Năm ấy, tôi quen một người dạy chó trong quân đội. Tôi hỏi anh: Con chó thông minh nhất có thể đạt tới mức độ nào? Anh đáp: Ngoài không biết nói ra, không thua kém con người. Câu trả lời của anh khiến tôi ngẩn người. Sau đó tôi bảo: Chắc là vì anh yêu mến chó mà nói quá đi chăng? Anh đáp: không, rồi kể cho tôi nghe mấy câu chuyện về chó, toàn là những chuyện anh đã đích thân trải qua. Có mấy chuyện tôi đã quên, nhưng có một truyện cho đến nay tôi vẫn còn nhớ như in. Đó là câu chuyện về một con chó cực kỳ thông minh trong doanh trại của các anh, gọi là vện đen. Một hôm, mấy người huấn luyện chó các anh nghĩ ra một phương pháp đặc biệt, quyết định vận dụng để thử xem năng lực phản ứng của vện đen. Các anh tìm đến mười mấy người, xếp thành hàng ngang, sau đó cho một người trong số đó quay trở lại doanh trại ăn trộm một vật đem giấu đi, rồi lại quay về đứng vào hàng ngũ. Làm xong mọi việc trên, người dạy chó dắt con vện đen tới bảo nó đi tìm vật đã mất. Con vện đen đã hết sức nhanh chóng tha vật kia từ chỗ giấu kín đáo mang về. Người dạy chó vô cùng phấn khởi, đưa tay vỗ vỗ vào gáy con vện đen tỏ ý khen thưởng. Sau đó anh chỉ vào hàng quân bảo vện đen tìm ra kẻ cắp Con vện đen bước tới ngửi hết người này đến người kia, chẳng mấy chốc đã ngậm chặt ống quần của “kẻ cắp” lôi ra khỏi hàng.Phải công nhận, con vện đen đã hoàn thành hết sức tốt đẹp nhiệm vụ. Song, người dạy chó lại cố tình lắc đầu quầy quậy nói với vện đen: Không, không phải người này, tìm lại đi! Con vện đen vô cùng ngạc nhiên, ánh mắt mờ nhoà đi, không còn hiểu ra làm sao, bởi vì nó tin chắc mình không tìm sai thủ phạm, song nó lại tràn đầy lòng tin tuyệt đối từ xưa đến nay đối với huấn luyện viên. Nó nghĩ: Thế này, thế này là thế nào nhỉ? Không phải người này, tìm lại đi! - Người dạy chó vẫn kiên trì. Con vện đen đã tin vào người dạy, lại đi tìm... nhưng trải qua lần thứ ba, lần thứ tư hết sức thận trọng ngửi tìm phân biệt, nó vẫn lôi người kia ra. Huấn luyện viên thì cứ lắc đầu lia lịa: Không, không đúng. Tìm lại đi!Con vện đen càng ngơ ngác, không hiểu ra làm sao, đành quay lại tìm lần nữa. Lần này nó ngửi nhận lâu lắm. Cuối cùng, nó cứ đứng bên chân kẻ cắp, quay đầu nhìn huấn luyện viên, tỏ vẻ: Tôi cảm thấy là người này... Không, không phải người này! Tuyệt đối không phải người này! - Huấn luyện viên lại quát lên, tỏ ra hết sức nghiêm khắc.Lòng tự tin của con vện đen bị suy sụp. Lòng tin của nó ở huấn luyện viên đương nhiên cao hơn tin ở chính mình. Cuối cùng, nó đã bỏ kẻ cắp, chuyển sang tìm người khác. Nhưng người khác... đâu có phải?Huấn luyện viên quát lớn: Trong số những người này, lập tức tìm ra đi!Con vện đen hoang mang lắm, bên chân người nào nó cũng dừng một lát, ngắm nhìn xem người đó có giống kẻ cắp hay không, sau đó lại quay đầu nhìn ánh mắt của huấn luyện viên để hy vọng tìm ra một chút dấu hiệu gì, hoặc gợi ý gì chăng... Cuối cùng, khi nó chộp được một chút thay đổi nhỏ diễn ra trong tích tắc ở ánh mắt huấn luyện viên, nó đã cắp ống quần người đứng bên cạnh lôi ra.Đương nhiên, không phải là người đó. Song cả người dạy chó lẫn những người đang có mặt lại ha hả cưới ầm lên, khiếm vện đen đâm ra lẩn thẩn. Sau đó, huấn luyện viên gọi “kẻ cắp” ra và nói với vện đen: ngay từ đầu mi đã tìm đúng, nhưng mi sai là sai ở chỗ không kiên trì...Trong giây lát, cả người dạy chó lẫn những người có mặt tại chỗ đều hết sức bất ngờ, hết sức hốt hoảng và hết sức hối hận, bởi vì họ đã nhìn thấy - Sau khi hiểu ra đây là một trò lừa bịp, vện đen đã đau đớn tột độ sủa lên một tiếng, mấy giọt nước mắt to, nóng hổi đã chảy ra. Sau đó nó buồn bã cúi đầu, bước từng bước nặng nề đi khỏi...- Vện đen! Vện đen! Mi đi đâu hả? - Huấn luyện viên đâm hoảng, đuổi theo hỏi.Con vện đen cứ phớt bơ, đi khỏi doanh trại.- Vện đen! Vện đen! Ta xin lỗi. - Huấn luyện viên đã phải khóc.Nhưng vện đen không động lòng, cũng không thèm quay lại nhìn.- Vện đen! Vện đen! Đừng giận! Ta đùa mi đấy mà! - Huấn luyện viên nhảy xổ đến ôm chặt con vện đen, khóc nức nở trước mặt nó.Con vện đen gỡ khỏi cánh tay ôm của huấn luyên viên, thong thả đi đến chân quả đồi ngoài doanh trại, tìm một chỗ khuất gió và nằm phủ phục xuống. ......Mấy ngày lên sau đó, vện đen bỏ ăn bỏ uống, tinh thần sa sút, mặc cho huấn luyện viên dỗ dành thế nào cũng một mực không chịu tha thứ cho anh.Bây giờ mọi người mới phát hiện: Cho dù chỉ là một con chó, cũng phải có tôn nghiêm!.......Về sau thế nào?Từ đó trở đi vện đen không còn bao giờ tin cậy người dạy nó, thậm chí không còn bao giờ tin cậy bất cứ ai. Đồng thời, tính tình nó cũng thay đổi hẳn, không còn ánh mắt như chớp điện, không còn lao như gió lốc, thậm chí không còn mắt nhìn trừng trừng, oai phong lẫm liệt...Đội dạy chó bất lực, đành phải nén đau, bố trí cho nó xuất ngũ......Ôi! Vện đen! Vện đen!