Bắp chân trắng nõn cầu aoCó con cá nào chết thuở ngày xưa?... Ngày Thuân nhập ngũ, biên giới đang ùng oàng. Diễn văn tiễn trai làng của ông chủ tịch có đoạn vô cùng ấn tượng: “Các đồng chí cứ yên tâm lên đường làm nhiệm vụ, xã sẽ làm tốt chính sách hậu phương quân đội, sẽ cấp đất cho các đồng chí khi về có nơi làm nhà cưới vợ…”. Hàng quân mới toanh, quân phục còn thơm nức, đồng thanh cười ồ. Chuyện đất cát nói ra lúc này là hết sức vô duyên, vặt vãnh. Đọc thư bố giữa biên giới lởn vởn khói đen, chập chờn sống chết: "... Đã nhận phần đất cho con. Xã chia cái đầm Vực bao quanh làng ra làm hai mươi khúc. Thôi, là trai sống trên đời cũng cần có miếng đất cắm dùi. Người càng ngày càng đông, đất càng ngày càng hẹp. Ối người còn phải mua đất làm nhà tít bãi tha ma cơ đấy…”. Thuân không lấy làm mừng vì có đất cắm dùi. Thuân mừng vì ông chủ tịch đã giữ đúng lời hứa. Trai thời chiến, gái thời bình… Mừng vì mình có giá.Nước nguy rồi lại an. Thuân không về như dự định ban đầu - về để thi đại học. Mười lăm ngày phép đầu tiên trở thành vết thương lòng không bao giờ liền sẹo...Mười mấy năm tránh mặt. Thông tin loáng thoáng qua mỗi kì nghỉ phép là Thuyên đã lấy chồng. Chồng Thuyên là Quận, bí thư xã đoàn, phó chủ tịch, rồi chủ tịch xã. Cái mác đảng viên trưởng thành trong quân đội được các nhà tổ chức xếp theo một sơ đồ định sẵn. Buồn tê tái ruột gan, phần vì mất Thuyên thì nhỏ, nhưng vì cái khác lớn hơn. Nhiều lần Thuân cố gạt phắt cái hình bóng Thuyên ra khỏi đầu cho nhẹ. Nhưng Thuân là một con người mơ mộng. Cái mơ mộng nó hành hạ Thuân. Và Thuyên nữa, Thuyên cũng mơ mộng. Nhưng Thuyên đã xếp cánh, không cùng Thuân bay hết chân trời.Hôm nay Thuân về. Về vì bố chứ không phải vì Thuyên. Bức điện khẩn vụt tới giữa mùa huấn luyện, tưởng chuyện gì ghê gớm, hoá ra là cái ao của Thuân, "miếng đất cắm dùi" của Thuân.- Đấy, anh về rồi thì liệu liệu mà quyết định. Của anh, anh bán hay để, tuỳ!- Bố nói với vẻ mặt dửng dưng, nhưng âm sắc thì ngược lại. À! Lâu nay mải mê xuống biển lên rừng Thuân đâu nghĩ mình có một sở hữu đất đai. "Miếng đất cắm dùi" của Thuân mãi mãi chỉ là một cái ao tù mà thôi, bởi bạn bè đồng ngũ của Thuân ra quân đã lấp đầm, làm nhà cưới vợ sinh con. Chỉ còn Thuân vẫn lặng lẽ đi. Cái ao của Thuân bây giờ có giá lắm!- Thôi bố ơi! Con không bán đâu. Làng mình giờ hết ao chuôm, từ xa con nhìn về thấy bí bách khô cằn lắm. Bố cứ để đấy mà chăn cá, khi nào về hưu con sẽ tính!Thuân nói thế là theo cái cảm tính mơ mộng của Thuân thôi, không ngờ bố đồng tình. Nét mặt người giãn nở.- Anh đã nghe tin gì về Thuyên chưa?- Ô kìa, bố! Thuyên thì liên quan gì đến cái ao của con?- Có đấy…- Bố thủng thẳng nghe mà sốt ruột. - Nó bỏ chồng rồi… Mẹ thêm vào, giọng đầy thành kính:- Thầy Thuyên giờ trụ trì chùa làng. Anh về thì ra thăm chùa, có tiền thì nguyện công đức để sửa sang tam bảo.Trời ơi! Tao đoạn gì thế này? Không thể hiểu được. Đang sống quý phái trong vai phu nhân chủ tịch xã, cơn cớ gì mà Thuyên bỏ đi tu? Bao nhiêu oán trách trong lòng Thuân phút chốc tan biến, nhường chỗ cho sự xót xa. Thuân bổ ra chùa.Trai phòng tĩnh mặc. Thuyên mời Thuân thanh thuỷ. Những ngón trắng thon hồng như tay phật mân mê mãi chiếc chén sứ men ngà ánh lên một màu rất đỗi xa xăm, mắt cụp xuống tránh cái nhìn dò xét của Thuân. Những bức tranh “Thập mục ngưu đồ”, “Bản đồ pháp giới”, “Nam hải bồ tát”… treo nghiêm tịch trên tường đã lái