Đối với người nghe nhạc, cuộc đời của một nhạc sĩ không đo bằng năm tháng mà bằng tác phẩm do họ sáng tạo. Thành thử miễn ngày nào thính giả còn để lòng rung lên với Thiên Thai, với Đêm Tàn Bến Ngự, với Đêm Đông, với Ướt Mi, hay Cô Láng Giềng…, ngày ấy những tên tuổi Văn Cao, Dương Thiệu Tuớc, Nguyễn Văn Thương, Trịnh Công Sơn, Hoàng Qúy vẫn sống và vẫn tiếp tục thắp sáng đời sống.
Chẳng phải chỉ bất tử, mỗi nhạc sĩ tài hoa của chúng ta còn là một “đạo sĩ” tu luyện thành công thứ “pháp thuật” trẻ mãi không già. Cho nên dù tác giả những bản nhạc vượt lên trên sự đào thải khắc nghiệt của năm tháng như tác giả Tô Vũ, Lê Trạch Lựu, Hoàng Dương, hoặc Quốc Dũng… đã 50, 70, hay 90 tuổi, ta vẫn không thể gọi họ là bác hay cụ đuợc. Gọi như thế, lễ phép đâu chẳng thấy, chỉ biết nó phi văn nghệ, thậm chí phản khoa học.
Là vì chính âm nhạc - tôi muốn nói âm nhạc đúng nghĩa chứ chẳng phải thứ “âm nhạc” Hoa quả sơn động lúc nào cũng dậm dựt ở vỉa hè góc chợ - đã và đang rắc cơn mưa xuân phép tích xuống mảnh ruộng cằn nứt vì cái thói kèn cựa dơ tục và đố kỵ tủn mủn, vốn hay gia tăng tỷ lệ thuận theo tuổi tác, của kiếp nhân sinh mới thực đáng phàn nàn.
Nhờ cơn mưa âm nhạc, những vết nứt nẻ được xóa lấp, mầm mộng nơ bắt đầu nứt mộng thành cánh đồng luá vào sữa xanh mướt tình người và thơm ngát hương đời. Nhờ thế những cái lỗ chân trâu tính toán hiểm độc cùng những bãi phân trâu ganh ghét tanh tưởi mặc nhiên biến đi đâu mất. Thay vào đấy là tiếng sáo diều mơn trớn, là lời khoai lúa tự tình, cùng những cánh cửa lòng rộng mở để phục sinh tình người, để vinh danh bản chất vị tha, nhân hậu của kiếp người.
Âm nhạc như thế mặc dù không cần khóac cho mình bất cứ một thiên chức hoặc sứ mạng nào cả, nó vẫn mặc nhiên khiến con tim của lòai người trông trẻ ra và phơi phới trở lại bởi vì hễ ngày nào người ta còn biết mộng mơ, và hễ ngày nào người ta thích bỏ qua và tha thứ hơn là chấp nhất so đo hận thù, ngày ấy con người vẫn may mắn chưa bị hất tung ra khỏi cõi thiên thai thơ trẻ mà không một ai trong chúng ta lại không nuối tiếc nhưng chẳng phải ai ai trong chúng ta cũng dễ dàng quay về.
Và nếu mỗi một nhạc sĩ tài danh là một chuyên viên thẩm mỹ tâm hồn thì viện thẩm mỹ tâm hồn của nhạc sĩ Nguyễn Văn Khánh (NV Khánh) sua là gạt đi không hết thân chủ.
Suốt hơn nửa thế kỷ qua, bao nhiêu thế hệ nam nữ đã nghe, đã hát, cũng như đã mượn miễn phí bài hát Nỗi Lòng của NV Khánh để biểu tỏ nỗi lòng của mình, thế nhưng có mấy ai trong số họ biết rằng NV Khánh từng nhỏ máu tim ra để viết lên cái bản sầu khúc bi thống ấy?
Lúc đang theo học bậc thành chung, ở cạnh nhà cậu học trò NV Khánh có cô hàng xóm xinh xắn dọn về đấy ở. Chỉ mới lần đầu gặp nhau, nhưng sao đôi trai gái ngỡ chừng đã phải lòng nhau từ muôn kiếp trước?
Sáng sáng nàng ra sân sau quét vuờn. Sáng sáng chàng ra sân sau vờ vĩnh tập thể dục. Hai người không nhìn nhau và ngay cả không dám thở mạnh. Họ sợ chíêc cầu vồng mộng tưởng nối liền hai quả tim trong trẻo ấu thời sẽ theo giọt sương sớm tan biến đi mất. Chỉ đến khi nàng sắp sửa quay vào nhà thì không hẹn mà gặp, bốn con mắt chuyếnh chóang men tình ấy mới dám liếc nhanh tìm nhau trông y hệt hai kẻ ăn trộm đang lén núp chuyển giao đồ quốc cấm.
