58- Đường làng Nhô - Ngày. Khả đi trên đường làng. Dáng điệu phởn phơ, tươi cười. Cùng đi với Khả có một nhóm thanh niên. Cô giáo Vân đi xe đạp rẽ vào ngõ nhà. Khả niềm nở:- Chào cô giáo Vân. Sao hôm nay về sớm thế?Vân xuống xe:- Chuyện làng mình hôm qua khiến nhiều học sinh bỏ học, không đến lớp. Em phải nghỉ dạy. Khả ra chiều băn khoăn:- Chết, việc nào ra việc đấy. Để tôi bảo làng. Mà này, cái cậu công an ấy mà, sắp được ăn cỗ chưa đấy?- Cảm ơn bác. Thấy mặt Vân tư lự, Khả săn đón:- Cô Vân có điều gì khó nghĩ, cứ nói. Chỗ anh em họ hàng, hoạ chăng tôi có giúp được gì. - Bác đã có nhời, em cũng không dám giấu. Em thấy làng bàn tán nhiều. Xác hai người chết ấy, sao không trả người nhà, giữ lại làm gì. Khả vẫn cười:- Thế à, ai nói thế?- Nhiều lắm, ở ngoài chợ ấy. Họ còn bảo ác giả ác báo. Lần này mặt Khả đanh lại:- Cô, bận sau đừng nghe bọn xấu nói lung tung. Mình là người có học, phải khác thiên hạ. Còn chuyện cái xác, nghĩa tử, nghĩa tận, dẫu rằng có là cướp, là giặc, mình cũng phải chu đáo, làm gì có chuyện như đồn đại. Tôi đang đi ra đình để trả xác họ đây. - Vâng, cảm ơn bác. Vân đi khuất, Khả tức tối nhìn theo quay sang bảo mấy thanh niên:- “Đội cực nhanh” phải để mắt đến con bé này. Phần tử chống đối đấy. Người yêu nó là công an. Chắc chắn nó là nội gián. 59- Đình làng - Ngày. Trong đình làng. Ba mâm cơm rượu vừa được bưng ra. Ban 447 xẻ người về các mâm. Dăm, bẩy người chít khăn khóc lóc đi vào. Một người đại diện:- Các ông ơi, xin cắm rơm cắn cỏ lạy các ông rón tay làm phúc, cho tôi được mang con tôi về. Lão Bong trợn mắt nuốt miếng thịt:- Bà kia, tôi đã nói rồi đấy. Mười triệu hai thằng, tiền phạt. Sơn Ngọc không chôn được thì làng Nhô chôn. Sau này đừng có hối. Vẫn bà mẹ kia:- Ối, giời cao, đất dày, mẹ chôn con đã vô phúc lắm rồi, lại thêm hoạ tiền bạc, biết đào đâu ra bây giờ?Lão Bong:- Không biết. Lệ làng đến thánh cũng phải tuân. Thôi, ra hết ngoài kia đi, để người ta ăn uống. Vừa lúc đó thì Khả vào. Lão Bong báo cáo:- Ông tổng thư ký, họ nhất định không chịu nộp tiền. Mấy người nhà nạn nhân nghe thấy thế lại oà lên nhất loạt. Khả từ tốn:- Thôi các bác để tôi thưa lời với các cụ. Thấy người chết ai chả xót xa. Việc con các bác vào làng ăn cướp thực tình chúng tôi không muốn. Lỡ xảy ra việc rồi, ta cùng nhau giải quyết. Chúng tôi đã gửi điện báo công an. Việc giải quyết là của họ. Còn việc làng, thôi xin các cụ trong ban, ta cho họ mang xác về. Chưa có tiền nộp phạt cũng được. Đằng nào, làng cũng phải giữ mấy cái xe máy tang vật. Khả này thưa thế, các cụ có thuận không ạ?Các thành viên ban 447 ồ lên:- Hợp tình, hợp lý lắm. - Ông Khả quả là sáng suốt. Khả phẩy tay:- Thôi các bác ra chuẩn bị đi. Chúng tôi cho người đi mua áo quan cũng sắp sửa về đến đấy. Khoản này làng Nhô xin được ủng hộ gọi là có tí chút nghĩa tử nghĩa tận. Mấy người nhà của hai người buôn cá cảm ơn rối rít. Ông tóc hoa tiêu chắp tay vái:- Đa tạ ông và các cụ. Được thế này các cháu nhắm mắt cũng đỡ tức tưởi. Lão Bong lầu bầu:- Sướng bỏ mẹ còn tức với chả tưởi. Đợi đám người kia đi khuất, Khả cười lớn:- Các cụ nghe đây này. Mười triệu tiền