câu chuyện của hai người sang chủ đề Phật học. Gượng gạo. Ngại ngần. Gián đoạn. Tiếng mọt nghiến trèo trẹo từng chuỗi dài âm ỉ vọng ra từ hậu cung mờ mờ đèn nến nghe như tiếng nạo xương. Thuân đưa mắt tìm kiếm một cái gì đó đặng giải thoát khỏi không khí tù túng. Mắt Thuân vấp vào chồng kinh xếp vuông vức nơi đầu giường, cạnh chiếc chăn đơn cũng ngay ngắn và vuông vức như chăn lính. Lẫn trong chồng kinh dày ngất, Thuân sững sờ nhận ra những cuốn sách thuở xưa hai đứa cùng say mê: Thơ tình Nguyễn Bính, Xuân Diệu, Puskin, Tuyển tập Bunhin… và có cả cuốn của Ê-xê-nhin - ông hoàng thi ca đồng nội. "Hãy lắng nghe em nhé chuyện đồng quê...". Thuân mỉm cười chua chát:- Thưa thầy, thầy tu thế này thì bao giờ mới tới Niết bàn!? Thuyên cười buồn:- Thuyên chỉ mượn cửa chùa để lánh đời chứ không trốn đời... À! Hèn gì trong câu chuyện thấy Thuyên không rành kinh luật.- Có gì Thuyên cứ nói cho mình biết, đừng giấu. Thuyên ơi, làm sao ra nông nỗi này? Làm sao hai người...?Thuyên cắn môi cúi đầu đáp khẽ:- Thuyên đang trả giá cho sự ngây thơ nông nổi ngày xưa. Âu cũng là số phận...Thuân nhếch mép mỉa mai:- Chứ không phải là hậu quả của sự tính toán?Thuyên ngước mắt nhìn Thuân như van nài:- Ngày ấy Thuyên trẻ con quá. Mười chín tuổi... Thuyên quá tin vào cái mác dán trên người Quận. Về ở với nhau rồi mới vỡ mộng. Thuân cứ chửi mắng Thuyên đi!Nao hết cả lòng. Cơn ghen tức mới lắng xuống lại có cơ trỗi dậy. Thuân ghìm giọng:- Thằng Quận nó làm gì Thuyên? Nói đi! Thuân sẽ...Thuyên mím chặt miệng, lắc đầu:- Những chuyện ấy không nói ở đây được, uế cửa thiền…- Thế ở đâu bây giờ? Hở Thuyên?Thuân nóng lòng vươn tay qua bàn định nắm lấy tay Thuyên. Nhưng bàn tay Thuân đã hụt. Thuyên luống cuống đứng lên lánh ngay vào gian thờ lập cập châm nhang… Thuân ra về, mặt mày hơ hoải. Mẹ hỏi, có gặp thầy không? Thuân ừ hữ cho qua. Mẹ kể lể. Cơ khổ, người đẹp như thầy, sống phúc đức hiền hậu như thầy sao mà lại truân chuyên. Thằng Quận nó là giống chó chứ không phải giống người. Nó đánh thầy thừa sống thiếu chết mấy lần. Mà toàn đánh ban đêm. Hỏi vì cớ gì thầy chỉ cắn răng không nói. Năm ngoái thầy dứt khoát li dị, đi thụ giới ở chùa Tiên Phương… Về chùa tưởng yên mà nào có được yên. Thằng Quận vẫn hăm he doạ nạt suốt. Trăng vằng vặc buông trên xóm làng. Ở Tây Nguyên nơi Thuân đóng quân trăng cũng sáng nhưng lạnh, không ấm như trăng quê. Thuân ngồi bất động trên lều cá, nơi hàng đêm bố vẫn ngủ. Gió từ đồng rời rợi thổi, mang theo hương đòng đòng thanh khiết. Đầu óc sảng khoái đến mê tơi. Bên kia là ao chùa. Cũng may là khi cắt con đầm này ra chia, ông chủ tịch cũ đã biết dành lại vuông to nhất trước cửa chùa để thả sen. Những lá sen trong đêm trăng lật mình lấp loá. Ngôi chùa cổ kính u trầm, những mái đao cong vút in hằn lên nền trời sáng bạc. Ánh nến le lói hắt qua khe cửa. Thuyên đang làm gì? Đang đọc kinh hay đọc sách? Đây và đấy cách nhau một tầm tiếng mõ mà sao cảm thấy vời vợi muôn trùng. Thuân vo một nắm lá tre, giang tay quẳng ra giữa ao dụ bầy trắm cỏ. Mặt nước vàng vỡ lênh loang. Buông câu. Chờ. Cái Thuân không đợi lại lù lù đến. Chiếc cầu bắc từ bờ qua lều run lên kèn kẹt. Một hình nhân ục ịch lắc lư bước qua. Hắn cất tiếng cười khằng khặc, trong đêm trăng sáng nghe quái đản đến rùng mình:- Tao đến nhà… ông già bảo mày ra đây câu cá. Hí hí… mày vẫn là một thằng hay mơ mộng. Dẹp mẹ cái trò câu kéo này đi. Tao với mày lên phố ăn thịt chó, hỉ? Vẫn là thằng Quận lỗ mãng như ngày nào. Thô lỗ trong ăn nói với bạn bè, chứ còn với cấp trên, giọng nói Quận uốn éo xun xoe lắm. Thuân cố giữ thái độ bình thường. Chả gì cũng bạn bè một thuở, mười mấy năm mới gặp lại nhau:- Tôi thích ngồi ở đây hơn. Trăng thanh gió mát thế này...