Tư tưởng ° Văn hoá và phát triển °Tôi nắm tay Chi thật chặt, nói vội vàng " Chi về nhé, tụi mình xa vậy mà năm nay gặp nhau những 2 lần, có duyên lắm đó nha, mong Chi và gia đình mọi điều may mắn nhé ". Chi cũng nắm tay tôi, Chi tình cảm hơn tôi nhiều, tôi thì chỉ hay đùa, cái bụng rỗng không như chẳng chuyện gì có thể ở lại được, làm đàn bà mà lúc nào cũng đa cảm, tôi không thích, nói thế chẳng có nghĩa tôi không cảm được, tôi cảm chứ, nhưng tôi chắc dạ, thích lùa nó qua một bên để đó, không giữ lâu trong người. Chi, người bạn thuở thơ ấu của tôi, chúng tôi xa nhau sau mùa Xuân 1975, mùa Xuân cuối cùng gia đình tôi còn đủ người, tôi còn đủ bạn bè theo đúng nghĩa những người bạn tôi quý.? Chả quý sao được, sau 75, trẻ con hàng xóm hai bên quý tôi nhiều hơn nhưng trong lòng tôi vẫn lạnh lùng sao đó, tôi nhớ những người bạn cũ, nhớ vô cùng, nhớ điên người, trong đó có Chi, Hiển, chị Loan?. Chi còn nhớ Hiển không?Nhớ, nhưng Trâm hỏi làm gì?Thì hai đứa mình thích chung cái chàng Hiển đó mà?Chi trợn mắt nhìn tôi " Thích?? Ai nói với Trâm vậy, Chi thích Hiển hồi nào? "Oh hay, chả là Hiển cứ chọc là Chi cười rồi bỏ vào nhà sao?Thế mà là thích, là Chi tức ổng đó.Tôi thế mà dại, chả hiểu gì cả, trong khi cái anh chàng đó đứng đâu là tôi xà vào đó liền để nói chuyện với anh ta, khi nhảy dây, cướp cờ gì tôi cũng mong anh ta bắt bồ tôi vào phe anh ta cho có bè có bạn.Tôi chỉ toàn ép người khác vào suy nghĩ của mình, tệ thật, 40 tuổi đầu mới nhìn ra....°Tôi rất thích ăn mức bí sắt nhỏ vào những ngày Tết, bỏ vào miệng nó ngọt lịm, cắn nghe rạt rạt, sướng làm sao.? Những ngày Tết đầy đủ thành viên gia đình tôi năm 1975 không còn đủ nghĩa là một ngày Tết, ba tôi trong quân đội, lúc nào cũng đăm chiêu lo lắng cho số phận cả gia đình trong thời gian sắp tới, nhà tôi đón Tết lạnh lùng nhưng cũng đủ mức, dưa, pháo, bánh chưng.Bố, Guam ở đâu lận Bố?Mày hỏi làm gì, vớ vẩn!Con nghe chị Loan trước nhà bảo nhà chỉ sẽ tới đó, con muốn đi theọMày chỉ vô duyên, làm như gần lắm, đó là đảo, bố còn chưa tính tới.Cả xóm tôi lúc đó đồn ba chị Loan, Hiển? làm việc cho CIA nên sẽ được chuyển đi sớm nhất.? Chị Loan biết trước ngày chia tay như vậy hay sao mà khi không đâu tặng cho tôi một tấm hình học sinh trông rất đẹp, cả Hiển cũng cho tôi một tấm, tôi giữ như báu vật, tôi bảo họ " này, tới đảo ngó em nhé, ba em chưa tính nhưng chắc cũng tới đó thôi à "...Giờ tôi mới hiểu mình ngu ngơ và dại vô cùng, những ngày sau Tết, ba chị Loan cấm các con ra khỏi nhà, chắc ông ấy sợ hàng xóm lại biết thêm điều gì nữa chăng? " Nhìn nhau qua ban công ngoài phòng học để thấy nhau những ngày đó, tôi nhớ vô cùng những trò chơi chung, tôi nhớ vô ngần những câu chuyện ma bọn tôi tự bịa, sợ điếng người rồi cười phá lên, lúc đó tôi chỉ còn biết vào trong ngăn kéo của mình, lôi ra tấm hình của chị Loan, Hiển mà thầm thì " kiếm em nhé, kiếm em nhé, các người ". Sau khi Sài gòn bị chiếm, gia đình Chi cũng dọn về quê, người bạn thật sự cuối cùng của tôi rời xa tôi mang theo cả tuổi thơ ấu của tôi đi