Ông Ximenestre rất giống một bức họa của Chaval. Vạm vỡ, ngây ngô thế mà dễ thương. Nhưng quãng đầu tháng chạp bỗng thấy ông ỉu xìu khiến những người hay mủi lòng bắt gặp đều muốn hỏi han bắt chuyện. Đó là nỗi lo thấy cái Tết lù lù sắp đến mà ông Ximenestre, một con chiên ngoan đạo, năm nay chẳng có một xu dính túi để mua quà tặng bà Ximenestre vốn thích quà, tặng cậu con trai chưa làm nên trò trống gì; tặng cô con gái Augusta, nữ khiêu vũ điệu calypso tuyệt vời. Không xu dính túi, tình cảnh của ông thực sự là vậy. Vả lại không có khả năng tăng lương hay đi vay mượn. Cả hai khoản đó ông đã dành riêng ra, không cho vợ và các con ông biết, để trang trải công nợ và sau cùng là để thỏa mãn thói đam mê của ông: Đánh bạc. Không hề có chuyện đánh bạc thông thường, nơi tiền vàng chảy trên tấm thảm màu xanh, cũng không phải nơi những con bạc hồi hộp đứt hơi trên một tấm thảm mầu xanh khác, mà là một kiểu đánh bạc mới xuất hiện ở nước Pháp, khốn nỗi lại là cái mốt trong một quán cà phê thế kỷ XVII nơi ông Ximenestre lấy một con Martini đỏ mỗi buổi tối trước khi về nhà: trò chơi ném phi tiêu với một ống xi đồng và những tờ giấy bạc nghìn franc. Những khách quen phát rồ lên vì trò này, trừ vài người có thể ngừng chơi, tim như ngừng đập. Do một người lúc nào đó trong khu phố du nhập, trò chơi hồi hộp này đã nhanh chóng tạo được các nhóm rất hẹp, đặt ở căn phòng phía sau nhà, thay vào chỗ các bàn billard cũ mà những ông chủ nhà nào cảm thấy thích. Tóm lại, ông Ximenestre bị trắng tay ở đó, ngay lúc đi những bước đầu đầy hứa hẹn. Làm gì bây giờ? Còn biết vay ai mà mua những chiếc túi xách tay, chiếc xe bánh nhỏ xinh xinh, chiếc máy hát điện mà ông biết cách tặng kèm những lời nói rất phù hợp tại bàn ăn? Ngày lại trôi qua, những cặp mắt ánh ngời vui thích mà ông có thể hình dung thấy từ trước, và tuyết bắt đầu rải rác rơi. Nước da ông Ximenestre chuyển màu vàng và ông mong mình ngã bệnh. Nhưng vô ích. Sáng ngày hai mươi bốn ông Ximenestre rời khỏi nhà, ba cái nhìn phỏng đoán dõi theo, sự xăm soi có hiệu quả hàng ngày của bà Ximenestre còn chưa phát hiện ra những gói quà quý chờ đợi. “Phải đúng lúc chứ” bà hơi chua chát nghĩ vậy, không khỏi có chút lo lo. Trên đường, ông Ximenestre quấn ba vòng khăn quàng cổ che cả khuôn mặt nom như một tên cướp. Cũng may mà ý tưởng này ông gạt ngay đi. Ông cất bước phục phịch kéo lê nhu nhược và trượt đến một chiếc ghế, tuyết phủ nhanh biến ông thành một khối băng. Ông nghĩ về chiếc pip hút thuốc, chiếc khăn da và chiếc cà vạt đỏ để cả ở nhà (vả lại không mang theo được) khiến nỗi buồn của ông lên cực độ. Vài người khách bộ hành mặt đỏ bừng đi qua, dây buộc lủng lẳng những gói quà đeo hai bên tay, rõ là những người bố trong các gia đình đúng với cái tên gọi ấy. Một chiếc limouxin dừng lại cách ông Ximenestre hai bước: một nàng tiên trong mộng theo sau là hai con chó bước xuống. Ông Ximenestre, dù là một trang hào hoa phái mạnh, đờ đẫn nhìn nàng. Rồi ông nhìn những con chó