Trật tự của những diễn biến xảy ra trong truyện nầy, sau khi Linh Đông đến Mạc Xây được ít lâu, thì Zanoni và Kiều Dung rời khỏi hòn đảo của xứ Hy Lạp, nơi đó họ đã sống vài năm hạnh phúc. Ấy là vào năm 1793, khi mà cuộc Cách Mạng Pháp đã kéo dài được hơn bốn năm, Zanoni đã đến ở tại Venise. Sao khuya chiếu ánh sáng lu mờ xuống những ao vũng ngập nước của thành phố mơ mộng nầy. Những sự huyên náo ồn ào của khu ăn chơi Rialto cũng đã chấm dứt. Những người đi bộ cuối cùng cũng đã rời khỏi công trường Saint-Marc, và chỉ cách khoảng rất lâu người ta mới nghe có tiếng mái chèo của những chiếc du thuyền chở những người đi chơi đ
êm về nhà. Nhưng mặc dầu đêm đã khuya, những ánh đèn vẫn còn lấp lánh qua lại bên trong những cửa sổ của một tòa lâu đài trên bờ con Kinh Lớn, và trong tòa lâu đài ấy Kiều Dung đang quằn quại rên siết vì đau đớn trong giờ lâm bồn. Zanoni ngồi bên giường, nét mặt lo âu, nói với vị y sĩ: - Nếu ông cứu nàng khỏi cơn nguy hiểm, tôi sẽ đền ơn trọng hậu và làm cho ông trở nên người giàu có nhất tỉnh Venise nầy. Viên y sĩ đáp: - Thưa tiên sinh, vàng bạc không thể đẩy lui được Thần Chết, và thay đổi được ý Trời. Nếu trong một giờ nữa, mà không có một sự thay đổi mầu nhiệm nào, thì Tiên sinh hãy giữ vững tinh thần. Ôi! Zanoni! Con người kỳ bí và bản lĩnh cao cường, con người đã từng vượt qua tất cả mọi đam mê của cuộc đời thế tục mà không hề nao núng, nay đã phải bó tay đành chịu bất lực ư? Tâm hồn cứng rắn của ông đã bắt đầu lung lay trước những cơn giông tố sợ sệt chăng? Sau cùng ông đã phải chịu khuất phục trước uy lực của Thần Chết chăng? Zanoni toàn thân run rẩy chạy đi chỗ khác để khỏi phải nhìn thấy mặt viên y sĩ, chính gương mặt nầy cũng đã tái ngắt. Chàng đi ngang qua những gian phòng rộng lớn và những hàng lang dài, và đến một phòng riêng, nơi đó không hề có ai bước chân đến ngoài ra một mình chàng. Chàng kêu gọi đến Thiên Thần Adonai, nhưng không thấy một sự đáp ứng. Tại sao Thiên Thần Adonai không đến với chàng? Tại sao Adonai lại ngoảnh mặt làm ngơ trước những lời cầu nguyện khẩn thiết của chàng? Lần nầy thì quả thật là Thiên Thần không đến nữa rồi! Thế là, hỡi Siêu Nhân, những câu chân ngôn, thần chú của ông không còn linh nghiệm nữa chăng? Ông không còn quyền lực gì đối với các nhân vật trong cõi vô hình nữa chăng? Zanoni bước chân lảo đảo, sắc mặt tái nhợt và thân hình run rẩy vì bất lực. Chàng không còn cái phong độ hùng dũng oai nghi của thuở nào, khi mà những tinh linh và tiểu thiên thần trong không gian mau mắn ứng đáp lại tiếng gọi của chàng! Chàng biết rằng những vị ấy không bao giờ ứng đáp lời kêu gọi của những người bị dày vò trong cơn bối rối sợ sệt. Phải là một linh hồn tích cực, tự tín, mạnh mẽ, chứ không phải là Kim Đơn thần dược hay những thần chú chân ngôn mà có thể kêu gọi và sai khiến những vị thần tiên trong cõi vô hình. Và nay thì... tình yêu và sự sợ chết đã làm cho linh hồn chàng mất cả những quyền năng vẫn có từ trước. Sau cùng, ngọn đèn lung lay... như sắp tắt, âm phong thổi đến lạnh thấu xương như bốc lên từ dưới nhà mồ!... Một hình ảnh ma quái vừa xuất hiện ở cách đó một quãng, bao phủ trong một vầng sương mù tối tăm. Dưới một tấm màn đen che mặt, quái vật khủng khiếp rùng rợn ấy phóng cho chàng một cái nhìn soi mói: - A! Hỡi người thuật sĩ xứ Chaldée, người đã đạt tới cõi trường sinh bất tử, rốt cuộc rồi cũng lại sợ chết nữa chăng? Khoa Huyền Môn của ông phải chăng chỉ là cái vòng luẩn quẩn nó đưa ông trở về khởi điểm là nguồn gốc vô minh? Nhiều thế hệ đã trôi qua kể từ khi chúng ta gặp nhau lần cuối. Và nay, ông hãy nhìn tôi đây, chúng ta lại gặp nhau! - Phải, nhưng ta nhìn mi mà không sợ sệt! Tuy rằng có rất nhiều kẻ táo bạo đã từng chết vì khủng khiếp dưới cái nhìn của mi, tuy rằng mi có thể ám ảnh những nạn nhân mà mi đã làm cho mất trí và trở thành điên rồ, hay dọa nạt những kẻ sa đọa trong tội ác và đang đền tội trong ngục tối. Mặc dầu mi có thể quái ác đến mức độ đó, nhưng ta thách thức mi làm gì được ta! Mi không phải là kẻ chiến thắng, mà phải là kẻ nô lệ của ta! - Là kẻ nô lệ, tôi sẽ phụng sự ông! Vậy ông hãy ra lệnh và sai khiến tôi, hỡi người thuật sĩ đẹp trai của xức Chaldée! Ông hãy nghe kia tiếng rên siết của người đẹp mà ông yêu quý! Thần Chết đang lẩn khuất trong tòa nhà nầy. Thiên Thần Adonai không ứng đáp lời kêu gọi của ông. Những vị thần tiên chỉ đến với loài người, khi nào không có một sự đam mê của tình dục hay thể xác làm che khuất ánh sáng tâm linh của y mà thôi. Những còn [tôi], tôi có thể giúp ông.Ông hãy nghe kia! Zanoni lắng tai nghe rõ trong nội tâm, có giọng nói của Kiều Dung gọi chàng trong cơn mê sảng, dẫu rằng lúc đó chàng đang ở cách phòng nàng một quãng rất xa. Chàng thốt lên trong cơn tuyệt vọng: - Hỡi Kiều Dung! Anh không thể cứu em! Tình yêu đối với em đã làm cho anh mất cả quyền năng rồi! - Không! Ông không mất quyền năng đâu. Tôi có thể cho ông phương tiện để cứu nàng. Tôi làm cho ông có thể chữa khỏi nàng được. - Cho cả hai mẹ con? Cả mẹ lẫn con đều sẽ được an toàn? - Cả hai mẹ con! Zanoni run bắn cả thân mình, một cơn xung đột mãnh liệt của nội tâm đang dày vò chàng như một đứa trẻ: tình nhân loại và ý niệm về thời gian gấp rút đã thắng đoạt sự chống cự của tinh thần.- Được rồi! Mi đã thắng! Mi hãy cứu lấy cả hai mẹ con cho được an toàn. Trong gian phòng u tối, Kiều Dung nằm liệt trên giường, quằn quại trong cơn đau bụng dữ dội khổ sở nhất. Những tiếng kêu rên siết của nàng mỗi lúc một yếu dần, tuy thế giữa cơn mê sảng nàng vẫn gọi tên Zanoni. Viên y sĩ nhìn đồng hồ và nói: - Những tiếng kêu rên siết đã yếu dần. Độ mười phút nữa thôi, là xong! Thế nhưng viên y sĩ đã lầm! Chính vào giờ phút nầy, người hấp hối vẫn còn hy vọng. Hơi thở của nàng đã lắng dịu lại, những tiếng rên siết cũng đã dứt. Một giấc mơ êm đềm đến với Kiều Dung. Ấy là một giấc mơ hay sự thật? Nàng cảm thấy dường như Zanoni ở bên cạnh, nàng ngả đầu dựa trên ngực chàng, cái nhìn của chàng dường như xua đuổi nhưng cơn đau đớn đang dày vò thể xác nàng, bàn tay chàng dường như xoa dịu cơn sốt trên trán nóng bỏng của nàng, những giọng nói thì thầm của chàng là một thứ âm nhạc xua đuổi những con ma bịnh tật đi mất. Còn đâu nữa cái quả núi nó đè nặng trên hai màn tang của nàng? Nó đã tan ra như mây khói. Trong cái lạnh của một đêm đông, nàng nhìn thấy mặt trời chiếu sáng trên nền trời rạng rỡ từng bừng. Cảnh vật thiên nhiên, cây cỏ hoa lá, suối rừng, non, nước diễn ra trước mắt nàng dường như thầm nhủ: " Đối với nàng, chúng tôi chưa mất đâu, mà vẫn còn đây!" - Hỡi người y sĩ, hãy nhìn lại đồng hồ! Mười phút đã trôi qua và rơi vào dĩ vãng. Linh hồn người mẹ lâm bồn mà ông đã tưởng rằng đang lâm nguy vẫn còn tồn tại với thời gian. Nàng ngủ mê, cơn sốt đã giảm bớt, những cơn đau đớn rên rỉ đã dứt, một màu hồng tươi tắn ửng trên đôi gò má, cơn đau khủng khiếp đã qua. Hỡi người chồng đau khổ! Vợ ông còn sống! Hỡi người tình khắc khoải lo âu! Vũ trụ của ông không phải là một bãi sa mạc khô khan! Cái đồng hồ, ví như quả tim của thời gian, vẫn tiếp tục thoi thóp nhảy một cách nhẹ nhàng... Một lúc... rồi một lúc nữa...Oa oa! Thật là vui mừng nhé! Hỡi người cha sung sướng! Hãy ôm lấy đứa con của ông!... Người ta trao đứa hài nhi cho cha nó. Zanoni lẳng lặng ôm lấy đứa con mà tuôn tràn giọt lệ, những giọt lệ thật là của người thế gian! Và đứa hài nhi mỉm cười giữa những hàng nước mắt nóng bỏng rơi xuống mặt nó. Ôi! Với những giọt lệ hạnh phúc nào người ta đón tiếp một kẻ lạ mặt bước vào thế giới của mình! Và cũng với những giọt lệ đau khổ nào người ta nhìn kẻ lạ mặt ấy từ bỏ cõi đời nầy để trở về cõi giới siêu linh! Niềm vui ấy vị tha vô kỷ, nhưng nỗi đau khổ kia cũng thật là ích kỷ thay! Xuyên qua gian phòng im lặng, một tiếng gọi yếu ớt và dịu dàng của Kiều Dung vọng đến tai Zanoni. Chàng đáp: " Có anh đây, anh đang ở bên cạnh em đây!" Kiều Dung mỉm cười và siết chặt bàn tay chàng trong bàn tay mình. Nàng không đòi hỏi gì hơn nữa, nàng cảm thấy sung sướng! Kiều Dung bình phục rất mau chóng đến nỗi làm cho vị y sĩ phải ngạc nhiên. Đứa hài nhi cũng mau lớn dường như nó đã mến cõi thế gian nầy mà nó vừa mới được quen biết. Kể từ khi đó, Zanoni dường như sống trong mầm sống của đứa trẻ, và trong cái mầm sống nầy linh hồn của cha mẹ nó kết hợp với nhau dường như bởi một sợi dây liên lạc mới. Đứa trẻ dường như đã nhận ra cha mẹ nó. Nó đưa hai tay ra khi Zanoni cúi xuống cái nôi của nó nằm. Zanoni ít khi rời khỏi cái nôi ấy, chàng nhìn nó bằng cặp mắt yên lặng và thích thú, linh hồn chàng dường như nuôi dưỡng linh hồn của đứa bé. Ban đêm, trong bóng tối, chàng vẫn ngồi bên cạnh nôi, và Kiều Dung, trong lúc mơ màng nửa tỉnh nửa mê, thường nghe nàng nói chuyện thì thầm với đứa con bằng một thứ ngoại ngữ lạ lùng khó hiểu. Điều nầy gợi lại trong trí nàng những mê tín dị đoan mơ hồ xa xưa của thời niên thiếu, làm cho nàng đâm ra sợ hãi! Chỉ vì muốn bảo vệ con mình một người mẹ sợ bất cứ ai, thậm chí đến các thần linh! Nhưng Zanoni, với những mục đích cao cả thiêng liêng trong tình yêu, quên hết tất cả, thậm chí đến sự đọa lạc của