bàn” đăm đăm nhìn ra ngoài biển. Cứ hôm nào nghĩ là mình đã chán ngấy cái trò trông ngóng này, cứ hôm nào quyết tâm không thèm nghĩ tới Hatsue nữa, thì đúng vào hôm ấy anh chàng lại nom thấy cô nàng giữa đám người xúm xít, ồn ào trên bãi biển quanh những ngư thuyền mới trở về bến.
Các thiếu niên nơi đô hội học những trò yêu đương rất sớm trong các tiểu thuyết và phim ảnh nhưng ở trên đảo Uta thì chẳng có một đối tượng nào để mô phỏng hết. Do đó, dù có nghĩ ngợi băn khoăn đến đâu Shinji cũng chẳng biết lẽ ra mình phải làm những gì trong những khoảng thời gian quý báu từ lúc ở tháp quan sát đến ngọn hải đăng, lúc mà chỉ có hai cô cậu bên nhau. Trong con người Shinji lúc này chỉ còn một nỗi tiếc hận mênh mang, đau xót, tiếc cho mình đã bỏ lỡ dịp may hiếm có này.
Hôm đó là ngày kỷ niệm hàng tháng ngày bố anh qua đời, cả nhà anh sẽ cùng nhau đi thăm mộ. Không muốn làm ngăn trở việc đánh cá thường ngày của Shinji, gia đình đã chọn giờ giấc trước khi Shinji lên thuyền ra khơi và trước khi thằng em Shinji đến trường đi học. Ba mẹ con cùng nhau ra khỏi nhà, bà mẹ mang theo những thẻ hương và những bó hoa cúng Phật. Ba mẹ con ra đi, vẫn để cửa ngõ mở toang: trên đảo Uta không có nạn trộm cắp.
Mộ địa nằm trên một bờ đá thấp ngay bên bãi biển, cách thôn có một quãng đường. Vào lúc nước lớn, thủy triều dâng lên tới tận chân bờ đá. Con dốc gồ ghề ngổn ngang toàn những bia đá; có những tấm bia đã lung lay, nghiêng ngửa trên nền đất cát mềm.
Bóng đêm chưa tan hẳn. Bầu trời mới bắt đầu hửng sáng bên phía ngọn hải đăng nhưng thôn làng và hải cảng - quay mặt về hướng Tây bắc - hãy còn chìm trong màn tối.
Shinji cầm cái đèn giấy đi lên trước. Hiroshi, thằng em trai, hãy còn giụi mắt cho hết ngái ngủ, vừa đi vừa kéo tay áo mẹ:
“Trưa nay, con ăn bốn nắm cơm có được hay không, hả mẹ?”
“ấy! Hai nắm mà thôi! Con mà ăn ba nắm cơm liền một lúc thì vỡ bụng mất còn gì”.
“Thôi mà! Cứ cho con bốn nắm đi, Mẹ”.
Những nắm cơm người trên đảo nắm lại để cúng trong ngày Canh Thân hoặc những ngày giỗ tổ tiên đều to như những cái gối nhỏ.
Trong mộ địa, làn gió lạnh sớm mai đang thổi hắt từng cơn. Mặt nước biển trong vịnh, chỗ ăn sâu vào đảo, trông tối tăm mù mịt, nhưng ngoài khơi đang nhuộm ánh mặt trời. Dẫy núi vây quanh vịnh Ise hiện rõ trước mắt. Trong ánh sớm mai mờ nhạt, những tấm bia đá trông giống như những cánh buồm trắng trên những chiếc thuyền đang hạ neo trong một hải cảng nhộn nhip đông người. Đó là những cánh buồm chẳng bao giờ còn được gió thổi căng phồng, những cánh buồm từ lâu không được dùng đến, đang nặng nề rũ xuống nên hóa thành đá như thế kia. Mỏ neo những chiếc thuyền ấy đã cắm sâu xuống lòng đất đen nên chẳng bao giờ còn được kéo lên một lần nữa.
Tới trước mồ ông bố, bà mẹ mang những bó hoa ra bầy cẩn thận rồi đánh diêm thắp hương; gió thổi làm diêm tắt mãi, đánh diêm mấy lần bà mới thắp được bó hương. Bà bảo hai con vái lạy trước mồ, còn bà thì đứng sau hai con, vừa vái vừa khóc sụt sùi.
