ước thứ năm: Bi MẫnPhần một  1- Đem đến tâm một người thân, người có một nổi đau đớn rõ ràng, và hãy nghĩ:Giống như tôi, con người này muốn hạnh phúc và không muốn khổ đau, tuy thế lại bị nổi khổ như thế.  Ước gì người này có thể thoát khỏi nổi khổ và những nguyên nhân của khổ!Hãy phân tích những cách mà người này đau khổ cho đến khi một cảm giác mạnh mẽ về việc kỳ diệu như thế nào nếu người này có thể thoát khỏi tất cả những loại khổ đau và rồi trụ với cảm giác ấy, hãy tiến hành sự phân tích ấy.  Sau đó, khi cảm nhận giảm thiểu, hãy phân tích con người ấy khổ đau như thế nào, và khi ta cảm thấy lòng thương cảm mạnh mẽ và một nguyện ước cho sự giải thoát của người ấy, trụ với điều này mà không phân tích.  Việc này được gọi là sự thay đổi giữa thiền phân tích (quán) và thiền định tĩnh (chỉ).  Thực hành hai loại này qua lại vì thế cường độ của cảm giác duy trì mạnh mẽ.  Cuối cùng, hai loại thiền tập này sẽ hổ trợ và làm sâu sắc cho nhau mà chúng ta không cần phải luân chuyển qua lại nữa.2- Quán tưởng trước ta một người thân, người mặc dù không đau khổ hiển nhiên, nhưng sẽ khổ đau trong tương lai vì vô số hành động phiền não ẩn tàng, những thứ mà tất cả chúng ta đã phạm phải từ vô thỉ kiếp.  Hãy suy nghĩ:Giống như tôi, con người này muốn hạnh phúc và không muốn khổ đau, tuy thế lại bị nổi khổ như thế.  Ước gì người này có thể thoát khỏi nổi khổ và những nguyên nhân của khổ!Thay đổi qua lại giữa thiền phân tích và thiền định tĩnh.3- Chậm rãi mở rộng đề mục thiền quán này đến từng người một, đầu tiên với nhiều người thân hữu hơn, rồi thì với những người trung tính, và cuối cùng với những người thù oán, sau chót bao gồm tất cả chúng sinh trong khắp hư không.Phần hai  1- Đem đến tâm một người thân, người có một nổi đau đớn rõ ràng, và hãy nghĩ:Giống như tôi, con người này muốn hạnh phúc và không muốn khổ đau, tuy thế lại bị nổi khổ như thế.  Nguyện cho người này có thể thoát khỏi nổi khổ và những nguyên nhân của khổ!Thay đổi qua lại giữa thiền phân tích và thiền định tĩnh.2-  Quán tưởng trước ta một người thân, người mặc dù không đau khổ hiển nhiên, nhưng sẽ khổ đau trong tương lai vì vô số hành động phiền não ẩn tàng, những thứ mà tất cả chúng ta đã phạm phải từ vô thỉ kiếp.  Hãy suy nghĩ:Giống như tôi, con người này muốn hạnh phúc và không muốn khổ đau, tuy thế lại bị nổi khổ như thế.  Nguyện cho người này có thể thoát khỏi nổi khổ và những nguyên nhân của khổ!Thay đổi qua lại giữa thiền phân tích và thiền định tĩnh.3- Chậm rãi mở rộng đề mục thiền quán này đến từng người một, đầu tiên với nhiều người thân hữu hơn, rồi thì với những người trung tính, và cuối cùng với những người thù oán, sau chót bao gồm tất cả chúng sinh trong khắp hư không.Phần ba  1- Đem đến tâm một người thân, người có một nổi đau đớn rõ ràng, và hãy nghĩ:Giống như tôi, con người này muốn hạnh phúc và không muốn khổ đau, tuy thế lại bị nổi khổ như thế.  Tôi sẽ giúp người này được thoát khỏi nổi khổ và những nguyên nhân của khổ!Thay đổi qua lại giữa thiền phân tích và thiền định tĩnh.2-  Quán tưởng trước ta một người thân, người mặc dù không đau khổ hiển nhiên, nhưng sẽ khổ đau trong tương lai vì vô số hành động phiền não ẩn tàng, những thứ mà tất cả chúng ta đã phạm phải từ vô thỉ kiếp.  Hãy suy nghĩ:Giống như tôi, con người này muốn hạnh phúc và không muốn khổ đau, tuy thế lại bị nổi khổ như thế.  Tôi sẽ hổ trợ người này được thoát khỏi nổi khổ và những nguyên nhân của khổ!Thay đổi qua lại giữa thiền phân tích và thiền định tĩnh.3- Chậm rãi mở rộng đề mục thiền quán này đến từng người một, đầu tiên với nhiều người thân hữu hơn, rồi thì với những người trung tính, và cuối cùng với những người thù oán, sau chót bao gồm tất cả chúng sinh trong khắp hư không.Bước thứ bảy: Chí Nguyện Hoàn Toàn Cố Gắng  1- Những cảm xúc sầu khổ không lưu trú trong bản chất của tâm, do thế, chúng có thể loại trừ được.2- Vì những cảm xúc sầu khổ có thể tách rời khỏi tâm được, nên thực tiển cho tôi để hành động đạt đến giác ngộ  và để giúp người khác cùng đạt được kết quả giống như tôi.3- Ngay cả nếu tôi phải làm việc này một mình, tôi sẽ giải thoát tất cả chúng sinh khỏi khổ đau và nguyên nhân của đau khổ, và tham dự cùng tất cả chúng sinh với hạnh phúc và nguyên nhân của nó.Bước thứ bảy: Tìm Cầu Sự Giác Ngộ Vị Tha  Đã ôn lại những đề mục thiền quán trước, chúng ta đã sẳn sàng cho bước cuối cùng, quyết định để đạt đến giác ngộ vì lợi ích giúp đở người khác.1- Hãy phân tích trong tình trạng hiện tại chúng ta có khả năng để đem đến lợi ích cho tất cả chúng sinh bằng việc giải thoát khỏi khổ đau và cùng hạnh phúc với họ hay không?2- Hãy xem xét rằng cũng như việc ban cho thực phẩm, áo quần, và chỗ ở, thật cần thiết để giáo dục con người vì thế họ có thể chăm sóc chính đời sống của họ.  Việc giảng dạy những gì nên tiếp nhận và loại bỏ là thiết yếu, và do thế chúng ta phải biết vị thế và những quan tâm của họ và có tri thức trọn vẹn về những thực hành ích lợi.3- Hãy nhận ra rằng mặc dù chúng ta có thể giúp đở người khác trong một trình độ giới hạn, nhưng chúng ta chưa thể làm như thế trong mọt trình độ rộng rãi.4- Hãy kết luận rằng vì vậy thật cần thiết để đạt đến thể trạng giác ngộ, mà trong ấy những chướng ngại kềm giữ chúng ta khỏi việc thực chứng, mọi thứ tri nhận (sở tri chướng) được loại trừ trọn vẹn và ta đạt được sự thân chứng hoàn toàn về bản chất của mọi người và mọi vật.5- Hãy quyết định rằng nhằm để đem đến lợi ích cho người khác trong một cách trọn vẹn, thì chúng ta sẽ phải đạt đến giác ngộ.Khi những hành vi của chúng ta về thân thể, lời nói, và tâm ý ngày càng hướng trực tiếp đến lợi ích của người khác, thì chúng ta đã phát triển một ý nghĩa thậm thâm của từ ái và chí nguyện.Nguyên tác:  The seventh step: Seeking Altruistic Enlightenment.Ẩn Tâm Lộ ngày 19-3-2012