Hai mẹ con sống trong căn hộ nhỏ xíu lọt thỏm trong chung cư sát bên nhà tôi. Tôi không hề có cảm tình với mẹ con nhà ấy. Chẳng phải vì họ gây phiền phức gì cho tôi, cũng chẳng có thù oán gì với nhau. Chỉ đơn giản tôi cảm thấy ghê sợ cách sống lạ lùng của hai mẹ con. Họ sống bằng nghề kỳ quặc: Khóc mướn!Ai đời lại kiếm sống trên sự chết chóc, đau khổ của người khác. Tự dưng không quen biết chi lại vật vã than khóc mù trời mù đất, rồi lại rỏ nước mắt một cách vô tội vạ. Kịch đến thế là cùng!Có lẽ bị ảnh hưởng nghề nghiệp hay sao ấy mà tôi chưa bao giờ thấy họ cười. Bà mẹ thì chẳng nói gì, đứa con mới mười bốn mười lăm tuổi cũng chẳng biết cười một cái để... làm duyên. Cứ lầm lầm lì lì, bộ dạng lúc nào cũng chuẩn bị khóc òa đến nơi.Bà mẹ chắc do khóc nhiều nên thân thể teo tóp lại, mắt trũng sâu. Ánh mắt nhờ nhờ như mặt người chết. Da mặt tái mét nhăn nheo như bà cụ tám mươi - dù tuổi cao lắm cũng chỉ ngoài bốn mươi.Đứa con vừa xấu lại vừa ngây ngô. Trong khi bạn cùng lứa đều áo dài trắng dài tha thướt đến trường thì nó lại lững thững đi dạo quanh xóm với bộ đồ xám xịt, dơ bẩn. Chẳng được học hành nên một chữ bẻ đôi cũng không biết. Chỉ biết mỗi một việc: khóc!Trong xóm chẳng ai chơi với nó. Tôi bảo với tụi bạn chung cư "Hê, coi chừng con nhỏ khóc mướn, chơi với nó rủi có gì nó bù lu bù loa chịu sao thấu!?". Tụi nó khoái chí cười ầm lên, đồng loạt tẩy chay con nhỏ mà chẳng một lời giải thích. Y như rằng số phận con nhỏ là vậy, không thắc mắc lôi thôi.Những ngày sau không có đám, con nhỏ lủi thủi trong nhà. Buổi chiều thấy chúng tôi ra khu đất trước chung cư chơi, nó lững thững đi ra nhìn với vẻ thèm thuồng nhưng không thể đến gần.Tôi xuỵt tụi bạn:- Ê, chuẩn bị "tò te tí te". Một... hai... ba...Tôi lĩnh xướng, lập tức cả bọn hè nhau rống lên, nhại kèn đám ma. Có đứa rú lên: "Ê nhỏ, khóc đi, khóc đi!".Nhỏ khóc thiệt, không um sùm, không bò lăn ra đất, cũng không bứt tóc giật tai ra điều đAu đớn. Nó quay đi, tôi vừa kịp thấy trong mắt nó hai giọt long lanh.- Ê, nó khóc kià!- Nước mắt cá sấu, lêu lêu...Tôi thấy hơi tội nghiệp nó, nhưng mình đã lỡ đầu tiên gây ra vụ này, chẳng lẽ lại hối hận trước mặt đám bạn, tụi nó sẽ cười mình chết. Tôi bèn nói cứng:- Đáng đời, ai biểu không biết thân!- Ừ, đồ khóc mướn! - Tụi bạn phụ.- Xuỵt - Tôi ra dấu im lặng - Lại đây tao nói cái này cho nghe.Cả bọn túm lại thành vòng tròn. Dĩ nhiên tôi làm cái tâm. Tôi ra vẻ quan trọng nói từng tiếng một:- Con nhỏ bị ma nhập đó tụi bây!- Xạo!- Tụi bây không tin thì thôi...Vài đứa tò mò:- Tin! Tao tin, đứa nào hổng tin kệ nó, kể tao nghe đi!Tôi hạ giọng:- Tao thấy rõ ràng. Mười hai giờ đêm nhỏ hay đi lang thang ra đường, mặc cái áo vải mùng trắng...