Ngư ơi, mưa đục xoá trời trắng bao nhiêu biển làm sao em tìm ra được cửa nguồn cuối ngọn cho anh? Phượng đứng chết rũ trên mặt cát cuốn xoáy. Nước dâng lên ào ạt rồi rút đi tức khắc thành luồng chảy xiết. Mưa như chưa bao giờ mưa thế, như biển sắp cạn khô nên trời đất nổi cơn cứu độ. Mưa táp tơi bời cùng gió. Phượng dang hai cánh tay, chiếc poncho ròng nước phần phật tung bay. Cánh vẫy thành dơi, dơi hoang từ núi khuất chỉ xuất hiện giữa ban ngày khi mặt trời bị dìm chết trong mưa ủng xám. Phượng mở miệng đón những hạt nước rớt từ trên không, nhỏ dòng từ đầu mũi và cuối chùm tóc vắt qua môi. Nước có vị mặn chát của sự rã rời và của những ruộng muối trải dài trên con đường nàng đã đi qua. Hai cánh dơi chao đi trong ngọn gió bỗng chuyển chiều, vật xoài Phượng úp mặt vào lòng cát.
Phượng nằm như thế đã lâu. Mưa nhẹ dần, luồng cát không còn cuồn cuộn mà nhịp nhàng chuyển động, quấn quít. Phượng bỏ rơi mình lâng lâng trong cảm giác rạt rào bất chợt tuôn trào từ bụng, thốn lên co cứng hai đầu ngực. Nàng cọ nửa mặt vào những hạt cát li ti xoay tròn một sắc hồng kỳ diệu, rướn người ủ ấp từng đợt nước dồn rung động dưới thân. Nàng chẳng còn thấy gì ngoài đôi mắt Ngư nửa cười nửa thách thức. Ngư dội lên nàng những dùi chuông chắc nịch dịu dàng. Thế rồi Ngư bỗng hất nàng xuống, đột ngột bỏ đi, cơ thể cuộn dài như thân cá, duỗi theo dòng nước rút ra biển nhanh không ngờ. Mưa tạnh lúc nào Phượng chẳng hay. Hai cánh dơi nằm chết trên mặt cát óng ánh dưới sắc cầu vòng lừng lững góc trời. Phượng hoảng hốt thu cánh, nhỏm dậy nhìn về phiá màu xanh mênh mông đang hiện rõ dần. Thoáng một bóng xám bạc lao thẳng vào ngọn sóng dâng cao.
"Chim hay cá hở Ngư?"
"Anh đấy, loài cá bị giam cầm trong biển kín, chim mãi là em, hãy đứng dậy, chắp cánh bay đi, can đảm tìm ra hộ anh cuối dòng sông ấy."
*
Tấm bản đồ nhiều nếp gấp đã mòn trải trên chiếc bàn nhỏ. Hai góc cong lên phập phồng với làn gió lọt vào phòng. Phượng đẩy cửa ra ngoài hành lang, những lát gỗ dưới chân kèn cựa. Đêm xuống, ngoài xa vài ánh đèn tàu lênh đênh. Thấp thoáng những đụn cát nhỏ nhô lên như bộ ngực dậy thì. Phượng đứng dựa lan can, hai bàn tay luồn vào trong áo, chà xát da thịt mình tìm hơi nóng. Nhớ mênh mang thuở trước Ngư hay cười:
"Tay em lạnh máu cá, còn anh ấm như lông vũ."
Phượng liếc cặp mắt đuôi dài âu yếm:
"Nhưng mắt anh băng giá, sao lặng đờ như cá chết trên sạp chợ chiều?"
Ngư đáp giọng buồn, xác định:
"Bao giờ em sờ tay lên hòn đá âm dương khoanh vòng bên trắng bên đen ở cửa sông ấy là em giải thoát, gỡ thả anh về bơi lội trong thế giới của sự sống."
