Người ta thường nói chết là hết, hay nói nôm na, là không còn vướng bận gì nửa với cõi trần buồn nhiều hơn vui này, mà ở đó dường như con người chỉ thích đua chen ghanh tị lẫn nhau và đôi khi còn đi tới chỗ tiêu diệt nhau chỉ vì những chuyện thật vu vơ …Không biết những người đi trước như thế nào, chứ riêng phận bà, bà luôn cảm thấy mình còn nặng nợ và vướng bận mãi với trần gian, dù đã ra người thiên cổ khá lâu.Chưa tới bảy mươi, cũng như mọi người đồng hương trạc tuổi, bà không có cảm giác mình đã qúa gìa, vì đầu óc vẫn minh mẫn và nói thật, chẳng có việc gì mà bà khó có thể quên được!Này nhé, bà nhớ rỏ ràng, trước năm 1975 vợ chồng tuy sống đơn sơ đạm bạc, nhưng cũng nuôi nấng dạy dỗ cho hai người con ăn học thành tài. Thằng lớn nhất không những làm cho gia đình hãnh diện với bà con xóm làng, mà chính bà con xóm làng còn hảnh diện hơn khi trong xóm mình, có một người thanh niên trẻ xuất gia đi tu và được du học mải tại Châu Âu, để rồi trở thành Linh Mục.Bà còn nhớ rành rành rằng, cái ngày bà được người con trai yêu qúy nhất định bảo lãnh qua để chăm sóc hầu hạ sau khi ông chồng qua đời vì bịnh tật. Tuy không muốn đi tí nào vì mồ mả ông bà giòng tộc hai họ chẳng ai chăm sóc, nhưng vì thương nhớ con sau bao năm xa cách, nên bà thầm nhủ:- Ừ, thôi thì đi thăm nó một chuyến cho vui, rồi về!Chuyến đi mà bà tưởng ngắn ngủi cho vui ấy, ai nhè lại là chuyến đi định mệnh. Nó dài dẵng ba mươi mấy năm trường và ngày về chưa thấy, đã thấy tấm thân tàn cô độc đành gửi luôn nơi xứ lạnh quê người rồi.Cuộc đời bà, nghĩ lại, sao nó có nhiều chữ „cứ tưởng“ qúa! Thành thử ra bà trở nên lầm lì ít nói hơn. Sống trong gia đình người con trai yêu qúy mà bà cứ ung dung nghỉ rằng nó đang là một vị Linh mục, thì ai ngờ đâu, nó đã có vợ từ lúc bà chưa sang! Căn nhà và mãnh vườn thì anh em chúng đã bàn tán nhau, bán đi chia năm xẻ bảy nên cũng tiêu tan hết từ hồi nào bà không rỏ. Đau khổ, buồn phiền nhắc tới thì chẳng đứa nào thèm quan tâm, ngoại trừ đứa cháu gái nhỏ thường lấy ngón tay, chỉ vào đầu nó rồi nói:- Bà điên, bà điên!- Điên à? Phải rồi đó con! Bà điên thật đó, vì nếu không điên thì có lẽ bà đã chết ngay từ lúc gặp mặt thằng bố mày rồi!Bà đau khổ, ấm ức khóc âm thầm một mình. Nước mắt của bà chảy từ ngày này qua năm nọ, hình như cũng làm mũi lòng đứa con dâu. Nhưng than ôi, nó cũng chẳng khác gì con trai bà, bỏ Chúa, bỏ Tu Viện để quyện lấy nhau. Sao nó không cho bà biết trước để bà khỏi phải tốn công sức qua đây và phải sống trong cảnh dối trá với nỗi bất hạnh như thế này? Bà luôn hậm hực chửi thầm khi nhìn thấy mặt đứa con dâu ngoài ý muốn:- Mày là con qủy cái, mày cám dỗ con trai tao, mày xúi giục nó bỏ Chúa! Tội lỗi này có chết tao cũng không tha cho mày đâu! Tức thì nghĩ bậy như vậy, chứ bà đã bỏ qua hết từ lâu rồi.Hình như người con dâu cũng đọc được những suy nghĩ đó, nên nói gần nói xa với chồng:- Anh à, một là tôi bỏ cái nhà này đi, hai là bà ta phải ra đi! Tôi