chính mình, và tất cả những gì chàng đã bị mất đi vì mối tình nó đã làm cho chàng mù quáng! Nhưng bóng Ma Giữ Cửa gớm ghiếc rùng rợn, tuy chàng không kêu gọi và không nhìn thấy nó, vẫn thường lởn vởn đến quanh mình chàng và thường ngồi lại gần bên cái nôi của đứa bé với cặp mắt đầy thù hận. Zanoni Gửi Kiều Mâu"Hỡi đạo huynh! Số phận của tôi nay đã trở lại giống như của mọi người, với tất cả những vui buồn sướng khổ của họ. Càng ngày tôi càng kết chặt sợi dây trói buộc tôi với cái số phận ấy. Vì phải sống trong cuộc đời của người khác, tôi đã mất trên phân nửa những quyền năng của tôi. Vì tôi không thể nâng cao cuộc đời họ lên bằng trình độ của tôi, nên họ kéo tôi xuống mức độ thế gian vật chất bằng những sợi dây trói buộc kiên cố của tình thương. Bị ngăn cách với cõi giới Thiên Thần mà chỉ có những giác quan tinh tế nhất mới có thể tiếp xúc, tôi cảm thấy mình bị mắc kẹt trong màng lưới của Kẻ Giữ Cửa đáng sợ và ghê tởm. Đạo huynh có tin chăng khi tôi cho đạo huynh biết rằng tôi đã nhận sự giúp đỡ của nó, và lẽ tất nhiên tôi cũng chịu nhận lãnh mọi hậu quả của việc ấy. Nhiều thế kỷ sẽ trôi qua trước khi những Thiên Thần lại chịu tuân lịnh sai khiến của người chịu thọ ơn của ma quỷ. Đạo huynh còn có một tầm nhỡn quang sáng suốt, xin đạo huynh hãy nhìn vào những vực thẳm của tương lai từ nay sẽ khép chặt đối với nhỡn quang của tôi, để khuyến cáo và cảnh giác tôi! Tôi biết rằng những sự trợ giúp của loài ma quỷ thường là chẳng lành và tráo trở đối với người cầu xin sự trợ giúp đó. Tôi đã nhận lãnh của Ma Vương cái bí quyết cứu tử cho vợ con tôi. Tôi có thể nào còn hy vọng có khả đủ quyền năng để đối phó với Ma Vương chăng nếu nó tìm cách ám hại vợ con tôi? Hỡi Kiềm Mâu, đạo huynh hãy trả lời cho tôi biết: vì, trong bóng tối dày đặc, tôi chỉ nhìn thấy có đôi mắt trong lành của đứa con tôi, tôi chỉ nghe có tiếng đập chậm chạp của trái tim tôi. Hãy trả lời tôi, hỡi đạo huynh, là người mà sự minh triết không hề biết có tình yêu! Kiều Mâu Gửi Zanoni "Hỡi người bạn sa đọa! Tôi nhìn thấy tương lai bạn, gồm toàn là Tai Họa, Chết Chóc và Định Mệnh! Làm sao bạn có thể từ bỏ Thiên Thần Adonai để theo Ma Vương với đôi mắt khủng khiếp của nó? Làm sao bạn có thể trở thành nạn nhân của Kẻ Giữ Cửa rùng rợn, mà xưa kia khi còn là một đạo đồ, bạn đã từng thắng đoạt và nhiếp phục nó bằng cái nhỡn quang mạnh mẽ của mình? Bạn há không thấy rằng quyền năng của bạn đối với Ma Vương đã không còn sao? Ma Vương sẽ làm cho bạn sợ sệt, sẽ chế ngự bạn và phản bội bạn! Bạn đừng để mất một phút nào, bạn hãy đến với tôi. Nếu giữa chúng ta còn có một sự giao cảm nào, chính do mắt tôi mà bạn sẽ thấy và có lẽ bạn sẽ có thể tránh những hiểm nguy đang vây phủ chung quanh bạn và các người thân yêu. Hãy đến với tôi, hãy cởi bỏ những dây liên lạc nó trói buộc bạn với cuộc đời thế tục, và nó chỉ làm che ám tầm nhỡn quang của bạn. Hãy rủ sạch những điều sợ hãi, những hy vọng, những mong ước và đam mê của bạn. Hãy đến với tôi, để cho tinh thần bạn thêm vững mạnh, vì chỉ có tinh thần là có thể ngự trị và chiếu sáng ngời cõi giới tâm linh cao cả!" Đây là lần thứ nhất mà Zanoni và Kiều Dung cách biệt nhau kể từ khi họ bắt đầu cuộc sống chung phối hợp. Zanoni đi La Mã vì những công việc quan trọng. Chàng nói rằng chàng chỉ đi có vài ngày, và sự ra đi cũng đột ngột đến nỗi nó không có thời gian để gây nên một phản ứng nào, dù là ngạc nhiên hay u sầu buồn thảm. Nhưng Kiều Dung đã có một đứa con để cho nàng thương yêu săn sóc. Vai trò làm mẹ làm cho người đàn bà giữ gìn sự tươi trẻ được luôn luôn đổi mới. Zanoni đã ra đi! Tiếng mái chèo đập nước đã nhỏ dần và tắt hẳn. Chiếc du thuyền nhẹ chỉ còn là một chấm đen nhỏ, đã biến mất dạng trên con Kinh Lớn. Đứa con đã ngủ yên trong nôi. Hỡi người mẹ hãy còn trẻ! Một trang đẹp nhất của quyển sách đời nàng đã lật qua, một bàn tay vô hình đã sắp sửa lật một trang mới. Gần cầu Rialto, hai người dân thành Venise đang đứng nói chuyện. Họ là những người nhiệt liệt hoan nghinh chế độ Cộng Hòa dân chủ, và coi cuộc Cách Mạng Pháp như một luồng gió mới sẽ làm sụp đổi chánh phủ thối nát đang hấp hối của họ và đem đến cho địa phận Venise một thể chế mới mẻ công bình hơn. Một trong hai người nói: - Ừ! Nầy anh Tô Cầu, người giao dịch thư tín với tôi ở Ba Lê có hứa với tôi là sẽ vượt qua mọi chướn ngại và đương đầu với mọi hiểm nguy. Y sẽ quyết định với chúng ta về ngày giờ khởi nghĩa, khi mà các đoàn quân viễn chinh Pháp đến khá gần để có thể nghe tiếng súng đại bác của chúng ta. Một ngày trong tuần nầy, vào giờ nầy, y sẽ gặp tôi tại đây, nhưng hôm nay mới là ngày thứ tư. Y vừa nói chưa dứt lời, thì một người khoác áo tơi vừa từ một con đường nhỏ ở bên tay trái bước tới, dừng chân lại trước mặt hai người, chăm chú nhìn họ một lúc rồi nói nhỏ: - Chào các đồng chí! - Với tình huynh đệ, - người vừa nói lúc nãy đáp lại. Người kia hỏi: - Phải chăng ông là đồng chí Đặng Lưu, mà Ủy Ban Cách Mạng đã giao cho tôi có bổn phận tiếp xúc bằng thơ tín? Còn đây là...? - Đồng chí Tô Cầu, mà tôi thường có dịp nhắc đến trong các thư tín của tôi. - Chào đồng chí công dân! Tôi có nhiều việc cần thông báo cho cả hai anh. Tôi sẽ gặp lại anh Đặng Lưu chiều nay, vì bây giờ nói chuyện ở ngoài đường không tiện. - Và tôi cũng không dám hẹn gặp tại nhà tôi, chế độ chuyên chế làm cho những vách tường nhà chúng ta cũng có lỗ tai. Nhưng chỗ hẹn ghi ở đây rất chắc chắn! Đặng Lưu vừa nói vừa dúi vào tay người kia một tờ giấy nhỏ. - Vậy là chiều nay, đúng chín giờ! Bây giờ tôi còn có việc khác. - Người lạ mặt ngừng nói, đổi sắc mặt, và nói tiếp với một giọng băn khoăn: - Bức thư cuối cùng của anh có nói tới một người ngoại quốc giàu có và bí mật... tên là Zanoni! Y còn ở Venise không? - Tôi nghe nói y đã đi hồi sáng nay, nhưng vợ y vẫn còn ở đây. - Vợ y? À! Tốt lắm! - Vậy anh cũng biết y? Anh có tin rằng y sẽ nhập bọn với chúng ta chăng? Tài sản của y sẽ... Người kia nói chận ngang: - Nhà y ở đâu? Xin cho tôi biết địa chỉ, mau!... - Y ở tại biệt thự Bông Cơ, trên bờ con Kinh Lớn. - Cám ơn anh, nhớ chín giờ tối nay. Người khách lạ biến mất dạng vào con đường nhỏ, và khi y về đến nhà trọ ở Venise, một người đàn bà đợi sẵn trước cửa chận y lại và nói bằng tiếng Pháp: - Thưa ông, tôi đợi ông nãy giờ, chờ lúc ông về. Ông có biết chăng, tôi sẽ bất chấp hiểm nguy, dám đương đầu với tất cả mọi sự có thể xảy đến, để đi cùng với ông trở về đất Pháp, để cùng chia sẻ số phận dầu sống dầu chết với chồng tôi. - Hỡi nữ công dân! Tôi có hứa với chồng cô rằng nếu cô quyết định như thế, tôi sẽ liều mạng để giúp cô. Nhưng cô hãy nghĩ kỹ, chồng cô có chân trong một đảng phái mà Chủ Tịch Robert đã dòm ngó và nghi kỵ: y không thể trốn tránh đi đâu được. Toàn thể nước Pháp đã trở nên một nhà tù khổng lồ để giam giữ những kẻ tình nghi. Khi về xứ, cô chỉ tự gây nên sự nguy hiểm cho cô thôi. Nói thật, hỡi nữ công dân, cái số phận mà cô muốn chia sẻ với chồng cô, có thể là máy chém. Như cô đã biết, vì tôi đã chuyển giao cho cô bức thư của chồng cô, tôi chỉ nói những điều đó như chồng cô đã nhắn với cô. Người đàn bà kia đáp với một nụ cười trên gương mặt nhợt nhạt: - Thưa ông, tôi muốn đi cùng với ông về xứ. Người khách lạ nói bằng một giọng vừa ngạc nhiên vừa trách móc: - Sao lạ vậy? Cô đã bỏ chồng đi ra xứ ngoài trong những ngày Cách Mạng thành công rực rỡ, và nay cô lại muốn trở về với chồng giữa lúc thời cuộc đang trải qua cơn sấm sét bão bùng? - Bởi vì lúc Cách Mạng thành công, cha tôi đang lâm nguy và chỉ an toàn tánh mạng bằng cách bỏ chạy ra xứ ngoài. Cha tôi đã già và không có tài sản, và chỉ trông cậy vào một mình tôi. Lúc đó, chồng tôi không bị một nguy cơ hiểm họa nào, còn cha tôi thì rõ ràng là có. Nay cha tôi đã chết, và bây giờ thì đến lượt chồng tôi bị lâm nguy! Tôi đã làm xong bổn phận đối với cha tôi, bây giờ thì tôi phải lo tròn bổn phận làm vợ. - Được rồi, hỡi nữ công dân! Trong ba ngày tôi sẽ lên đường. Trong khi chờ đợi, cô được trọn quyền tự do thay đổi ý kiến. - Không khi nào! Một nụ cười bí hiểm hiện trên môi người khách lạ. Y thốt lên như nói riêng với mình: - Cái máy chém thật rùng rợn, nhưng nó cũng đã tạo nên bao tấm gương trung liệt! Thật không phải là vô cớ mà người ta đã gọi nó là "Thánh Mẫu!" Người ấy vừa đi vừa lầm bầm nói một mình, gọi một chiếc du thuyền cập bến và trong giây phút đã biến mất dạng trên giòng nước của con Kinh Lớn. Linh Đông Đến Venise Kiều Dung ngồi một mình gần bên cửa sổ nhìn ra ngoài con Kinh Lớn. Những chiếc du thuyền lướt nhẹ trên dòng nước ngang trước mặt tòa lâu đài. Bỗng có một chiếc ngừng lại và từ từ cập vào bờ. Một người khách từ trong thuyền bước ra, đi lên những bậc than tam cấp và bước vào tòa nhà lầu. Một gia nhân bước vào phòng Kiều Dung và đưa cho nàng một tấm danh thiếp của Linh Đông. Kiều Dung rất mừng mà gặp lại người bạn cũ nầy để có thể nói chuyện với y về hạnh phúc của nàng, về Zanoni, và cho y xem đứa con kháu khỉnh của mình! Linh Đông bước vào. Nàng giật mình kinh ngạc mà nhìn thấy hình dáng cố nhân hoàn toàn đổi khác, với cái trán sa sầm, nét mặt cương quyết, nhưng có