- Ố là là là… cũng được, cũng được. Mà này, để tao chạy đi mua mồi về uống rượu, đ. ăn cá đâu. Bố khỉ, hôm bọn tao kéo nhau đi nhậu Hồ Tây, cũng giở trò câu kéo, được con cá chòi to lắm, bỏ vào chảo rồi mà còn giãy oành oạch. Bắt chước dân anh hai, bọn nó nhường tao cái ruột cá. Tao nhai cũng thấy đăng đắng, ngòn ngọt. Nhưng mà dai quá, nhai mãi không hết. Tao nhè ra. Đ.mẹ, mày biết cái gì không? Một cái bao cao su! ọ…ọ…oẹ! Tao tởn đến già, đ. ăn cá nữa! Không cần biết Thuân có đồng ý hay không, Quận ngoắt người biến vào làng. Quận đã về, một tay ôm chai rượu, tay kia ôm một gói giấy báo to đùng. Những đùi chó lổng ngổng, bóng loáng dưới trăng. Mùi mắm tôm gắt gỏng xua bạt mọi thứ hương đồng gió nội. Nào, chén này cho ngày gặp mặt! Chén này mừng cho mày mới được phong hàm đại uý!.... Và chén này…chén này để tao có chuyện muốn nói với mày!... ừ thì uống!- Ông chức gì rồi? Tiểu đoàn trưởng à? Ba trăm quân. Hì! Tôi trong tay có ba vạn dân. Mà thôi, ba trăm quân trong tay mà biết dùng cũng kiếm được đấy. Ông có cho lính đi làm kinh tế không?Thuân thờ ơ:- Không, bọn tôi phải huấn luyện.Quận ngẩn người ngạc nhiên:- Ông đúng là...! Ông còn nhớ thằng cha Tảo tiểu đoàn trường cũ của bọn mình không? Nó đúng là thằng có sỏi trong đầu. Tao làm công vụ cho nó tao biết. Nó ăn dày lắm! Thuân cười khảy, suýt thì buột miệng nói rằng, ông Tảo tiểu đoàn trưởng cũ của chúng ta đã bị thải rồi, đang chạy xe ôm ở bến xe Kon Tum ấy. Nhưng Quận không hiểu, nó kẻ cả:- Ông đúng là thằng tắc ngơ! Suốt đời ông chỉ làm cho chúng nó húp thôi. Ngày xưa khi tao giặt cái quần lót cho thằng Tảo, mày cũng nhếch mép cười đểu. Mày tưởng tao không biết nhục à? Đến bố tao cũng chưa được tao hầu cỡ ấy. Nhưng mà phải biết nuốt cái nhục ấy vào lòng. Bây giờ tao hầu mày, về sau tao sẽ đòi lại ở những thằng khác. Mày thấy chưa? Bây giờ tao muốn gì chả được!Thuân cười nhạt:- Có cái mày muốn mà có được đâu!- Cái gì? - Quận hỏi gằn.- Thuyên đấy.Quận sững một lát rồi phẩy tay:- À à... Cái con Thuyên ấy… cái con bỏ mẹ ấy đúng là một thứ vứt đi. Vứt đi…mày hiểu không? May cho mày đấy, chứ hồi ấy mày vớ phải nó thì đời mày tạnh hẳn! Như một xác chết! Nó như một xác chết, mày hiểu không? Ban đầu tao tưởng nó thẹn, tao huấn luyện nó rất chi là bài bản. Tao mở phim tươi mát cho nó học tập. Nó bịt mắt chửi là đồ trâu chó. Tao mới tẩn cho lên bờ xuống ruộng! Bướng với tao mà được à! Mà tao cũng đ. hiểu nó nữa. Lên giường là nó đọc sách. Mẹ kiếp! Có cái đ. gì trong sách mà nó ham mê thế? Tao giằng sách quẳng đi, làm việc! Nó cắn răng cắn lợi, nước mắt đầm đìa. Cứ như thể tao cưỡng hiếp nó không bằng. Đã thế tao cũng đ. cần. Con gái trong xã này tao muốn nhảy đứa nào chẳng được!... Đã thế nó lại hay chõ mũi vào công việc của tao. Động làm cái gì là nó can ngăn, nào là giữ đức, nào là giữ nhân! Mẹ kiếp! Hỏng hết bánh kẹo. Đức nhân là cái đ. gì? Đời là một cuộc đánh đổi, mày hiểu chưa? May cho mày đấy! Mà... sao ngày xưa mày có thể thích nó được nhỉ? Môi Thuân bắt đầu run:- Tao thích Thuyên vì Thuyên có... tâm hồn. Ly rượu ngừng ngay môi Quận, nó trợn mắt nhìn Thuân cười nhạt:- Cái gì?