và một tia sáng bỗng lóe lên trong ông. Rũ khỏi đống tuyết ngập đến đầu gối, ông đứng phắt dậy kêu lên một tiếng nghẹn tắc vì tuyết dồn từ trên mũ xuống mắt và cổ ông. “Đến chỗ gửi đồ của Sở công an!” ông kêu lên. Nơi giữ đồ của công an là một nơi bi thảm đầy những con chó buồn rầu và khùng khùng, làm ông Ximenestre hơi phát hoảng. Rồi ông ngắm chọn một con mà nòi và màu đều chưa rõ nhưng nó tỏ ra có cặp mắt đẹp. Và ông Ximenestre cho rằng phải có những con mắt cực kỳ đẹp để thay thế cho chiếc xắc tay, một máy hát điện và một chiếc xe hai bánh mỉm cười. Ông lập tức đặt tên cho con vật tìm được là Médor và cầm lấy đầu dây bước ra ngoài phố. Niềm vui của Médor chuyển ngay thành sự cuồng nhiệt biểu hiện ở cặp răng nanh truyền ngay sang ông Ximenestre. Ông thấy nó phóng nước đại kéo ông chạy theo mấy trăm mét (vì đã lâu nay nước đại không thể áp dụng cho ông Ximenestre) và cuối cùng ngã lăn ra trước một người qua đường khiến họ lầu bầu: “những con vật nhơ bẩn?” Giống như một người trượt ván dưới nước, ông Ximenestre nghĩ rằng tốt hơn cả có lẽ buông sợi dây ra và quay về nhà. Nhưng Médor sủa ăng ẳng, hăng hái nhảy xổ lên ông, bộ lông vàng và bẩn của nó bết đầy tuyết, và lát sau ông Ximenestre nghĩ rằng từ lâu người ta không trông mong gì ở nó. Trái tim nó có thể đã rạn nứt. Ông thả cặp mát xanh của ông hòa vào cặp mắt màu hạt dẻ của Médor và chỉ một giây đồng hồ là cảm thấy mối đồng cảm dịu dàng không nói được nên lời. Médor phấn khích trước tiên. Nó lại đi và cuộc dượt chạy tiếp tục. Ông Ximenestre mơ hồ nghĩ đến giống chó lùn bạc nhược, và cho rằng ông không thể trông mong gì ở nó cả, vì đã là chó phải có vóc dáng to lớn. Lúc ấy ông liền chạy như bay về nhà. Họ chỉ dừng một lát ở tiệm cà phê để ông Ximenestre dùng ba ly rượu trắng nóng pha chanh đường và Médor ba thỏi đường, món quà tất niên cửa bà chủ quán thông cảm: “Trời thế này mà con chó khốn khổ chẳng có một manh áo khoác!” Ông Ximenestre bận xì xụp không đáp. Đường làm cho Médor khỏe lại nhưng làm như người ta tưởng có con ma nào bấm chuông nhà Ximenestre. Bà Ximenestre ra mở cửa, Médor lao vào nhà và ông Ximenestre hổn hển vì mệt nhọc ngã vào vòng tay vợ ông. “Nhưng cái gì thế này?” Tiếng hổn hển đáp bật ra từ trên ngực bà Ximenestre. Đó là Médor, ông Ximenestre nói và trong cơn tuyệt vọng ông nói thêm: “Chúc em thân yêu một Noel vui vẻ”. - Noel vui vẻ ư? Noel vui vẻ ư? bà Ximenestre nói như tắc họng. Anh muốn nói gì thế? - Hôm nay đúng là ngày hai mươi tư tháng chạp phải không em? Ông Ximenestre hồi lại sau khi được ủ ấm áp, yên tĩnh. Thôi thì, nhân Noel anh tặng em, bố tặng các con, vì các con ông ở dưới bếp đã lên nhà mắt đang tròn xoe, bố tặng cả nhà con Médor. Kia kìa! Và ông dõng dạc bước vào phòng trong. Nhưng ông đã phục ngay xuống giường ông và cầm lấy chiếc pipe, một chiếc pipe từ hồi Chiến tranh 1914 - 1918 mà ông có thói quen nói “nó đã chứng kiến mọi sự kiện khác nhau”. Bàn tay run rẩy ông nạp pipe, châm lửa, phủ chân bằng