những vết nhăn do sự nghĩ ngợi lo âu, khác hẳn với người nghệ sĩ duyên dáng và vô tư đã có lúc yêu nàng khi xưa. Nàng nói: - Anh đây à, Linh Đông? Anh thay đổi nhiều quá! Linh Đông ngồi xuống bên cạnh nàng và nói: - Thay đổi nhiều! Và tôi phải cám ơn ai đây, nếu không phải những tay phù thủy, những loài quỷ sống đã can thiệp vào cuộc đời cô cũng như cuộc đời tôi? Kiều Dung, hãy nghe tôi nói đây! Cách đây vài tuần, tôi nghe tin cô đang ở Venise. Tôi bèn mạo hiểm vượt qua bao nhiêu nỗi chướng ngại hiểm nguy đi đến đây, để giải bày tâm sự nỗi niềm của tôi, và cũng để cứu cô. Cô nói tôi thay đổi ư! Đó là chỉ nói về hình dạng bên ngoài! Nó không thể so sánh với sự tàn phá bên trong nội tâm! Cô hãy nghe những lời khuyên của tôi trong khi còn kịp thời giờ! Giọng nói vang những âm hưởng rùng rợn thâm trầm của Linh Đông còn làm cho Kiều Dung sợ hãi hơn là những lời nói của y. Với gương mặt ngơ ngác, tiều tụy và tái nhợt, y có vẻ giống như một người vừa chui lên từ dưới mồ hoang để làm cho nàng kinh sợ. Sau cùng, nàng nói như nghẹn ngào trong cổ họng: - Sao! Anh nói chuyện gì vậy? Anh hãy... - Cô hãy nghe đây! - Linh Đông vừa nói vừa đặt nhẹ bàn tay lên vài nàng, và nàng cảm thấy nó giá lạnh như bàn tay của một xác chết - Cô có bao giờ nghe nói về những người kết liên với ma quỷ để có được những sự hiểu biết phi phàm? Những chuyện đó không phải là huyền thoại. Quả thật có những người như vậy. Họ chỉ vui thích nhất khi nào họ lôi cuốn được những người khác cùng nhập bọn với họ. Nếu những người nầy thất bại trong cuộc thử thách, ma quỷ sẽ ám ảnh họ ngay trong cuộc sống hiện tại, cũng như chúng đã ám ảnh tôi. Còn nếu họ thành công, thì thật là một tai họa vì một số phận còn rùng rợn khủng khiếp hơn đang chờ đó họ. Họ phải trải qua một kiếp sống mà không một phù phép nào có thể trừ tà trục quỷ, hay xoa dịu sự cực hình. Tôi đến đây từ một nơi mà máu tuôn như suối chảy, mà sự chết luôn luôn rình rập một bên người lành cũng như kẻ dữ, mà uy quyền độc nhất vô nhị là cái máy chém. Nhưng tất cả những nguy cơ và hiểm họa đó đều không đáng kể so với sự khủng khiếp của gian phòng nầy, là nơi ngự trị của Ma Vương!... Kế đó, với một sự chính xác lạnh lùng, đầy đủ chi tiết và có mạch lạc đầu đuôi, Linh Đông thuật lại câu chuyện nhập môn của mình. Y diễn tả hình dáng con [Ma Giữ Cửa] với đôi mắt nhìn rùng rợn làm cho người nghe phải nổi ốc rợn người và lạnh xương sống! Khi người ta đã nhìn thấy nó một lần, người ta không thể xua đuổi nó được nữa. Nó xuất hiện bất cứ lúc nào, gợi cho nạn nhân những ý nghĩ đen tối và sự cám dỗ lạ lùng! Nó chỉ biến mất trong những hoàn cảnh huyên náo ồn ào và kích động thần kinh. Trái lại, trong sự vắng vẻ cô đơn, sự yên lặng tâm hồn, trong sự cố gắng của linh hồn để hướng về đạo đức tâm linh và đạt tới sự bằng an nội tâm, thì luôn luôn tà ma xuất hiện và phá phách. Kiều Dung nghe nói mà rợn người: câu chuyện dị kỳ nầy khêu gợi lại nơi nàng những ấn tượng mơ màng mà trong tình yêu nồng thắm, nàng không bao giờ xem xét tỉ mỉ. Những ấn tượng đó làm cho nàng nghĩ rằng cuộc đời của Zanoni không giống như của mọi người thế gian. Tình yêu của nàng cho đến nay vẫn luôn luôn gạt bỏ mọi sự hiềm nghi, và dập tắt mọi ý nghĩ mà nàng cho là bất hảo đối với chồng nàng. Nhưng hôm nay, câu chuyện tường thuật của Linh Đông lại có tác dụng gây cho nàng một cơn sợ sệt truyền nhiễm. Nàng bắt đầu run sợ, nhưng không phải sợ cho nàng. Đột nhiên nàng đưa tay ẵm lấy con và siết chặt nó trong lòng mình. Linh Đông kêu lên trong cơn run rẩy: - Thật là bất hạnh! Phải chăng cô đã sinh ra một nạn nhân mà cô không thể cứu giúp? Tốt hơn đừng cho nó ăn gì cả, cứ để cho nó chết đói! Trong nấm mồ, ít nhất còn có sự yên nghỉ và sự bằng an! Chính khi đó, Kiều Dung mới nhớ lại những đêm mà Zanoni thức luôn không ngủ ở bên cạnh cái nôi, và những nỗi sợ sệt của nàng khi nàng nghe chàng thốt lên những câu với âm thanh lạ lùng bí hiểm có âm điệu nhịp nhàng gần như giọng hát. Nhưng lần lần, những kỷ niệm êm đềm và tốt đẹp của dĩ vãng, cũng đã xuất hiện trở lại trong trí của nàng. Nàng nhìn con, và thấy gương mặt nó phảng phất những nét mặt của cha nó. Giọng nói dường như xuất hiện trên đôi môi hồng thắm của nó và nhắn nhủ với nàng một cách buồn rầu: - Anh nói qua miệng của con. Đáp lại tình thương của anh đối với mẹ con em, em lại há mất lòng tin nơi anh vì sự tố giác bừa bãi của một thằng điên ư? Nàng vươn mình ngồi nhổm dậy, ngẩng mặt nhìn lên, đôi mắt chiếu một ánh sáng trong lành, thánh thiện. Nàng nói với Linh Đông: - Thôi, anh hãy đi đi, hỡi nạn nhân những ảo giác của chính mình. Tôi không tin cả những giác quan của chính mình, nếu chúng tố giác người cha của đứa nhỏ nầy. Và anh biết gì về Zanoni? Kiềm Mâu và những hình ảnh ma quái của ông ta có liên hệ gì đến chồng tôi đâu mà anh muốn vơ đũa cả nắm? Linh Đông đáp với một giọng buồn thảm: - Rồi cô sẽ được biết. Chính con Ma ám ảnh tôi đã nói cho tôi biết rằng nó cũng sẽ phá luôn cả gia đình cô. Tôi không đòi hỏi cô phải trả lời ngay bây giờ. Trước khi tôi rời khỏi Venise, tôi còn trở lại gặp cô lần chót.Nói xong, y bèn kiếu từ và ra đi. Cơn Khủng Hoảng Lương Tâm Suốt ngày hôm ấy, Kiều Dung đầu óc rối bời như tơ vò. Bao nhiêu ý nghĩ dồn dập và bao nhiêu điều sợ hãi biến tan đi mất khi nàng tỉnh táo sáng suốt, để rồi trở lại quay cuồng trong trí nàng một cách tối tăm rùng rợn hơn. Nàng nhớ lại, điều nầy trước kia nàng đã nói với Linh Đông, rằng hồi thuở nhỏ nàng luôn luôn có những linh cảm lạ lùng báo trước cho nàng biết rằng nàng sẽ có một định mệnh lạ kỳ. Nàng cũng nhớ rằng khi nàng nói cho Linh Đông biết như thế, thì y cũng nhìn nhận rằng chính y cũng linh cảm tương tự như vậy, và một sự giao cảm huyền bí dường nhữ đã nối liền định mệnh của hai người. Nàng nhớ nhất là khi đem đối chiếu những ý nghĩ rời rạc của họ với nhau, thì linh cảm đó có một ý nghĩa rõ rệt hơn và gây cho họ cái ấn tượng rằng cái định mệnh lạ lùng của hai người đều có liên hệ trực tiếp với Zanoni. Và hôm nay, khi Kiều Dung đã gặp lại Linh Đông, thì những điều sợ hãi ám ảnh của thời niên thiếu lại càng thức động trở lại khi vừa được nhắc nhở đến. Những sợ hãi của Linh Đông gây cho nàng một lòng ưu ái, cảm thông mà lý trí và tình yêu của nàng cũng không sao chống lại được. Tuy vậy, khi nàng nhìn con nàng thấy nó vẫn thức, đôi mắt nó nhìn nàng và đôi mắt mấp máy như muốn nói với nàng điều gì. Nó không chịu đi ngủ. Đôi mắt nó thức lao láo, có vẻ nghiêm trang, đượm nét u buồn dường như có vẻ trách móc và tố giác, làm cho nàng cảm thấy lạnh tận trong xương tủy. Không thể nào chịu nổi sự đảo lộn tinh thần nó dày vò trong tâm hồn, nàng bèn cho mời vị linh mục mà nàng vẫn thường tiếp xúc và xưng tội ở Venise để thổ lộ tâm sự giữa những cơn khóc lóc thảm thiết và những dấu hiệu của một sự sợ hãi kinh hoàng tột độ. Vị linh mục là người ngoan đạo và sùng tín, những có kiến thức nông cạn và óc xét đoán chật hẹp. Cũng như nhữngngười Ý có văn hóa kém và dị đoan ngày nay, ông ta có cái nhìn lệch lạc, và thường coi một người có tư tưởng khác lạ như một nhà phù thủy. Bởi đó ông ta đã khép chặt mọi cánh cửa hy vọng đối với tâm hồn của Kiều Dung. Ông ta cũng đâm ra sợ hãi và thốt ra những lời nghiêm huấn vô cùng chặt chịa. Ông ta hiệp lực với Linh Đông để khuyên nàng bỏ nhà trốn đi, nếu nàng có một mảy may nghi ngờ rằng những hoạt động của chồng nàng giống như của những nhà bác học thời xưa mà Hội Thánh La Mã đã bắt đem thiêu sống trên giàn hỏa dưới tội danh là hành nghề phù thủy. Và một vài chi tiết rời rạc mơ hồ mà Kiều Dung có thể tiết lộ về vấn đề nầy, đã hiện ra trong tầm mắt của ông ta như những bằng chứng không thể chối cãi của khoa Bàn Môn tả đạo. Thật vậy, linh mục Bartolomeo đã có nghe dư luận đồn đãi về Zanoni, và bởi đó ông ta sẵn sàng chấp nhận giả thuyết nầy. Có lẽ ông ta sẽ không ngần ngại mà thiêu sống vị kỹ sư Watt trên giàn hỏa nếu ông ta nghe ông Watt nói về máy chạy bằng hơi nước! Nhưng Kiều Dung còn sợ hãi hơn nữa khi vị linh mục nói về những hiểm họa có thể xảy đến không phải cho bản thân nàng, mà cho con nàng. Ông ta nói: - Những nhà phù thủy vẫn luôn luôn tìm cách dụ dỗ và quyền rũ những linh hồn trẻ, tức linh hồn của những trẻ thơ. Kế đó, ông nêu ra một loạt dài những chuyện ngụ ngôn và huyền thoại mà ông ta bảo đảm như những chuyện có thật. Những điều nầy làm cho nàng, vốn sẵn có ít nhiều óc mê tín dị đoan của người ít học và kém văn hóa, lại càng sợ sệt hơn nữa. Và khi vị linh mục kiếu từ ra về, ông ta còn thốt lên những lời cảnh cáo và tố giác nghiêm trọng rằng nàng đã quên mất bổn phận của người mẹ hiền đối với đứa con thơ nếu nàng còn do dự không chịu từ bỏ ngôi nhà bị ô nhiễm bởi những mãnh lực hắc ám và sự tiếp xúc với ma quỷ. Đêm ấy, Kiều Dung trằn trọc thao thức đến khuya. Nàng nằm lăn lộn trên nệm giường, với bao nhiêu ý nghĩ triền miên trong trí nên không sao chợp mắt ngủ được. Lần lần nàng rơi vào trạng thái nửa tỉnh nửa mê, thì thình lình một tư tưởng vừa xuất hiện, dẹp tan cả những ý nghĩ khác! Đó là gian phòng bí mật, mà Zanoni chỉ dành riêng cho chàng, và