Chiến trận, công chức bao năm Về hưu được lĩnh gần trăm triệu đồng. Thực hiện mong ước cháy lòng Cả nhà du lịch vào trong Lâm Đồng. Nơi ấy nên vợ nên chồng Nơi ấy suýt chết tưởng không ngày về, Kỷ niệm ùa đến tràn trề, Ba mươi lăm lẻ không hề phôi phai. Dâu, rể, con gái, con trai, Cháu nội, cháu ngoại cùng hai vợ chồng Theo đoàn du lịch thẳng dong Tây Nguyên chốn cũ nhớ mong bao ngày. Chiến trường ơi, ta về đây! Rừng xưa, cảnh cũ đổi thay đã nhiều. Hang kia kho, chỗ này lều, Suối sâu gùi nước, bên đèo bãi xe, Qua rừng thông đến rừng me, Nơi này phục kích, nơi kia hạ đồn… Ký ức ùa tới dập dồn Khiến cựu chiến sĩ tâm hồn nao nao. Nắng xôn xao, gió rì rào Rừng Tây Nguyên, giữa đỉnh cao xế chiều, Dưới chân mây trắng phiêu diêu, Nhìn về bản nhỏ trăm chiều mênh mang Những làm khói bếp muộn màng Bản nghèo bận rộn mùa vàng như xưa… Giữa rừng mắc võng đung đưa, Cả nhà ngồi nghỉ, ông vừa thiu thiu… - “Bà ơi”, - Đứa cháu nhỏ yêu, hỏi bà –  “Ngày trước “bà liều” chỗ nao”? Chăn-peng ký ức dâng trào Kể lại đầy vẻ tự hào chuyện xa: - “Ông bị địch bắt, khảo tra Chúng tưởng ông chết, vứt ra bìa rừng. Trời mưa đêm tối mịt mùng, Tau ra lượm xác, thật không thể ngờ Nhìn qua ánh chớp lờ mờ Thấy người lóp ngóp cố bò ra xa. Liều mình cõng đại về nhà, Thuốc thang, chăm sóc suốt ba tháng dòng. Người tỉnh nhưng trí thì không, Hỏi gì cũng lắc, ông không nhớ gì. Giấy tờ cũng chẳng còn chi Khoẻ rồi nhưng vẫn ở lì nhà tau”. - “Bà ơi, rồi nữa… thế nào?” - “Rồi ông mi… với cùng tau…vợ chồng! Ngày bố mi mới lọt lòng, là ngày đất nước thoát vòng cắt chia. Những người lính Bắc đều về Ông mi ở lại vì quê…quên rồi! Phúc nhà và cũng ơn trời Ông đi làm rẫy trên đồi gặp giông, Sét đánh ông ngã giữa đồng Đến khi tỉnh dậy, lại không thể ngờ Bỗng người hết dại, hết khờ Ký ức hiện lại lờ mờ… hết quên! Hai năm giải phóng miền Nam, sau mới khăn gói bầu đoàn về quê”. Đàn cháu nghe kể say mê, Rồi ông nói tiếp chuyện về một cô: - “Năm xưa ở xã ven đô Trong một làng nọ có cô tên Đào Tóc dài, mặt đẹp hồng hào Năm đó tuổi mới chừng vào đôi mươi Hàm răng trắng, làn môi tươi Đôi mắt lúng liếng như cười, rất duyên. Yêu anh hàng xóm nhà bên Sắp làm đám cưới, chuyện phiền xảy ra Mẹ chết, lo chuyện tang ma, đám cưới phải hoãn ít là ba xuân. Chàng trai nhận lệnh tòng quân Trước ngày nhập ngũ, tiễn chân nói rằng: “Tuy chưa hôn thú vợ chồng Nhưng lòng anh đã cưới lòng của em lẻ loi để cứng rắn thêm Xa nhau để hạnh phúc bền dài lâu”. Còn Đào chẳng nói một câu Mà lòng chỉ những nguyện cầu cho anh. Ước mong mau hết chiến tranh Để về sống dưới mái tranh cùng nàng. Nhưng đời thật lắm trái ngang, Chiến tranh kết thúc mà chàng bặt tin”. Thấy chuyện lạ, cháu hỏi liền: - Chắc là chú ấy thiếu tiền, hả ông? (Ngây thơ con trẻ thật lòng) Ngoài ông cười mỉm, nhưng trong khóc thầm. Bỗng trời nổi gió ầm ầm, mây đen kéo đến, sấm rung, mưa rào… Cả nhà vội vã trở vào trong hotel dự tiệc khao của đoàn.   