truyền thoại về một khúc tình ca... dù mai tiếng hát chìm sâu, tình vẫn như ngày nàoTrần Ðình Quân1. Người nhạc sĩ đứng yên lặng vô hồn, môi vu vơ nụ cười vắng xa không định. Ông ngơ ngác nhìn thân hữu bạn bè trong đêm nhạc vinh danh mình. Họ say sưa hát bài ca đã đưa ông thành danh từ mấy mươi năm trước. Tiếng hát luyến lưu lời tự tình say đắm thuở thanh xuân của người nhạc sĩ tài hoa bạc mệnh ngân vang. Tiếng hát xoáy động, đẩy trôi ông xa hơn vào cõi im riêng quên lãng. Ánh mắt ngu ngơ không đọng vướng kỷ niệm làm thê thiết hơn hình ảnh ông đơn chiếc giữa bầy bóng mờ nhân ảnh cuồng quay. Người vợ hương sắc còn vương trên nhân dáng, ngượng ngần đứng bên ông dưới ánh đèn màu, đưa tay vẫy chào đám đông rồi dẫn người nhạc sĩ trở về ngồi bất động trên chiếc ghế ở cuối sân khấu. Người đàn bà ngồi ở cuối hàng ghế khán giả dành riêng cho cựu giáo sư có thời dạy chung trường với người nhạc sĩ. Bà ngồi im lìm, mắt ngấn lệ đăm nhìn ánh mắt ngơ dại của người thầy nhạc sĩ không còn trí nhớ. Lòng bà chìm sâu trong niềm hoài động không cùng. Hơn bốn mươi năm... Ðời người như con đò nhỏ loay hoay trên từng nhánh sông đời. Những con đò dọc, đò ngang, trôi xa gặp gỡ chia lìa. Mỗi người ngụp lặn trong bến nước đời riêng, thấm đẫm giọt hồng hạnh trùng phùng hay hụt hơi mê đắm. Và những cơn mơ rớt lại. Ðâu đó im lắng dưới lớp thời gian hằn phiến tích, giấc mộng tưởng đã vùi sâu vẫn xanh hơi bởi mong được đoái hoài.Năm tháng dạy chung trường, rộn ràng với niềm hạnh phúc ân cần đang đến với mình, bà yên tâm cất xếp tấm áo tơ lòng rung động thời sinh viên diễm mộng vào đáy sâu mê cung kỷ niệm. Ðã qua rồi những chiều Thừa Phủ ngồi chờ Thương Bạc, hắt hiu bóng nắng trên nóc hàng cây long não lối về Ga. Qua rồi đêm Bến Ngự chờ gió lên cho bơ vơ tóc lộng. Qua rồi cơn mộng đầu, đẹp hão huyền... Bà chuyển trường đi xa theo chồng, theo cuộc đời mình không một gợi nhớ. Bốn mươi năm. Gia đình. Sự nghiệp. Chồng con. Trong căn nhà hạnh phúc giản đơn mà bận bịu đã không còn nơi trú ngụ cho nỗi buồn vui ngày tháng cũ. Gần đây người học trò cũ của một thời Ðà Nẵng đến tìm thăm. Câu chuyện thương tâm về căn bệnh nan y của người thầy nhạc sĩ tài hoa khiến bà quá đỗi buồn lòng. Nhìn cành hoa hải đường trên tay cô giáo, người học trò ý nhị nhắc đến sắc màu tươi thắm của giàn hoa bên lối vào ngôi nhà nhỏ trên thượng thành gần Cửa Thượng Tứ.Ngõ ban sơ hạnh ngân dài. Cổng xô còn vọng điệu tài tử qua (1)... Ngõ Hạnh. Người đàn bà thả cành hoa đỏ vào bình, nghe lòng mình thầm nói. Màu hoa chiều nao vụt nở trong ý nghĩ bà tươi tắn linh động như cánh bướm vờn bay trên ngả hoàng thành thơm ngát hương sen. Buổi chiều dài theo chuyện đời đắm say sôi nổi của người nhạc sĩ luôn sống trọn vẹn cho tình cảm địa chấn cuồng xoay. Từng bụi hoa giọt-nắng nương dài theo lưng đồi trước nhà như chiếu trãi gọi mời người về trong bát ngát hương vàng kỷ niệm.2. Ðường Trần Thúc Nhẫn, lối về chợ Bến Ngự, lở bờ gập ghềnh bước chân khuya. Mùi hoa bạch trang, hoa bưởi, từ một góc nào đó trong khu vườn sâu Viễn Ðệ đưa hương thơm ngát vào những đêm trăng. Con đường ngắn từ ngày có cô học trò Quảng Nam ra trọ học đã dài thêm bước chân của nhiều chàng trai Huế. Có chàng trai Quốc Học ôm đàn đến giữa đời nàng đằm thắm khúc tình ca. Mỗi hoàng hôn chàng nhạc sĩ trẻ tuổi lang thang từ Thành Nội, qua cầu Trường Tiền, qua Ðồng Khánh Quốc Học, theo đường Lê Lợi đi đến Bến