LÝ THUYẾTLý thuyết của Cần Lao Nhân Vị Cách Mạng Đảng là chủ nghĩa Nhân Vị Á Đông do ông Ngô Đình Nhu đề xướng. Cũng như tất cả các chủ nghĩa và học thuyết khác thường được ra đời do một hoàn cảnh lịch sử, chủ nghĩa Nhân Vị Á Đông được ra đời do sự đòi hỏi của hoàn cảnh lịch sử Việt Nam thời kỳ những năm 30-40.Đầu năm 1930 đảng Cộng Sản đông dương (Việt, Miên, Lào). Mục đích của đảng này là quảng bá và thực thi chủ nghĩa Cộng Sản, một chủ nghĩa chủ trương vô thần, vận động một cuộc cải tổ xã hội bằng thực hiện đấu tranh giai cấp, gieo rắc hận thù, xóa bỏ truyền thống, tập tục,  nếp xin hoạt, nền đạo lý của xã hội cũ. Tạo dựng một hệ thống xã hội và kinh tế mới mà trong đó mọi phương tiện sản xuất kể cả con người, cũng như sản phẩm đều là cộng hữu. Tất cả đều do nhà nước quản lý và phân phối.Cải tổ xã hội để giải phóng con người là mục đích cuối cùng của công cuộc tranh đấu mà các con Cụ Ngô Đình Khả hằng theo đuổi để thực hiện ước vọng của Cụ. Nhưng nhận thấy cải tổ xã hội theo đường lối của đảng Cộng Sản là một việc làm cực kỳ nguy hại, nó sẽ làm sụp đổ từ nền móng, luân lý, truyền thống đạo đức của dân tộc. Nhằm tìm một đường lối cải tổ xã hội không gây ra những nguy hại như chủ nghĩa Cộng Sản, ông Ngô Đình Khôi đã đưa ông Nhu qua Pháp du học.Ông Ngô Đình Nhu khi ấy mới hai mươi tuổi, nhưng tính tình trầm tĩnh, ít nói, thích suy nghĩ và có một khả năng nhận xét, phán đoán rất khoa học. Qua Pháp, ông thi vào Trường Ecole des Chartes (Cổ điển học hiệu) theo môn Cổ học để có môi trường nghiên cứu, sưu tầm các yếu tố chính trị, kinh tế, xã hội xưa và nay, khả dĩ giúp ông xây dựng được một hệ thống tư tưởng tiến bộ, nhưng phù hợp với nền kinh tế, văn hóa và hoàn cảnh xã hội của Việt Nam.Khi đã thành tài, phải hồi hương, nhưng công việc nghiên cứu vẫn chưa hoàn tất nên,  theo Nhật Báo Cách Mạng Quốc gia thời Đệ I Cộng Hòa Việt Nam, số ra ngày 25.10.1962:‘’Cùng trong năm 1938, sau khi đậu Cử Nhân Văn Chương và tốt nghiệp Trường Cổ Điển Học Hiệu tại Ba Lê, ông trở về phục vụ. Nhà đương cuộc Pháp mời ông đảm trách chức vụ quan trọng trong guồng máy cai trị, nhưng ông đều từ chối, chỉ nhận chức vụ hoàn toàn chuyên môn: Chánh Sự vụ Sở Sưu Tầm Tài Liệu Tổng Quát tại Thư Viện Trung Ương Đông Dương (Hà Nội 1938-1942), để có dịp tiếp tục nghiên cứu các nền văn minh Âu, Á, các tổ chức chính trị, xã hội, kinh tế hiện đại cùng các trào lưu tiến hóa của nhân loại. Chính nhờ ở công cuộc khảo cứu uyên thâm này và nhờ ở đức sáng tạo phong phú hiếm có mà Chủ Nghĩa Nhân Vị Á Đông đã chớm nở và phát triển mạnh mẽ.Từ 1942 đến 1945, ông liên tiếp giữ chức Chánh Sự Vụ Sở Văn Khố và Thư Viện Trung Phần, và Tổng Giám Đốc Nha Văn Khố và Thư Viện Việt Nam.