Chẳng bao lâu sau, Ngư đã bỏ nàng im lặng ra đi, đến một vùng đất ngút ngàn, địa đầu trái đất. Ở nơi ấy, biên giới giữa ngày và đêm tràn trải trên bao tháng trời ròng rã. Tám tháng một năm không có mặt trời, vạn vật chìm trong ánh sáng khắc khoải. Chỉ tưởng tượng vùng đất phủ toàn rêu cỏ xanh xao và những mảng băng chìm nổi, Phượng đã gào lên:
"Tình yêu hay Đày đọa?"
Và tiếng Ngư vọng về u uất từ bóng tối bắc cực:
"Đá âm dương sẽ trả lời, em đừng hỏi nữa."
Dù không hình dung ra được tảng đá trong định mệnh của Ngư, lời gọi kêu tha thiết này đẩy Phượng vào cuộc hành trình đi tìm cửa nguồn khởi từ đêm ấy. Có lúc nàng bơi, có lúc nàng xoãi chân dọc theo các bờ biển, đến những nơi trên bản đồ có lằn vẽ dòng sông. Phượng từng đứng trước nhiều eo biển chết lặng như mặt hồ, không thấy gì ở đó ngoài nỗi câm nín bức nghẹn. Càng về phiá nam càng nhiều những ruộng muối xám. Mắt nàng hốc khô vì gió, thân thể và đôi chân dài xơ rã, da nứt rờn rợn xác muối, nhưng vẫn cố trườn đi như con trăn hối hả muốn về rừng.
*
Trên bãi biển đêm, cô gái lắc đầu xổ tung mái tóc, cả tấm thân không ngừng uốn lượn theo điệu trống và tiếng vỗ tay của đám thanh niên thiếu nữ ngồi quanh đống củi. Màu tóc rưng sáng từng đợt lửa bùng cháy. Phượng chưa từng thấy một đôi mắt nào vừa thơ ngây lại man dại đến thế. Cô gái còn trẻ lắm, nhưng hai bầu ngực đầy căng như chỉ chực bứt đứt sợi dây vải cột mảnh áo bó sát thân, cũn cỡn trên cái váy xoè nhiều màu, để lộ lõm xoáy tròn xoe giữa bụng. Một chàng thanh niên mặc áo trắng rộng đứng dậy bỏ thêm củi vào đống lửa, cô bé chụp ngay lấy hất hàm ra dấu, lôi chàng ta lượn theo vòng váy sặc sỡ.
Bên ánh lửa bừng bừng bãi tối, lau sậy đứng im trong đêm thiếu gió. Sau cơn mưa động, sóng bây giờ không còn ồn ào nổi loạn. Đàn chim chẳng sợ bóng đêm sà xuống đùa bỡn với bọt nước. Khoảng giữa nền trời trong vắt, mây cuộn thành đọn, chập chùng ở đường mặt biển. Thoắt chốc, trước mắt Phượng, chúng bắt đầu dập dềnh chuyển động, biến thành bầy gấu trắng bắc cực gù lưng phục phịch, dắt díu nhau trên những mảng băng xanh lạnh mướt. Ngư mặc áo choàng da thú vác gậy dài đằng sau, rù rù trong họng một âm thanh ngầu đục. Mũ lông che gần hết khuôn mặt, chỉ có cặp mắt loé ra ánh sáng lạ lùng khiến Phượng rùng người. Chiếc gậy trên vai Ngư vụt hoá thành lưỡi giáo. Ngư vung cánh tay chém phập xuống mảng nước đá dầy, những mảnh băng bắn tung lấp lánh, từ bầu trời đêm xanh đâm thẳng vào mặt biển. Bầy chim trúng băng nhọn oác kêu thất thanh, bay tứ tán. Phượng nhắm nghiền mắt trong nỗi sợ hãi không cùng.