Ngự, lang thang mong ngóng gió lên cho bềnh bồng giai điệu khúc Giang Châu. Chiều nay ai có về miền thùy dương... Chàng tự hỏi để nghe lòng vun tiếng hát. Tình yêu rộn ràng cơn lốc cuốn xoay mùa của trời của đất. Ðể ý chi tới cơn nắng hạ giữa mùa thu hay khung trời mây mù giăng kín sáng mùa xuân. Chỉ còn mùa tình đơm mật ngọt, mùa hoa yêu đương rộn rã môi cười. Chỉ còn dáng em ngồi học bài, tóc ngắn rơi hờ lên trang sách để nghiêng nghiêng hàng dậu ướp hương đêm mắt ai thắp mộng đăm nhìn. Không gian lắng đọng, thời gian ngừng trôi, trăng chong đèn khơi vơi ước mơ chàng được làm ngọn đèn dầu soi sáng đôi mắt em sầu đẹp liêu trai. Chỉ còn bước chân sè sẹ vườn đêm, khơi động hương mùi ngải cứu... Còn lại bát ngát đêm và mắt em ngước nhìn lai láng trăng sao. Còn lại tiếng hát gọi mời. Cô học trò xứ Quảng níu tà áo lụa qua chuyến đò ngang, khép nép chân đi cuống quít buổi chiều bến nước Vân Lâu. Cô bước trong hương sen qua cổng thành lộng gió, nương theo lối phượng ray rứt ve sầu, rồi cheo leo lối đá có rực rỡ giàn hoa tím trước mái nhà đơn sơ chót vót thượng thành. Từ cao điểm tình yêu, cô gái rộn ràng nhìn giòng sông Hương lặng lờ uốn khúc dưới chân và nghe tiếng nhạc lòng mình hòa điệu cùng tiếng đàn của người nhạc sĩ tài hoa. Qua không gian thời gian đẹp như ngày xưa Mắt trong xanh và tóc vờn mây mùa thu Hôm nao nắng vàng về bướm lượn nhạc rộn ràng Tâm tư mình phơi phới đến mùa hẹn cùng sang...(2)Tình yêu đầu đời mãnh liệt, đắm say, đã giúp chàng viết lên những nốt nhạc huyền thoại. Thế rồi khúc tình ca không còn là của riêng nàng. Niềm thương xứ Huế của cô gái Quảng Nam đã trở thành Khúc Tình ca Xứ Huế của mọi người. Nàng ca sĩ trẻ đẹp đất Thần Kinh, Dạ Ái, cất tiếng nỉ non ngậm ngùi ru lòng người man mác bâng khuâng, khắp phố phường bãi sông bến nước. Chàng nhạc sĩ bỏ Huế mà đi. Ðàn vác trên vai, người thanh niên bước ra khỏi bóng cổ thành. Chàng đi trong tiếng chuông chờ sáng vọng ngân, lặng lẽ bóng trăng hoàng thành mơ hồ trải lên đền miếu trùng vây. Có lẽ một lúc nào đó chàng đã dừng lại bên cầu, bâng khuâng nghĩ về miền thùy dương bỏ lại, xanh ngời một thuở lớn lên. Chàng bồi hồi thương tưởng đôi mắt đẹp bên tê sông đã bao chiều làm ngơ ngẩn bóng hoàng hôn tả ngạn. Chàng nghe tiếng bước chân mình hụt hẫng ra đi mà lòng đã chớm âu lo một ngày về ngỡ ngàng khách lạ... Hoàng hôn rơi ngơ ngẩn hàng thùy dươngLạnh lùng trong bóng chiều giòng sông HươngTrường Tiền qua mấy nhịp mờ trong sươngNgỡ ngàng khách thấy hồn buồn mênh mang... (2)Tiếng đàn đã im xa, âm hưởng khúc tình ca cũng buồn như tiếng Nam Bình buông trên giòng đời xuôi ngược. Trên từng đỉnh chiều Nam Giao chót vót cô đơn, ánh mắt người ở lại lặng nhìn về cuối con dốc xa, khuất lấp giòng sông trôi để lại dư âm trên lòng thuyền nghe nảo nuột mơ hồ tiếng hát Giang Châu (3)... Tiếng hát lửng lơ lời lỗi hẹn để chiều Bến Ngự, lặng lờ từng thân cầu trắng bắc qua sông, mong chờ người về cho xao xuyến gió lên. Ai ra đi mà quên ngày xưa đẹp saoBên ven sông còn nguyên màu hoa chiều naoTrăm năm vẫn hẹn thề nối lại vạn nhịp cầuXa nhau lòng thương nhớ mai về đẹp lòng nhau...