Ông Ngô Đình Nhu đặc biệt quan tâm đến lực lượng lao động và hoạt động mạnh mẽ cho Phong Trào Nghiệp Đoàn.Ông là người sáng lập Liên Đoàn Lao Công Việt Nam. Đường lối hoạt động của Liên Đoàn do ông hoạch định và soạn thảo.Trong những năm 1949, 1950, tiếng tăm của ông lừng lẫy sau những buổi diễn thuyết về ‘’Chủ Nghĩa Nhân Vị’’ và ‘’Học Thuyết Xã Hội Nhân Bản’’ tại Đà Lạt, Hà Nội, Huế, Sài Gòn.Năm 1950, ông Ngô Đình Nhu thành lập và là Chủ Bút Tạp Chí ‘’Xã Hội’’, mà đường lối đấu tranh đã gây một ảnh hưởng sâu rộng trong các giới thức giả Việt Nam’’.Để quý độc giả có một ý niệm khái quát về chủ nghĩa Nhân Vị Á Đông và Học Thuyết Xã Hội Nhân Bản do ông Ngô Đình Nhu đã nghiên cứu và hình thành. Dưới đây, tôi xin trích nguyên văn lời ông giải thích vắn tắt về chủ nghĩa và học thuyết này, trong buổi sinh hoạt với các Cán Bộ Xây Dựng Ấp Chiến Lược Khóa VIII dành cho các Giáo Sư Đại và Trung Học,  ngày 8.1.1963 tại Trung Tâm Thị Nghè. Và cuộc nói chuyện với Cán Bộ Xây Dựng Ấp Chiến Lược tại một Tỉnh miền Trung cũng vào đầu năm 1963.Tại Thị Nghè, ông nói: ‘’... mình đánh nhau với Cộng Sản, bây giờ Cộng Sản nó đánh mình với một Ý Thức Hệ, mà chúng ta không có một Ý Thức Hệ cứng rắn, rõ ràng, trong tâm trí chúng ta để đối lại, để có lẽ sống mà đánh Cộng Sản thì chúng ta sẽ bị ý thức hệ Cộng Sản lan tràn lung lạc’’.Một vị Giáo Sư, ông Vũ Quốc Thúc, hỏi:Hỏi: Ông Cố Vấn Chính Trị có nói, có thể đây là Ý Thức Hệ (Nhân Vị) toàn diện.  Chúng tôi thấy trong một Quốc Gia khó thống nhất được các Ý Thức Hệ. Về Ý Thức Hệ có người theo tôn giáo này, có người theo tôn giáo kia, có người không theo tôn giáo nào. Vì vậy,  về vấn đề Ý Thức Hệ toàn diện chúng tôi thấy nó khó như vậy.Đáp: Chúng tôi nói Ý Thức Hệ toàn diện, là có ý nói về sự toàn diện của con người.  Con người có ba phương diện:- Phương diện thứ nhất là đời sống Nội Tại (bề sâu) có: Tự do, trách nhiệm, siêu nhiên,  tình thương.- Phương diện thứ hai là đời sống Cộng Đồng (bề rộng) có: Sống với cộng đồng gia đình, cộng đồng xã hội, cộng đồng quốc gia, cộng đồng nhân loại và sống trong thiên nhiên.- Phương diện thứ ba là đời sống Siêu Nhiên (bề cao) có: Sự hướng lên với cái gọi là Toàn Chân, Toàn Mỹ, Toàn Thiện. Cái Toàn Chân, Toàn Mỹ, Toàn Thiện đó, người này nói là Thiên Chúa, người kia nói là Thần Chủ, người nọ nói là Thượng Đế, người khác nói là Đấng Chí Tôn... cái đó mình không đi sâu vào, nhưng ai cũng biết là mình có Chiều Cao hướng lên với cái ta gọi là Toàn Chân, Toàn Thiện, Toàn Mỹ.Cái căn bản triết lý ấy không ít thì nhiều cũng có va chạm vào các tôn giáo, tín ngưỡng cổ truyền của xứ sở. Nhưng chuyện phải dứt khoát với một số thái độ, thái độ triết lý, tín ngưỡng hay là cảm tình cổ truyền là một cuộc Cách Mạng phải làm, không làm không được. Vì giả như có người nói rằng ta