không ai được bước vào, kể cả Kiều Dung. Từ trước đến nay sống trong cảnh hạnh phúc gia đình đầm ấm, nàng không bao giờ có ý nghĩ tò mò muốn bước vào. Nhưng giờ thì gian phòng ấy có sức lôi cuốn hấp dẫn rất mãnh liệt. Nàng nghĩ rằng bước vào trong gian phòng đó, chắc nàng sẽ có một bằng chứng hay tang vật gì giúp cho nàng tìm ra sự giải đáp cho bài toán bí hiểm, hoặc nó sẽ dẹp tan hay xác nhận những sự nghi nan của nàng bấy lâu. Ý nghĩ ấy càng tăng trưởng dần, và ngự trị trong tâm hồn nàng. Nàng dường như đã sẵn sàng vận dụng ý chí để thực hiện cái ý nghĩ đó. Thế rồi, với một ý định cương quyết, và những bước chân bình tĩnh vững chắc, nàng đi xuyên qua các hành lang, và đi thẳng đến gian phòng bí mật. Phòng không có khóa, nàng chỉ đẩy cửa bước vào. Không có một phù phép trấn ếm, hay đạo bùa linh thiêng nào ngăn cản bước chân của nàng! Hỡi người con gái của trần gian đầy cát bụi, nàng đã một mình giữa ban đêm lọt vào gian phòng bí mật nơi đó vô số những Tinh Linh của cõi không gian vô tận đã từng xuất hiện theo lời kêu gọi của người Thuật Sĩ. Nàng bước vào phòng và nhìn chung quanh nhưng không thấy dấu hiệu gì chỉ rằng chủ nhân có thể là một nhà phù thủy của phái Bàn Môn. Không có những đồ khí dụng luyện kim như lò chảo, không có những pho sách Huyền Môn đóng bìa da, những dây nịt có khắc phù hiệu bí mật, không có đầu lâu, sọ người. Ánh trăng rọi vào gian phòng trống trơn, chỉ thấy có vài nắm cỏ héo với vài lọ bình cổ bằng đồng, đặt một cách sơ sài trên một chiếc ghế dài bằng gỗ. Nhưng trong sự vắng lặng của gian phòng nầy, phải chăng vẫn còn phảng phất cái ảnh hưởng của bầu không khí linh thiêng mà chủ nhân của nó đã tạo ra do bởi sự tiếp xúc thường xuyên với các vì khuất mặt và các thần linh trong cõi vô hình? Chắc hẳn là có như vậy, vì sau một lúc, Kiều Dung nhận thấy một sự thay đổi bí mật đang diễn ra trong người nàng. Tim nàng đập mạnh hơn và máu chạy đều trong huyết quản gây cho nàng một cảm giác thoải mái dễ chịu. Nàng cảm thấy đi đứng nhẹ nhàng dường như lướt nhẹ trong không khí, và tầm mắt của nàng rộng mở thênh thang, nhìn thấu suốt mọi nơi không chướng ngại. Dường như nàng đang sống trong một bầu không khí tâm linh đặc biệt xuyên qua đó linh hồn nàng có thể thoát ra khỏi cái thể xác ngục tù bằng cát bụi và giao cảm với thần linh. Nàng bước tới chiếc "băng" gỗ, trên đó có bày những chiếc bình cổ và những nắm dược thảo đã héo, và khi nàng nhìn xuống, nàng thấy trong một bình có để một lọ nhỏ bằng thủy tinh. Nàng thò tay cầm lấy cái lọ một cách vô tâm thì thấy chất dược thủy trong lọ chiếu hào quang sáng rực. Nàng mở nút ra, chất hơi trong lọ thủy tinh thoát ra ngoài chiếu lấp lánh trong không khí như muôn nghìn mảnh hột kim cương tán nhuyễn, và tỏa khắp phòng một mùi hương thơm tho ngào ngạt. Nàng đưa lọ thủy tinh lên mũi hít một hơi, lấy ngón tay thấm chất nước thơm tho thoa lên hai màn tang. Bỗng nhiên nàng cảm thấy một nguồn sinh lực dồi dào vận chuyển trong châu thân, làm cho nàng có một sức sống mãnh liệt phi thường. Do khiếu linh thị thình lình khai mở dưới ảnh hưởng kích thích của chất Kim Đơn thần dược, nàng không còn thấy rõ ràng sự vật ở chung quanh. Thế rồi, nàng từ từ đứng dậy, rời khỏi gian phòng, đi qua hành lang và trở về phòng mình. Nàng bước lại gần cái nôi và nhìn con, đứa con đẹp đẽ ngây thơ với đôi mắt trong sáng, thông minh vẫn còn thức và mở thao láo. Nhưng gần bên cái nôi, nàng thấy một đen ngòm, hình dáng mờ mờ nhân ảnh không thấy rõ ràng, dường như bao phủ dưới một bức màn đen. Nó lại càng có vẻ rùng rợn đáng sợ hơn vì nó không phải là một vật có sắc tướng hình hài cụ thể mà dường như một cái bóng ma! Lúc ấy, những vách tường của gian phòng dường như mở rộng ra như một cảnh trên sân khấu... Nàng thấy hiện ra trong cơn linh ảnh một nhà ngục tối tăm u ám, rồi một đám đông nghẹt những người chen chúc nhau trên các đường phố, nét mặt tái nhợt, và co quắp trong cơn thù hận, căm hờn, tràn đầy sát khí, coi như một đám quỷ sống hiện hình, một chốn pháp trường, một cái máy chém, một đống thây người vấy máu chồng chất cao như núi, trong đó có cả chính nàng, và con nàng,... tất cả những hình ảnh đó nối tiếp nhau diễn ra như một cuốn phim. Thình lình nàng thấy trong đám đông có Zanoni, chàng có vẻ như nhìn thấy nàng và vội vã chạy về phía nàng. Nàng không chịu nổi nữa, bèn hét lên một tiếng thất thanh và chợt tỉnh. Bên cạnh nàng vẫn là cái nôi và đứa con nàng đã nằm ngủ yên. Tất cả những gì xuất hiện trong cơn linh thị vừa rồi đã biến mất, kể cả cái bóng Ma rùng rợn đen ngòm! Nàng bất giác thốt lên: - Con hỡi! Con của mẹ! Dầu sao mẹ cũng phải cứu con! Thư Của Kiều Dung Gửi Zanoni "Sự việc đã diễn biến cách nào mà, giữa đôi ta, chính em lại là người nói chuyện ra đi trước nhất. Chính em, mà chắc anh sẽ cho là không chung thủy, em xin gửi lời vĩnh biệt anh từ đây! Khi mà anh đọc những giòng chữ nầy, thì đối với anh, em đã là người của dĩ vãng. Hỡi anh yêu dấu, hỡi người chồng yêu quý của em! Nếu anh đã yêu em, và có thể còn thương hại em, thì xin anh đừng tìm kiếm em làm gì. Nếu những phép thuật của anh có thể giúp anh tìm được em, xin anh hãy nương tay, tha cho em, và tha cho con của chúng ta! Hỡi Zanoni, em muốn nuôi dưỡng nó để cho nó có thể thương anh và gọi anh bằng cha. Đôi môi tươi trẻ của nó sẽ cầu nguyện cho anh! Hãy tha cho con em, vì trẻ con là á thánh trên cõi trần gian nầy, và sự thỉnh nguyện của chúng có thể cảm thông tới trời. Em có nên nói cho anh biết tại sao em ra đi chăng? Không. Anh vốn có đủ minh triết sáng suốt, anh có thể đoán biết những gì mà bàn tay em run rẩy không viết được nên lời. Và mặc dầu em rùng mình e ngại trước quyền năng của anh, em vẫn còn được an tâm mà nghĩ rằng với quyền năng đó anh có thể thấu hiểu cõi lòng em! Anh biết rằng em viết cho anh trong tư cách của một người mẹ hết lòng vì con, chứ không phải với tư cách một người vợ... Có lẽ, hỡi Zanoni, khoa pháp môn của anh có bị ô nhiễm vì tội lỗi? Tội lỗi gây nên sự hối hận, và nếu chỉ có em với anh, thì hỡi ôi! Thật là êm đẹp xiết bao nếu em có thể là nguồn an ủi của anh. Nhưng còn con, đứa con của chúng ta! Linh hồn trẻ đang núp bóng sau lưng em! Hỡi thuật sĩ, em xin mạn phép giành lấy nó trong tay anh! Em xin lỗi anh nếu những lời nầy có vẻ bất công đối với anh. Anh hãy xem, em xin quỳ gối để viết tiếp đoạn còn lại! Tại sao em không bị sợ hãi sớm hơn về khoa pháp môn bí mật của anh? Tại sao cuộc đời kì dị của anh không làm em sợ sệt mà còn thích thú? Bởi vì, dầu cho anh là nhà phù thủy hay Bàn Môn tả đạo, mối nguy cơ cũng chỉ có ảnh hưởng đến một mình em thôi. Nhưng bây giờ, thì còn có một mối nguy cơ khác. Anh hãy xem tại sao nó lại nhìn em như vậy? Tại sao đôi mắt nó cứ luôn luôn mở thao láo, luôn luôn nghiêm nghị và đầy vẻ trách móc? Những phù phép trấn ếm của anh đã bao phủ chung quanh nó rồi chăng? Hỡi người thuật sĩ tàn ác, phải chăng anh đã lôi cuốn cho nó tham dự vào những điều rùng rợn của phép thuật hắc ám của anh? Thôi, anh đừng làm cho em phát điên lên đây! Xin anh hãy chấm dứt những phù phép đó ngay đi cho! Anh hãy nghe kia tiếng mái chèo ở ngoài sông... Đó là những mái chèo sẽ đưa em đi xa khỏi nhà anh! Em nhìn chung quanh, và dường như em còn nhìn thấy hình ảnh của anh ở khắp nơi trong nhà nầy. Bao nhiêu kỷ niệm êm đềm của cuộc sống hạnh phúc giữa đôi ta hãy còn đây. Nhưng em chỉ nhớ nhất là trong những giờ phút đau đớn khi lâm bồn, giọng nói dịu dàng ưu ái của anh trấn tĩnh tâm hồn em. Khi đó, xuyên qua bóng tối em nghe anh thì thầm lần đầu tiên bên tai em: 'Hỡi Kiều Dung, em đã là mẹ!...' Là mẹ, phải đấy, em đã là mẹ một đứa con! À! Thuyền đã cập bến kia rồi, em đã quyết định... Xin vĩnh biệt, chào anh!" Thế là Kiều Dung, người mà Zanoni đã yêu với một mối tình sâu xa nồng thắm, vì nàng mà Zanoni đã chịu hy sinh bao nhiêu quyền năng và bản lĩnh, đã từ bỏ chàng. Nàng từ bỏ chàng một cách đột ngột, tàn nhẫn, do bởi một sự mê tín dị đoan mù quáng và lạc lõng, hoặc do bởi sự thúc đẩy của bổn phận làm mẹ. Sự từ bỏ hoàn toàn bất ngờ nầy chỉ là sự thực hiện cái định mệnh nó chờ đợi những người nào tìm cách nâng cao thần trí của mình vượt lên khỏi mức độ trần gian, nhưng đồng thời lại vẫn còn bị trói buộc với thế gian bởi liên hệ tình cảm. Sự thất học, dốt nát, vẫn sẽ luôn luôn thối lui trước sự hiểu biết và kiến thức sâu rộng! Nhưng chưa hề có tình yêu nào được biểu lộ với một tấm lòng vô kỷ vị tha, và một tinh thần hy sinh cao quý, thuần khiết hơn là ở người đàn bà nầy. Vì nàng đã nói rất đúng: không phải là một người vợ phản bội, mà chính là người mẹ vì bổn phận mình mà phải tự tách rời ra khỏi tất cả những gì là hạnh phúc của nàng ở thế gian. Tình mẫu tử thiêng liêng đã làm cho nàng có cái quyết định đó, nàng bèn ôm chặt lấy đứa con vào lòng và cảm thấy một niềm an ủi và an phận. Nhưng đồng thời nàng lại cũng bị dày vò bởi những nỗi hoài nghi và hối hận cay đắng về thái độ của mình. Đó là lúc ở trạm nghỉ dọc đường trên đường đi Livourne, nàng nghe một người đàn bà cùng đi trên một chuyến tàu, cầu nguyện Thiêng Liêng phù hộ cho được gặp lại chồng bà và cho bà có đủ sức mạnh tinh thần để chia sẻ hoạn nạn với chồng bà trong cơn nguy hiểm. Thật là một sự trái ngược kinh khủng với sự bỏ phế gia đình của nàng! Kiều Dung lại rơi vào trạng thái tối tăm u ám của cõi lòng mình, và kể từ lúc đó, không một tiếng nói lương tri nào có thể an ủi nàng được nữa.