(2)Nàng Tây Thi đẹp khuynh thành, thướt tha vũ điệu trong đêm văn nghệ cuối năm sáu-mươi do trường Ðại Học tổ chức đã làm xao xuyến tâm hồn bao chàng sinh viên Huế Quảng... Xa rồi những chuyến đò ngang. Cô sinh viên xứ Quảng yên lòng làm người ở lại với miền thùy dương êm đềm giòng Hương Giang đẹp nguyên sơ và từng mùa hoa thắm thiết hương yêu...Vài năm sau họ tình cờ về dạy học chung trường ở Ðà Nẳng. Tình yêu thuở đầu đời chỉ còn là bóng mây hoài niệm. Màu hoa chiều nao bên giòng Hương xưa đã phai sắc biệt tăm theo một cung thương đứt đoạn đành trên phiếm chùng tơ cũ. Trong tiệc cưới của cô bạn đồng nghiệp, người thầy nhạc sĩ đã dí dỏm ôm đàn hát bài Bốn Chú Chuột Ðưa Xác Con Mèo. Một kỷ niệm riêng chỉ cô học trò trong Quảng ra Huế học năm nào biết được. Nốt trầm cuối cho một khúc tình ca...Còn có một miền thùy dương trong tâm tưởng mà chàng nhạc sĩ phiêu bồng mãi cưu mang bên mình. Vùng đất tình lãng mạng nguyên vẹn màu hoa ven sông chảy qua từng đêm mộng. Vườn dâu xanh (2) từ cuối một giòng sông và ánh trăng vàng ngây ngất nội thành lượn lờ âm vang tiếng cười trên đường về hoa nở đẹp môi cười (2) như thôi thúc chàng dong bước trở về. Bên cấm thành dưới màu trăng khuê các, quên mình là ông thầy đi chấm thi, người nhạc sĩ cất tiếng trương-chi, sôi nổi ôm đàn hát những giòng nhạc say đắm hẹn thề cho một bóng dáng đài trang lòng đang rộn ràng sau the trướng lầu cao. Cuộc tình xa hơn quãng đường Huế-Sài Gòn, dài hơn những chiều cuối tuần thăm viếng quân trường Thủ Ðức. Thế nhưng đoạn cuối chuyện tình cũng lững lơ như câu hát lãng mạng ngày nào. Màu chiều hay là màu mắt em tôi. Nhạc chiều hay là tiếng hát em tôiRừng chiều hay là suối tóc em tôi... (2)Mây thì bay. Mây trời trôi vô định. Quyến luyến một giai nhân mang tên loài yến oanh làm đắm say lòng thanh xuân, chàng đã vay mượn lời thơ bạn tương tư. Hồn ta theo một loài chim nhỏ. Bay lạc vào sương khói mịt mờ (3)... Cánh chim bay xa, tận vùng cuối biển Thái Bình. Từ miền đất xa quê, nhớ nhà nhớ phố, khúc tình ca ngày cũ đã gạn khơi lại hương xưa. Một thoáng nàng trong đáy sâu kỷ niệm chợt rực rỡ hương môi qua duyên chào qua sóng mắt ai đó choáng ngợp tình si. Hai cảnh đời lưu xứ gặp nhau. Nồng say. Hệ lụy. Ðành thôi.Khúc Tình Ca ngươi để dở dang. Tiếng hát Giang Châu đó bẽ bàng (3)... Người nhạc sĩ bỏ vùng biển xa vướng lụy về lại quê hương, về lại với đôi mắt đẹp bên bến nước Hà Thân vẫn nhìn thầy len lén thuở nào. Chàng mặc lại cánh Áo Nâu làm kẻ hát rong trên hoang tàn đổ nát. Họ nắm tay nhau hát lời ngợi ca tình tự quê hương. Họ cùng hát với nhau bài hương ca vô tận trong đằm thắm dắt dìu tình nghĩa vợ chồng. 3. Xin cám ơn người từng hát với tôiTuổi thơ chắp cánh bay rồi, Cuộc đời còn lạiXin cám ơn người từng nói với tôiDù cho sớm nắng chiều mưaTình vẫn như ngày nàoXin cám ơn người từng nhớ tới tôiDừng chân giây phút bên trờiTìm về kỷ niệmXin cám ơn người từng khóc với tôiBuồn vui xin giữ cùng nhauGiọt nước mắt lần đầu (2)Tiếng hát người ca sĩ thành danh nhỏ dần trong ngập tràn xúc động. Ðêm nhạc đã tàn.Người nhạc sĩ vẫn ngồi ngu ngơ bất động trên chiếc ghế cuối góc sân khấu. Người vợ nhẩn nại đứng bên chồng vổ về lên đôi vai ông gầy guộc. Bóng họ chìm khuất trong bóng tối. Người đàn bà ngồi cúi đầu lặng yên dưới quầng sáng phản ánh màu màn nhung tím thẩm. Quanh bà là những hàng ghế trống khán giả vừa bỏ ra về. Bà muốn bước đến gần người đàn bà Việt Nam dịu dàng, chịu đựng, hy sinh suốt đời cho chồng, để nói lời thăm hỏi ân cần mà lòng sao quá ngại ngùng. Người đàn bà buồn bã đứng nhìn bóng đôi vợ chồng khuất sau bức màn hậu trường sân khấu. Ghi chú: (1) Thơ Bùi Giáng(2) Nhạc Trần đình Quân(3) Thơ Trần hoan Trinh