phải tôn trọng và thờ ‘’miếng sắt’’, và truyền giảng đó là một tín ngưỡng, một tôn giáo. Và nếu ta tôn trọng tín ngưỡng, tôn giáo ấy, không dám đập vào miếng sắt thì làm sao mà có kỹ nghệ hóa được... Tôi rất đồng ý với ông bạn đã nêu lên vấn đề đó,  nghĩa là mình không đi sâu vào đạo giáo nào, nhưng có một số thái độ phản tiến bộ thì mình phải biến đổi... Đó là nhiệm vụ đối với Dân Tộc, mình không thể đào ngũ, không thể trốn tránh nhiệm vụ lãnh đạo của mình, nhưng phải cởi mở, vui vẻ trẻ trung, thương yêu nhau, chứ không phải đả phá làm mất lòng nhau.Chúng ta phải nhìn nhận rằng có một số thái độ cổ truyền không thể tồn tại, vì nó chận bước tiến của dân tộc. Từ sự nhìn nhận ấy, ta ý thức được nhu cầu phải thanh toán bằng cách này hay cách khác, một số thái độ làm cản trở bước tiến của Dân Tộc, bước tiến nhằm phục vụ con người trong xã hội.Muốn phục vụ con người trong xã hội thì con người đó phải tiến, xã hội đó phải tiến.  Nhưng xã hội chỉ tiến được với những con người có ý thức nhiệm vụ. Cho nên, trên nguyên tắc, chúng ta phải nhìn nhận rằng cần phải có một ý thức hệ tiến bộ.Ý Thức Hệ chúng tôi chủ trương là Ý Thức Hệ Nhân Vị. Về Tư Tưởng Nhân Vị có nhiều thứ. Có thứ họ căn cứ vào một tín ngưỡng hữu hình, một tín ngưỡng chắc chắn, căn bản.  Có thứ lại nhuốm phần nào vô thức... Ý Thức Hệ Nhân Vị chúng tôi chủ trương nó rất rộng rãi và không cần phải đi sâu vào các đạo giáo, tất cả các triết lý khác, có thể cùng đi với chúng ta được trong Ý Thức Hệ đó.Hỏi: Người ta cho rằng Thuyết Nhân Vị hiện tại ở khu vực Quốc Gia của chúng ta là cái Nhân Vị của các Linh Mục đã dạy ở Vĩnh Long, thì hoàn cảnh liên đới với một tôn giáo,  bởi thế cho nên chúng tôi có thắc mắc về vấn đề Nhân Vị với lại toàn diện của con người, mà ông Cố Vấn lúc đầu có đề nghị ra?Đáp:... tôi thấy có thắc mắc là tại vì có lớp học Nhân Vị do các ông Linh Mục ở dưới Vĩnh Long là tiêu biểu. Chúng tôi không phủ nhận công nghiệp của ai cả, nhưng chúng tôi nói để các anh em biết rằng, chúng tôi không biết gì về chuyện dạy Nhân Vị ở Trung Tâm đó,  chúng tôi không theo dõi không chủ trương. Đó là một cố gắng cá nhân trước sự thiếu sót một Ý Thức Hệ. Có một số người bên Công Giáo họ đứng ra tổ chức, nội dung và đường lối học tập không liên quan gì đến Chính Phủ hay toàn dân. Đó chỉ là một sáng kiến riêng có ích.Ta không thể nói rằng đem cái đó ra để lừa bịp người ta, bởi vì ai cũng biết đó là loại Nhân Vị Thiên Chúa Giáo. Đối với Thuyết Nhân Vị Thiên Chúa Giáo, chúng tôi cũng chưa hiểu cái đó có đúng không, chưa hiểu cái đó nó có đúng tới mức không.Chúng ta cần minh xác, đó là một sáng kiến tư nhân, nhưng được Chính Phủ ủng hộ và giúp đỡ, vì cho đến nay, ngoài Trung Tâm ấy, chúng ta không có một nơi nào khác để bàn thảo