Những năm mẹ còn khỏe, mẹ chuẩn bị các món ăn mà các con thích. Dũng thích món foie gras truyền thống làm bằng gan ngỗng béo đậm đà ăn với bánh mì mềm. Khôi đặc biệt thích tôm cua hấp chấm với sauce mayonnaise. Còn món hàu thì mẹ chờ các con tới tách vỏ. Ấm cúng quá! Lúc này có những dịch vụ giao bánh tận nhà, nên mẹ khỏi phải nhờ các con đi đặt bánh. Mẹ đã chuẩn bị mọi thứ, chỉ chờ các con tới. Nhưng năm nay mẹ không ra sân được. Cái chân trái đau nhức tới hông. Mẹ phải chống nạng, không lên lầu được và lẽ dĩ nhiên không ra ngoài lạnh đượcNgười Việt mình! Ba chữ thân tình như được nối thẳng tới cuống tim! Người Việt mình! Ông bà cha mẹ con cái xúm xít, tựa nhau mà sống. Như những cây chuối con vây quanh chuối mẹ, chuối chị bên cạnh chuối em. Cây mẹ xác xơ oằn người vác buồng nặng trĩu. Các con xanh tươi mơn man vuốt ve mẹ, tíu tít xào xạc vỗ về nhau trong hơi gió. Lớn lên, cao gần bằng mẹ, cũng tự mình nẻ buồng nhảy con, nhưng vẫn san sát bên nhau nghiêng mình hứng nắng. Từ thế hệ này sang thế hệ khác, gia đình kiên cố tiếp tục vững vàng, nhịp nhàng, như hết xuân lại sang đông, hết mưa rồi lại nắng. Những người con xứ mình hiếu thảo một cách tự nhiên. Khi cha mẹ già yếu, không tự lo được nữa, các con chia nhau chăm sóc, sớt nhau nhọc nhằn một cách hiển nhiên, như cây lớn lên phải ra bông kết trái. Nhà nghèo, các con gom sức chăm sóc cha mẹ. Cha mẹ sung túc, các con khỏi phải nghĩ đến bổn phận vật chất, thì cũng phải nghĩ đến tình cảm, tinh thần. Vì đã đến lúc xương loãng, mắt mờ, chỉ cần lỡ đạp lên một hột chanh nhỏ trơn ướt là cha mẹ có thể sẽ trở thành phế nhân. Các con ơi! Các con là người Việt, được nuôi bằng sữa mẹ, tại sao bắt chước xứ văn minh, không xem trọng cha mẹ ông bà? Các con phải làm gương cho chính con của các con biết thế nào là hiếu đễ. Các con có bổn phận dạy cho chúng biết. Mẹ một thân một mình lo cái ăn cái mặc, không đủ tâm để nhớ chuyện này. Lỗi ở mẹ. Các con nào có biết, vừa tỉnh ngủ, mẹ đã lo lắng không biết các con và các cháu có khỏe mạnh không, sao cả tháng nay không đứa nào điện thoại hỏi thăm mẹ. Điện thoại miễn phí mà. Nhiều lần mẹ điện qua thấy đường dây bận. Các con điện thoại cho bạn bè mà chẳng hề nhớ tới mẹ. Mẹ đâu còn bao lăm năm để sống nữa mà các con tiếc thì giờ? Mẹ đâu đòi hỏi gì nhiều. Đi đâu tạt tới cho mẹ nhìn mặt con. Cả ngày hết ngồi rồi lại nằm trên ghế salon, kéo cái điện thoại sát bên cạnh để khi nghe tiếng reng là mẹ chụp ngay. Buổi chiều, tới giờ tan sở, mẹ pha nước trà, đem hộp bánh ra ngóng, mong được nghe tiếng giày các con xào xạo trên sân sỏi, để nghe tiếng lách tách từ ổ khóa, và được nhìn những khuôn mặt thân yêu của mẹ sẽ hiện ra như những thiên thần, đem niềm vui, tiếng cười và sự sống cho mẹ. Ngày Tết nước ta, con cháu tụ họp lại nhà cha mẹ ba ngày trong khi các nước Âu Mỹ, con cháu từ xa về nhà cha mẹ tổ chức ăn uống, quây quần bên nhau trong ngày lễ Giáng sinh, để cháu khỏi quên ông bà, để con khỏi quên cha mẹ. Những năm mẹ còn khỏe, mẹ chuẩn bị các món ăn mà các con thích. Dũng thích món foie gras truyền thống làm bằng gan ngỗng béo đậm đà ăn với bánh mì mềm. Khôi đặc biệt thích tôm cua hấp