Trong thôn vẫn có câu nói được truyền tụng: “Chớ bao giờ chở một người đàn bà hay một ông thầy tu trên thuyền”. Chiếc tàu nơi ông bố Shinji nhắm mắt đã phạm vào điều cấm kỵ này. Vào giai đoạn cuối cùng của cuộc chiến có một bà lão qua đời trên đảo nên tàu của Hợp tác xã phải chở xác bà cụ đến đảo Tooshi để khám nghiệm. Tàu mới ra khỏi đảo Uta chừng ba hải lý thì bị một chiếc máy bay B.24 của hạm đội địch bắt gặp. Chuyên viên cơ khí thường lệ hôm đó lại không có mặt trên tàu. Người thay thế ông ta lại không quen với máy móc, vì thế làn khói đen từ ổ máy ì-à ì-ạch thoát ra đã làm mục tiêu cho máy bay địch.
Chiếc máy bay thả một quả bom rồi xả súng máy bắn xối xả xuống tàu. Ống khói tan tành, ông bố Shinji bị mảnh văng vỡ đầu, rách đến mang tai. Một người khác bị đạn xuyên vào mắt cũng chết ngay lập tức. Một người bị đạn bắn từ lưng xuyên qua phổi, một người bị đạn bắn vào chân, một người bị bắn nát mông, sau đó cũng chết vì bị xuất huyết quá nhiều.
Cả sàn tàu lẫn đáy tàu trở thành một ao máu. Thùng dầu trúng đạn, dầu chảy lênh láng trên những làn sóng máu. Mấy người ngại ngùng không dám nằm úp mặt xuống vũng máu pha dầu bầy nhầy nhớp nháp nên bị đạn bắn vào hông. Có bốn người thoát nạn nhờ chui vào ẩn mình trong thùng lạnh chứa thực phẩm tại căn phòng ở mũi tàu. Trong lúc cuống cuồng hoảng hốt tìm đường trốn chạy, một người đã ép mình chui lọt cửa sổ bên hông phía sau cầu tàu nhưng khi về đến bến, dù cố gắng thế nào đi nữa, anh ta cũng không làm sao tái diễn được cái trò xiếc đó một lần thứ hai.
Như thế là trên tàu có mười một người thì ba người bỏ mạng và một số bị thương. Vậy mà thi thể bà lão, phủ manh chiếu cói nằm, ngay đơ trên boong tàu lại chẳng bị một viên đạn nào làm sây sát cả.
*
“Những lúc mà bố sắp sửa đi đánh cá thiết linh thì thực đáng sợ”, Shinji nói lại chuyện cũ với bà mẹ. “Bố cho con ăn đòn đều đặn mỗi ngày. Chỗ này chưa hết sưng thì bố đã quất cho sưng u ngay chỗ khác rồi”.
Cá thiết linh chỉ thấy có ở đầm Yohiro; muốn bắt được giống cá này, phải có kỹ thuật đánh cá thực ác liệt. Người ta dùng một thanh tre mềm, đầu buộc một túm lông chim mà xua làm như có một con chim biển đang đuổi cá dưới đáy bể. Công việc này đòi hỏi sự tính toán thực khít khao.
“Ừ, mẹ cũng nghĩ vậy”, người mẹ nói. “Đánh cá thiết linh thực là một công việc khó khăn ngay cả với một tay ngư phủ bậc thầy”.
Hiroshi không để ý gì đến cuộc đối thoại giữa mẹ và anh nhưng đang mơ màng nghĩ tới chuyến du ngoạn để học hỏi mà trường mình sắp tổ chức trong vòng mười ngày nữa. Lúc bằng tuổi Hiroshi, quá nghèo túng không có tiền để dự các chuyến tu học du hành nên bây giờ anh cố dành dụm tiền lương của mình để trang trải các tổn phí cho Hiroshi.
Khi ba mẹ con đã thăm mộ xong, Shinji đi một mình tới bãi biển để giúp một tay sửa soạn cho thuyền ra khơi. Hai mẹ con đã dặn nhau là mẹ sẽ về nhà mang bữa ăn trưa cho anh trước khi thuyền giương buồm ra biển.