về một Ý Thức Hệ Quốc Gia. Bây giờ chúng ta cùng nhau tổ chức trên lập trường dân tộc, để mà đặt đúng cái đường lối Nhân Vị của chúng ta.Và trong cuộc nói chuyện tại một Tỉnh ở miền Trung cũng vào đầu năm 1963, để giúp cán bộ dễ hiểu và dễ nhớ những điểm chính yếu, thuyết Nhân Vị Á Đông do ông đề xướng được ông giảm lược bằng phương trình sau đây:TAM TÚC + TAM GIÁC= TAM NHÂN(Chữ TAM NHÂN dùng ở đây có nghĩa là ba chiều kích của con người, như đã nói ở trên).Và ông giải thích vắn tắt:A-TAM TÚC:1.  Tự Túc về Tư Tưởng là tự mình suy luận, cân nhắc mà lựa chọn một chính nghĩa để phụng sự và một khi đã chọn rồi thì không còn lay chuyển nữa. Chính nghĩa đó là cuộc cách mạng chính trị, xã hội, quân sự mà ta đang cụ thể hóa trong các Ấp Chiến Lược. Sau đó ta tự phát huy chính nghĩa trong tâm hồn, tự học tập và tự bồi dưỡng tinh thần của ta, không cần ai thôi thúc. Tự Túc được về tinh thần, về tư tưởng, thì tất nhiên trong mọi trường hợp khó khăn ta vẫn vững tâm, hoặc dù có nội loạn ở Thủ Đô Sài Gòn chăng nữa, thì ta cũng không bị hoang mang hay bị lung lạc. Tự Túc về Tư Tưởng để phát huy và bành trướng chủ nghĩa. Muốn được vậy thì phải:2.  Tự Túc về Tổ Chức và Tiếp Liệu, là tự ta tìm tòi, phát huy sáng kiến để có nhiều nhân vật lực để hoạt động, không ỷ lại vào sự giúp đỡ của người khác. Chính Phủ chỉ cần giúp ta một số vốn căn bản, dựa vào đó ta tìm cách biến cải thêm để hành động và mở rộng phạm vi hoạt động. Chẳng hạn hiện giờ ta thiếu kẽm gai để làm Ấp Chiến Lược, thì ta cố gắng tìm vật liệu khả dĩ làm tê liệt cơ thể bất cứ ai động đến (như đồng bào Thượng đã làm trên Cao Nguyên), hoặc dùng địa hình địa vật để lồng hệ thống bố phòng Ấp Chiến Lược vào trong đó,  đỡ cần đào hào hay rào kẽm gai. Muốn thực hiện Tự Túc về Tổ Chức thì cần phải:3.  Tự Túc về Kỹ Thuật, là phát huy khả năng chiến đấu và khai thác, phát triển khả năng của nhân vật lực sẵn có đến tột mức 100%.Ba bộ phận của Tam Túc có liên hệ mật thiết với nhau, muốn Tự Túc về Tổ Chức mà không Tự Túc về Kỹ Thuật thì Tổ Chức không thành, thiếu Tự Túc Tư Tưởng thì tất nhiên sẽ không có Tự Túc Tổ Chức và Tự Túc Kỹ Thuật. Từ quan niệm Tam Túc đó phát sinh ra quan niệm Tam Giác.B- TAM GIÁC:1.  Cảnh giác về Sức Khỏe (thể xác) nghĩa là không được đau ốm. Do đó ta phải tránh tất cả những việc làm phương hại cho thân xác ta như đau ốm, tứ đổ tường. Bảo đảm sức khỏe thì mới bảo đảm được khả năng làm tròn nhiệm vụ.2.  Cảnh Giác về Đạo Đức và Tác Phong Đạo Đức, vì tác phong và đạo đức là điều kiện cốt yếu của cán bộ, thiếu tác phong đạo đức sẽ chi phối tư tưởng, sẽ biến khả năng làm việc thiện ra việc ác, chưa kể việc thất nhân tâm.3.  