"Trời ơi, chắc H. sắp trở về rồi. Tưởng như là chuyện chiêm bao. Nhưng giấc chiêm bao này sao dài quá, dài đến hết cả đời người ta. Dù sao cũng may là mình vẫn còn đây để đợi chờ anh ấy, dù mình cũng đã phạm sai lầm. Mình sẽ kể tất cả mọi chuyện với H., không giấu bất cứ điều gì... Nếu anh chấp nhận được, tha thứ được thì mình sẽ vô cùng hạnh phúc được sống cùng anh. Còn nếu anh không chấp nhận, không tha thứ được thì mình sẽ sống cuộc đời của mình mà không hề trách móc hờn giận, vì mình biết mình có lỗi. Thật ra, ngay cả trong trường hợp đã lấy ông N., mình cũng sẽ bỏ ông ta để về lại với H., vì bao giờ mình cũng là của H., chỉ của H. thôi... Anh ấy đã thay đổi như thế nào, có già đi nhiều không, có khác đi nhiều không, có còn giống như anh của ngày xưa không??? H. ơi, em mong được nhìn thấy anh biết bao...". "Qua câu chuyện anh A. kể, điều không thể nào tin đã trở thành chuyện thật: H. đã phản bội mình! Làm sao mình còn có thể sống được đây? Làm sao mình có thể tiếp tục sống được nữa chớ! Sao anh lại làm như thế? Sao anh lại có thể làm thế được? Anh quá thiếu thốn tình cảm nên cần một mái gia đình? Anh hành động có cân nhắc hay chỉ bởi một phút quên đi điều hơn lẽ thiệt? Hay đơn giản chỉ vì anh cần một người đàn bà, bất chấp người đó thế nào? Bởi nghe đâu cái người mà anh lấy làm vợ đó lại là một phụ nữ chẳng ra gì! Như vậy, anh có được chút hạnh phúc nào không? Hay anh chỉ có toàn đau khổ? Những lúc đau khổ nhất, anh có bao giờ nghĩ tới mình không? Có biết là mình vẫn chờ đợi, vẫn không ngớt nghĩ tới anh qua chừng ấy tháng năm, chừng ấy mòn mỏi, chừng ấy đau khổ...? Sao anh lại hành động như thế? Sao anh không biết giữ gìn, không phân biệt được cái gì nên làm, cái gì không nên? Cái gì đã khiến anh thay đổi? Cái gì đã khiến anh từ một người mình tôn thờ trở thành kẻ tồi tệ không đáng cho người ta thương hại như thế???...". "Mình đã làm rất đúng, đã yêu anh rất đúng, đã chờ anh rất đúng, đã xua đuổi anh rất đúng. Với tất cả mọi điều mình chưa bao giờ dối trá, chưa bao giờ phản bội, chưa bao giờ phải xấu hổ với lương tâm. Mình không thể gặp H., không muốn nhìn thấy H., càng không muốn để anh nhìn thấy mặt mình. Không bao giờ. Anh không có quyền mở miệng để nói lời xin lỗi hay ăn năn. Bởi rất có thể anh lại đang nói dối. Anh sẽ đi tiếp con đường anh chọn, còn mình sẽ sống cuộc đời riêng của mình, cuộc đời từ nay sẽ hoàn toàn yên tĩnh, hoàn toàn trống vắng. Chẳng còn chờ đợi, chẳng còn hy vọng, chẳng còn ngạc nhiên, chẳng còn thất vọng, chẳng còn nghĩ ngợi, chẳng còn vướng bận, chẳng còn gì nữa...". Những trang cuối cùng, cô Út chỉ viết cho chính mình, không đề cập tới điều gì khác. Hầu như cô đã quên bẵng người đàn ông cô từng yêu. Cô chỉ diễn tả những cơn đau của mình, đến từ một căn bệnh không thầy thuốc nào chẩn đoán được, như thể đó là điều duy nhất cô còn giữ trong tâm trí. Cô chầm chậm dõi theo mình trên đường đến với hư vô. Cô bình thản và lặng lẽ một mình đi về cõi chết. Những trang nhật ký này, tôi đã định một ngày nào đó, khi tìm gặp được người đàn ông mà cô yêu, tôi sẽ đưa ông xem để ông biết được ông đã đánh mất một người đàn bà trọn vẹn đến mức nào, một tình yêu bền chặt đến mức nào... Nhưng gặp ông Hoan rồi, tôi hoàn toàn đổi ý. Tôi có thể chấp nhận những sai lầm của ông (con người ai chẳng có lúc sai lầm), nhưng tôi cần được thấy rằng ông bao giờ cũng xứng đáng với những gì cô Út tôi cất giữ. Ngay trong sai lầm của mình, ông cũng vẫn phải là ông. Ông có thể sa sẩy, có thể miễn cưỡng phản bội cô tôi, nhưng ông không được quyền đánh mất mình đến mức ấy, không thể bệ rạc thảm hại như cái người tôi đang nhìn thấy. Một sai lầm nhỏ không thể kéo theo tất cả những sai lầm lớn hơn và phá đổ mọi thứ một cách tệ hại như thế. Không thể được. Một sự xúc phạm không sao tha thứ được. Dù sao, trước hôm rời thành phố, tôi vẫn giữ đúng lời, điện thoại cho ông. Người bắt máy lại là bà vợ ông. - Cô có việc gì không? - Giọng bà ta đầy vẻ xẳng xớm. - Cháu chỉ là người bà con