- Tâm... hồn.- Hớ hớ hớ! Sao mày nói giống con Thuyên thế? Tâm hồn là cái đ. gì mà chúng bay tôn thờ như thần như thánh vậy? Cả thằng cha nhà thơ nửa mùa trên tỉnh cũng thế. Nó bảo, ông có một người vợ đẹp. Nàng đẹp vì có tâm hồn. Tao bảo, ông thích à? Tôi cho ông ngủ với nó một đêm đấy. Nó ngẩn người, cứ như bò hít nước đái: “Ấy chết! Nàng là hiện thân của cái Đẹp, không nên huỷ diệt. Thế là tội ác!”. Đúng là thằng chập mạch! Chẳng bù cho thằng già P. trên huyện. Nó nhìn con Thuyên táu hạu như quạ dòm chuồng lợn... Thuân ực một ngụm rượu dìm cảm giác buồn nôn dâng lên cổ. Quận không thèm để ý đến thái độ của Thuân, điềm nhiên bốc thịt gặm nhồm nhoàm. Nết ăn của Quận rất dễ thương. Thuân mà ăn được như Quận thì cơ thể không đến nỗi eo dây nhăng nhẳng thế này. Thuân cũng ăn thịt chó, nhưng hôm nay thì không. Phật thì ăn hương ăn hoa, người thì ăn xôi ăn thịt. Thuân không thể là Phật, nhưng xôi thịt mãi thì chán lắm! Thấy thái độ Thuân khang khác, Quận chợt ngừng nhai, ngẫm nghĩ một lát rồi thở dài:- Tao cũng không đến nỗi khốn nạn như mày nghĩ đâu! Tại nó vô ơn nên tao mới thế. Mày chưa có vợ nên mày không hiểu được đâu. Cả cái xã này có ai bằng nó? Tao không để nó thiếu cái gì. Máy giặt, ti vi, tủ lạnh, xe ga... tao mua cho nó cả giàn ôkê xịn cho nó hát. Thế mà nằm bên tao mà đầu óc nó cứ để đâu đâu. Nhục lắm! Giọng Quận nghe ươn ướt, chất chứa nỗi khổ đau và cay cú của kẻ có thế lực, thắng mọi thứ nhưng lại thất bại trước một mục tiêu vô ảnh vô hình. Nó ngồi đần ra một đống khiến Thuân bỗng cảm thấy thương thương. Biết nói với nó lời gì để cái đầu chỉ quen với toan tính nông cạn và lạc thú tầm thường kia hiểu? Nhưng rất nhanh, Quận đã trở lại tư thế bình thường, gằn giọng:- Nhưng chống lại tao chỉ có thiệt. Tao sẽ cho nó biết tay! Thôi, nói chuyện khác! Hôm nay tôi gặp ông có chuyện. Ông bán cái ao này cho tôi nhé? Thuân lững lờ:- Ông mua làm gì?- Có việc. Ông nghĩ mà xem. Ông thì không biết khi nào về. Ông bà già thì lọm khọm lắm rồi, thế mà đêm nào cũng phải ra đây ăn gió nằm sương canh mấy con cá vặt. Tôi trả ông năm chục triệu, ông gửi ngân hàng lấy lãi cho ông bà già dưỡng lão. Được chưa? Đấy là tôi muốn giúp ông. Bạn bè với nhau… Giọng Quận trơn tru, mạch lạc. Và đúng quá! Thuân đại uý quân đội, lương nhõn triệu, dăm ba đám cưới, vài chuyến công tác coi như đi đứt. Thi thoảng nhớ tới đấng sinh thành, đắn đo mãi mới dám gửi biếu đôi ba trăm gọi là cho phải phép. Thuân là người mơ mộng nhưng không hão huyền. Thuân vẫn canh cánh mình còn bố mẹ già cần phụng dưỡng. Thuân đi hàng trăm đám cưới, bạn lính, bạn dân… đủ cả. Nhưng mãi chưa đến lượt mình. Những cô gái chưa kịp quen đã xa. Thường là họ chán Thuân. Nhưng cũng có một vài cô, ban đầu khiến Thuân hơi rung động, nhưng chỉ vài ngày gặp nhau đã không còn chuyện gì để nói. Họ thông minh quá, biết đủ thứ nhưng chả biết sâu một thứ gì. Cứ mỗi lần như thế, đêm Thuân lại mơ thấy Thuyên bắp chân trắng nõn khoả nước ao làng. Những gợn sóng dập rờn lạnh ngắt giấc mơ Thuân…- Nào, uống đi! Tôi muốn hỏi ông việc này nữa. Tôi định chuyển chùa vào trong đồi Sỏi. Ông thấy thế nào? Thuân giật mình:- Trời đất! Mày điên rồi hả Quận? Mày có biết chùa làng không chỉ là chùa thờ Phật, mà còn là đình làng thờ hai vị tướng quân Lam Sơn làm thành hoàng, là văn chỉ thờ vị thám hoa triều Trần, người khai hoa sự học của làng không?Quận duôi