Khi Phượng tỉnh dậy, đêm tràn trề. Đám thanh niên quanh vòng lửa đã biến mất, chỉ còn lại vài khúc củi cháy dở lụi tàn trong mớ tro than. Ngoài khơi, đèn tàu xa tắp hầu như lặn chìm trong biển, sóng đập nhẹ lao xao với gió vừa nổi. Chợt tiếng cười khanh khách cùng chân người ùa tới sau lưng. Chưa kịp ngoái nhìn, một bóng trắng ôm níu một thân thể nâu đầy, trần truồng đổ xuống từ đồi cát. Phượng nhận ra ngay mái tóc bồng của cô gái du mục rớt tận đường rãnh đáy lưng. Tới gần mép nước họ dừng lại, đột ngột nhập hẳn vào nhau. Cô bé co cặp đùi nở nang quấn cứng dưới vành mông của chàng trai chỉ còn manh áo trắng mỏng manh, đang dạng chân cử động dồn dập, vừa cố giữ thăng bằng trên mặt cát nhão mềm cuộn trong luồng nước rút. Quỳ trên cát khô, Phượng mở bưng mắt, hai gò ngực nhức căng. Hơi thở gấp rút của gã trai và tiếng đứa con gái lúc gầm gừ như thú mắc bẫy, lúc ré lên như chim săn thấy mồi rung đứt những sợi thần kinh run rẩy của Phượng. Nàng đang tan thành chất lỏng, như ngọn nến chảy trong mồi lửa. Phượng ngước nhìn trời cất tiếng gào bất lực. Không, Ngư, đừng phủ dụ, em kiệt lực rồi. Tận cùng tình yêu của anh chỉ là sự chạy trốn. Nhưng điều gì? Em muốn, ngay bây giờ, được đốt cháy, bung mê với hai thân trăn quằn quại trước mắt kia. Em không đi tìm, không đợi chờ nữa. Không thể là vật tế thần cho tảng đá âm dương.
Ngoài rìa nước, đứa con gái bất thần hét lên một tiếng gọn khô, mê dại, xé toang mảnh vải cuối cùng còn thõng trên vai gã thanh niên. Cả hai tấm thân quắp vào, xô nhau đổ xuống. Thấp thoáng manh áo lênh đênh trôi dần ra khơi. Cánh chim hoang xoãi thênh thang trên mặt sóng.
Bỗng nhiên Ngư lại hiện ra lừng lững giữa nền trời băng xanh lạnh giá, gương mặt vương vất buồn dưới ánh trăng yếu nhạt. Chàng cúi xuống, đưa tay vớt chiếc áo ướt ròng, rũ liệt như hình hài của Phượng, cất giọng trầm, năn nỉ:
"Đừng bỏ cuộc, đứng lên đi, em sắp đến nơi rồi."
*
Chẳng thể ngờ một ngày, trong cuộc hành trình hoá giải cho Ngư, Phượng đặt chân đến chốn này, nơi mà tiếp giáp với mặt biển là sa mạc cát. Và sau hằng hà sa số nhữõng lằn kỷ hà vẽ trên cát vàng cháy lại có thể xuất hiện vùng xanh xám mông lung của khu rừng đầy thông và những vòm cây lá bạc. Nhưng khu rừng không dầy như Phượng tưởng. Sau nó, một bên là đồi đá, bên kia là con đường ẩn giữa nhiều loại cây cong cành dan díu. Những con chim đang nhẩn nhơ trong không gian im kín, nghe hơi lạ xục bay lên, trốn lủi vào cây cối. Thế rồi cuối con đường dẫn đến mảnh sân vắng, phơi trần một ngôi nhà nhỏ có nhiều khung cửa kính. Mái lợp bằng đá sáng phản chiếu, hắt lên hàng dương cao vút sau nhà, từng vệt nắng. Bên cửa ra vào chặn một khối đá to độ nửa thân người, lồi lõm nhiều dấu biển. Gió nổi từ ngoài khơi, hút qua cánh rừng, rồi xoáy tròn trên đầu các ngọn cây. Những cửa kính trần và sự vắng lặng quanh ngôi nhà vừa thu hút lẫn đe dọa. Phượng mon theo bờ cây đi vòng ra sân sau. Đây đó những hòn đá nằm ngồi lớn nhỏ, xám và trắng ngổn ngang. Dưới chân tường đầy các lon sơn nhiều màu chồng chất, lẫn lộn với dao, đục, đá mài, cọ vẽ.
