Thắm thoát đã hơn nữa năm rồi chúng em không được sống gần cha. Kể từ khi người cầm cố ruộng vườn, cộng với số vốn liếng dành dụm hơn hai chục năm, hùn hạp làm ăn rồi bị gạt mất sạch. Từ dạo đó, không khí vui vẻ, đầm ấm trong gia đình như ra đi cùng của cải …   Em nhớ mãi buổi chiều hôm ấy, vừa đi học về hai chị em đã thấy mẹ đứng tựa cửa buồn bã. Mẹ khẽ nói: “Các con vào ăn cơm cho mau để còn phụ mẹ tưới cây. Trưa nay, người của công ty đã gọi cha đi làm gấp …”   Chị em không ăn, lẻn ra sau vườn ngồi khóc. Em thui thủi bưng chén cơm mà nuốt nghẹn mấy lần. Em chợt nhớ tối qua, tay xoa đầu chúng em, cha thì thầm: “Hai con biết chăm ngoan, cha rất vui lòng. Nhớ giữ lấy điều tốt và lánh xa những thói hư, tật xấu …”. Em có ngờ đâu lời ngợi khen kia cũng là lời nhắn nhủ, trước khi người đi xa lo sinh kế.   Cha đi. Cửa nhà trống vắng. Dòng sông tuổi thơ chừng như vẫn còn ấm hơi cha, và chiều nào mặt nước cũng lao xao, thả khói lên trời. Giờ đây mọi việc trong ngoài đều cậy vào tay mẹ và chị. Mẹ ngày càng gầy gò. Có lẽ mẹ âm thầm làm quần quật suốt ngày, hòng khuây khỏa phần nào nỗi rầu khi cha xa vắng …   Còn chúng em ra vào, nhìn đâu cũng mường tượng bóng dáng của người.Đây là chiếc võng cũ cha thường nằm nghỉ ngơi, đọc sách. Kia là mấy bờ cam quýt cha vừa bón nhánh, mới nhú lên dăm búp lá xanh  … Nhất là xem lại những tấm ảnh cũ chụp chung, càng khuấy trong em bao nỗi xót xa về một thời đầm ấm …   Nhớ lại, đời cha là những chuỗi ngày lo toan, tận lực …. Là con trưởng trong một gia đình lao động nghèo có hơn mười miệng ăn, nên ngay từ tấm bé người đã sớm gánh mưa, đội nắng. Đôi lần cha dắt em về thăm quê nội. Người bùi ngùi chỉ tùng khúc sông, bến chợ …mà ngày nào cha đi theo ông nội trên chiếc ghe nhỏ, mua bán đó đây. Em bồi hồi như thấy trước mắt hình ảnh một cậu bé cao gầy độ chín, mười tuổi ; áo quần vá víu đội từng thúng bắp, khoai đi rao bán …     Sau này cha gặp mẹ, một cô giáo nghèo nơi trường xa, cùng cảnh ngộ. Giữa bốn bề thiếu thốn, buồn thay lần sinh nở nào mẹ cũng ốm đau, thiếu sữa …Chúng em lớn lên còm cõi và lắm bệnh tật. Thời gian dài đó, cha như con thuyền nan trong mưa gió mịt mù. Đồng lương giáo viên hợp đồng của cả hai, cộng lại như hạt muối bỏ biển.Cho nên cha phải mượn đất trồng rau, tỉa đậu cà, nuôi thêm gà vịt. Ngoài giờ lên lớp, người còn chạy xe đạp đi hớt tóc dạo, nhận chở hàng thuê …   Rồi con cái mỗi ngày một lớn, việc chi xài tốn kém hơn. Cha mẹ không kham nổi nữa, đành phải thôi dạy học về gầy dựng mảnh vườn cam của nội chia sẻ cho …   Nhiều tối cha về trễ, bụng đói, mệt lã ; nhưng miệng vẫn tươi cười. Nghĩ đến vợ con, người mua về chút ít quà bánh. Những lúc ấy, ngọn đèn dầu nhỏ trong gian nhà lá chật hẹp như cố cháy sáng hơn, soi tỏ niềm hạnh phúc nhỏ nhoi vừa nhen lên trong bao ánh mắt. Nhưng nồng ấm nhất vẫn là lúc cả nhà ngồi quây quần bên nhau, mẹ làm thêm kem chuối để bán, cha giúp chúng em ôn tập bài vỡ. Rảnh rỗi, cha còn đem chuyện những tấm gương tốt trong lịch sử kể lại cho chúng em nghe …   Thế mà nay vì lo cho cuộc sống gia đình, cha phải dấn bước. Không biết ở một nơi nào đó, giờ này người đang làm gì, nghĩ gì? Chắc là cha cũng đang nhớ vợ, nhớ con. Tháng trước bặt tin cha, mẹ dẫn em tìm đến Long Khánh. Chú bảo vệ nói họ tên này không có trong công ty. Mẹ nghe như chết đứng, con em như có vật gì vừa đè nặng lên tim …   Cách nay mấy hôm nghe bác Tư cuối xóm nói nhỏ, khi đi rừng bác có gặp một người vóc dáng rất giống cha, mặt mày đen nhẻm, quần áo lấm lem bụi đỏ, đang leo núi cùng với nhóm tìm vàng.Sợ nhỡ chuyến xe nên bác không thể hỏi han.Em thầm mong đấy chỉ là nhầm lẫn, nhưng cũng về thưa chuyện với mẹ và chị. Ngẫm nghĩ đến cảnh rừng sâu nước độc, lở đất sụp hầm …mẹ cùng chúng em cố nén mà nước mắt cứ ứa ra   Đầu năm, vườn chỉ còn thưa thớt mớ cam quýt nhỏ cuối mùa. Người đến mua bĩu môi ép giá. Tiền bán trái chẳng được là bao. Sáng qua chị em nhét vội đôi bông tai nhỏ xíu bằng vàng 18 vào túi mẹ. Theo lời chỉ dẫn mơ hồ của bác Tư, mẹ lên mạn ngược tìm cha …   Đêm nay bài vở học xong. Nghe lời chị khuyên, em viết về cha bằng tất cả tấm lòng mình . Biết đâu nhờ báo đài, cha biết được càng thấu hiểu mẹ và chúng em cần có cha bên cạnh hơn bất cứ vật chất gì, cho dù chúng quí giá nhất.   Viết đến dòng chữ này, trời vừa hé sáng. Tháng giêng,cảnh vật dầm mình trong sương mù. Con nước lớn mùa xuân cũng vừa thức dậy lao xao bờ bãi. Sông ơi, hãy cùng hòa nhịp với trái tim em cất tiếng gọi cha về …      Bùi Thụy Đào Nguyên. ° Bài đã được tuyển chọn vào bộ CD  “Sách nói”: Cao hơn đỉnh Thái, do hãng phim Phương Nam & báo Tuổi Trẻ phát hành th.6/2005