phạt hai xác liệu có mua được ba cái xe máy kia không. Xe sẽ trang bị cho “đội cực nhanh” để cơ động. Còn hai cái săng bất quá cũng đến sáu trăm ngàn, tiền tịch thu từ túi chúng nó là triệu tám, vẫn lại triệu hai xung công quỹ để hoạt động. Vừa được lợi, vừa được tiếng, làng lại đỡ phải ngửi mùi thây thối. Các thành viên Ban nhao nhao:- Chí lý. - Ông Khả học hành đầu đũa cũng có khác. Lão Bong nâng cao chén rượu:- Nào xin mời các cụ nâng cốc chúc mừng thắng lợi. 60- Nhà cô giáo Vân - NgàyNhà cô giáo Vân. Hai mẹ con ngồi nói chuyện. Bà mẹ:- Làng xóm đã lời ong tiếng ve rồi đấy, con phải cẩn thận. Vân cương quyết:- Cần phải trừng trị bọn giết người man rợ. Con đã nói với mẹ bao nhiêu lần rồi. Sao mẹ cứ ủng hộ cái lão Khả độc ác ấy. Mà tại sao chúng nó vẫn sống trơ trơ như thế?- Cô đừng ăn nói lung tung. Không có ông Khả thì mấy lão chính quyền xã còn ăn mãi của dân. Thêm nữa, nếu đòi được đất thì công của ai? Ông Khả chứ ai. Ai mà động đến ông Khả là không xong với chúng tôi. - Mẹ ơi làng ta u mê hết cả rồi. Pháp luật không để yên cho lão Khả đâu. Mẹ phải bình tĩnh nghe con. Bà mẹ dằn dỗi:- Cô dạy khôn tôi đấy à? Cô có nhiều chữ bằng ông Khả không mà dám lên mặt. Đến như ông Khả còn một điều “Kính thưa làng Nhô”, hai điều “Kính thưa làng Nhô”… - Mẹ ơi, làng ta mắc lừa lão Khả đấy thôi. Rồi mọi người sẽ nhận ra chân tướng của lão. Cần phải vạch mặt… - Thôi… tôi xin cô. Tôi cứ quyết thế đấy. Cô không được quan hệ với thằng Triết nữa. Bằng không, tôi với cô là người dưng… Bà mẹ vùng vằng bỏ đi, còn lại Vân buồn bã. Hiện lên hình ảnh cô và Triết dắt tay nhau chạy giữa cánh đồng, lúa đang thì con gái mơn mởn. Vân ôm đầu. Trên khuôn mặt xinh đẹp của Vân ướt đầm nước mắt.  ° ° °61- Nhà Trịnh Khả - TốiBuổi tối. Khả một mình ngồi giữa nhà bên ấm trà và bao thuốc. Trước mặt Khả, giấy tờ vương vãi trên bàn. Có tiếng động ngoài vườn. Khả hỏi giật giọng:- Ai?- Chúng cháu đang đi tuần. Hai thanh niên mặt non choẹt cầm gậy, cầm dao đi vào sân. Đó là lực lượng “đội cực nhanh”. Khả dịu giọng:- Chịu vất vả nhé, chúng ta vì dân cả mà. Nếu không vì dân, các cậu chạy mỗi ngày chuyến cá lên Nam Định là bộn tiền. - Bác yên tâm. Bọn cháu không sá gì cả. Khả móc túi lấy ít tiền đưa cho hai thanh niên:- Cầm lấy. Đói ra quán ăn tạm cái gì đó. - Cháu xin bác. Chúng cháu phải đi tua một vòng nữa. Hai thanh niên đi rồi, Khả cầm bút viết tiếp lên tờ giấy đặc chữ. Khả lật lật đọc lại. Thấy hiện lên dòng chữ: “Kính thưa ông bí thư huyện uỷ.  Kính thưa ông chủ tịch huyện”Khả đọc kỹ và nắn nót đề ở cuối trang chữ Z50. Mặt Khả tư lự, đăm chiêu. Lại có tiếng động. Khả bước ra thềm. - Ai?Không có tiếng trả lời. Khả đắng tiếp:- Ai?Vẫn không có tiếng trả lời. Khả quay vào nhà cầm đèn pin và vơ lấy con dao:- Ai?Khả ra sân bấm đèn pin. Ánh pha đèn rọi chụp vào hai người đàn ông đứng lù lù ngay cổng. Hai người đàn ông lừ lừ tiến vào. Khả ngây người, trân mắt nhìn. Hai người đàn ông vẫn im lặng tiến. Máu từ tai, từ mũi, từ miệng họ ri rỉ chảy. Đó là hai người mua cá ở Sơn Ngọc. Khả rơi đèn pin và dao. Tiếng Khả hú ớ… ớ… ớ. Khả chạy vào nhà, ngã vật ra nền. Khả bò lồm cồm. Miệng lắp bắp: “Không… không”. Khả bấu vào mép bàn đu người lên. Khả vật mặt xuống đống giấy tờ. Điện tắt phụt.  ° ° °62- Đường phố - Tối. Thành phố Nam Định sau cơn mưa rào. Ánh đèn đường vàng dịu mát những mảng sáng mát mẻ lên mặt phố. Những vòn cây vẫn còn run rẩy sung sướng lá đọng nước long lanh. Tiếng ve ran thảnh thơi. Dòng người đi trên đường chậm rãi, thanh bình. Từng cặp tình nhân đèo nhau bằng xe máy, xe đạp thong dong, mặt người rạng hạnh phúc. Triết đi lẫn trong dòng người đó. Anh thẫn thờ, mặt mang mác buồn. Qua trụ sở công an tỉnh thấy mấy căn phòng còn sáng đèn, Triết dừng xe đứng tần ngần. Triết quả quyết dắt xe vào trụ sở.  ° ° °63- Trụ sở công an tỉnh - Tối. Trong phòng làm việc. Giám đốc công an tỉnh. Phó giám đốc. Trưởng phòng cảnh sát điều tra hình sự Nguyễn Chức. Đội trưởng trọng án Nguyễn Thanh Hoà. Bốn người đang bàn phương án giải quyết chuyện làng Nhô. Giám đốc:- Chiều nay cuộc họp giao ban của tổng cục, tỉnh uỷ, uỷ ban và sở ta đã thống nhất việc dứt điểm chuyện làng Nhô. Kết thúc cuộc họp, phương án tạm thời nhất trí là dùng lực lượng mạnh, tấn công bắt cóc tên đầu sỏ Trịnh Khả. Thế nào các đồng chí? Chúng ta sẵn sàng với phương án tạm thời trong cuộc họp chứ?Nguyễn Chức nói:- Tôi thấy có gì đó không ổn. Phó giám đốc phụ trách cảnh sát:- Không ổn như thế nào?Nguyễn Chức bình tĩnh:- Việc bắt cho được Khả không có gì khó nếu chúng ta chỉ nghĩ đến mục đích bắt hắn như bắt một tên giết người. Nhưng nếu chỉ bắt Khả và những tên khác thôi, thì coi như chúng ta chưa giải quyết được điều cơ bản ở làng Nhô. Đó chính là dân làng Nhô. Chúng ta phải mang đến cho nhân dân làng Nhô sự hiểu biết đúng đắn và phải làm cho họ hiểu rõ bản chất thực của Khả. Nguyễn Chức ngừng lời. Căn phòng trùm vào im lặng. Bốn người nhìn vào mắt nhau. Dường như họ đã hiểu. Giám đốc khuyến khích:- Tiếp tục đi chứ. Nguyễn Chức tiếp tục:- Lá thư ký Z50 của Trịnh Khả mang nội dung tống tiền nhưng thực chất chính là sự hoang mang, lo sợ của Trịnh Khả. Mới đây chúng tôi có nhận được một lá thư có một số chữ ký của dân làng Nhô tố cáo hành vi tội ác của Trịnh Khả. Đã đến lúc … Giám đốc cắt ngang:- Đấy là phương án duy nhất của chúng ta. Phó giám đốc:- Sở sẽ cử một tổ công tác về làng Nhô. Chúng ta lấy lý do về để giải quyết đơn khiếu tố của dân. Và từ đó chúng ta triển khai công việc. Giám đốc đứng dậy, ông đi từng bước quanh phòng:- Ban giám đốc giao cho phòng cảnh sát điều tra hình sự thực hiện nhiệm vụ này. Nhưng các đồng chí phải hiểu rằng để vào làng Nhô lúc này rất khó. Để làm cho dân làng Nhô hiểu và tin chúng ta còn khó hơn nhiều. Các đồng chí phải chuẩn bị một kế hoạch kỹ lưỡng và tuyển chọn cán bộ… Nguyễn Chức cũng đứng dậy:- Báo cáo giám đốc, tôi xin được báo cáo ngay về đội công tác làng Nhô. Đội trưởng Đại uý Nguyễn Thanh Hoà. Giám đốc bắt tay Hoà:- Rất tốt. Nguyễn Chức: - Trung uý Phan Mạnh Triết tình nguyện vào đội công tác.  - Tại sao vậy?