cổ ngó Thuân chăm chăm như ngó một thằng khùng: - Tao cóc cần biết Trần Lê Lí sự gì hết. Chùa thì phải ở nơi vắng vẻ nó mới thiêng. Mày cứ bán cái ao này cho tao. Còn cái chùa… tính sau! Mày nghĩ cho kĩ kẻo hối hận đấy! Ái chà! Trong lời nói của Quận có hơi kim khí. Thứ kim khí của kẻ ô trọc võ biền chứ không phải cái gang thép của kẻ sang. Nhưng quên đi! Thằng này đã từng đối đầu với cái chết trên biên giới, đừng hòng doạ nạt. Có chết tao cũng không bán cho mày. Tao để làm nơi câu cá thưởng trăng cho khoái! Quận dựa lưng vào cột lều, ngửa mặt đợi chờ. Loáng cái đã thấy tiếng ngáy rít lên òng ọc. Bụng Quận căng tròn như lợn chửa, cảm giác chỉ cần kéo sướt cái lá lúa qua là lòng sẽ xổ ra một đống. Những người béo ngủ thường há miệng. Miệng Quận há hốc, đen ngòm như một cái hang hung hiểm. Mặt Quận vếch lên trời, thế mà hai lỗ mũi cũng đen thui, thò ra những sợi lông dài, ánh trăng dọi vào thấy hắt ra ánh bạc, ngo ngoe như râu gián. Không thể nhìn mãi cảnh ấy, Thuân lay Quận:- Ông cứ về đi. Để tôi suy nghĩ...Quận hềnh hệch cười, tiếng cười tỉnh rụi như chưa hề ngủ. Nó lảo đảo qua cầu, lặn vào làng. Thuân vớ chai rượu ngửa cổ dốc nốt những giọt cuối cùng rồi chui vào lều vùi rơm kín đầu. Tiếng con chim cuốc lẻ loi từ cuối ao chùa vọng lại khắc khoải. Văng vẳng tiếng mõ chùa. Sóng táp oàm oạp vào hàm ếch chân bụi tre côi cút... Và tiếng sóng kí ức mơ hồ... Những ngày phép ngắn ngủi năm ấy dành cho những người lính chuẩn bị đi xa. Có thể là K., có thể là Trường sa... Cũng như những người lính trước khi đi B ngày xưa, Thuân muốn nói cái điều ấy trước khi ra đi. Nói để mà yên tâm mình có một điểm tựa hậu phương. Nói để giải toả nỗi kìm nén ngày càng dồn ứ lên trong lòng. Nhưng oái oăm thay, kì phép đúng vào vụ cấy chiêm. Mưa phùn gió bấc căm căm nhưng ngày nào Thuyên cũng phải ra đồng. Chiều nào Thuân cũng mặc áo bông sù sụ, quấn khăn kín cổ ra ngồi như bụt mọc dưới gốc đa chùa. Mẹ xót con, rên rẩm: "Giời đày hay sao hở con? Về nhà mẹ đốt cho đống lửa mà sưởi!". Xâm xẩm tối Thuyên mới về, vai trĩu trịt gánh mạ non xanh thẫm. Thuyên giang tay quẳng những bó mạ xuống ao, nhờ nước giữ ấm qua đêm cho khỏi quắt rễ. Xong rồi Thuyên mới từ từ cởi xà cạp rửa chân. Hai bắp chân trắng nõn khoả nước đầm trong veo khiến lòng Thuân rạo rực. Thuân đợi mãi để khi hai đứa sóng đôi trên đường làng, mấy lần toan nói nhưng lạnh cứng hàm mất rồi. Chỉ có hơi thở của hai đứa là hào hển bốc khói trong gió lạnh. Thuyên lập cập: "Tối Thuân đến nhé!". Thì tối nào mà Thuân chả đến. Nhưng... Cái bàn nhỏ có ngọn đèn dầu ma-dút mà bố Thuyên trước khi đi nằm đã cố ý vặn to đến độ khói đen bốc ngùn ngụt. Đã thế cha Thuyên lại cứ ho ành ạch trên cái phản giữa nhà. Hai đứa chỉ còn biết nhìn nhau thôi. Khuya, Thuân đành chào về. Thuyên vừa bước theo ra hiên để tiễn đã bị tiếng hắng giọng của cha giật lại. Cả mười mấy đêm như thế. Ngoảnh đi ngoảnh lại kì phép hết vèo. Sáng ấy Thuân dậy sớm. Ao làng mùa đông vẫn còn toả hơi nghi ngút. Những bó mạ Thuyên ném xuống ao chiều qua giờ im lìm như bị đông cứng trong nước giá. Thuân lưỡng lự nơi cầu ao. Một chút nữa Thuyên sẽ ra vớt mạ đi cấy. Thuân sẽ để ba lô xuống, xăm xắn nhúng chân xuống mặt nước ao lạnh buốt, lấy đòn gánh khoèo mạ cho Thuyên. Và trong lúc ấy Thuân sẽ nói điều cần nói. Nhưng... Thuyên gánh đôi quang lượn qua mặt Thuân nói vội một câu sợ sệt: "Anh đi đi! Bố em sắp ra đấy!". Một