không chịu được cái cảnh ngày nào cũng như có đám ma trong nhà này!Bà qùy lạy van nài người con:- Hãy cho mẹ về đi con! Mẹ cô độc lắm khi sống ở nơi này, con có hiểu ý mẹ không?Chẳng biết người con có hiểu hay không, nhưng rồi bỗng dưng, bà được chuyển tới một tòa nhà to lớn, có nhiều phòng ốc ngăn nắp. Có bác sĩ, có các cô y tá chăm sóc, có người nấu nướng cho ăn … Gia đình người con gái của bà lâu lâu ghé thăm an ủi:- Đây là bịnh viện đó mẹ. Mẹ cứ an tâm dưởng bịnh đi rồi nay mai sẽ về nhà mà!Rồi dỗ dằn thêm:- Mẹ cố gắng ăn chút đi, ngậm đồ ăn hoài trong miệng như vậy sao sống được!- Mày tưởng tao muốn sống lắm hay sao? Bà nhủ thầm nhìn người con gái rồi lại tuôn lệ …Từ lâu rồi, bà sống mà cũng đã như chết. Thân xác bà hiện hữu nhưng hồn bà đã khô héo từ lâu. Đêm nào bà cũng trằn trọc trăn trở, nhắm mắt lại là mơ ước được trở về sống trong căn nhà xưa, sớm chiều lom khom với gánh rau, ra vô có xóm giềng. Tuy cũng đơn bóng đơn chiếc nhưng bà còn có thể nói và hiểu được những người chung quanh. Còn đây là đâu, sao nó giống cái nhà xác to lớn qúa! Bà có miệng mà như câm, có tai mà cũng như điếc. Những người xa lạ chung quanh dù cố đối sử tốt với bà như thế nào đi nữa, thì họ cũng vẫn là người xa lạ. Bà cần có người để nói chuyện, có người để hiểu bà và ngược lại. Bà không muốn sống để được mọi người phục vụ, cơm đưa tới miệng, tắm rửa cũng có người lo toan… Mấy việc này, bà tự làm được mà, nhưng ở đây bà lại không được phép như thế!Rồi vào một ngày nọ thì bà cũng được chết thật sự, chết trong vòng tay âu yếm của những người xa lạ, dù con cháu bà ở đâu đó không xa.Đám tang của bà được tổ chức khá long trọng, có cả cha Việt và cha Tây đến làm lễ. Vòng hoa phúng điếu to nhỏ không biết đếm bao lâu mới hết được. Con dâu con rể cháu chít tụ về khóc lóc thảm thương khiến cho những người đồng hương đưa tiễn cũng ngậm ngùi luyến tiếc. Tưởng mọi chuyện sẽ kết thúc êm đềm tại đây, để bà yên nghỉ ngàn thu trong an bình, nhưng số bà còn nặng nợ với trần gian qúa thì phải?Chuyện bắt đầu, khi người con rể tiến đến trước quan tài bà khấn vái:- Anh không được phép khấn vái mẹ tôi! Tôi là con trưởng và tôi có quyền cho hay không cho phép! Vả lại, anh là người ngoài gia đình và chính anh là người đã làm mẹ tôi chết một cách nhanh chóng như vậy!Người con rể mở to con mắt ngạc nhiên nhìn chung quanh, xem coi, ngoài mình ra, có ai còn được nghe cái lời phán quyết vừa rồi hay không? Mọi người đưa đám nhốn nháo!- Sao anh lại nói thế! Mẹ là của chung, của gia đình anh cũng như của gia đình tôi. Nay mẹ chết, tôi là con rể, tôi cũng có quyền khấn lạy tiển đưa chứ!