mất.?? Năm đó tôi mới 10 tuổi. ° Chưa đầy một tháng sau tháng 4/75, ba tôi phải vào trại tập trung, mẹ tôi một gánh nuôi 7 con còn nhỏ, anh Hai tôi qua lại Ðức du học năm thứ 2, chị kế tôi mới 18 tuổị? Ba năm sau, mẹ và chị tôi buôn bán gom góp được chút tiền cho anh thứ 4 của tôi đi vượt biên để mong giúp đỡ được gia đình sau này, may mắn làm sao, anh tôi thoát đến được trại tỵ nạn tại Phị? Vô tình anh tôi gặp gia đình Chi ở đó.? Tuy nhiên, đường ai nấy đi, anh tôi đợi phái đoàn Mỹ phỏng vấn hoài mà không xong, vì tàu Ðức vớt, cuối cùng anh phải đi Ðức.Hai tháng sau đó, me tôi cho nốt người anh thứ 5 trong gia đình đi tiếp, người anh tôi thương nhất, anh không may, tàu anh bị cướp, cuối cùng tàu vỡ anh chết đuối trên đường vượt biên vào cái ngày dễ nhớ nhất trong năm, rằm tháng 8, cho mãi đến tận bây giờ tôi vẫn còn chưa tin anh đã ra đị? Năm nào mẹ cúng anh, tôi cũng từ chối không ăn đồ cúng như chính tôi tự nói với mình anh tôi vẫn còn đâu đó trong cuộc đờị Năm 1983, ba tôi trở về nhà từ trại tập trung, tiếp nhận bao tin buồn, lúc đó, việc di dân ODP đang tiến hành thì bị ngưng trệ, chính phủ Mỹ và VN chưa thỏa thuận xong, việc ra đi có trật tự bị đình cho đến năm 1989 mới trở lại và gia đình tôi được định cư theo diện HO vào đầu năm 1990. Khi ra đi, các kỷ vật mang theo nếu có chữ viết phải qua sở văn hóa kiểm duyệt, tôi đã gửi lại tất cả kỷ vật cho người bạn trai của mình, hy vọng sẽ có ngày tôi trở về nhận lại. Khi qua tới đây, tôi trở thành một con người tự lập, tự lo lấy mình nhờ trợ cấp xã hội, tự tạo lấy tương lai cho mình trên cái xứ sở xa lạ nàỵ? Tôi hội nhập có khó khăn và vất vả nhưng từ lúc nào chả rõ, tôi không còn là một người xuất thân từ VN theo đúng nghĩa lúc trước khi ra đi mà tôi đâu có biết. Tôi trực tính, bạo dạn, sống không sợ dị nghị và thẳng lời ăn tiếng nói hơn trong từng việc làm, cuộc sống và xã hội dạy tôi thế cho dễ sống Sáu năm sau tôi có gia đình, bốn năm sau, niềm nhung nhớ quê hương và những người bạn cũ giục giã tôi bảo chồng đi về VN một chuyến xem saọ ° Ngày về VN, trời nắng chang chang mình tôi thất thểu lang thang ở chợ Bình Thạnh giữa chốn đông người, trả giá cho cái nón, bà bán nón cười tôi như điên, chắc biết tôi không phải dân Sàigòn, nhưng nhìn tôi đen quá bà cũng chả chắc tôi lại từ nước ngoài về. Ðường đường tôi là nhân viên xã hội, ít nhiều gì cũng biết đủ thứ góc cạnh cuộc đời nhưng tôi dở xử thế, ai cười tôi tôi cũng chịu, cái tính nó vậy biết sao. Về lại VN cùng với chồng, tôi nhất định ngàn năm một thuở ghé lại nơi người yêu cũ đang làm việc lấy lại các kỷ niệm tuổi thơ mà tôi đã tin tôi sẽ có lại được nếu trở về làm hôn thú với anh, ai dè, 5 năm sau khi tôi xa VN, anh đi đường anh, tôi đi đường tôi, chồng tôi ghen tôi lăng nhăng, tôi thì nhất định bảo chỉ gặp để lấy các kỷ niệm, các tấm hình lúc còn bé tôi đã không mang theo được. Vậy là tôi bị chồng, gia đình chồng, em chồng, chị chồng lạnh nhạt, cho tôi là kẻ không biết điều, đi tìm hình bóng cũ, biết nói sao đây, tình ngay ý gian. Tôi thề