cái gì đó rất thiêng liêng được ủ nóng bao ngày trong lòng Thuân bất thần nguội lạnh. Thuân quất ba lô lên vai bước vùn vụt trên đường đồng. Mắt nhìn thẳng, nhưng vẫn thấy loang loáng hai bên những nhúm mạ mới cấy đỏ loe hoe như những chân nhang chết cóng trong cái rét đay đảy cuối năm... “Bố em bảo, anh phải phấn đấu thành đảng viên…” thư Thuyên viết rất thật thà. Thuân cười thầm. Tưởng gì! “Bố em bảo rằng anh chậm tiến. Cùng đi với nhau mà Quận đã đảng viên. Còn anh thì…". Ừ, Thằng Quận học chưa hết lớp bảy đã bỏ, giờ đã đảng viên mà đâu cần phấn đấu bầm chầy. Khi Thuân cùng mọi người đang trần mình giữa thao trường nắng lửa thì nó chỉ quanh quẩn ở nhà. Chức danh của nó là liên lạc tiểu đoàn, nhưng công việc thực chất là bưng bê, giặt giũ. Mỗi người một công việc, Thuân không so bì tị nạnh. Có cho Thuân làm liên lạc tiểu đoàn thì cũng đành chắp tay xin chịu. Nhưng con người mà, ăn ở với nhau ắt nảy sinh tình cảm. Ông Tảo tiểu đoàn trưởng vốn dòng dõi bần nông thương tình Quận chịu khó phục dịch mình đã tặc lưỡi: “Chú cứ phục vụ anh cho tốt, năm nay anh sẽ cho chú mày cái Đảng!”. Tâm trạng Thuân lúc ấy rối bời. Vui vì một thằng đồng hương có cơ phát triển. Nhưng lại buồn. Ông Tảo ơi là ông Tảo, danh hiệu đảng viên đâu phải là phiếu bé ngoan mà ông lạm phát thế? Rồi quê tôi sẽ nghèo mãi mất thôi! Ừ, còn Thuân thì vẫn là một chú lính trơn, ngày lăn lóc lấm lem bê bết ngoài thao trường, huấn luyện giỏi nhưng luôn bị khiển trách vì tội bỏ ngủ trưa đọc sách. Những cuốn sách Thuân và Thuyên cùng yêu thích. Những cuốn sách cho Thuân biết mơ mộng nhưng cũng biết không mơ hão huyền, bởi đảng viên là cái gì cao quí lắm, tự thấy mình chưa với tới được. Thuyên ơi, nhưng cũng không phải khó khăn lắm như đi tìm lá diêu bông đâu. Thuân muốn hiên ngang ngẩng cao đầu khi bước chân vào Đảng, muốn không xấu hổ khi mang danh hiệu ấy cơ…“Bố em bảo, anh chưa trở thành đảng viên, thì đừng nói đến chuyện yêu em…”. Trời ơi, đấy là lời bố em hay là lời em thế? Chắc là cả hai. Đã thế Thuân không cần. Không có chuyện ra điều kiện cho tình yêu được! Mặc dù dặn lòng như thế nhưng Thuân vẫn hy vọng Thuyên chỉ nói thế để Thuân phấn đấu thôi. Không ngờ... Tiếng cá quần bùm bũm khuấy nước tanh nồng. Thuân hé mắt và giật mình, tung rơm ngồi dậy. Bố đang ngồi trên lều ném cỏ xuống ao. Gánh cỏ đầy ướt đẫm sương mai toả mùi thơm ngọt. Thuân nhấc thử một bên quang mà cảm thấy rùng mình: Nặng quá! Lưng bố đã hơi khòm. Mái tóc đã ngả màu tro rơm đẫm mồ hôi dính bết vào da đầu. Một vệt máu tím rịm chảy dọc bắp chân khô khẳng như đốt tre lấm tấm bùn của bố. Thuân nhai vội cọng cỏ lồng vực đắp vào vết đỉa cắn cho cha, cúi đầu thở dài. Bao nhiêu cái mơ mộng về cái thú câu cá thưởng trăng bay biến, nhường chỗ cho sự lo lắng quặn lên. Bố già quá rồi. Cứ thế này... Tuổi già, gió máy bất kỳ... mình thì đi xa...- Anh nghĩ thế nào rồi?- Con đồng ý bán ao, bố ạ.- Thuân đáp cả quyết.Ông già ém một tiếng thở dài trong lồng ngực:- Tuỳ anh thôi. Của anh mà...- Bố thông cảm cho con. Con làm vậy cũng là vì bố mẹ...Bố ngẩng lên quắc mắt nói với Thuân một câu đầy thất vọng:- Ra thế! Tôi tưưởng anh được rèn rũa thì trí lực hơn người. Ai dè anh cũng chỉ là đứa cạn hẹp thôi... Thuân đớ người bởi lời trách cứ, nhưưng không biết vì lý do gì. Cha con ngồi xây lưng lại với nhau trong không khí nặng nề... Mãi sau bố mới nhìn thẳng mắt Thuân, nghiêm khắc:- Anh đã biết vụ mất cắp trong chùa năm ngoái chưa?