êm về nhà. Nhưng mặc dầu đêm đã khuya, những ánh đèn vẫn còn lấp lánh qua lại bên trong những cửa sổ của một tòa lâu đài trên bờ con Kinh Lớn, và trong tòa lâu đài ấy Kiều Dung đang quằn quại rên siết vì đau đớn trong giờ lâm bồn. Zanoni ngồi bên giường, nét mặt lo âu, nói với vị y sĩ: - Nếu ông cứu nàng khỏi cơn nguy hiểm, tôi sẽ đền ơn trọng hậu và làm cho ông trở nên người giàu có nhất tỉnh Venise nầy. Viên y sĩ đáp: - Thưa tiên sinh, vàng bạc không thể đẩy lui được Thần Chết, và thay đổi được ý Trời. Nếu trong một giờ nữa, mà không có một sự thay đổi mầu nhiệm nào, thì Tiên sinh hãy giữ vững tinh thần. Ôi! Zanoni! Con người kỳ bí và bản lĩnh cao cường, con người đã từng vượt qua tất cả mọi đam mê của cuộc đời thế tục mà không hề nao núng, nay đã phải bó tay đành chịu bất lực ư? Tâm hồn cứng rắn của ông đã bắt đầu lung lay trước những cơn giông tố sợ sệt chăng? Sau cùng ông đã phải chịu khuất phục trước uy lực của Thần Chết chăng? Zanoni toàn thân run rẩy chạy đi chỗ khác để khỏi phải nhìn thấy mặt viên y sĩ, chính gương mặt nầy cũng đã tái ngắt. Chàng đi ngang qua những gian phòng rộng lớn và những hàng lang dài, và đến một phòng riêng, nơi đó không hề có ai bước chân đến ngoài ra một mình chàng. Chàng kêu gọi đến Thiên Thần Adonai, nhưng không thấy một sự đáp ứng. Tại sao Thiên Thần Adonai không đến với chàng? Tại sao Adonai lại ngoảnh mặt làm ngơ trước những lời cầu nguyện khẩn thiết của chàng? Lần nầy thì quả thật là Thiên Thần không đến nữa rồi! Thế là, hỡi Siêu Nhân, những câu chân ngôn, thần chú của ông không còn linh nghiệm nữa chăng? Ông không còn quyền lực gì đối với các nhân vật trong cõi vô hình nữa chăng? Zanoni bước chân lảo đảo, sắc mặt tái nhợt và thân hình run rẩy vì bất lực. Chàng không còn cái phong độ hùng dũng oai nghi của thuở nào, khi mà những tinh linh và tiểu thiên thần trong không gian mau mắn ứng đáp lại tiếng gọi của chàng! Chàng biết rằng những vị ấy không bao giờ ứng đáp lời kêu gọi của những người bị dày vò trong cơn bối rối sợ sệt. Phải là một linh hồn tích cực, tự tín, mạnh mẽ, chứ không phải là Kim Đơn thần dược hay những thần chú chân ngôn mà có thể kêu gọi và sai khiến những vị thần tiên trong cõi vô hình. Và nay thì... tình yêu và sự sợ chết đã làm cho linh hồn chàng mất cả những quyền năng vẫn có từ trước. Sau cùng, ngọn đèn lung lay... như sắp tắt, âm phong thổi đến lạnh thấu xương như bốc lên từ dưới nhà mồ!... Một hình ảnh ma quái vừa xuất hiện ở cách đó một quãng, bao phủ trong một vầng sương mù tối tăm. Dưới một tấm màn đen che mặt, quái vật khủng khiếp rùng rợn ấy phóng cho chàng một cái nhìn soi mói: - A! Hỡi người thuật sĩ xứ Chaldée, người đã đạt tới cõi trường sinh bất tử, rốt cuộc rồi cũng lại sợ chết nữa chăng? Khoa Huyền Môn của ông phải chăng chỉ là cái vòng luẩn quẩn nó đưa ông trở về khởi điểm là nguồn gốc vô minh? Nhiều thế hệ đã trôi qua kể từ khi chúng ta gặp nhau lần cuối. Và nay, ông hãy nhìn tôi đây, chúng ta lại gặp nhau! - Phải, nhưng ta nhìn mi mà không sợ sệt! Tuy rằng có rất nhiều kẻ táo bạo đã từng chết vì khủng khiếp dưới cái nhìn của mi, tuy rằng mi có thể ám ảnh những nạn nhân mà mi đã làm cho mất trí và trở thành điên rồ, hay dọa nạt những kẻ sa đọa trong tội ác và đang đền tội trong ngục tối. Mặc dầu mi có thể quái ác đến mức độ đó, nhưng ta thách thức mi làm gì được ta! Mi không phải là kẻ chiến thắng, mà phải là kẻ nô lệ của ta! - Là kẻ nô lệ, tôi sẽ phụng sự ông! Vậy ông hãy ra lệnh và sai khiến tôi, hỡi người thuật sĩ đẹp trai của xức Chaldée! Ông hãy nghe kia tiếng rên siết của người đẹp mà ông yêu quý! Thần Chết đang lẩn khuất trong tòa nhà nầy. Thiên Thần Adonai không ứng đáp lời kêu gọi của ông. Những vị thần tiên chỉ đến với loài người, khi nào không có một sự đam mê của tình dục hay thể xác làm che khuất ánh sáng tâm linh của y mà thôi. Những còn [tôi], tôi có thể giúp ông.Ông hãy nghe kia! Zanoni lắng tai nghe rõ trong nội tâm, có giọng nói của Kiều Dung gọi chàng trong cơn mê sảng, dẫu rằng lúc đó chàng đang ở cách phòng nàng một quãng rất xa. Chàng thốt lên trong cơn tuyệt vọng: - Hỡi Kiều Dung! Anh không thể cứu em! Tình yêu đối với em đã làm cho anh mất cả quyền năng rồi! - Không! Ông không mất quyền năng đâu. Tôi có thể cho ông phương tiện để cứu nàng. Tôi làm cho ông có thể chữa khỏi nàng được. - Cho cả hai mẹ con? Cả mẹ lẫn con đều sẽ được an toàn? - Cả hai mẹ con! Zanoni run bắn cả thân mình, một cơn xung đột mãnh liệt của nội tâm đang dày vò chàng như một đứa trẻ: tình nhân loại và ý niệm về thời gian gấp rút đã thắng đoạt sự chống cự của tinh thần.- Được rồi! Mi đã thắng! Mi hãy cứu lấy cả hai mẹ con cho được an toàn. Trong gian phòng u tối, Kiều Dung nằm liệt trên giường, quằn quại trong cơn đau bụng dữ dội khổ sở nhất. Những tiếng kêu rên siết của nàng mỗi lúc một yếu dần, tuy thế giữa cơn mê sảng nàng vẫn gọi tên Zanoni. Viên y sĩ nhìn đồng hồ và nói: - Những tiếng kêu rên siết đã yếu dần. Độ mười phút nữa thôi, là xong! Thế nhưng viên y sĩ đã lầm! Chính vào giờ phút nầy, người hấp hối vẫn còn hy vọng. Hơi thở của nàng đã lắng dịu lại, những tiếng rên siết cũng đã dứt. Một giấc mơ êm đềm đến với Kiều Dung. Ấy là một giấc mơ hay sự thật? Nàng cảm thấy dường như Zanoni ở bên cạnh, nàng ngả đầu dựa trên ngực chàng, cái nhìn của chàng dường như xua đuổi nhưng cơn đau đớn đang dày vò thể xác nàng, bàn tay chàng dường như xoa dịu cơn sốt trên trán nóng bỏng của nàng, những giọng nói thì thầm của chàng là một thứ âm nhạc xua đuổi những con ma bịnh tật đi mất. Còn đâu nữa cái quả núi nó đè nặng trên hai màn tang của nàng? Nó đã tan ra như mây khói. Trong cái lạnh của một đêm đông, nàng nhìn thấy mặt trời chiếu sáng trên nền trời rạng rỡ từng bừng. Cảnh vật thiên nhiên, cây cỏ hoa lá, suối rừng, non, nước diễn ra trước mắt nàng dường như thầm nhủ: " Đối với nàng, chúng tôi chưa mất đâu, mà vẫn còn đây!" - Hỡi người y sĩ, hãy nhìn lại đồng hồ! Mười phút đã trôi qua và rơi vào dĩ vãng. Linh hồn người mẹ lâm bồn mà ông đã tưởng rằng đang lâm nguy vẫn còn tồn tại với thời gian. Nàng ngủ mê, cơn sốt đã giảm bớt, những cơn đau đớn rên rỉ đã dứt, một màu hồng tươi tắn ửng trên đôi gò má, cơn đau khủng khiếp đã qua. Hỡi người chồng đau khổ! Vợ ông còn sống! Hỡi người tình khắc khoải lo âu! Vũ trụ của ông không phải là một bãi sa mạc khô khan! Cái đồng hồ, ví như quả tim của thời gian, vẫn tiếp tục thoi thóp nhảy một cách nhẹ nhàng... Một lúc... rồi một lúc nữa...Oa oa! Thật là vui mừng nhé! Hỡi người cha sung sướng! Hãy ôm lấy đứa con của ông!... Người ta trao đứa hài nhi cho cha nó. Zanoni lẳng lặng ôm lấy đứa con mà tuôn tràn giọt lệ, những giọt lệ thật là của người thế gian! Và đứa hài nhi mỉm cười giữa những hàng nước mắt nóng bỏng rơi xuống mặt nó. Ôi! Với những giọt lệ hạnh phúc nào người ta đón tiếp một kẻ lạ mặt bước vào thế giới của mình! Và cũng với những giọt lệ đau khổ nào người ta nhìn kẻ lạ mặt ấy từ bỏ cõi đời nầy để trở về cõi giới siêu linh! Niềm vui ấy vị tha vô kỷ, nhưng nỗi đau khổ kia cũng thật là ích kỷ thay! Xuyên qua gian phòng im lặng, một tiếng gọi yếu ớt và dịu dàng của Kiều Dung vọng đến tai Zanoni. Chàng đáp: " Có anh đây, anh đang ở bên cạnh em đây!" Kiều Dung mỉm cười và siết chặt bàn tay chàng trong bàn tay mình. Nàng không đòi hỏi gì hơn nữa, nàng cảm thấy sung sướng! Kiều Dung bình phục rất mau chóng đến nỗi làm cho vị y sĩ phải ngạc nhiên. Đứa hài nhi cũng mau lớn dường như nó đã mến cõi thế gian nầy mà nó vừa mới được quen biết. Kể từ khi đó, Zanoni dường như sống trong mầm sống của đứa trẻ, và trong cái mầm sống nầy linh hồn của cha mẹ nó kết hợp với nhau dường như bởi một sợi dây liên lạc mới. Đứa trẻ dường như đã nhận ra cha mẹ nó. Nó đưa hai tay ra khi Zanoni cúi xuống cái nôi của nó nằm. Zanoni ít khi rời khỏi cái nôi ấy, chàng nhìn nó bằng cặp mắt yên lặng và thích thú, linh hồn chàng dường như nuôi dưỡng linh hồn của đứa bé. Ban đêm, trong bóng tối, chàng vẫn ngồi bên cạnh nôi, và Kiều Dung, trong lúc mơ màng nửa tỉnh nửa mê, thường nghe nàng nói chuyện thì thầm với đứa con bằng một thứ ngoại ngữ lạ lùng khó hiểu. Điều nầy gợi lại trong trí nàng những mê tín dị đoan mơ hồ xa xưa của thời niên thiếu, làm cho nàng đâm ra sợ hãi! Chỉ vì muốn bảo vệ con mình một người mẹ sợ bất cứ ai, thậm chí đến các thần linh! Nhưng Zanoni, với những mục đích cao cả thiêng liêng trong tình yêu, quên hết tất cả, thậm chí đến sự đọa lạc của chính mình, và tất cả những gì chàng đã bị mất đi vì mối tình nó đã làm cho chàng mù quáng! Nhưng bóng Ma Giữ Cửa gớm ghiếc rùng rợn, tuy chàng không kêu gọi và không nhìn thấy nó, vẫn thường lởn vởn đến quanh mình chàng và thường ngồi lại gần bên cái nôi của đứa bé với cặp mắt đầy thù hận. Zanoni Gửi Kiều Mâu"Hỡi