''''Chữa khoán bệnh lao, 10 ngày khỏi hẳn'''', cái giòng chữ đỏ trên vải trắng này trước cửa 1 hiệu thuốc mà các ngài đã biết, chắc hẳn cho đến chết, tôi cũng không quên.Là vì nhờ đó, tôi đã được đi 1 chầu hát che tàn ba chục bạc. Tiền chi là của thầy lang bất hủ ấy, mà người có công... chơi sỏ thầy lang, là bạn tôi, anh chàng Cờ.Ở trọ trên gác nhà thầy lang ấy, Cờ đã vẫn phải chịu cái khổ hình hàng ngày nghe những lời khoác lác bịp khách bệnh của thầy lang. Một hôm Cò nói với anh em: '''' Tức quá, nhà nước sao lại không đánh thuế bằng cách bán vé chợ hay treo môn bài vào mồm những thằng nói phét! Bọn mình không nên bỏ qua mối lợi ấy. Ít ra, nó cũng phải nộp thuế cho anh em chúng mình.'''' Chúng tôi nhất loạt vỗ tay khen. Cờ, đắc chí, thêm: '''' Hèn đến đâu nữa thì nó cũng phải nộp mình chầu hst mới được!'''' Câu nói ba hoa trong 1 phủ hoá dại, ai dám ngờ Cờ làm thành bằng được ra sự thật mới nghe.Tối hôm ấy, Cờ lại tìm anh em chúng tôi, bảo:'''' Nào, bọn mình anh nao muốn được đi hát thì cứ việc nghe theo cẩm nang của tôi''''.'''' Sau, anh ta ghé tai tôi thì thào năm phút.Nửa giờ sau, khi anh Cờ về nhà rồi, hai chúng tôi từ một chiếc xe hơi (xe tắc xi đấy thôi ạ) bước xuống, mạnh bạo tiến thẳng vào hiệu thuốc. Tôi trỏ anh Quyền, giới thiệu với thầy lang:- Thưa ngài, vì vẫn đi lại với ông Cờ ở trên gác nên tôi rõ cái tài chữa bệnh của ngài. Đây xin giới thiệu với Ngài, ông Tế, thư kí riêng của quan chánh sở liêm phóng.Thày lang vừa kịp cúi đầu bắt tay kêu ''''Hân hạnh'''' thì Quyền đã hấp tấp:- Rõ phúc quá Ngài lại có nhà, xin mời ngài ra xe hơi ngay cho.- Bẩm để đi đâu có việc gì?- Cô đầm con gái nhà quan chánh tôi mắc bệnh lao, đôsc tờ tây cũng chịu, thật là Thập tử nhất sinh rồi, mời Ngài đến thăm ngay.Thầy lang tái hẳn mặt, ấp úng:- Vâng vâng. Xin để chúng tôi dặn 1 việc với người nhà đã.Thế là thầy lang chạy vội lên gác, phòng anh Cờ. Ngồi chờ dưới, chúng tôi lắng nghe giọng anh Cờ với thầy lang thế này:- Thế kia à? Thôi thì nhà lang gặp vận tấy rồi! Mề đay kim khánh tới nơi rồi! Giầu to tới nơi rồi! Còn gì bằng được ông Chánh mật thám gọi đến chữa cho con gái nữa.- Nưng mà...- Đi đi thôi- Nhưng mà...- Đi ngay đi chứ còn chờ gì!- Nhưng mà...- Lại còn nhưng mà cái gì?- Nhưng mà... Nói bác tha cho, chữa làm sao được mà dám đi!- Ô lạ! Thế cái quảng cáo to hơn cái mẹt treo ở cửa hiệu...- Thì bác cũng thừa biết, nhà buôn phải quảng cáo... phải nói quá...- Đã đành. Cứ đi xem sao.- Chết! Đi thế nào được!- Ô! Thế thì tù rồi! Cạo đầu đến nơi rồi!- Lạy bác...- Hỏng rồi!! Cơm vôi, sàn lim đến nơi rồi!- Bác làm ơn, lạy bác...- Ít nhất ba tháng rồi!- Lạy bác, bác làm ơn nghĩ có cách nào không...Một lúc im lặng khá lâu, xong lại thấy tiếng anh Cờ:- Cũng không khó gì. Cái bọn ấy thì cứ tiền thì êm. Đành chịu thiệt vài chục vậy.Tiếng giầy xuống gác. Loảng soảng, thìa khoá va nhau trước cái két bạc rồi anh Cờ ra.- Thưa ngài, nói ngài tha thứ,quảng cáo vẫn phải thế chứ...Anh Quyền đứng phắt lên:- Ấy chết!- Chính thế ạ. Ngài về thưa với quan trên cho là ông chủ chúng tôi đi chữa bệnh tỉnh xa ba hôm nữa mới về.- Ooi, ngài làm như là...- Thôi, phiền ngài, chúng tôi xin có chút vi thiềng gọi là trả ngài tiền xe.Quyền, còn ngần ngừ mãi mới trông trước nhìn sau, rồi bỏ túi cuốn giấy bạc.Tôi không cần thuật lại bao nhiêu cái khoản khoái lạc chúng tôi đã hưởng ở xóm ả đào. Nhưng phải thuật lại 1 chuyện xảy ra ngay hôm sau tại nhà thầy lang thì các ngài mới biết thầy là bất hủ thật.Chúng tôi muốn ngắm nghía cái bộ mặt tán tài ấy xem nó có những ''''biến chứng'''' ra sao hay không.Hôm sau, tấm vải quảng cáo bệnh lao đã không thấy treo ra nữa. Nhưng khi vào hiệu, tôi thấy mấy ông già với 1 người trẻ tuổi mặt xanh nhợt xem ý là bọn trọc phú nhà quê.Cặp kính tắng nghiêm trang trên sống mũi, cái hình thù thì lùn tịt, lắt choắ, thầy lang đi lại trong hiệu, nện gót giầy lộp cộp mà thuyết khách 1 cách oai hùng.Các ngài có dám đóan thầy lang ấy nói những gì? Đây:- Các cụ phải biết. Số tiền ấy không to đâu. Mệnh người là trọng.Người làm ra của chứ chẳng phải của làm ra người. Kém 1 đồng cũng không được. Cứ xin các cụ đúng một trăm. Đó là giá đặc biệt cho đồng bào An Nam ta đấy thôi, chứ người Tây, dưới ba trăm tôi không nhận chữa. Không tin các cụ lại hỏi ngay quan chánh mật thám mà xem.! Hôm qua cho gọi tôi mà dưới ba trăm nên tôi không đến chữa cái bệnh lao cho con gái ngài đấy.Rõ thật khốn khổ thay cho anh Cờ. Bỗng không, được hưởng chầu hát ba chục bạc mà vẫn chưa được hả.

Thiên Hư - Vũ Trọng Phụng

Truyện này được đăng trên báo ''''Loa'''' số ngày 25-10-1934 - Xin các bác đọc bài ''''Những tác phẩm mới tìm thấy của nhà văn Vũ Trọng Phụng''''- Lại Nguyên Ân - trên Tạp chí ''''Thế giới Mới'''' số 375 ngày 28-02-2000 để biết thêm chi tiết.