Người đàn ông ấy xuất hiện lúc nào Phượng chẳng hay. Nàng suýt thốt tiếng kêu khi chợt thấy thân hình cao, cân đối trong bộ quần áo đen lạ lùng giữa nắng. Ông ta không có vẻ ngạc nhiên về sự có mặt củûa cô gái, ánh mắt hết sức thản nhiên. Phượng ấp úng, nàng chỉ kịp ngượng nghịu chớp nhanh đôi mắt, thì người đàn ông ấy đã quay lưng, để rớt lại một câu ngắn gọn: - Phiá sau này không có lối ra! Bấy giờ Phượng mới nhận ra dáng đi khập khễnh, tay phải cầm nạng, và một ống quần rỗng phất nhẹ.
Khuôn mặt còn nét trẻ trung nhưng vẻ câm lặng vừa cuốn hút lại lạnh lùng ám ảnh Phượng suốt cả buổi chiều nàng trở về bãi biển. Có lẽ vì ánh nhìn, dáng dấp như đã gặp, đã quen. Không, một điều gì lạ thường, ray rứt hơn thế nữa. Khi trời đã tối, Phượng dò dẫm trở lại con đường nhỏ. Căn nhà thoang thoáng ánh đèn sau rặng cây âm u. Bất giác nàng nhìn xuống, quần áo mượt mà hơn bộ bụi đường lúc ban trưa. Phượng bước ngập ngừng về phiá những khung kính vừa bật sáng. Ông ta đã đứng giữa căn phòng đó như cố ý đợi chờ, ống điếu cài trên miệng, vành môi dưới trễ xuống cùng vài sợi tóc rơi trên trán. Cánh cửa mở ra, và cô gái bước vào, mắt mở to thích thú trước muôn màu sắc tưng bừng dưới những ngọn đèn chiếu sáng. Những viên đá đủ cỡø được đẽo mài hình dạng khác biệt, và được sơn vẽ lên nhiều hình ảnh, bày trên kệ và mấy tủ kính. Cô say mê nhìn, tựa ngày còn bé theo mẹ vào cửa hiệu đồ chơi lộng lẫy. Người đàn ông không nói câu gì, im lặng thả khói nơi ghế sofa trắng giữa phòng. Cho đến khi cô gái quay người, bật tiếng kêu sững sờ trước một hòn đá chỉ to hơn nắm tay, một nửa sơn trắng thô ngăn chia với nửa kia đen bóng bằng một đường cong sắc nét. Nó được bày riêng biệt, kê trên cái ná bắn chim màu gỗ cũ quàng sợi dây cao su khô quăn tít. Mắt không rời hòn đá, cô gái lắp bắp:
"Sao lại thế, sao âm dương lại ở nơi này!"
Người đàn ông chẳng biết nghe thấy gì không nhưng đã đứng dậy, lên tiếng:
"Nó chẳng lạ gì!"
Giọng buông thõng, hơi gằn khiến cô giật mình. Ông ta bước tới, gõ đầu ống điếu vào cái gạt tàn gần đấy, chiếu vào mắt cô cái nhìn không chớp, nghi ngờ, rồi chợt hỏi: "Có hòn đá tự nhiên đã y như thế, cô muốn xem không?" Cô gái như còn trong mơ, lẳng lặng gật đầu.