đạo huynh! Số phận của tôi nay đã trở lại giống như của mọi người, với tất cả những vui buồn sướng khổ của họ. Càng ngày tôi càng kết chặt sợi dây trói buộc tôi với cái số phận ấy. Vì phải sống trong cuộc đời của người khác, tôi đã mất trên phân nửa những quyền năng của tôi. Vì tôi không thể nâng cao cuộc đời họ lên bằng trình độ của tôi, nên họ kéo tôi xuống mức độ thế gian vật chất bằng những sợi dây trói buộc kiên cố của tình thương. Bị ngăn cách với cõi giới Thiên Thần mà chỉ có những giác quan tinh tế nhất mới có thể tiếp xúc, tôi cảm thấy mình bị mắc kẹt trong màng lưới của Kẻ Giữ Cửa đáng sợ và ghê tởm. Đạo huynh có tin chăng khi tôi cho đạo huynh biết rằng tôi đã nhận sự giúp đỡ của nó, và lẽ tất nhiên tôi cũng chịu nhận lãnh mọi hậu quả của việc ấy. Nhiều thế kỷ sẽ trôi qua trước khi những Thiên Thần lại chịu tuân lịnh sai khiến của người chịu thọ ơn của ma quỷ. Đạo huynh còn có một tầm nhỡn quang sáng suốt, xin đạo huynh hãy nhìn vào những vực thẳm của tương lai từ nay sẽ khép chặt đối với nhỡn quang của tôi, để khuyến cáo và cảnh giác tôi! Tôi biết rằng những sự trợ giúp của loài ma quỷ thường là chẳng lành và tráo trở đối với người cầu xin sự trợ giúp đó. Tôi đã nhận lãnh của Ma Vương cái bí quyết cứu tử cho vợ con tôi. Tôi có thể nào còn hy vọng có khả đủ quyền năng để đối phó với Ma Vương chăng nếu nó tìm cách ám hại vợ con tôi? Hỡi Kiềm Mâu, đạo huynh hãy trả lời cho tôi biết: vì, trong bóng tối dày đặc, tôi chỉ nhìn thấy có đôi mắt trong lành của đứa con tôi, tôi chỉ nghe có tiếng đập chậm chạp của trái tim tôi. Hãy trả lời tôi, hỡi đạo huynh, là người mà sự minh triết không hề biết có tình yêu! Kiều Mâu Gửi Zanoni "Hỡi người bạn sa đọa! Tôi nhìn thấy tương lai bạn, gồm toàn là Tai Họa, Chết Chóc và Định Mệnh! Làm sao bạn có thể từ bỏ Thiên Thần Adonai để theo Ma Vương với đôi mắt khủng khiếp của nó? Làm sao bạn có thể trở thành nạn nhân của Kẻ Giữ Cửa rùng rợn, mà xưa kia khi còn là một đạo đồ, bạn đã từng thắng đoạt và nhiếp phục nó bằng cái nhỡn quang mạnh mẽ của mình? Bạn há không thấy rằng quyền năng của bạn đối với Ma Vương đã không còn sao? Ma Vương sẽ làm cho bạn sợ sệt, sẽ chế ngự bạn và phản bội bạn! Bạn đừng để mất một phút nào, bạn hãy đến với tôi. Nếu giữa chúng ta còn có một sự giao cảm nào, chính do mắt tôi mà bạn sẽ thấy và có lẽ bạn sẽ có thể tránh những hiểm nguy đang vây phủ chung quanh bạn và các người thân yêu. Hãy đến với tôi, hãy cởi bỏ những dây liên lạc nó trói buộc bạn với cuộc đời thế tục, và nó chỉ làm che ám tầm nhỡn quang của bạn. Hãy rủ sạch những điều sợ hãi, những hy vọng, những mong ước và đam mê của bạn. Hãy đến với tôi, để cho tinh thần bạn thêm vững mạnh, vì chỉ có tinh thần là có thể ngự trị và chiếu sáng ngời cõi giới tâm linh cao cả!" Đây là lần thứ nhất mà Zanoni và Kiều Dung cách biệt nhau kể từ khi họ bắt đầu cuộc sống chung phối hợp. Zanoni đi La Mã vì những công việc quan trọng. Chàng nói rằng chàng chỉ đi có vài ngày, và sự ra đi cũng đột ngột đến nỗi nó không có thời gian để gây nên một phản ứng nào, dù là ngạc nhiên hay u sầu buồn thảm. Nhưng Kiều Dung đã có một đứa con để cho nàng thương yêu săn sóc. Vai trò làm mẹ làm cho người đàn bà giữ gìn sự tươi trẻ được luôn luôn đổi mới. Zanoni đã ra đi! Tiếng mái chèo đập nước đã nhỏ dần và tắt hẳn. Chiếc du thuyền nhẹ chỉ còn là một chấm đen nhỏ, đã biến mất dạng trên con Kinh Lớn. Đứa con đã ngủ yên trong nôi. Hỡi người mẹ hãy còn trẻ! Một trang đẹp nhất của quyển sách đời nàng đã lật qua, một bàn tay vô hình đã sắp sửa lật một trang mới. Gần cầu Rialto, hai người dân thành Venise đang đứng nói chuyện. Họ là những người nhiệt liệt hoan nghinh chế độ Cộng Hòa dân chủ, và coi cuộc Cách Mạng Pháp như một luồng gió mới sẽ làm sụp đổi chánh phủ thối nát đang hấp hối của họ và đem đến cho địa phận Venise một thể chế mới mẻ công bình hơn. Một trong hai người nói: - Ừ! Nầy anh Tô Cầu, người giao dịch thư tín với tôi ở Ba Lê có hứa với tôi là sẽ vượt qua mọi chướn ngại và đương đầu với mọi hiểm nguy. Y sẽ quyết định với chúng ta về ngày giờ khởi nghĩa, khi mà các đoàn quân viễn chinh Pháp đến khá gần để có thể nghe tiếng súng đại bác của chúng ta. Một ngày trong tuần nầy, vào giờ nầy, y sẽ gặp tôi tại đây, nhưng hôm nay mới là ngày thứ tư. Y vừa nói chưa dứt lời, thì một người khoác áo tơi vừa từ một con đường nhỏ ở bên tay trái bước tới, dừng chân lại trước mặt hai người, chăm chú nhìn họ một lúc rồi nói nhỏ: - Chào các đồng chí! - Với tình huynh đệ, - người vừa nói lúc nãy đáp lại. Người kia hỏi: - Phải chăng ông là đồng chí Đặng Lưu, mà Ủy Ban Cách Mạng đã giao cho tôi có bổn phận tiếp xúc bằng thơ tín? Còn đây là...? - Đồng chí Tô Cầu, mà tôi thường có dịp nhắc đến trong các thư tín của tôi. - Chào đồng chí công dân! Tôi có nhiều việc cần thông báo cho cả hai anh. Tôi sẽ gặp lại anh Đặng Lưu chiều nay, vì bây giờ nói chuyện ở ngoài đường không tiện. - Và tôi cũng không dám hẹn gặp tại nhà tôi, chế độ chuyên chế làm cho những vách tường nhà chúng ta cũng có lỗ tai. Nhưng chỗ hẹn ghi ở đây rất chắc chắn! Đặng Lưu vừa nói vừa dúi vào tay người kia một tờ giấy nhỏ. - Vậy là chiều nay, đúng chín giờ! Bây giờ tôi còn có việc khác. - Người lạ mặt ngừng nói, đổi sắc mặt, và nói tiếp với một giọng băn khoăn: - Bức thư cuối cùng của anh có nói tới một người ngoại quốc giàu có và bí mật... tên là Zanoni! Y còn ở Venise không? - Tôi nghe nói y đã đi hồi sáng nay, nhưng vợ y vẫn còn ở đây. - Vợ y? À! Tốt lắm! - Vậy anh cũng biết y? Anh có tin rằng y sẽ nhập bọn với chúng ta chăng? Tài sản của y sẽ... Người kia nói chận ngang: - Nhà y ở đâu? Xin cho tôi biết địa chỉ, mau!... - Y ở tại biệt thự Bông Cơ, trên bờ con Kinh Lớn. - Cám ơn anh, nhớ chín giờ tối nay. Người khách lạ biến mất dạng vào con đường nhỏ, và khi y về đến nhà trọ ở Venise, một người đàn bà đợi sẵn trước cửa chận y lại và nói bằng tiếng Pháp: - Thưa ông, tôi đợi ông nãy giờ, chờ lúc ông về. Ông có biết chăng, tôi sẽ bất chấp hiểm nguy, dám đương đầu với tất cả mọi sự có thể xảy đến, để đi cùng với ông trở về đất Pháp, để cùng chia sẻ số phận dầu sống dầu chết với chồng tôi. - Hỡi nữ công dân! Tôi có hứa với chồng cô rằng nếu cô quyết định như thế, tôi sẽ liều mạng để giúp cô. Nhưng cô hãy nghĩ kỹ, chồng cô có chân trong một đảng phái mà Chủ Tịch Robert đã dòm ngó và nghi kỵ: y không thể trốn tránh đi đâu được. Toàn thể nước Pháp đã trở nên một nhà tù khổng lồ để giam giữ những kẻ tình nghi. Khi về xứ, cô chỉ tự gây nên sự nguy hiểm cho cô thôi. Nói thật, hỡi nữ công dân, cái số phận mà cô muốn chia sẻ với chồng cô, có thể là máy chém. Như cô đã biết, vì tôi đã chuyển giao cho cô bức thư của chồng cô, tôi chỉ nói những điều đó như chồng cô đã nhắn với cô. Người đàn bà kia đáp với một nụ cười trên gương mặt nhợt nhạt: - Thưa ông, tôi muốn đi cùng với ông về xứ. Người khách lạ nói bằng một giọng vừa ngạc nhiên vừa trách móc: - Sao lạ vậy? Cô đã bỏ chồng đi ra xứ ngoài trong những ngày Cách Mạng thành công rực rỡ, và nay cô lại muốn trở về với chồng giữa lúc thời cuộc đang trải qua cơn sấm sét bão bùng? - Bởi vì lúc Cách Mạng thành công, cha tôi đang lâm nguy và chỉ an toàn tánh mạng bằng cách bỏ chạy ra xứ ngoài. Cha tôi đã già và không có tài sản, và chỉ trông cậy vào một mình tôi. Lúc đó, chồng tôi không bị một nguy cơ hiểm họa nào, còn cha tôi thì rõ ràng là có. Nay cha tôi đã chết, và bây giờ thì đến lượt chồng tôi bị lâm nguy! Tôi đã làm xong bổn phận đối với cha tôi, bây giờ thì tôi phải lo tròn bổn phận làm vợ. - Được rồi, hỡi nữ công dân! Trong ba ngày tôi sẽ lên đường. Trong khi chờ đợi, cô được trọn quyền tự do thay đổi ý kiến. - Không khi nào! Một nụ cười bí hiểm hiện trên môi người khách lạ. Y thốt lên như nói riêng với mình: - Cái máy chém thật rùng rợn, nhưng nó cũng đã tạo nên bao tấm gương trung liệt! Thật không phải là vô cớ mà người ta đã gọi nó là "Thánh Mẫu!" Người ấy vừa đi vừa lầm bầm nói một mình, gọi một chiếc du thuyền cập bến và trong giây phút đã biến mất dạng trên giòng nước của con Kinh Lớn. Linh Đông Đến Venise Kiều Dung ngồi một mình gần bên cửa sổ nhìn ra ngoài con Kinh Lớn. Những chiếc du thuyền lướt nhẹ trên dòng nước ngang trước mặt tòa lâu đài. Bỗng có một chiếc ngừng lại và từ từ cập vào bờ. Một người khách từ trong thuyền bước ra, đi lên những bậc than tam cấp và bước vào tòa nhà lầu. Một gia nhân bước vào phòng Kiều Dung và đưa cho nàng một tấm danh thiếp của Linh Đông. Kiều Dung rất mừng mà gặp lại người bạn cũ nầy để có thể nói chuyện với y về hạnh phúc của nàng, về Zanoni, và cho y xem đứa con kháu khỉnh của mình! Linh Đông bước vào. Nàng giật mình kinh ngạc mà nhìn thấy hình dáng cố nhân hoàn toàn đổi khác, với cái trán sa sầm, nét mặt cương quyết, nhưng có những vết nhăn do sự nghĩ ngợi lo âu, khác hẳn với người nghệ sĩ duyên dáng và vô tư đã có lúc yêu nàng khi xưa. Nàng nói: - Anh đây à, Linh Đông? Anh thay đổi nhiều quá! Linh Đông ngồi xuống bên cạnh nàng và nói: - Thay đổi nhiều! Và tôi phải cám ơn ai đây, nếu không phải những tay phù thủy, những loài quỷ sống đã