- Đồng chí Triết có người yêu là cô giáo Vân ở làng Nhô. Vân chính là người đã viết thư vạch mặt tội ác của Trịnh Khả. Chúng tôi đã cân nhắc và đồng ý. Đồng chí Triết tham gia nhóm công tác có nguy hiểm hơn nhưng thuận lợi vì thông thạo địa hình và lại có hậu thuẫn. Tổ công tác sẽ bổ sung thêm một trinh sát có kinh nghiệm. Giám đốc:- Tốt! Tôi nhất trí về thành phần nhóm công tác. Ngay bây giờ tôi sẽ báo cáo Tổng cục và xin ý kiến tỉnh uỷ. Các đồng chí bắt tay ngay vào việc.  64- Cánh đồng - Ngày. Chiếc xe com- măng- ca lăn bánh chầm chậm. Ba chiến sỹ công an Hoà – Triết – Đoán ngồi im lặng. Chợt Thanh Hoà chỉ tay và thốt lên:- Làng Nhô kia rồi!Cánh đồng lúa trải tít tắp ngút tầm mắt. Làng Nhô hiện ra trong ban mai. Nắng vàng ngờm ngợp.  65- Trụ sở ủy ban - Ngày. Chiếc com măng ca lượn vào sân trụ sở uỷ ban. Đầu giờ buổi sáng, cán bộ xã đã đến làm việc. Vài người dân có việc ngồi đợi ở phía cổng. Tất cả các cặp mắt đều dồn về phía người mới đến. Trưởng phòng Nguyễn Chức đưa ba chiến sỹ vào trụ sở. Một cán bộ xã vừa pha nước, vừa hỏi:- Các đồng chí sẽ làm gì bây giờ?Nguyễn Chức nói thong thả:- Chúng tôi sẽ cử đội công tác ở đây. Xin giới thiệu đây là đồng chí Nguyễn Thanh Hoà, đội trưởng đội công tác. - Các đồng chí có thể cho biết công việc cụ thể của các đồng chí ở đây? Và thời gian bao lâu?Nguyễn Chức vẫn điềm đạm:- Thời gian tuỳ thuộc vào công việc. Chúng tôi sẽ ở lại trụ sở xã, sau đó sẽ vào làng. Một cán bộ khác hỏi:- Làng nào?- Tất nhiên là làng Nhô. Vị cán bộ kia giật mình, làm rớt cả chén nước trên tay:- Làng Nhô?- Đúng thế!Anh ta kêu lên:- Không được! Không được!Nguyễn Chức cười rất tươi:- Làng Nhô có đơn kiện chính quyền xã nhiều vấn đề. Chúng tôi xuống để đìều tra theo đơn kiện. Công việc của chúng tôi chỉ có thế. Vài cán bộ người làng Nhô đưa mắt nhìn nhau thăm dò, một người ngập ngừng:- Thế còn vụ giết người?- Vụ án giết người không thuộc chức năng của chúng tôi. Chúng tôi xuống đây để điều tra theo đơn kiện. Tôi nhắc lại chỉ giải quyết điều tra theo đơn kiện. Nguyễn Thanh Hoà đứng lên rút tờ giấy công lệnh đưa cho vị thường trực uỷ ban:- Tôi là đội trưởng đội công tác giải quyết khiếu kiện. Tên, các đồng chí biết rồi. Còn đây là 2 thành viên của đội. Đồng chí Đức Đoán và đồng chí Phan Mạnh Triết. Mấy người nhìn Triết rồi thốt lên:- Anh Triết nom quen quá. Nguyễn Chức hóm hỉnh:- Rể tương lai của làng Nhô, không quen sao được. - À, à tôi nhớ ra rồi. Người yêu cô giáo Vân. Vẫn Nguyễn Chức:- Tôi đề nghị thách cưới thật cao và bắt ở rể. Mọi người cười vang, không khí dịu hẳn lại. Hoà tiếp tục:- Chúng tôi đề nghị uỷ ban và Đảng uỷ chuẩn bị hồ sơ để làm việc. Và thông báo cho ban 447 chuẩn bị làm việc với chúng tôi theo đơn kiện của họ. Bí thư Nhút lúc này mới lên tiếng:- Các đồng chí làm việc thế nào là do các đồng chí. Nhưng… nhưng không nên vào làng Nhô. Nguy hiểm lắm. Tính mạng các đồng chí… - Dân làng Nhô kiện – Hoà cười với cán bộ làng Nhô – Họ kiện chúng tôi thì chúng tôi phải trực tiếp làm việc với họ chứ. Nếu họ không làm việc với chúng tôi thì họ đừng kiện nữa. Họ rút đơn lại, chúng tôi sẽ rút ngay. Phải không các đồng chí?Không một ai trả lời, Hoà mặt nghiêm lại:- Bây giờ chúng tôi nhờ xã chuyển giấy mời của chúng tôi tới những người đứng kiện, sáng mai ra trụ sở làm việc.  °