Trong lúc anh rảo bước trên bãi biển nhộn nhip đi về phía chiếc Taihei-maru thì giữa đám đông, có tiếng người trò chuyện theo làn gió sớm lọt vào tai anh:
“Nghe nói là lão Kawamoto Yasuo sắp sửa gả chồng cho con Hatsue rồi”.
Nghe những lời nói ấy, Shinji thấy lòng mình tối tăm mù mịt.
Chiếc Taihei-maru lại dành cả một ngày để đánh bạch tuộc.
Trong suốt mười một tiếng đồng hồ, từ lúc thuyền ra khơi đến khi về bến, Shinji để hết tinh thần vào việc đánh cá, hầu như không mở miệng nói một tiếng nào; nhưng vì ngày thường anh vẫn ít nói nên hôm nay cũng không ai để ý đến sự im lặng của anh cả.
Trở về bến, như thường lệ, họ hạ neo tại chỗ thuyền Hợp tác xã và gỡ những con bạch tuộc ra. Sau đó những con cá khác được đem bán cho người mua buôn, chuyển sang “mãi thuyền” của từng người một. Những con cá hắc điêu vàng óng đang giẫy đành đạch, nơi này vài con, nơi kia vài con trong những cái rọ bằng kim khí, thân mình lấp lánh dưới ánh trời chiều.
Hôm nay là ngày lĩnh lương, cứ mười ngày một lần, vì thế Shinji cùng Ryuji và ông chủ thuyền đi tới văn phòng Hợp tác xã. Số thu hoạch của họ trong thời gian mười ngày là hơn một tạ rưỡi; sau khi trừ đi số tiền hoa hồng cho Hợp tác xã, mười phần trăm gửi để dành trong ngân hàng và trả các phí tổn bảo trì, họ còn được 27.997 yen. Shinji được ông chủ chia cho 4.000 yen. Thật là một món tiền khá lớn nhất là khi đã qua thời kỳ thu hoạch nhiều nhất trong mùa.
Le lưỡi liếm nhẹ đầu ngón tay, người thanh niên cẩn thận đếm từng tờ giấy bạc trong lòng bàn tay trơn trặn, múp míp của mình. Sau đó anh xếp các tờ giấy bạc vào một cái phong bì có đề tên mình rồi nhét phong bì xuống tít đáy túi bên trong áo chẽn. Anh cúi đầu chào ông chủ rồi bước ra ngoài còn ông chủ thì kéo ghế lại gần lò sưởi với ông chủ tịch Hợp tác xã và có vẻ tự mãn, chìa cho ông này xem cái tẩu thuốc lá bằng san hô mà ông đã tự tay đẽo gọt.
Chàng thanh niên đã định bụng đi thẳng về nhà song tự nhiên đôi chân anh bị một sức thu hút nào đó lôi cuốn, lại đi về phía bãi biển tối trời.
Người ta đang kéo chiếc thuyền cuối cùng lên mặt cát. Chỉ còn vài người đàn ông quay cái máy kéo và cuốn dây thừng để lôi thuyền lên thẳng trên bãi, còn bọn đàn bà con gái, thường ngày chỉ có việc kê những cái “bàn toán” chèn dưới mạn thuyền, lúc này đang cong lưng đẩy thuyền phía đằng sau. Rõ ràng là đẩy thế nào thì đẩy, chiếc thuyền cứ nằm ì đó chẳng nhúc nhích chút nào. Màn đêm đang buông xuống bãi biển. Chẳng thấy bóng dáng một học sinh trung học nào ngày thường vẫn ùa ra giúp sức trong những lúc như thế này. Shinji quyết định đến đỡ họ một tay.
Đúng vào lúc ấy một người con gái trong đám người đẩy thuyền bỗng ngẩng đầu lên nhìn về phía chàng. Đó là Hatsue. Shinji chẳng muốn nhìn mặt cái con người đã làm cho lòng mình u tối suốt buổi sáng nay, nhưng đôi chân cứ đưa anh lại gần chiếc thuyền. Mồ hôi đang đọng trên trán, trên đôi má ửng hồng của nàng; khuôn mặt nàng rạng rỡ trong ánh mờ mờ lúc tranh tối tranh sáng, đôi mắt long lanh, đen láy của nàng, một lần nữa, lại đăm đăm nhìn về phía con thuyền đang được kéo lên.