tôi đã gặp lại người yêu cũ tỉnh như không, anh không còn là của tôi nữa thì tiếc gì nữa chứ, tôi quá rõ ràng, ai không rõ ràng, đâu phải lỗi tôi... Tôi qua lại Mỹ với một bộ mặt thiểu não, chồng tôi đòi ly dị, tôi chết lặng như con thú bị trúng tên, không thèm đính chính, tới nước này, tôi để mặc cho đời trôi đi đâu thì trôi. Ngày Tết 2001 với tôi như là đưa đám ma, tôi cúng một con gà luộc, cùng hai mâm ngủ quả, dỡ xuống để hư, tôi và anh như hai người xa lạ mất rồi. °Dại quá hóa may, lẽ ra tôi bỏ nhà đi nhưng chưa biết đi đâu nên còn nấn ná tại nhà?, chồng tôi đổi ý sống lại với tôi, có rồi không, không rồi có, ngày nào có tôi vui ngày ấy, ngày nào không, chúng tôi lôi giấy ly dị ra bàn tiếp, rõ chán cho một cuộc đời. Những ngày Tết VN tan tác trong lòng tôi, ngay từ những ngày thơ ấu đã có những kỷ niệm không đẹp, nay lại nối tiếp những điều không vui. Một lần, từ một anh hàng xóm khác liên lạc với anh tôi, tôi xin được địa chỉ mail của Chi khi cái anh hàng xóm đó liên lạc rất thường với ba của Chi, tôi liên lạc lại với Chi từ đó, tôi như tìm lại chút gì là của mình, cuộc đời và con người mình khi có lại một người bạn thật sự. Tết Việt Nam 2005 tôi cùng chồng và hai đứa con một trai một gái xuống Cali thăm ba má chồng tôị? Những ngày đầu năm chúng tôi sống trong khách sạn, không nhà không cửa, tôi, chồng và các con đón giao thừa trong nhà thuê chật hẹp của ba má chồng tôi, nghe pháo nổ và đi chợ Tết, tôi nghe trong lòng ấm lại và nhất là tôi được hẹn gặp lại Chi, ghé nhà Chi chơi, cuộc gặp gỡ sau 30 năm, thật là một điều không tưởng. Khi Chi giới thiệu chồng Chi tên Hiển, tôi bật cười, trẻ con thế, tôi lúc trước cũng thấy một anh tên Hiển là muốn quen, nhưng anh ta đâu có muốn quen với tôi, thế mới biết những dấu ấn ban đầu, không khéo nghĩ, chúng cứ bám theo ta hoài là vậy. ° Tôi và Chi gặp lại nhau ngay mùa Hè 2005, chồng Chi và Chi đi kiếm đất mua làm nhà, nghe nói tại Oregon còn nhiều đất giá còn phải chăng, chúng tôi rủ nhau cùng đi thác, chúng tôi đi coi chỗ nhà mới, tôi tận hưởng những ngày vui bên người bạn thuở ấu thơ không bao giờ tôi dám mong đợi nhưng đang là sự thật đến nổi tôi quên đi Chi ăn chay mà tôi cứ bô lô ba la mời Chi khúc bánh mì nhồi thịt liên tục không nhớ gì cả.? Bé trai của Chi tên Ken, chơi với con trai tôi tên Bi, nhìn hai đứa thích nhau, tôi thấy vui làm sao, có bao giờ tôi mong tới ngày này đâu. Do vậy mà cái hôm tạm biệt Chi tại Oregon, lòng tôi không xốn xang, tôi chỉ bâng khuâng nghĩ giấc mơ nào rồi cũng phải thức, tôi chấp nhận buổi chia tay này như là một quy luật. Tôi chợt nghe những tàn phai trong lòng, những cái gì tôi muốn giữ, liệu có muốn ở lại với tôi không, khi không có tôi đau đớn, tôi dằn vặt, tôi không còn là tôi, chi bằng tôi cứ xem như cái gì tới tôi sẽ tận hưởng, sống hết lòng và sống cho qua những ngày vui trọn vẹn đó, cái gì qua đi tôi sẽ? tự tiễn nó trong lòng mình với một sự biết ơn. Dù biết thế nhưng tôi vẫn không ngừng nghe những tàn phai trong lòng mình. Nghe những tàn phai. Vành Khuyên