can thiệp vào cuộc đời cô cũng như cuộc đời tôi? Kiều Dung, hãy nghe tôi nói đây! Cách đây vài tuần, tôi nghe tin cô đang ở Venise. Tôi bèn mạo hiểm vượt qua bao nhiêu nỗi chướng ngại hiểm nguy đi đến đây, để giải bày tâm sự nỗi niềm của tôi, và cũng để cứu cô. Cô nói tôi thay đổi ư! Đó là chỉ nói về hình dạng bên ngoài! Nó không thể so sánh với sự tàn phá bên trong nội tâm! Cô hãy nghe những lời khuyên của tôi trong khi còn kịp thời giờ! Giọng nói vang những âm hưởng rùng rợn thâm trầm của Linh Đông còn làm cho Kiều Dung sợ hãi hơn là những lời nói của y. Với gương mặt ngơ ngác, tiều tụy và tái nhợt, y có vẻ giống như một người vừa chui lên từ dưới mồ hoang để làm cho nàng kinh sợ. Sau cùng, nàng nói như nghẹn ngào trong cổ họng: - Sao! Anh nói chuyện gì vậy? Anh hãy... - Cô hãy nghe đây! - Linh Đông vừa nói vừa đặt nhẹ bàn tay lên vài nàng, và nàng cảm thấy nó giá lạnh như bàn tay của một xác chết - Cô có bao giờ nghe nói về những người kết liên với ma quỷ để có được những sự hiểu biết phi phàm? Những chuyện đó không phải là huyền thoại. Quả thật có những người như vậy. Họ chỉ vui thích nhất khi nào họ lôi cuốn được những người khác cùng nhập bọn với họ. Nếu những người nầy thất bại trong cuộc thử thách, ma quỷ sẽ ám ảnh họ ngay trong cuộc sống hiện tại, cũng như chúng đã ám ảnh tôi. Còn nếu họ thành công, thì thật là một tai họa vì một số phận còn rùng rợn khủng khiếp hơn đang chờ đó họ. Họ phải trải qua một kiếp sống mà không một phù phép nào có thể trừ tà trục quỷ, hay xoa dịu sự cực hình. Tôi đến đây từ một nơi mà máu tuôn như suối chảy, mà sự chết luôn luôn rình rập một bên người lành cũng như kẻ dữ, mà uy quyền độc nhất vô nhị là cái máy chém. Nhưng tất cả những nguy cơ và hiểm họa đó đều không đáng kể so với sự khủng khiếp của gian phòng nầy, là nơi ngự trị của Ma Vương!... Kế đó, với một sự chính xác lạnh lùng, đầy đủ chi tiết và có mạch lạc đầu đuôi, Linh Đông thuật lại câu chuyện nhập môn của mình. Y diễn tả hình dáng con [Ma Giữ Cửa] với đôi mắt nhìn rùng rợn làm cho người nghe phải nổi ốc rợn người và lạnh xương sống! Khi người ta đã nhìn thấy nó một lần, người ta không thể xua đuổi nó được nữa. Nó xuất hiện bất cứ lúc nào, gợi cho nạn nhân những ý nghĩ đen tối và sự cám dỗ lạ lùng! Nó chỉ biến mất trong những hoàn cảnh huyên náo ồn ào và kích động thần kinh. Trái lại, trong sự vắng vẻ cô đơn, sự yên lặng tâm hồn, trong sự cố gắng của linh hồn để hướng về đạo đức tâm linh và đạt tới sự bằng an nội tâm, thì luôn luôn tà ma xuất hiện và phá phách. Kiều Dung nghe nói mà rợn người: câu chuyện dị kỳ nầy khêu gợi lại nơi nàng những ấn tượng mơ màng mà trong tình yêu nồng thắm, nàng không bao giờ xem xét tỉ mỉ. Những ấn tượng đó làm cho nàng nghĩ rằng cuộc đời của Zanoni không giống như của mọi người thế gian. Tình yêu của nàng cho đến nay vẫn luôn luôn gạt bỏ mọi sự hiềm nghi, và dập tắt mọi ý nghĩ mà nàng cho là bất hảo đối với chồng nàng. Nhưng hôm nay, câu chuyện tường thuật của Linh Đông lại có tác dụng gây cho nàng một cơn sợ sệt truyền nhiễm. Nàng bắt đầu run sợ, nhưng không phải sợ cho nàng. Đột nhiên nàng đưa tay ẵm lấy con và siết chặt nó trong lòng mình. Linh Đông kêu lên trong cơn run rẩy: - Thật là bất hạnh! Phải chăng cô đã sinh ra một nạn nhân mà cô không thể cứu giúp? Tốt hơn đừng cho nó ăn gì cả, cứ để cho nó chết đói! Trong nấm mồ, ít nhất còn có sự yên nghỉ và sự bằng an! Chính khi đó, Kiều Dung mới nhớ lại những đêm mà Zanoni thức luôn không ngủ ở bên cạnh cái nôi, và những nỗi sợ sệt của nàng khi nàng nghe chàng thốt lên những câu với âm thanh lạ lùng bí hiểm có âm điệu nhịp nhàng gần như giọng hát. Nhưng lần lần, những kỷ niệm êm đềm và tốt đẹp của dĩ vãng, cũng đã xuất hiện trở lại trong trí của nàng. Nàng nhìn con, và thấy gương mặt nó phảng phất những nét mặt của cha nó. Giọng nói dường như xuất hiện trên đôi môi hồng thắm của nó và nhắn nhủ với nàng một cách buồn rầu: - Anh nói qua miệng của con. Đáp lại tình thương của anh đối với mẹ con em, em lại há mất lòng tin nơi anh vì sự tố giác bừa bãi của một thằng điên ư? Nàng vươn mình ngồi nhổm dậy, ngẩng mặt nhìn lên, đôi mắt chiếu một ánh sáng trong lành, thánh thiện. Nàng nói với Linh Đông: - Thôi, anh hãy đi đi, hỡi nạn nhân những ảo giác của chính mình. Tôi không tin cả những giác quan của chính mình, nếu chúng tố giác người cha của đứa nhỏ nầy. Và anh biết gì về Zanoni? Kiềm Mâu và những hình ảnh ma quái của ông ta có liên hệ gì đến chồng tôi đâu mà anh muốn vơ đũa cả nắm? Linh Đông đáp với một giọng buồn thảm: - Rồi cô sẽ được biết. Chính con Ma ám ảnh tôi đã nói cho tôi biết rằng nó cũng sẽ phá luôn cả gia đình cô. Tôi không đòi hỏi cô phải trả lời ngay bây giờ. Trước khi tôi rời khỏi Venise, tôi còn trở lại gặp cô lần chót.Nói xong, y bèn kiếu từ và ra đi. Cơn Khủng Hoảng Lương Tâm Suốt ngày hôm ấy, Kiều Dung đầu óc rối bời như tơ vò. Bao nhiêu ý nghĩ dồn dập và bao nhiêu điều sợ hãi biến tan đi mất khi nàng tỉnh táo sáng suốt, để rồi trở lại quay cuồng trong trí nàng một cách tối tăm rùng rợn hơn. Nàng nhớ lại, điều nầy trước kia nàng đã nói với Linh Đông, rằng hồi thuở nhỏ nàng luôn luôn có những linh cảm lạ lùng báo trước cho nàng biết rằng nàng sẽ có một định mệnh lạ kỳ. Nàng cũng nhớ rằng khi nàng nói cho Linh Đông biết như thế, thì y cũng nhìn nhận rằng chính y cũng linh cảm tương tự như vậy, và một sự giao cảm huyền bí dường nhữ đã nối liền định mệnh của hai người. Nàng nhớ nhất là khi đem đối chiếu những ý nghĩ rời rạc của họ với nhau, thì linh cảm đó có một ý nghĩa rõ rệt hơn và gây cho họ cái ấn tượng rằng cái định mệnh lạ lùng của hai người đều có liên hệ trực tiếp với Zanoni. Và hôm nay, khi Kiều Dung đã gặp lại Linh Đông, thì những điều sợ hãi ám ảnh của thời niên thiếu lại càng thức động trở lại khi vừa được nhắc nhở đến. Những sợ hãi của Linh Đông gây cho nàng một lòng ưu ái, cảm thông mà lý trí và tình yêu của nàng cũng không sao chống lại được. Tuy vậy, khi nàng nhìn con nàng thấy nó vẫn thức, đôi mắt nó nhìn nàng và đôi mắt mấp máy như muốn nói với nàng điều gì. Nó không chịu đi ngủ. Đôi mắt nó thức lao láo, có vẻ nghiêm trang, đượm nét u buồn dường như có vẻ trách móc và tố giác, làm cho nàng cảm thấy lạnh tận trong xương tủy. Không thể nào chịu nổi sự đảo lộn tinh thần nó dày vò trong tâm hồn, nàng bèn cho mời vị linh mục mà nàng vẫn thường tiếp xúc và xưng tội ở Venise để thổ lộ tâm sự giữa những cơn khóc lóc thảm thiết và những dấu hiệu của một sự sợ hãi kinh hoàng tột độ. Vị linh mục là người ngoan đạo và sùng tín, những có kiến thức nông cạn và óc xét đoán chật hẹp. Cũng như nhữngngười Ý có văn hóa kém và dị đoan ngày nay, ông ta có cái nhìn lệch lạc, và thường coi một người có tư tưởng khác lạ như một nhà phù thủy. Bởi đó ông ta đã khép chặt mọi cánh cửa hy vọng đối với tâm hồn của Kiều Dung. Ông ta cũng đâm ra sợ hãi và thốt ra những lời nghiêm huấn vô cùng chặt chịa. Ông ta hiệp lực với Linh Đông để khuyên nàng bỏ nhà trốn đi, nếu nàng có một mảy may nghi ngờ rằng những hoạt động của chồng nàng giống như của những nhà bác học thời xưa mà Hội Thánh La Mã đã bắt đem thiêu sống trên giàn hỏa dưới tội danh là hành nghề phù thủy. Và một vài chi tiết rời rạc mơ hồ mà Kiều Dung có thể tiết lộ về vấn đề nầy, đã hiện ra trong tầm mắt của ông ta như những bằng chứng không thể chối cãi của khoa Bàn Môn tả đạo. Thật vậy, linh mục Bartolomeo đã có nghe dư luận đồn đãi về Zanoni, và bởi đó ông ta sẵn sàng chấp nhận giả thuyết nầy. Có lẽ ông ta sẽ không ngần ngại mà thiêu sống vị kỹ sư Watt trên giàn hỏa nếu ông ta nghe ông Watt nói về máy chạy bằng hơi nước! Nhưng Kiều Dung còn sợ hãi hơn nữa khi vị linh mục nói về những hiểm họa có thể xảy đến không phải cho bản thân nàng, mà cho con nàng. Ông ta nói: - Những nhà phù thủy vẫn luôn luôn tìm cách dụ dỗ và quyền rũ những linh hồn trẻ, tức linh hồn của những trẻ thơ. Kế đó, ông nêu ra một loạt dài những chuyện ngụ ngôn và huyền thoại mà ông ta bảo đảm như những chuyện có thật. Những điều nầy làm cho nàng, vốn sẵn có ít nhiều óc mê tín dị đoan của người ít học và kém văn hóa, lại càng sợ sệt hơn nữa. Và khi vị linh mục kiếu từ ra về, ông ta còn thốt lên những lời cảnh cáo và tố giác nghiêm trọng rằng nàng đã quên mất bổn phận của người mẹ hiền đối với đứa con thơ nếu nàng còn do dự không chịu từ bỏ ngôi nhà bị ô nhiễm bởi những mãnh lực hắc ám và sự tiếp xúc với ma quỷ. Đêm ấy, Kiều Dung trằn trọc thao thức đến khuya. Nàng nằm lăn lộn trên nệm giường, với bao nhiêu ý nghĩ triền miên trong trí nên không sao chợp mắt ngủ được. Lần lần nàng rơi vào trạng thái nửa tỉnh nửa mê, thì thình lình một tư tưởng vừa xuất hiện, dẹp tan cả những ý nghĩ khác! Đó là gian phòng bí mật, mà Zanoni chỉ dành riêng cho chàng, và không ai được bước vào, kể cả Kiều Dung. Từ trước đến nay sống trong cảnh hạnh phúc gia đình đầm ấm, nàng không bao giờ có ý nghĩ tò mò muốn bước vào. Nhưng giờ thì gian phòng ấy có sức lôi cuốn hấp dẫn rất mãnh liệt. Nàng nghĩ rằng bước vào trong gian phòng đó, chắc nàng sẽ có một bằng chứng hay tang vật gì giúp