Cảnh giác về Trí Tuệ là phát huy óc sáng tạo, sáng tác khả năng chiến đấu của nhân vật lực sẵn có đến tột độ.Vậy, không có sức khỏe, đau ốm sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến óc sáng tạo và thu hẹp phạm vi hoạt động của đạo đức. Không có óc sáng tạo thì dù có sức khỏe, có đạo đức, cũng không có khả năng bồi bổ vào sự thiếu thốn nhân vật lực, là tình trạng của một nước chậm tiến. Có sức khỏe, có óc sáng tạo, nhưng không có đạo đức, thì sức khỏe ấy, óc sáng tạo ấy, sẽ phục vụ cho phi nghĩa, không phải cho chính nghĩa.Bởi đó cho nên ba bộ phận của Tam Giác có liên hệ mật thiết với nhau. Và, có Tam Giác mới có Tam Túc, Tam Túc và Tam Giác liên hệ chặt chẽ với nhau.Và Tam Túc hợp với Tam Giác mới cống hiến đủ điều kiện khách quan và chủ quan cho sự thực hiện lịch sử của Tam Nhân Chủ Nghĩa. Tam Nhân Chủ Nghĩa gồm có:a.  Thực tại của con người về Bề Sâu của nó, trong đó có tự do, trách nhiệm, suy luận và tình thương.b.  Thực tại về Bề Rộng của con người là cảm thông và liên đới với các con người khác, thành ra một cộng đồng nhân vị.c.  Thực tại về Bề Cao của con người, vì con người bởi Thượng Đế mà ra, sinh ký, tử quy và sẽ trở về với Thượng Đế.Đứng về phương diện kinh tế, xã hội, chính trị, Tam Nhân Chủ Nghĩa đó được biểu lộ ra trong danh từNHÂN VỊ + CỘNG ĐỒNG = ĐỒNG TIẾNVà đang được thực hiện một cách cụ thể, dễ hiểu trong các Ấp Chiến Lược.(Nhân Vị phải kết hợp với Cộng Đồng và ngược lại, và cùng tiến. Vì Nhân Vị không kết hợp với Cộng Đồng thì chỉ là một hình thức che đậy Cá Nhân Chủ Nghĩa quy về vị kỷ.  Cộng Đồng không kết hợp với Nhân Vị thì chỉ là một Tập Thể Chủ Nghĩa trá hình nhằm nô lệ hóa con người).Tóm lại, vốn liếng mà ta trao cho Cán Bộ được rút gọn trong phương trình:TAM TÚC + TAM GIÁC= TAM NHÂNĐó là căn bản tư tưởng và phương pháp hoạt động của dân tộc ta. Căn bản đó nhằm chống lại mặc cảm hòa giải, chống lại thói bất phản kháng điều ác và đầu hàng trước thời thế.  Lý tưởng NHÂN VỊ cống hiến cho thế hệ thanh niên và toàn thể dân tộc một lý tưởng Anh Hùng, vì nếu có những kẻ ngã qụy và bị tiêu diệt, thường không phải vì quá bạo dạn. Chối từ nghĩa khí Anh Hùng, do dự bất quyết, biện luận mông lung giữa trận mạc, bao nhiêu thái độ xô đẩy cá nhân cũng như dân tộc tới tình trạng suy tàn, diệt vong. Đó là một sinh thái khắc khe của tạo vật, các chủng loại hèn yếu sẽ bị các chủng loại hùng mạnh tiêu diệt.Lý tưởng NHÂN VỊ cô lại trong ý nghĩa:Anh hùng tự lập và tự tạo thời thế.Mỗi người Việt Nam phải là một anh hùng.Trong Thông Điệp ngày Song Thất năm 1961, Tổng Thống Diệm nói về chủ nghĩa Nhân Vị như sau:- Đương đầu với lối tự do Tư Bản chia cách người với người và khiến người trở thành tù đầy cho lòng vị kỷ.- Đương đầu với đường lối Mác-Xít, hạ giá con người xuống mức dụng cụ sản xuất.- Chủ Nghĩa Nhân Vị bảo vệ tự do cá nhân lẫn lợi ích công cộng.