chấm với sauce mayonnaise. Còn món hàu thì mẹ chờ các con tới tách vỏ. Ấm cúng quá! Lúc này có những dịch vụ giao bánh tận nhà, nên mẹ khỏi phải nhờ các con đi đặt bánh. Mẹ đã chuẩn bị mọi thứ, chỉ chờ các con tới. Nhưng năm nay mẹ không ra sân được. Cái chân trái đau nhức tới hông. Mẹ phải chống nạng, không lên lầu được và lẽ dĩ nhiên không ra ngoài lạnh được. Mới ngày 14 tháng chạp mà hàn thử biểu đã xuống gần không độ. Mẹ sợ mọi thứ lạnh. Đã tới lúc mẹ khiêng không nổi thanh củi để chụm lò sưởi, phải thay bằng lò sưởi điện mặc dù mẹ thích nhìn ngọn lửa sáng thiên nhiên. Ngày xưa ba mẹ thường ngồi bên nhau nhìn lửa, có khi còn nấu sôi được ấm nước, nấu chín món ra gu. Mẹ nằm trong nhà đóng kín, áp tai xuống mặt gối, chờ từng tiếng xe chạy chậm dần, hồi hộp ngóng tiếng đóng cửa đánh sầm. Nóng ruột thì điện thoại tới các con, chỉ để xem các con có ở nhà không mà yên tâm. Mẹ muốn các con tự ý tới thăm vì tình thương nhớ mẹ chớ không phải vì bổn phận. Mẹ đâu cần quà cáp đắt tiền? Mỗi ngày có đi làm thì tạt qua, mua cho mẹ nửa ổ bánh mì, thỉnh thoảng một đôi găng tay hay đôi tất để mẹ mang, lòng ấm áp nhớ con mỗi khi mang. Đi xe hơi sưởi ấm đâu có nhọc nhằn? Đâu phải mẹ chỉ nhớ có con thôi? Mẹ đã từng giữ bốn đứa cháu nội từ lúc mới sinh đến ba tuổi, trụng bình, khuấy sữa cho chúng bú, rửa đít, ẵm cháu đi khám bệnh khi thời tiết thay đổi, nghe chúng bi bô nói, dạy đếm một hai ba, dạy chữ o chữ i, đánh vần bờ a ba huyền bà. Mẹ thuộc lòng từng đặc điểm của mỗi đứa, từ cái ăn cho đến trò chơi. Vậy mà từ khi chúng vô học mẫu giáo tới khi lên đại học, bà chỉ loáng thoáng gặp cháu mấy lần, đến nỗi tưởng tượng nếu gặp ngoài đường, chắc gì bà đã nhận ra cháu? Hai cái piano Yamaha mẹ mua cho hai con, không biết có cháu nào học không, hay chỉ để trang hoàng như mấy tấm sơn mài vô vị? Bên này con người sống như những ốc đảo mùa đông. Có thì giờ và khỏe mạnh thì với tay bấm điện thoại một hai phút hỏi thăm cha mẹ: a va, khỏe không, xem chừng đã làm tròn bổn phận, lương tâm yên ổn trong suốt mấy tháng. Con tới thăm thì cha mẹ tự hỏi không biết lần này nó tới xin gì. Đâu ai xa lạ? Mới cách đây ba tháng, Dũng mượn mẹ hai trăm ngàn quan để mua xe Volkswagen. Có xe xong, con ham vui, quên mẹ. Mẹ biết con muốn xin, nhưng số tiền quá lớn, nên để có được nhanh chóng, con dùng chữ “mượn”. Mẹ biết hết, nhưng lờ đi. Lâu ngày ăn ít, bao tử mẹ cũng nhỏ lại. Mẹ không cần gì nhiều. Nhà cửa, tài sản của ba và mẹ là của chúng con. Bây giờ sức khỏe mẹ kém, mẹ muốn cho các con hết. Nếu các con tới thăm mẹ thường xuyên, thì mẹ đã chia hết cho hai con rồi. Bởi vì sau khi mẹ chết, nhà nước sẽ đóng thuế trên gia tài thừa kế. Đó là mồ hôi nước mắt của cha các con và mẹ, mẹ không muốn họ lấy của các con. Thuế ở Pháp nặng kinh khủng. Không ít người có tài sản lớn phải bỏ đi nước khác. Còn người nghèo thì lăm le vô để ăn trợ cấp. Mẹ muốn chia cho hai con từ lâu rồi, nhưng mẹ không còn khoẻ, lại nghe nhiều tin tức con bán nhà chia nhau rồi đưa cha mẹ vô viện dưỡng lão. Tiếng xấu của viện dưỡng lão khiến mẹ sợ hãi. Hết tiền trả cho họ, họ giả có đám cháy để khói bay làm ngộp thở nhiều người già rồi.