năm ấy NV Khánh thi trượt bằng đíp-lôm. Cô bé hàng xóm tuy còn bé nhưng đã khôn ranh ra trò. Trong bức tối hậu thư gởi NV Khánh ngay sau ngày nhận được tin chàng dẫm nhằm vỏ chuối, nàng bảo ba tháng hè này, anh phải cố thi bằng đíp lôm kỳ hai cho đậu, chứ không thế nào bố em cũng đem gả em cho một thầy thông ở cùng chỗ làm là khổ cả đời hoa anh ạ. Đọc đến đấy, vừa phẫn nộ vừa hãi hùng, NV Khánh bèn viết thư hồi đáp rằng thì là chàng hứa sẽ chăm học thi đỗ nhưng đổi lại cô hàng xóm phải cho chàng gặp mặt mỗi tuần ít ra một lần thì chàng mới yên tâm để mà…. học tập tốt thi cử tốt.
nhận lệnh đổi lên công tác ở vùng ma thiêng nuớc độc Thái Nguyên.
Từ đấy chiều thứ bảy nào, NV Khánh cũng lót tót bắt chíêc xe lửa từ Hà nội đi sân ga Lạng Sơn rồi nhảy tiếp chuyến xe đò về Thái Nguyên để tìm thăm cô hàng xóm vừa xa nhưng rất nhớ.
Tỉnh Thái Nguyên nhỏ, lòng nguời Thái nguyên hẹp, thực không phải là nơi cho đôi tình nhân đứng ở bến xe kể lể chuyện tâm tình. Chịu không xiết thói đời thích thêu dệt, ông thông phán già nhất định tìm một nơi môn đăng hộ đối gả con gái để hy vọng dập tắt tiếng thị phi và cũng để vĩnh viễn “trục xúât” NV Khánh ra khỏi con tim tan nát của cô hàng xóm cũ.
Trong cơn mưa chiều tỉnh nhỏ, đôi chim non tức tưởi bấu chặt lấy tay nhau trước phút ly biệt. Định mệnh lạnh lùng kéo họ ra, ném mỗi người về một đầu mút của giòng sông nhớ thương, chia cắt. Và trong hòan cảnh não lòng ấy, bài hát Nỗi Lòng không có tuổi của âm nhạc Việt nam ra đời:
Yêu ai yêu cả một đời Tình những quá khắt khe khiến cho đời ta Đau tủi cả lòng Vì yêu ai mà lòng hằng nhớ… Và:
Lòng vẫn biết nếu yêu rồi một ngày Là đến với đớn đau Nhưng sao trong ta vẫn yêu vẫn nhớ Dù sao, dù sao nếu có một ngày Một ngày gieo trong tim ta Là tình yêu kia ly tan Mà lòng vẫn thương vẫn nhớ… Vì không quên và không thể nào quên, nên lúc nhận được tấm thiệp cưới do cô láng giềng gởi đến, NV Khánh lập tức lặn lội trở lên Thái Nguyên, đứng nấp sau sau con đường nhỏ đợi đón chiếc xe hoa chở người yêu sẽ đi qua vào giờ ấy ngày ấy như lá thư gởi kèm với tấm thiệp cưới của nàng đã dặn dò tỉ mỉ.
Chiếc xe hoa không đi qua, cũng chẳng bao giờ còn cơ hội đi qua nữa cả. Bởi vì:
Sáng nay vô số lá vàng rơi. Nguời gái trinh kia đã chết rồi. Có môt chiếc xe màu trắng đục. Hai con ngựa trắng buớc hàng đôi. Theo gót những người khăn áo trắng. Khóc hồn trinh trắng mãi không thôi. Trở về Hà nội, theo những nguời bạn kể lại, NV Khánh không khóc mà ôm đàn ngồi viết một mạch bài Chiều Vàng:
Trên đồi thông chiều đã xuống dần. Mặt Trời lấp ló sau đồi, chiều vàng… Giờ đây vương thêm hương cố nhân. Năm tháng trôi qua sóng gió đời. Chiều chiều nhớ em lòng không nguôi. Đấy là ca khúc thứ hai, cũng là nhạc phẩm cuối cùng trong đời làm nhạc của NV Khánh. Cuộc tình lớn quá, nỗi đau tuyệt tình mênh mông quá khiến con tim nhỏ bé của ông gánh không xuể. Cho nên hai sầu khúc thảng thốt, hay hai tiếng thở dài bi thống trong Nỗi Lòng và Chiều Vàng chẳng qua chỉ là hai nỗ lưc vô vọng của NV Khánh nhằm phóng thoát tiếc nhớ, vĩnh định kỷ niệm, và vì thế sáng danh thương yêu.
Hễ thiếu vắng thương yêu, bằng hàm y hai bài hát của nhạc sĩ NV Khánh khẳng định, con người lúc ấy không sống, mà chỉ tồn tại.
Nước thực phẩm không khí và ngay cả mớ động tác giao hợp giúp con người tồn tại cũng như kéo dài sự tồn tại. Trong khi sống là yêu thương, hoặc may mắn hơn là vừa yêu thương và vừa được ai đấy thương yêu.
Cây cỏ có bao giờ sống? Không đâu, cây cỏ chỉ tồn tại.