xa thôi - Tôi đáp, chỉ muốn vứt ngay ống nghe. Tôi nghe tiếng bà ta gọi chồng: "Có con trẻ nào gọi này, lão già. Gớm, sao dạo này lắm con tìm thế ". Sau đó, ông ta cầm máy, nói rụt rè: - A lô, xin lỗi ai gọi tôi đó? Tôi bảo rằng tôi sắp lên đường nên gọi cho ông. Vừa nhận ra tôi, ông liền vội vã: - À, chú cảm ơn ba má cháu đã hỏi thăm. Cho chú gửi lời thăm lại ba má. Cháu vào công tác trong này có lâu không, gia đình ngoài ấy thế nào... Tôi ngẩn ra một lúc mới hiểu được: ông ta đang đóng kịch, đang làm động tác giả trước bà vợ. Ông ta lại đang vào vai thằng - chồng - giẻ - rách trước bà vợ nặc nô. Và thế là bao nhiêu thiện chí còn sót lại của tôi lập tức rơi rụng cả. Tôi bảo rằng chỉ nửa tiếng đồng hồ nữa tôi sẽ lên đường nên không thể gặp lại ông. Tôi rất tiếc và hy vọng lần công tác khác sẽ lại có dịp cùng ông trò chuyện. - Chú... chú... cảm ơn cháu... - Ông ta lập cập chẳng ra lời. - Cháu cũng rất cảm ơn chú. Chúc chú sống khỏe, sống vui. Tôi cúp máy, thẫn thờ một lúc lâu mới ra khỏi tâm trạng nặng nề mà ông đã gây ra. Buồn quá, tôi lại lấy tập nhật ký của cô Út ra bần thần lật tới lật lui. Rồi trong một phút bất chợt không chủ định, tôi châm lửa đốt luôn. Để lại phỏng có ích gì. Tôi là người ngoại cuộc duy nhất đã đọc nó và đã định làm một điều gì đó cho cô, cho cả người mà cô từng yêu. Nhưng điều đó giờ đây chẳng còn ý nghĩa, thậm chí nó còn xúc phạm ghê gớm cả cô và tình yêu của cô, và mang lại một bi kịch còn lớn hơn nhiều. Thôi thì, hãy trả nó về với tro bụi, như cô Út tôi cũng đã từng chôn chặt nó dưới bao nhiêu tro bụi của thời gian trước lúc ra đi. Nghe điện thoại báo có người gặp, tôi đi xuống và kinh ngạc thấy ông ta đang ngồi chờ, trong bộ quần áo nhăn nhúm mặc trong nhà. Chắc ông ta vội đến đây ngay sau khi gác điện thoại. - May quá, tôi chỉ sợ cô đi mất rồi... - Ông ta vừa nói vừa thở dốc. Tôi hơi ngượng vì rõ ràng không phải tôi sắp lên đường như vừa nói dối ông. Nhưng hình như ông không hề để ý. - Cô cho tôi gởi cái này về cho Khuê. Cô mua giúp hoa quả thắp hương bàn thờ Khuê và mua thêm ít trầm nữa. Tôi biết Khuê rất thích đốt trầm... Hai bàn tay gầy trơ xương của ông run run đặt cái phong bì trước mặt tôi. Tôi nói ngay: - Cháu sẽ làm điều đó nhưng chú hãy cất cái này đi - Tôi cầm phong bì trả lại cho ông. - Tôi xin cô hãy nhận giùm tôi. Khuê đã nhất định không cho tôi gặp, còn cô là người duy nhất hiểu chuyện xin hãy châm chước cho tôi, cho cuộc đời chỉ còn là cuộc sống thừa của tôi. Đây là tấm lòng ân hận muộn màng tôi gửãi đến Khuê, mong Khuê thấu hiểu. Lúc nào có điều kiện tôi sẽ ra thăm Khuê, thắp hương trên mộ Khuê... Vài giọt nước mắt bỗng rơi xuống khiến tôi sững sờ. Nước mắt của đàn ông! Một người đàn ông hoàn toàn thất bại trong cuộc đời này. Rốt cuộc, ông ta có được gì? Một gia đình không ra gia đình, một sự nghiệp cũng chẳng thể gọi là sự nghiệp sau tất cả những sụp đổ thê thảm, cái sự nghiệp mà vì nó ông đã để người đàn bà ghê gớm kia quyết định cuộc đời mình. Có lẽ suy cho cùng, ông cũng chỉ là một kẻ thất bại đáng thương. - Được rồi, cháu sẽ cầm về và làm như chú muốn. Cháu nghĩ là cô Út cháu cũng sẽ hiểu được tấm lòng của chú. Tôi nói để chấm dứt. Nhiệm vụ tôi tự giao cho mình cũng thật sự chấm dứt. Không còn bất cứ điều gì tôi có thể làm cho cô Út, cho cả ông nữa. - Tôi cám ơn cô. Rất cám ơn. Ông ta quày quả quay lưng như chạy trốn. Tôi nhìn theo cái lưng áo bạc màu, còm cõi của ông, tự dưng đau thắt cả ngực. Nếu chưa thiêu hủy tập nhật ký, tôi sẽ gọi ông lại và đưa cho ông đọc. Cái tình yêu nhỏ bé đó liệu đã mang lại cho hai con người này được những gì? Hạnh phúc thì quá ít quá ngắn ngủi mà đau khổ thì kéo dài đến vô tận. Vậy mà không hiểu sao sau hàng mấy mươi năm, sau khi một người đã mỏi mệt bỏ cuộc ra đi, nó dường như vẫn cứ còn nguyên đó. Nó vẫn cứ đau đáu sống trong con người khốn khổ còn mắc lại, vẫn cứ tồn tại bất chấp mọi đổ vỡ, mọi tàn phá, bất chấp ngay những gì rẻ rúng tồi tệ nhất mà tôi đã trót là người chứng kiến...