- Tôi bảo không là không! Anh bước thêm một bước nữa là có chuyện với tôi ngay!Lời qua tiếng lại, càng lúc càng to càng inh ỏi hơn. Mấy người ngoại quốc nhìn nhau ngơ ngác chẳng hiểu gì? Ông cha Tây nhìn ông cha Ta thắc mắc rồi cả hai cùng lắc đầu. Hình như họ chưa chứng kiến cảnh tượng này bao giờ thì phải? Đúng là chết vẫn chưa yên!Bà nằm đó, nghe hết và bỗng cười thật to. Chưa bao giờ bà có thể cười to, cười thoải mái và sảng khoái như lúc này. Bà cười cho những người còn đang sống và cười cho cuộc đời của bà. Lúc còn sinh thời thì chẳng đứa nào đối sử ra gì, nay chết đi thì đình đám to lớn để chúng thi nhau kể tội kể công mà làm trò cười cho thiên hạ, như thế có hay ho gì đâu hỡi các con!Cuộc đời mẹ, mẹ chẳng ước ao gì cao sang hay ghê gớm cả, chỉ mong muốn các con thành đạt để khỏi phụ lòng nuôi dưởng sanh ra. Ước muốn đó từ lâu đã không thành, nhưng mẹ cũng chấp nhận không dám thở than thêm. Mẹ ước muốn được về sống trên Quê Hương để chăm sóc nấm mồ ông bà và người chồng qúa cố, cực khổ quen rồi mẹ chịu được hết, vậy mà các con cũng tìm mọi cách để ngăn trở để giữ mẹ ở lại. Ở lại đây, nhưng mẹ giống như trái banh, hết lăn từ nhà con gái qua nhà con trai. Chẳng đứa nào muốn chứa mẹ cả. Đứa nào cũng than van không có thời giờ chăm sóc mẹ, mấy đứa cháu sanh ra ở đây không quen sống ba thế hệ trong một gia đình, nên tụi nó phàn nàn …Ôi! phàn nàn gì đâu, mẹ thấy tụi nó đi tối ngày, lúc nào ở nhà là ôm chầm lấy cái Computer chứ có phải chăn sóc hầu hạ gì bà đâu. Mỗi lần nhớ con cháu mon men vào bếp muốn phụ này nọ cho vui, thì chúng lại đuổi:- Bà lên nhà ngồi đi, tới bửa thì tụi con kêu xuống!Bà muốn làm việc, làm cái gì cũng được, lau nhà rửa chén dọn vệ sinh … việc gì bà làm cũng được mà, nhưng sao chẳng đứa nào cho bà làm. Hàng ngày mọi người đi làm đi học hết, ở nhà lủi thủi một mình, bà cũng muốn đi loanh quanh ngoài đường một tí cho giản gân giản cốt, nhưng chúng khóa cửa lại hết, thành thử ra nhìn mãi qua cửa sổ cũng thành người điên mất!- Bà có muốn đi đâu, thì đợi tụi con về dẫn đi, chứ không được đi một mình, lạc, biết đâu mà tìm!Dặn dò vậy, chứ qủa thật có đứa nào dẫn bà đi đâu được nửa vòng. Cháu chít thì không trách làm chi, nhưng con bà, cuối tuần thì khách khứa đến đầy nhà. Khách ở đâu mà lắm thế, bà chẳng hiểu! Chúng ăn uống nhậu nhẹt chè chén cờ bạc mê say rồi karaoke tới mãi tận sáng, để rồi hôm sau lại ngủ li bì nên còn hơi sức hay tâm trí gì nữa đâu mà nghỉ đến việc đưa bà ra khỏi cửa.Mà cũng ngộ, chúng cũng biết buồn, biết thế nào là cô độc, nên mới có nhiều khách lui tới. Còn bà thì sao? Chẳng lẽ chúng nghĩ rằng bà là cục đá hay khúc gỗ, không có nhu cầu đó hay sao? Mới mon men ra khỏi phòng ngủ, bà chỉ muốn nhìn những người khách tới thăm, hay muốn nghe họ trò chuyện, chuyện gì cũng được để cùng vui với niềm vui của họ, thì cánh cửa phòng ngủ cũng bị đóng sầm lại kèm theo lời nhắc nhở:.- Bà không có chuyện gì cả để phải ra ngoài đó, đi ngủ đi!Con chim bị nhốt trong lồng hoài, nó cũng mơ ước có một ngày được tự do bay nhảy. Còn bà, bà là một con người, một con người thật sự với nhiều nỗi khát khao mơ ước.Rồi nỗi khao khát được một lần ngồi trên ghế đá trong công viên trước nhà thôi, được nhìn ngắm bầu trời trong xanh, được sờ tay trên những nhánh lá, được bước trên những đám cỏ xanh, được thưởng thức những mùi vị của thiên nhiên chung quanh … đã không thể kìm bước chân bà được nửa, và bà vấp ngã nơi bậc cầu thang khu chung cư …- Tôi khẳng định lại một lần nữa, mẹ tôi chết là do anh, lỗi tại anh! Giọng con trai bà sắt như đinh, chắc như đá, vẫn đang oang oang lên, làm bà giật mình trở về thực tại sau cú ngã.