tấm khăn trải giường, chờ cuộc tấn công. Bà Ximenestre mặt tái xanh đến phát sợ, ông Ximenestre nghĩ vậy, bà sẽ vào ngay trong phòng ông. Phản xạ của ông Ximenestre là một phản xạ đau đớn: ông trùm kín dưới chiếc khăn trải giường… Ông chỉ để thò ra vài món tóc và khói thuốc. Thế cũng đủ cho cơn giận của bà Ximenestre. - Ông có thể nói với tôi con chó ấy là cái con gì? - Hình như đó là giống chó Bouvier vùng Flandres. Ông Ximenestre lí nhí đáp. - Loài Bouvier vùng Flandres à? (cơn giận của bà Ximenestre nâng cao lên một giọng). Thế ông có biết con trai ông chờ quà Noel cái gì không? Cả con gái ông nữa? Tôi, tôi biết rằng tôi chẳng đáng kể làm gì... Nhưng chúng nó kia? Vậy mà ông lại mang con quái vật ấy về ư? Đúng lúc Médor chạy vào. Nó nhảy lên giường ông Ximenestre, nằm cạnh ông và gối đầu lên ông. Những giọt nước mắt âu yếm, may sao được chiếc khăn trải giường che giấu, ràn rụa cặp mắt ông bạn nó. “Thật quá thể, bà Ximenestre nói, chỉ riêng cái việc ông có chắc là con vật này không bị dại đấy chứ? - Trong trường hợp nào thì bà cũng có đôi”. Ông Ximenestre lạnh lùng đáp. Câu trả lời đó làm bà Ximenestre bỏ ra ngoài. Médor liếm ông chủ và thiu thiu ngủ. Đến nửa đêm, vợ con ông Ximenestre bỏ đi dự lễ nhà thờ nửa đêm không nói với ông. Ông cảm thấy hơi phật ý và kém mười lăm phút đầy một giờ sáng ông quyết định cho Médor ra ngoài năm phút. Ông đeo chiếc khăn quàng cổ to tướng và chậm bước về phía nhà thờ, Médor hít hít tất cả các cửa xe. Nhà thờ đầy người và ông Ximenestre không sao đẩy được cửa. Ông phải chờ ở trước cổng lớn, dưới tuyết rơi, kéo khăn che kín dưới cặp mắt, trong khi tiếng cầu kinh của các con chiên ngoan đạo vang vọng bên tai ông. Médor kéo mạnh giây để cuối cùng ngồi xuống và quấn dây xích vào chân nó. Cái rét, nỗi xúc động làm đầu óc đã bị rối loạn của ông Ximenestre dần dần trở nên đờ đẫn, đến nỗi ông không biết rõ ông ở đây làm gì. Ngay lúc ấy ông chợt thấy làn sóng tín đồ háo hức vội vã tỏa từ nhà thờ ra. Ông không có đủ thời gian đứng lên, tháo gỡ dây xích thì đã thấy có một giọng trẻ trung kêu lên: “Ôi! Con chó xinh đẹp thế kia! Ôi! Người đàn ông khốn khổ!... Đợi em, Jean Claude.” Và một đồng năm franc rơi trên đầu gối ông Ximenestre đờ đẫn. ông đứng lên và ấp úng và anh chàng tên là Jean Claude, cảm động, cho ông một đồng tiền nữa và chúc ông một mùa giáng sinh vui vẻ. “Nhưng, ông Ximenestre ấp úng, nhưng này…” Người ta biết rằng lòng từ thiện là điều rất dễ lây lan. Tất cả các tín đồ và gần như những ai bước ra từ bên cánh phải nhà thờ đã bố thí cho ông Ximenestre và Médor. Người phủ đầy tuyết vẻ mặt ngây dại, ông Ximenestre không sao ngăn được họ. Vợ con ông ra đi từ bên cánh trái trở về nhà. Ông Ximenestre về nhà sau một lát, xin lỗi về chuyện tầm phào lúc ban chiều và dưa biếu mỗi người một món tiền tương đương với món quà tặng. Đêm giáng sinh rất vui. Sau đó ông Ximenestre đi ngủ bên cạnh Médor đã ních đầy thịt gà tây, và cả hai ngủ một giấc ngon lành. PHÙNG ĐỆ dịch