*
Đồi đá không cao lắm nhưng đủ thấy biển xanh vây kín bởi dãy núi lô nhô và bãi cát ngoằn những lằn ngựa vằn vàng đắm. Người đàn ông sáng nay vẫn hà tiện lời nói, chống nạng và leo rất chậm nhưng không gặp khó khăn gì, như thể đã lên xuống vô cùng quen thuộc. Ông ta dừng lại ở một gốc cây, cành vươn khỏi bờ đá. Bầu trời nhiều mây, không khí nặng. Dưới kia, lũ chim hồng đang gục mỏ đào bới trong một đầm cát cạn. Tiếng nước vỗ dồn dập thật gần. Người đàn ông vẫn im lìm từ lúc lên đến đây, nhưng gương mặt và nhất là ánh mắt đột nhiên trầm trọng. Dù biết nàng chờ đợi, ôâng ta chỉ khẽ nhếch miệng rồi đến dựa vào thân cây cheo leo, quơ nạng chỉ xuống dưới sâu. Phượng bước lại gần, hồi hộp. Gió bắt đầu thổi mạnh. Mây đen chốc đã chiếm lĩnh bầu trời dọa nạt. Nhưng từ đó trông xuống, vẫn thấy rõ một dòng nước bạc chảy xiết giữa sườn đá dốc bên này và triền đất đầy cây rậm rạp bên kia. Vừa cúi nhìn, nàng hét lên thảng thốt, chới với níu lấy cành cây chĩa trong không. Con sông không rôäng nhưng nước dội vào một khối đá trắng đen kỳ dị, đổ nằm giữa lòng, ồ ập và giận dữ.
Cùng một lúc, người đàn ông đứng sau lưng cũng bật ra một âm thanh thô đặc. Rồi tức khắc dang vòng tay vũ lực ôm choàng cô gái, chiếc nạng hất ngang, cả hai ngã lăn trên nền đá. Trời tối sầm và gió cuồng lên. Chim chóc sợ hãi đập cánh hoảng loạn. Mưa đột nhiên quật xuống những hạt nước tròn vo đông cứng. Người con gái bị dằn trên mặt đất sững sờ nhận ra trong cặp mắt gã đàn ông đang miệt mài và tuyệt vọng dốc sinh lực trên cô, cũng một ánh nhìn dãy chết của loài cá mắc cạn. Giận dữ và đau đớn, cô vừa vùng lên với tất cả sức lực vừa hét khản:
"Ông là gì của Ngư?"
Người đàn ông bị hất mạnh bất ngờ im lìm một lúc, rồi ngồi dậy, ôm mái tóc đã sũng mưa trong hai bàn tay, giọng đặc sệt:
"Bây giờ nó ở đâu?"
Cũng lúc ấy, ở một đường vĩ tuyến ngút cao, mặt trời vừa loé lên tia sáng đầu tiên sau những tháng dài ẩn nấp. Ngư quỳ giữa một hồ băng trong suốt. Trong đến nỗi vừa cúi nhìn đã hiện ra rõ ràng khuôn mặt hõm sâu với vành râu tua tủa của bao nhiêu ngày tháng tự lưu đày. Chàng đưa bàn tay mang găng da thú vuốt lên từng trũng mắt. Mặt băng bỗng lung linh bóng Phượng, những sợi tóc nàng bện vào nhau xơ xác, hai con mắt đuôi dài vẫn đen láy nhưng buốt sâu uẩn ức. Ngư vội vàng cúi xuống kề đôi môi nứt nẻ. Phượng né tránh quay đi, dội tiếng cười rờn rợn:
"Anh đã hài lòng chưa? Chạy trốn cùng đi tìm định mệnh!"