Chẳng nói chẳng rằng Shinji nắm ngay lấy sợi dây thừng. Người đàn ông ở chỗ cái máy kéo nói vọng tới:
“Cám ơn lắm lắm”.
Cánh tay Shinji thực là mạnh; chỉ trong giây lát, chiếc thuyền trườn mình trên mặt cát, bọn đàn bà con gái, tay vác những “bàn toán” hình chữ nhật, chạy tíu tít đằng sau.
Khi chiếc thuyền đã được kéo lên bãi cát thì Shinji xoay mình đi thẳng về nhà, không một lần ngoái lại đằng sau. Anh chàng muốn quay trở lại hết sức, nhưng liền cố gắng đè nén sự thôi thúc này.
Về đến nhà, mở cánh của kéo, dưới ánh đèn tù mù, Shinji nhìn thấy những tấm chiếu cói sẫm màu trông như màu trà đỏ, đang trải rộng trên mặt đất. Thằng em trai đang nằm sấp đọc sách, tay cầm cuốn sách giáo khoa giơ ra dưới ánh đèn. Mẹ anh đang bận nấu bếp. Chẳng thèm tuột đôi ủng cao su ra, Shinji nằm vật xuống chiếu, ngửa mặt nhìn lên, nửa trên thân mình nằm trên chiếu cói, và hai chân hãy còn vắt ở ngoài lối vào nhỏ xíu.
“Con đã về đấy ư?”, mẹ anh nói.
Shinji vẫn thích lẳng lặng đưa phong bì đựng tiền lương của mình cho mẹ mà chẳng nói năng gì. Và vì là mẹ nên bà mẹ hiểu ý con, luôn luôn làm ra vẻ quên bẵng mất rằng hôm nay là ngày thứ mười, ngày con bà được lãnh lương. Bà thừa biết là con trai mình vẫn thích nhìn dáng vẻ ngạc nhiên trên nét mặt mình.
Shinji thọc tay vào túi trong cái áo chẽn. Chẳng thấy phong bì tiền đâu cả anh chàng lục túi áo bên kia. Rồi lục túi quần. Rồi lại còn thọc tay vào trong quần, lần tít xuống dưới.
Chắc là đã đánh rơi trên bãi bể. Chẳng nói một lời, anh co giò phóng ra khỏi nhà.
Shinji vừa ra khỏi nhà một lúc thì có tiếng người gọi trước cửa. Mẹ anh đi ra cửa, thấy một thiếu nữ đang đứng trên lối vào nhỏ hẹp tối tăm.
“Thưa, anh Shinji có nhà không ạ?”
“Nó vừa mới về song lại đi ngay tức thì”.
“Cháu nhặt được cái này trên bãi biển. Và vì có tên anh Shinji đề trên đó...”
“Vâng. Cô thật tử tế quá. Chắc thằng Shinji nhà tôi ra đó tìm hẳn thôi”.
“Cháu có nên tới đó cho anh ấy hay không ạ?”
“Ồ, cô vui lòng làm vậy ư? Cám ơn cô nhiều lắm. Cám ơn cô nhiều lắm”.
Bãi biển lúc này đã tối mịt. Ánh đèn tù mù của thành phố Toshi-jima và Sugashi-jima đang le lói dưới ánh sao sáng phía bên kia bờ biển. Những chiếc thuyền đánh cá đậu thành hàng, mũi hướng ra biển một cách oai nghi cao ngạo.
Hatsue chợt nhìn thấy bóng Shinji nhưng thoáng một cái, anh chàng đã biến dạng sau một chiếc thuyền. Anh đang cúi khom mình bới cát tìm kiếm, có vẻ như không nhìn thấy Hatsue. Hai người chợt đụng đầu nhau, mặt nhìn tận mặt. Chàng thanh niên hoang mang, đứng ngẩn người ra.
Hatsue nói cho anh chàng hay hết sự tình và cho anh biết là số tiền ấy đã được trao đủ lại cho mẹ anh rồi. Nàng còn cho anh hay là đã phải hỏi thăm hai ba người liền mới tìm được đường đến nhà anh, nhưng lần nào cũng đưa cho họ xem cái phong bì trên đề tên anh cho họ được thỏa mãn tính tò mò.
