Các cộng đồng ngôn ngữ địa phươngThắng lợi của sách in không bao lâu đã dẫn đến thắng lợi của các ngôn ngữ địa phương, để những ngôn ngữ này trở thành những ngôn ngữ quảng bá kiến thức khắp châu Âu. Các sách văn học in bằng ngôn ngữ địa phương đã định hình việc tư duy bằng hai cách khác hẳn nhau. Chúng phổ cập nhưng đồng thời cũng địa phương hóa. Bây giờ, khi các tác phẩm khoa học không chỉ xuất hiện bằng tiếng La tinh, mà còn bằng tiếng Pháp, ý, Tây Ban Nha, Đức và Hà Lan, những cộng đồng hoàn toàn mới lập tức được gia nhập thế giới khoa học. Khoa học trở thành phổ cập hơn bao giờ hết. Nhưng khi tiếng la tinh, vốn là tiếng quốc tế của toàn thể cộng đồng trí thức châu Âu, nay bị thay thế bằng những tiếng quốc gia hay địa phương, kiến thức cũng có khuynh hướng trở thành quốc gia hay địa phương. Kiến thức được thu thập từ mọi nơi và mọi thời đại trong quá khứ nay được gói ghém vào những gói riêng chỉ được mở ra cho dân chúng của một nơi riêng biệt nào đó. Khi ngôn ngữ viết và giờ đây ngôn ngữ in trở thành phổ cập hơn, văn học có thêm những nội dung rộng rãi hơn về giải trí, tưởng tượng và mạo hiểm. Sự giải trí đã có thêm sự kính trọng.Khó mà biết được có bao nhiêu phương ngữ hay thổ ngữ ở châu Âu trước thời đại máy in. Các nhà nghiên cứu ngày nay đã xác định có khoảng ba ngàn ngôn ngữ hiện vẫn đang được nói, không kể những thổ ngữ nhỏ. Vào cuối thời trung cổ, có thể còn có nhiều hơn con số ấy. Vào thế kỷ 12, khi một sinh viên từ Normandie đến đại học Paris, anh có thể không nghe được tiếng nói của một sinh viên từ Marseillies, vì thời ấy chưa có một tiếng Pháp chuẩn. Các sinh viên học ở đại học Heidelberg hay Bologna hay Salamanca hay oxford cũng gặp những vấn đề về ngôn ngữ như thế, vì chưa có một tiếng Đức, ý, Anh hay Tây Ban Nha chuẩn.Trừ một số ngoại lệ như các ngôn ngữ Basque và uralic, các ngôn ngữ nói ở châu Âu mới đều thuộc về dòng ngôn ngữ Âu - Ấn và hình như đã xuất phát từ một ngôn ngữ được nói ở vùng Bắc Âu vào thời tiền sử, từ đó phát sinh ra bảy nhánh ngôn ngữ khác nhau. Cuối thời trung cổ, hầu hết các ngôn ngữ nói ở Tây Âu đều thuộc về một trong hai nhóm: Nhóm ngôn ngữ “Romance” được nói trong vùng thuộc biên cương của Đế quốc Rôma từ Biển Channel Anh xuống phía Nam Địa Trung Hải và từ sông Rhin, núi Alps và Biển Adriatic sang phía Tây tới Đại Tây Dương, nhóm ngôn ngữ này có nguồn gốc La Tinh và sau đã trở thành các tiếng Pháp, ý, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha. Nhóm các ngôn ngữ Germanic, từ Đại Tây Dương tới biển Baltic lên phía Đông Bắc và từ sông Rhin và núi Alps lên phía Biển Bắc và Bắc Băng Dương, nhóm ngôn ngữ này đã trở thành những tiếng Ai xơ len, Anh, Hà Lan - Flamand, Đức, Đan Mạch, Thụy Điển và Na Uy. Vào thế kỷ 12, những ngôn ngữ văn học quốc gia mới này vẫn còn phân chia thành vô số thổ ngữ địa phương khác nhau.Chúng ta có thể minh họa sự xuất hiện của những tiếng quốc ngữ chuẩn trên khắp châu lục bằng sự phát triển của tiếng Pháp. Trong vùng đất của nước Pháp ngày nay vào năm 1200 vẫn còn 5 thổ ngữ chính, được chia thành nhiều thổ ngữ nhỏ. Mỗi loại thổ ngữ này đều ăn rễ sâu trong đời sống hàng ngày, trong những sự kiện và tập tục dân gian của mỗi vùng. Trước khi có thể có một cộng đồng văn học tiếng Pháp, cần phải có một ngôn ngữ Pháp chuẩn và điều này đã xảy ra nhờ cả sự hưng thịnh lẫn sự suy tàn của đế quốc Rôma. Khi đế quốc Rôma ở thời cực thịnh, chỉ một thiểu số trí thức biết tiếng La tinh cổ điển, còn hầu hết dân chúng trên châu Âu chỉ biết đến thứ tiếng La tinh của văn nói rất thô kệch mà họ nghe từ những binh lính Rôma và những người buôn bán. Thứ tiếng nói thô kệch này kết hợp với những biến thể của ngôn ngữ địa phương và những thêm thắt từ ngôn ngữ của Celt và Frank cổ, đã trở thành một tiếng nói mà chắc chắn sự không làm vừa lòng Cicero hay Alcuin. Từ sự pha trộn của thứ tiếng La tinh này với những thêm thắt của từ vựng, trọng âm, ngữ điệu của địa phương, đã phát sinh các thổ ngữ nói khác nhau. Không có sự kiểm soát của một chính quyền đế quốc và với tình trạng giao thông nghèo nàn, dần dà với thời gian những thổ ngữ này càng trở nên khác biệt nhau hơn.Trong khi Giáo hội và những trường đại học vẫn duy trì sự thống nhất của tiếng La tinh, thì ngôn ngữ hàng ngày lại tự do đi theo những đường lối đa dạng của mình. Charlemagne đã nhận ra tình hình này khi ông truyền rằng mọi bài giảng phải được giảng bằng ngôn ngữ Romance dân dã”. Sự tan rã đế quốc của Charlemagne đã khiến cho các thổ ngữ trở thành những ngôn ngữ chính thức. Bản văn đầu tiên bằng tiếng Pháp chuẩn là bản “Lời thề Strasbourg” năm 842, khi những lời thề kết ước liên minh của các đạo quân của Charles Đầu Sói cháu của Charlemagne với những đạo quân của anh mình là Louis người Đức được thề mỗi bên bằng thổ ngữ riêng của mình - một số bằng tiếng Teutonic tiền - Đức - ngữ, một số bằng tiếng Romance tiền - Pháp - ngữ.Tại Pháp trong nhiều năm thế kỷ tiếp theo, hai thổ ngữ được nói nhiều nhất là langue d’ oil của vùng Ile de France và Paris ở miền bắc và tiếng langue d’ oc của vùng Provence ở miền nam. Những tên gọi này là do sự khác biệt của hai vùng khi dùng những từ để nói “có”. Cả hai thứ tiếng địa phương này đều sản sinh ra những nền văn học phong phú, chủ yếu là văn học truyền miệng. Thổ ngữ miền bắc và đặc biệt thổ ngữ Paris có tên là Francien, đã trội vượt, nghĩa là ngôn ngữ của Paris đã trở thành ngôn ngữ của nước Pháp. Với sắc lệnh Edit de Villers - Contterêts (1539), vua Francois I (1494-1547) đã đặt tiếng Francien làm ngôn ngữ chính thức duy nhất.Máy in là liên minh mạnh nhất cho Francois I. Một 83a3q3m3237n3nnn')">P 13 - Chương 62