Âm thanh sắc cao, vọt lên đồi núi trong khi Ngư gục xuống trên mặt nước đá đang chảy ra, tan loang hình ảnh nhập nhoà của hai khuôn mặt thanh niên tươi trẻ lẫn lộn vào nhau. Hai gã con trai đùa nghịch đuổi chạy trên đồi đá. Người trẻ hơn cầm ná tìm chim. Thuở xa xưa, vùng biển ấy hoang dại hơn cả bây giờ, chim về từ bốn bể, vui thú trên ngọn đồi đầy ắp những chùm trái đỏ ửng cuối hè. Chàng trai lớn tính dịu dàng, không thích bắn chim, nhưng mỗi mùa về đây nghỉ hạ thường theo em lên đồi ngắm màu biển và cát. Chàng ta hay đứng dựa gốc cây chênh vênh bên sườn đồi, để từ đó thấy cả cửa con sông rạt rào chảy qua lòng đá. Đặc biệt đá ở đây hình dạng lạ lùng, màu sắc biến ảo như thể một cõi tạo riêng tư, kết hợp âm dương dấu kín của trời đất lúc hỗn mang. Thằng em giương ná nhắm con chim đang khoe đuôi xanh óng, bay sà theo hướng người anh mải ngó dòng sông. Sợi cao su căng lên, bật rung dưới sức kéo mạnh, viên đạn đá nhọn hoắt lao đi. Chỉ một giây thôi, một tiếng kêu thất thanh rớt từ trên đồi, rút xuống vực, rồi tắt ngấm. Cùng lúc ấy, con chim may mắn thoát đạn đập cánh hoảng hốt bay vút lên ngọn cây.
Ngư điếng người ngửng theo bóng chim. Lưỡi dao vẫn dùng đục băng săn cá sắc nhọn vung lên cùng tiếng gầm thống thiết. Như mìn nổ từ đáy sâu, mặt băng chấn động nứt tung, lộ một hố trống sâu thẳm, hút trọng thân thể thằng anh như dưới một lực cuốn vô hình cuồng vũ. Hoảng hốt quăng dao, Ngư cuống quít thò tay chụp giữ anh mình, nhưng hắn đã rơi xuống đáy, nằm sấp trong dòng nước, chân sõng sượt trên một tảng đá chặn giữa con sông. Nước sủi ngầu bọt chung quanh, nhưng không che lấp được hình thù khoanh tròn hai nửa trắng đen huyền hoặc. Khi Ngư đứng dậy, mắt chói loà, cuống cuồng níu giữ. Phượng xoã tóc, hai cánh tả tơi đang bay về phiá mặt trời loé sáng.
Ít lâu sau trời lại thật trong. Chim chóc rủ nhau ríu rít trên ngọn đồi có người đàn ông đứng sững nhìn ra biển. Thật ra ông đang ước tính khoảng cách từ nơi đây tới vùng băng hồ giá buốt. Chắc chắn nó không dài bằng thời gian đằng đẵng trôi qua, kể từ buổi ông tỉnh dậy với một ống chân dập nát trên tảng đá. Nó chẳng thể mênh mông hơn cõi vắng lặng của căn nhà khuất sau rừng cây. Cũng không câm nín hơn những hòn đá ông đã đẽo mài sơn phết thay cho từng giờ phút mà nỗi hận đau khi cúi nhìn cái chân cắt cụt chồng chéo với sự quay quắt, lúc hồi tưởng khuôn mặt trẻ dại thân thiết của thằng em. Nếu cô gái ấy không đặt chân đến cửa nguồn này, ông cứ tưởng tất cả sẽ mãi rộng thênh tan tác nhưng đồng thời vây khép như ngày tháng vùi lấp tuổi trẻ nơi đây. Ông cũng như Ngư, tự giam cầm biển kín. Nắng choá mặt nước sáng, gió lùa bung vào đất liền, nhưng người đàn ông ngỡ mình sắp cuốn ra khơi. Cửa biển đang mở ra, mở rộng vô cùng. Bây giờ đến phiên ông khởi sự hành trình đi về phương bắc.
Người đàn ông ấy đã qùy trên mặt đất, hai tay thành khẩn khép lại vạt áo đẫm nước trên khuôn ngực trần của cô gái, xốn xang lời tạ tội về hành động nhất thời trút hận lên cô. Cặp mắt phượng nhìn ông, mở to câm lặng. Sau khi cho biết Ngư đang ở nơi nào, người con gái đã đứng dậy, lững thững xuống đồi. Khi ấy trận mưa đá cũng vừa ngưng, hồng hạc lại họp đàn la đà bình thản nơi cửa con sông.