À, thì ra, nãy giờ tụi nó vẫn đỗ lỗi cho nhau về cái chết của bà! Sao lại thế nhỉ? Chẳng có đứa nào có lỗi cả! Mẹ chết, không phải vì vết thương trên cánh tay gãy khi bị té đâu, cũng không phải vì bịnh tật hay vì tuổi gìa sức yếu, mà là do mẹ không chịu được cảnh sống cô độc lẻ loi thôi. Điều này tưởng đã rỏ ràng rồi mà!Khi người ta bắt các con phải đưa mẹ vào viện dưỡng lão, vì nhận tiền nuôi dưỡng mà các con lại không chăm sóc chu đáo cho mẹ, nên họ muốn lấy lại quyền này. Điều đó cũng đúng thôi, nhưng tại sao các con lại vui khi thấy mẹ đi vào nơi ấy rồi còn dối mẹ là nhà thương này nhà thương nọ! Nếu qủa thật là gánh nặng thì hãy cho mẹ về quê hương, nơi ấy mẹ sống một mình trong an vui dù có cực khổ cũng được mà! Ở đó, mẹ sẽ không bao giờ héo hon và chết trong cô độc như hiện tại.- Bây giờ mời bà con giải tán, phần nghi thức lễ đã xong. Phần tiễn đưa đến nơi an nghĩ cuối cùng là của riêng gia đình chúng tôi, gồm gia đình tôi, em gái tôi và các con! Xin cám ơn mọi người và xin qúy vị ra về! Tiếng người con trai bà dức khoát.- Sao lại thế, hãy để chúng tôi đưa bà cụ đến nơi yên nghỉ cuối cùng chứ! Mọi người nhao nhao phản đối.- Tôi bảo không là không! Ai lộn xộn tôi đưa ra tòa hết, nghe rỏ chưa? Qúy vị không biết là mình đang sống ở đâu à! Đây không phải là Việt Nam, hiểu chưa? Mời qúy vị ra về để gia đình chúng tôi tiếp tục nghi lể tiễn đưa …Bà lại cười, tiếng cười của bà vẫn rộn rả và sảng khoái. Mặc kệ chúng bay, muốn làm gì với nắm xương của bà thì làm, nó không có ý nghĩa gì đối với bà cả. Nhan khói, vòng hoa, lời phúng điếu tiếc thương ư? Tất cả cũng chỉ là gỉa dối và những gì gỉa dối thì không bao giờ tồn tại được.Bà cố gắng cho hồn mình nhẹ nhỏm bay bỗng lên cao, để cố thoát khỏi cái nợ mà nó đeo đuổi bà suốt cả lúc đang sống và đã chết, nhưng cũng hoài công, vì anh em chúng, giờ đây đang đưa nhau ra tòa kiện cáo linh tinh, để mong chứng minh rằng mình là người con hiếu thảo, mình vô tội, mình thế này thế kia … thì cũng chỉ là vô nghĩa đối với bà.Tất cả những gì hôm nay chúng làm với bà, thì sau này, con cái chúng cũng làm y như thế đối với chúng thôi. Đời, có vay có trả, sóng trước đổ đâu sóng sau đổ đó. Tránh cũng không được, né cũng không xong.Đó là lời nhắc nhở mà bà muốn truyền lại cho con cháu, nhưng chắc cũng chẳng có đứa nào nghe, vì chúng đang bận chửi nhau để dành lại danh dự với láng giềng. Cái danh dự nó to lớn như thế nào bà không biết cũng chẳng cần biết tới, chỉ biết rằng cái nợ của kiếp sống này bà chẳng bao giờ mang theo được.Số bà chết vẫn chưa được bình yên!MChau 11.2009