- Con có nghe loáng thoáng.- Ừ... Công an làm tình làm tội con Thuyên mãi. Ối người trong làng cũng nghi cho nó thông đồng với kẻ gian đem bán tượng thờ...- Không thể có chuyện ấy được!- Thuân nảy người lên. Bố đồng tình, nhìn Thuân:- Ừ... Nói chuyện này cho anh biết. Tết vừa rồi cha kéo lưới được mấy món đồ tự khí của chùa nằm dưới ao của con. Cha nghĩ, tượng Phật cũng bị ném xuống cùng một lúc... Cha muốn tát ao tìm xem... nhưng nước sâu quá... Sống lưng Thuân chợt nổi gai nhôn nhốt. Ngày còn bé tí Thuân đã từng chứng kiến cảnh mấy chục trai làng lặn ngụp dưới đầm này vớt lên những pho tượng nhớt nhát. Rồi khói hương nghi ngút rước tượng vào chùa. Lúc đó trí óc non nớt tuổi thơ khiến Thuân nghĩ rằng đầm làng là nơi sinh ra Phật. Lớn lên Thuân mới biết có một thời người ta hô hào đập đình chùa, ném tượng Phật xuống ao, sau lại vớt lên để lẫn lộn vào chung một chỗ, vì thế nơi thờ gọi là đình cũng được, gọi là chùa cũng xong. Đối với những người dân quê Thuân, đức Như Lai, đức Thánh Trần, tướng quốc hay Thám hoa đều là Phật cả. Vậy mà... Anh vụt nhớ lại câu chuyện với Quận đêm qua và thần cả người.- Thằng Quận đang muốn bán khu ao này cho tư nhân làm nhà hàng nổi. Đây cách Hà Nội có ba chục cây, dân thành phố bây giờ lại thèm gió ngoại ô. Anh nghĩ xem, cái u nhã thanh tao làm sao đứng cạnh cái xô bồ ô trọc? Nó chưa làm được là vì con Thuyên làm đơn gửi Hội Phật giáo và Bộ Văn hoá. Với lại nó đang gờm dư luận. Đụng đến đất chùa dân không để yên đâu!Thuân cảm thấy ngường ngượng khi nghe cha nói. Hoá ra lâu nay, chút oán hận con con về mối tình đầu tan vỡ đã khiến Thuân bàng quan với quê nhà. Hai cha con im lặng rất lâu, chỉ nghe tiếng cá rút cỏ oằm oẵm cồn mặt nước. Mãi tới khi trên bờ ao xuất hiện một bóng người. Thuyên đấy. Khác với mẹ, bố chào Thuyên bằng con xưng bác, ánh mắt bố nhìn Thuyên đầy thương cảm:- Con muốn hái sen à? Ngày mốt mới rằm cơ mà?Thuyên lí nhí chào Thuân rồi quay sang nói với bố:- Không bác ạ! Con muốn mượn thuyền bác để ra rặm lại chỗ sen ngoài kia. Không hiểu sao nó lại chết rụi một mảng to như thế.- Ờ, để bác chở con ra.- Bố xăm xăm đứng lên tháo chiếc thuyền nan nhỏ buộc ở chân lều, loay hoay khó nhọc đội lên đầu. Thuân cuống quít chạy lại giành chiếc thuyền. Thuyên đi trước. Thuân líu ríu đội thuyền theo sau, mắt không dám nhìn tà áo nâu cắt kiểu bà ba Nam bộ bị gió đùa tung lên. Thuân thả thuyền xuống ao chùa. Một chú ếch cốm đang lim dim sưởi nắng trên tàu lá trang giật mình lao vút xuống ao xịt lại một tia nước mát lạnh, khai mù. Mặt nước vàng nắng sớm sóng sánh toả lan. Gió mơn man nhè nhẹ. Mấy bông súng mới ngoi he hé mở cánh. Một con chuồn chuồn ớt dập dờn quết cái đuôi đỏ chót xuống nước tạo nên những vòng sóng tròn nho nhỏ ngay sát mũi thuyền.  Phải đến khi con thuyền bị những tàu lá màu xanh cốm quây kín, Thuân mới dám nhìn thẳng vào Thuyên. Bộ bà ba nâu vải lụa không che đậy được cái cơ thể đang độ đỉnh điểm xuân sắc, ngược lại nó càng làm Thuyên thêm óng ả. Cái khăn nâu quấn đầu không che kín được cái gáy trắng mịn màng có những sợi tóc mảnh như tơ vén dấu vào khăn. Ngực Thuân đập dộn như trống hội làng. Con thuyền tròng trành khe khẽ khiến Thuyên hoảng hốt quay mặt lại. Những giọt sương mai từ lá sen vương lấm tấm trên áo, đọng óng ánh trên khuôn mặt căng hồng của Thuyên. Mắt Thuyên nhìn Thuân có những tia sóng gợn... Thuân vã cả mồ hôi, cảm thấy người chếnh choáng như say nắng. Thuân lắc đầu khoát mái chèo. Con thuyền lại lặng lẽ len lỏi trong um tùm lá xanh điểm lác đác những nụ hồng.