Người thanh niên an lòng, thở phào một tiếng. Anh mỉm cười, hàm răng trắng bong, bóng lộn trong bóng tối, trông thực đẹp mắt. Người thiếu nữ đã vội vàng chạy tới đây nên ngực nàng còn phập phồng theo nhịp thở dồn dập. Shinji liên tưởng đến những đợt sóng biển chập trùng xanh biếc ngoài đại dương. Bao nhiêu nỗi buồn khổ trong buổi sáng đều tiêu tan hết. Anh lại thấy hăm hở tươi cười.
“Nghe nói cô sắp lấy thằng Kawamoto Yasuo có thật thế không?” Những lời dò la này ào ào tuôn ra một mạch.
Thiếu nữ phá ra cười. Nàng cười mỗi lúc một dữ dội hơn đến nghẹt cả hơi thở.
Shinji định ngăn nàng lại nhưng chẳng biết xoay xỏa làm sao. Chàng đặt tay lên vai nàng. Tay anh chỉ khẽ chạm vào vai mà Hatsue đã ngã lăn xuống mặt cát, miệng vẫn cười sằng sặc.
“Có gì mà cười vậy? Có gì mà cười thế?” Shinji ngồi xuống bên cạnh, lắc mạnh vai nàng.
Cuối cùng người thiếu nữ cũng nén được tiếng cười, nghiêm trang nhìn thẳng mặt chàng thanh niên. Rồi nàng lại phá ra cười ngặt nghẹo.
Shinji trườn mặt ra trước mặt nàng, dò hỏi:
“Có thật thế không?”
“Bậy nào! Thực là láo khoét!”
“Nhưng họ đồn thế. Có thực vậy không?”
“Láo khoét cả”.
Hai cô cậu chụm đầu gối lại, ngồi dưới bóng chiếc thuyền.
“Ôi, đau quá! Cười nhiều quá nên hóa đau - đúng ở chỗ này này”. Người con gái vừa đưa tay áp lên ngực mình.
Những đường sọc trên tấm áo làm việc bạc màu của nàng đang rập rờn chuyển động dữ dội ngang khung ngực. Hatsue lại nói:
“Ấy, nó đau ở chỗ này này”.
“Đỡ chưa?” Và chẳng nghĩ ngợi gì, Shinji đặt tay đè vào đúng chỗ ấy.
“Khi anh đè mạnh tay thì thấy dễ chịu hơn”, thiếu nữ nói.
Bỗng dưng tim Shinji cũng đập thịnh thịch như trống làng. Hai cô cậu áp má gần nhau, sát chặt vào nhau. Rõ ràng là họ có thể ngủi thấy mùi nhau - mùi hương giống như mùi hương của nước triều. Họ có thể cảm thấy hơi ấm của nhau. Hai cặp môi khô khan, nút nẻ chạm vào nhau, phảng phất mùi vị muối bể. Shinji nghĩ:
“Thực giống hệt như mùi rong biển”.
Thế rồi khoảnh khắc ấy trôi qua thực mau. Thân mình chàng thanh niên tách rời khỏi thân mình thiếu nữ rồi đứng dậy, lao đao, rạo rục trong cái kinh nghiệm đầu tiên của cuộc đời.
“Ngày mai, sau khi đánh cá về, anh sẽ đem cá tới biếu ông trưởng đài hải đăng”.
Vẫn quay mặt nhìn ra biển, lúc này Shinji đã lấy lại được thái độ oai nghiêm của thằng con trai, anh dõng dạc nói mấy lời này.
“Chiều mai, em cũng đến đó”, người con gái cũng nhìn ra biển nói như vậy.
Nói rồi, hai người chia tay nhau, mỗi người đi về một phía dọc theo dãy thuyền. Shinji cất bước về nhà nhưng anh nhận thấy người con gái vẫn chưa ló dạng sau dãy thuyền. Đúng lúc ấy, chàng thấy bóng nàng trải dài trên mặt cát, đằng sau chiếc thuyền cuối cùng. Biết nàng đang ẩn mình nơi đó, chàng gọi to, vọng về phía nàng:
“Bóng em lộ ra kia kìa!”
Và người thanh niên chú ý nhìn. Bất thình lình hình dáng một thiếu nữ mặc bộ quần áo làm việc có sọc lớn đậm màu lao vút ra như một con thú rừng rồi cắm đầu chạy ngang bãi biển, không hề quay đầu nhìn lại đằng sau.