Hôm sau thăm thác B’lang, thăm hồ Than thở, thăm làng H’mông thăm nơi Hai mộ Đồi thông truyền thuyết tình ái đau lòng năm xưa. Trở về khách sạn ăn trưa, Buổi chiều đoàn nghỉ,  đi mua sắm đồ.   Người ông tâm trạng dày vò, Đòi cơn lại nghĩ đến cô tên Đào. Ước đời trẻ lại năm nào, Ước không chiến trận, đừng vào Tây Nguyên Ước gì nay được gặp tiên Cho Đào sống lại đẹp duyên cùng nàng. Tiếc cho tình nghĩa cũ càng Thương cho duyên phận bẽ bàng của em. Bao năm bám bến, đợi thuyền Khách không trở lại, khiến nàng xót thương Một mình thân gái dặm trường Vào Tây Nguyên kiếm “nắm xương” của mình (!) Cũng vì chút nghĩa tử sinh, Vì anh mà bỏ thân mình nơi nao? Sống hiền, chết khổ hỡi Đào? Có linh mách bảo nơi nào mộ em!…   Tây Nguyên buổi tối trăng lên, Cả nhà thong thả dạo triền núi cao. Bên rừng thấy sáng lần vào Uy nghiêm sau một tháp cao là chùa. Khách thưa, thấp thoáng vài sư Cảnh quan vắng vẻ chắc chùa mới xây. Năm xưa mình đã qua đây, Toàn rừng râm rạp mà nay có chùa? Lòng đang nửa đoán, nửa ngờ Một nhà sư nữ “Nam mô!” ra chào. Bỗng ông hét một tiếng “Đào!” Rồi ông vội vã lao vào ôm sư. Sư nữ bối rối: “Nam mô! Xin lỗi thí chủ… nhầm cô Đào nào? Bần tăng pháp hiệu Hạnh Hào, Kính xin thí chủ…chớ vào...bởi tôi…” Ông thì: “ Em đúng Đào rồi! Anh đây! Anh Nguyễn Văn Đồi, nhớ không?” Tây Nguyên đêm vắng mênh mông từ xa cũng thấy tiếng ông thét gào. Thượng toạ nhìn cảnh ồn ào Ra mời: “Thỉnh thí chủ vào trong am!” Qua lời chào hỏi, vấn an Thượng toạ mới kể nguồn cơn Hạnh Hào: - “Quê thì chẳng rõ nơi nào Nghe giọng người Bắc, đi vào tìm thân, Cách đây ngoại ba mươi năm Trên đường tìm kiếm xảy chân xuống hồ. May dân cứu sống được cô, Sau này xuống tóc, vào chùa, xuất gia”. Nghe lời sư kể xót xa, Bởi trở về muộn mà ta hại nàng! Hay nghe ta có vợ con, Mà Đào tủi phận tìm đường quyên sinh? Bây giờ đã rõ sự tình Nửa đời tìm kiếm, giờ mình gặp nhau. Thấy em lòng những quặn đau, “A di đà phật!” là câu em chào. Như Lai  Bồ Tát nơi nao? Cứu khổ, cứu nạn cho bao kiếp rồi? Cầu Người giúp một lần thôi, Làm sao mái tóc em tôi lại dài! Con xin Đức phật Như Lai, Người hãy chắp vá cho hai tâm hồn!...” Nghe ông cầu khấn dập dồn, Trong chùa sư nữ hãy còn như mơ. Sự đâu sự đến bất ngờ Đạo, đời lộ hết bây giờ tính sao?...   Giữa rừng, đêm, gió lao xao Tiếng chim gọi bạn như chào người thương. Trong chùa thơm ngát mùi hương, Hôm nay ánh nến như dường sáng hơn.   Viết tại Phật Tích, Tiên Du, Bắc Ninh   Đêm Song Thập (10/10 Kỷ Sửu -2009)