cho nàng tìm ra sự giải đáp cho bài toán bí hiểm, hoặc nó sẽ dẹp tan hay xác nhận những sự nghi nan của nàng bấy lâu. Ý nghĩ ấy càng tăng trưởng dần, và ngự trị trong tâm hồn nàng. Nàng dường như đã sẵn sàng vận dụng ý chí để thực hiện cái ý nghĩ đó. Thế rồi, với một ý định cương quyết, và những bước chân bình tĩnh vững chắc, nàng đi xuyên qua các hành lang, và đi thẳng đến gian phòng bí mật. Phòng không có khóa, nàng chỉ đẩy cửa bước vào. Không có một phù phép trấn ếm, hay đạo bùa linh thiêng nào ngăn cản bước chân của nàng! Hỡi người con gái của trần gian đầy cát bụi, nàng đã một mình giữa ban đêm lọt vào gian phòng bí mật nơi đó vô số những Tinh Linh của cõi không gian vô tận đã từng xuất hiện theo lời kêu gọi của người Thuật Sĩ. Nàng bước vào phòng và nhìn chung quanh nhưng không thấy dấu hiệu gì chỉ rằng chủ nhân có thể là một nhà phù thủy của phái Bàn Môn. Không có những đồ khí dụng luyện kim như lò chảo, không có những pho sách Huyền Môn đóng bìa da, những dây nịt có khắc phù hiệu bí mật, không có đầu lâu, sọ người. Ánh trăng rọi vào gian phòng trống trơn, chỉ thấy có vài nắm cỏ héo với vài lọ bình cổ bằng đồng, đặt một cách sơ sài trên một chiếc ghế dài bằng gỗ. Nhưng trong sự vắng lặng của gian phòng nầy, phải chăng vẫn còn phảng phất cái ảnh hưởng của bầu không khí linh thiêng mà chủ nhân của nó đã tạo ra do bởi sự tiếp xúc thường xuyên với các vì khuất mặt và các thần linh trong cõi vô hình? Chắc hẳn là có như vậy, vì sau một lúc, Kiều Dung nhận thấy một sự thay đổi bí mật đang diễn ra trong người nàng. Tim nàng đập mạnh hơn và máu chạy đều trong huyết quản gây cho nàng một cảm giác thoải mái dễ chịu. Nàng cảm thấy đi đứng nhẹ nhàng dường như lướt nhẹ trong không khí, và tầm mắt của nàng rộng mở thênh thang, nhìn thấu suốt mọi nơi không chướng ngại. Dường như nàng đang sống trong một bầu không khí tâm linh đặc biệt xuyên qua đó linh hồn nàng có thể thoát ra khỏi cái thể xác ngục tù bằng cát bụi và giao cảm với thần linh. Nàng bước tới chiếc "băng" gỗ, trên đó có bày những chiếc bình cổ và những nắm dược thảo đã héo, và khi nàng nhìn xuống, nàng thấy trong một bình có để một lọ nhỏ bằng thủy tinh. Nàng thò tay cầm lấy cái lọ một cách vô tâm thì thấy chất dược thủy trong lọ chiếu hào quang sáng rực. Nàng mở nút ra, chất hơi trong lọ thủy tinh thoát ra ngoài chiếu lấp lánh trong không khí như muôn nghìn mảnh hột kim cương tán nhuyễn, và tỏa khắp phòng một mùi hương thơm tho ngào ngạt. Nàng đưa lọ thủy tinh lên mũi hít một hơi, lấy ngón tay thấm chất nước thơm tho thoa lên hai màn tang. Bỗng nhiên nàng cảm thấy một nguồn sinh lực dồi dào vận chuyển trong châu thân, làm cho nàng có một sức sống mãnh liệt phi thường. Do khiếu linh thị thình lình khai mở dưới ảnh hưởng kích thích của chất Kim Đơn thần dược, nàng không còn thấy rõ ràng sự vật ở chung quanh. Thế rồi, nàng từ từ đứng dậy, rời khỏi gian phòng, đi qua hành lang và trở về phòng mình. Nàng bước lại gần cái nôi và nhìn con, đứa con đẹp đẽ ngây thơ với đôi mắt trong sáng, thông minh vẫn còn thức và mở thao láo. Nhưng gần bên cái nôi, nàng thấy một đen ngòm, hình dáng mờ mờ nhân ảnh không thấy rõ ràng, dường như bao phủ dưới một bức màn đen. Nó lại càng có vẻ rùng rợn đáng sợ hơn vì nó không phải là một vật có sắc tướng hình hài cụ thể mà dường như một cái bóng ma! Lúc ấy, những vách tường của gian phòng dường như mở rộng ra như một cảnh trên sân khấu... Nàng thấy hiện ra trong cơn linh ảnh một nhà ngục tối tăm u ám, rồi một đám đông nghẹt những người chen chúc nhau trên các đường phố, nét mặt tái nhợt, và co quắp trong cơn thù hận, căm hờn, tràn đầy sát khí, coi như một đám quỷ sống hiện hình, một chốn pháp trường, một cái máy chém, một đống thây người vấy máu chồng chất cao như núi, trong đó có cả chính nàng, và con nàng,... tất cả những hình ảnh đó nối tiếp nhau diễn ra như một cuốn phim. Thình lình nàng thấy trong đám đông có Zanoni, chàng có vẻ như nhìn thấy nàng và vội vã chạy về phía nàng. Nàng không chịu nổi nữa, bèn hét lên một tiếng thất thanh và chợt tỉnh. Bên cạnh nàng vẫn là cái nôi và đứa con nàng đã nằm ngủ yên. Tất cả những gì xuất hiện trong cơn linh thị vừa rồi đã biến mất, kể cả cái bóng Ma rùng rợn đen ngòm! Nàng bất giác thốt lên: - Con hỡi! Con của mẹ! Dầu sao mẹ cũng phải cứu con! Thư Của Kiều Dung Gửi Zanoni "Sự việc đã diễn biến cách nào mà, giữa đôi ta, chính em lại là người nói chuyện ra đi trước nhất. Chính em, mà chắc anh sẽ cho là không chung thủy, em xin gửi lời vĩnh biệt anh từ đây! Khi mà anh đọc những giòng chữ nầy, thì đối với anh, em đã là người của dĩ vãng. Hỡi anh yêu dấu, hỡi người chồng yêu quý của em! Nếu anh đã yêu em, và có thể còn thương hại em, thì xin anh đừng tìm kiếm em làm gì. Nếu những phép thuật của anh có thể giúp anh tìm được em, xin anh hãy nương tay, tha cho em, và tha cho con của chúng ta! Hỡi Zanoni, em muốn nuôi dưỡng nó để cho nó có thể thương anh và gọi anh bằng cha. Đôi môi tươi trẻ của nó sẽ cầu nguyện cho anh! Hãy tha cho con em, vì trẻ con là á thánh trên cõi trần gian nầy, và sự thỉnh nguyện của chúng có thể cảm thông tới trời. Em có nên nói cho anh biết tại sao em ra đi chăng? Không. Anh vốn có đủ minh triết sáng suốt, anh có thể đoán biết những gì mà bàn tay em run rẩy không viết được nên lời. Và mặc dầu em rùng mình e ngại trước quyền năng của anh, em vẫn còn được an tâm mà nghĩ rằng với quyền năng đó anh có thể thấu hiểu cõi lòng em! Anh biết rằng em viết cho anh trong tư cách của một người mẹ hết lòng vì con, chứ không phải với tư cách một người vợ... Có lẽ, hỡi Zanoni, khoa pháp môn của anh có bị ô nhiễm vì tội lỗi? Tội lỗi gây nên sự hối hận, và nếu chỉ có em với anh, thì hỡi ôi! Thật là êm đẹp xiết bao nếu em có thể là nguồn an ủi của anh. Nhưng còn con, đứa con của chúng ta! Linh hồn trẻ đang núp bóng sau lưng em! Hỡi thuật sĩ, em xin mạn phép giành lấy nó trong tay anh! Em xin lỗi anh nếu những lời nầy có vẻ bất công đối với anh. Anh hãy xem, em xin quỳ gối để viết tiếp đoạn còn lại! Tại sao em không bị sợ hãi sớm hơn về khoa pháp môn bí mật của anh? Tại sao cuộc đời kì dị của anh không làm em sợ sệt mà còn thích thú? Bởi vì, dầu cho anh là nhà phù thủy hay Bàn Môn tả đạo, mối nguy cơ cũng chỉ có ảnh hưởng đến một mình em thôi. Nhưng bây giờ, thì còn có một mối nguy cơ khác. Anh hãy xem tại sao nó lại nhìn em như vậy? Tại sao đôi mắt nó cứ luôn luôn mở thao láo, luôn luôn nghiêm nghị và đầy vẻ trách móc? Những phù phép trấn ếm của anh đã bao phủ chung quanh nó rồi chăng? Hỡi người thuật sĩ tàn ác, phải chăng anh đã lôi cuốn cho nó tham dự vào những điều rùng rợn của phép thuật hắc ám của anh? Thôi, anh đừng làm cho em phát điên lên đây! Xin anh hãy chấm dứt những phù phép đó ngay đi cho! Anh hãy nghe kia tiếng mái chèo ở ngoài sông... Đó là những mái chèo sẽ đưa em đi xa khỏi nhà anh! Em nhìn chung quanh, và dường như em còn nhìn thấy hình ảnh của anh ở khắp nơi trong nhà nầy. Bao nhiêu kỷ niệm êm đềm của cuộc sống hạnh phúc giữa đôi ta hãy còn đây. Nhưng em chỉ nhớ nhất là trong những giờ phút đau đớn khi lâm bồn, giọng nói dịu dàng ưu ái của anh trấn tĩnh tâm hồn em. Khi đó, xuyên qua bóng tối em nghe anh thì thầm lần đầu tiên bên tai em: 'Hỡi Kiều Dung, em đã là mẹ!...' Là mẹ, phải đấy, em đã là mẹ một đứa con! À! Thuyền đã cập bến kia rồi, em đã quyết định... Xin vĩnh biệt, chào anh!" Thế là Kiều Dung, người mà Zanoni đã yêu với một mối tình sâu xa nồng thắm, vì nàng mà Zanoni đã chịu hy sinh bao nhiêu quyền năng và bản lĩnh, đã từ bỏ chàng. Nàng từ bỏ chàng một cách đột ngột, tàn nhẫn, do bởi một sự mê tín dị đoan mù quáng và lạc lõng, hoặc do bởi sự thúc đẩy của bổn phận làm mẹ. Sự từ bỏ hoàn toàn bất ngờ nầy chỉ là sự thực hiện cái định mệnh nó chờ đợi những người nào tìm cách nâng cao thần trí của mình vượt lên khỏi mức độ trần gian, nhưng đồng thời lại vẫn còn bị trói buộc với thế gian bởi liên hệ tình cảm. Sự thất học, dốt nát, vẫn sẽ luôn luôn thối lui trước sự hiểu biết và kiến thức sâu rộng! Nhưng chưa hề có tình yêu nào được biểu lộ với một tấm lòng vô kỷ vị tha, và một tinh thần hy sinh cao quý, thuần khiết hơn là ở người đàn bà nầy. Vì nàng đã nói rất đúng: không phải là một người vợ phản bội, mà chính là người mẹ vì bổn phận mình mà phải tự tách rời ra khỏi tất cả những gì là hạnh phúc của nàng ở thế gian. Tình mẫu tử thiêng liêng đã làm cho nàng có cái quyết định đó, nàng bèn ôm chặt lấy đứa con vào lòng và cảm thấy một niềm an ủi và an phận. Nhưng đồng thời nàng lại cũng bị dày vò bởi những nỗi hoài nghi và hối hận cay đắng về thái độ của mình. Đó là lúc ở trạm nghỉ dọc đường trên đường đi Livourne, nàng nghe một người đàn bà cùng đi trên một chuyến tàu, cầu nguyện Thiêng Liêng phù hộ cho được gặp lại chồng bà và cho bà có đủ sức mạnh tinh thần để chia sẻ hoạn nạn với chồng bà trong cơn nguy hiểm. Thật là một sự trái ngược kinh khủng với sự bỏ phế gia đình của nàng! Kiều Dung lại rơi vào trạng thái tối tăm u ám của cõi lòng mình, và kể từ lúc đó, không một tiếng nói lương tri nào có thể an ủi nàng được nữa.