- Đồ tang phải hôn?- Ừ... - Tôi xác nhận - Tao nghi nó đi đám ma nhiều nên bị ma bắt...- Mười hai giờ đêm thì ra nghĩa địa chớ còn đi đâu nữa! - Chắc không ai chơi với nó nên nó phải chơi với ma đó tụi bây!- Chỉ có quỷ mới chơi với ma thôi!- Ừ, quỷ sống!Thằng Thành bĩu môi ra vẻ không tin:- Nhảm nhí, nó xạo tụi bây đó!Tụi bạn nghe nó nói đâm nghi ngờ, quay qua hỏi tôi:- Mày thấy thiệt hôn?Tôi nóng mũi:- Không tin tối nay tụi bây rình thử coi!Chiều hôm sau, bọn bạn lại tụ tập dước sân chung cư. Thằng Dũng đen vẻ mặt nghiêm trọng, thì thào:- Tối qua tao thấy bóng trắng đi ra đường!Vài đứa nhao nhao:- Tao cũng thấy nữa!- Nó đội miếng vải trắng như vậy nè...- Tao thấy nó đi hổng chân cách mặt đất cả... tấc lận!- Xạo, nhà mày tuốt tầng năm làm gì thấy nó đi hổng chân ra làm sao mà bày đặt nói.- Ơ... nhưng mà tao thấy có bóng trắng thiệt, nói dóc "hộc máu"!Tôi đắc chí bảo:- Tụi bây thấy chưa? Tao nói đâu có sai!- Ê, ma kià...!- Quỷ sống!Con nhỏ lững thững đi ra. Cả bọn ù té chạy. Con nhỏ ngỡ ngàng đứng lại, chẳng hiểu sao bọn trẻ lại sợ nó như vậy, nó đưa mắt ngơ ngác ngó quanh. - Ê, con nhỏ khóc mướn chết rồi.- Thiệt hả? Sao chết?- Bị té xuống giếng. Người ta nói nó tự tử...- Không phải - Nhỏ Hoa tỏ vẻ biết chuyện - Má nó kể vậy nè, trước hôm nó chết nó nói nó quen một đứa bạn. Má nó hỏi ở đâu, nó nói ở ngoài giếng nước. Mấy ngày liền nó ra giếng nước trò chuyện với bạn. Nó nói bạn nó thương nó lắm, không sợ nó như người ta, lại mặt đồ giống y chang nó nữa.- Chắc nó bị ma xúi giục nhảy xuống giếng đó!- Ê, đi coi đám ma hôn?- Đi...Cả bọn kéo nhau đi "đưa đám".Đám ma con nhỏ buồn hơn đám ma thường. Không kèn trống, không còn tiếng tụng kinh. Và không có cả tiếng khóc... Mẹ nó khóc cho người đời quá nhiều, chẳng còn nước mắt mà khóc cho con nữa. Bà nấc lên, khuôn mặt nhăn nheo càng choắt lại, già nua hơn, đôi mắt trắng dã vô hồn càng đờ đẫn, dài dại như người điên.Buổi tối tôi nghe tiếng rống nhỏ, như tiếng chó tru, kéo dài rờn rợn. Tôi dựng tóc gáy, kéo chăn trùm kín đầu. Sợ con nhỏ về báo oán mình. Tôi lầm bầm khấn, rằng tôi chỉ giỡn chơi không ác ý. Tôi giả làm bóng người đi trong đêm chỉ vì bất đắc dĩ, do lỡ "nổ" với bụi bạn.Sáng hôm sau, người ta thấy bà mẹ gục bên quan tài, mái tóc thưa rối bời. người ta lật bà lên, thấy bà đã chết, hai khóe miệng trề ra như cười - lần đầu tiên người ta thấy bà cười. Chắc bà tin rằng sẽ tìm gặp được con bà ở thế giới bên kia!?Tôi không dám nhìn bà. Tôi hốt hoảng vụt chạy ra đường và thấy đám bạn đang tụm lại hào hứng bàn tán tiếp về cái chết của bà khóc mướn.Phan Đức Thuận