- Đằng kia cơ mà, Thuân! Thuân bừng tỉnh, lái thuyền theo hướng tay Thuyên chỉ. Một vạt sen to như gian nhà héo úa, những tàu sen ủ rũ gục đầu xuống nước nom thật thiểu não. Thuyên quay lại bảo:- Thuân tìm kĩ hộ nhé. Chắc có con chuột hay con cá nào chết trôi vào đây. Loài sen sống sạch lắm, chỉ một chút bẩn là không sống được. Thuân dùng mái chèo gạt những cây sen chết để tìm. Nắng đã chói chang. Không khí trong ao bắt đầu ngột ngạt. Mùi uế khí bốc lên khăn khẳn, tanh tanh, lờm lợm. Chắc Thuyên nói đúng. Thuân cố nhịn cơn buồn nôn căng mắt ra tìm. Đây rồi! Xác một con vật gì đó to như con mèo đang thối rữa, nổi lềnh phềnh, giòi bọ phùi lên nhung nhúc. Chễm chệ trên nó là một con ếch già to tướng da đen trũi, cái bụng căng phính ngồi điềm nhiên thè cái lưỡi mỏng dính tớp giòi! Thuyên thò tay té nước vào con vật chết. Một đám ruồi hốt hoảng bốc lên đen rầm. Con ếch sững lại một cái rồi nặng nề toài xuống nước. Từng mảng giòi rã ra lả tả, nổi ngo ngoe.- Làm thế nào bây giờ?- Thuyên hỏi. Thuân bảo: - Đẩy nó vào bờ rồi tính. Thuân dúi mái chèo vào con vật đẩy nó đi. Con vật đột nhiên lật ngửa. Thuân giật mình ngó sững, chưa kịp nói gì thì Thuyên đã rú lên một tiếng kinh hoàng rồi úp mặt vào ngực anh không dám nhìn ra. Một cái thai nhi mắt mũi bị giòi gặm toét loét, chân tay thoài loài tơ tướp, bập bềnh, bập bềnh!... Khi đào hố chôn cái thai nhi trên bờ ruộng, Thuyên khóc ghê quá, mặt ướt đầm đìa. Thuân cố sức dỗ dành bằng mấy câu lập bập:- Nín đi Thuyên! Nín đi! Đứa nào vô ý vô tứ quá, ao sen đẹp thế này... Về chùa rồi mà Thuyên vẫn còn rầu rĩ. Thuân rất muốn nán lại nhưng không thể. Thuân ra về để rồi mấy ngày liền sống trong trạng thái bồn chồn. Thuân rất muốn ra chùa với Thuyên nhưng lại sợ dân làng dị nghị. Ngày rằm, Thuân có cớ để cùng mẹ ra với Thuyên. Nhưng đã trưa mà thấy mẹ vẫn mải miết băm rau cho lợn, Thuân ngập ngừng:- Hôm nay rằm mà mẹ không đi chùa à? Mẹ tay vẫn băm, không ngẩng lên, giọng chán chường:- Tôi không đi! Cái con Thuyên trông thế mà đổ đốn!- Ai nói với mẹ thế?- Cần gì ai nói. Làng nước người ta đồn ầm lên kia kìa. Sư sãi gì mà chửa hoang rồi lại đang tâm nạo thai ném xuống ao sen! Đúng là khẩu Phật tâm xà! Bố giơ hai tay lên trời rồi lại thả xuống ngay, bất lực:- Trời ơi! Bà thì... bà thì... Lòng Thuân trào sôi một nỗi căm giận. Cổ họng anh nghẹn bứ. Anh muốn chạy ra ngõ hét lên thật to, không phải như thế! Không phải như thế! Nhưng lại thôi. Người quê thật thà tốt bụng nhưng cả tin. Lời nói của Thuân lúc này sẽ chẳng có tác dụng gì, không khéo lại đào sâu thêm cái hố đen ngờ vực...° Đây là lần đầu tiên trong đời lính Thuân điện vào đơn vị xin chậm phép. Ông trung đoàn trưởng nghe điện cười oang oang trong máy:- Kiếm được người ưng ý rồi hả? Tốt! Có cần ứng tiền để tôi bảo tài chính nó gửi ra? Mà này, cưới xong đem vào đây cưới tiếp lần hai nhé! à, cô ấy tên gì? Bao nhiêu tuổi? Nghề nghiệp? Cứ phải lấy giáo viên, nhé! Mà... sao không trả lời? Hả? Hả?... Thuân ngồi thừ, mãi sau mới thẫn thờ: "Không phải chuyện ấy đâu, thủ trưởng ạ..." rồi buông máy. Trong đầu Thuân đang cồn lên những ngọn sóng từ đáy ao làng...Tháng 10-2004(Trích tập truyện "Vết thương thành thị" - tác giả Đỗ Tiến Thụy, NXB Trẻ ấn hành)