on trăng đồng quê vừa ló dạng khỏi những ngọn dừa, xa xa Triệu Vĩ vội đến nhà Mỹ Lan để báo tin buồn cho nàng biết.Triệu Vĩ đi theo con đê nhỏ nằm giữa hai cánh đồng bát ngát. Chung quanh chàng lũ trùn dế núp dưới các gốc cây khô rên rỉ hòa tấu một bản nhạc man dã buồn thê lương. Dưới các vũng nước xâm xấp, lũ ễnh ương, bò tọt cũng rống cổ than dài thảm thiết. Xa xa thỉnh thoảng vọng về tiếng kêu nước lớn khô khan của con bìm bịp ở bìa rừng U Minh.Triệu Vĩ lầm lũi bước nhanh, chàng chẳng chú ý đến cảnh vật thơ mộng như mọi hôm. Chàng đang nghĩ suy sắp đặt những câu nói trước để làm yên lòng người yêu. Chàng dư biết chuyến đi bất ngờ này sẽ làm Mỹ Lan đau khổ không ít. Nhưng biết làm sao bây giờ? Chẳng lẽ chàng lại từ chối sự nhờ vả của mẹ. Dù sao chàng cũng đinh ninh và tự an ủi nhiều lắm chừng một tháng là xong hết mọi công việc ở Sài Gòn. Chàng sẽ trở về Thới Bình tức khắc để nối tiếp những ngày yêu đương đằm thắm, và chàng xin phép mẹ cưới Mỹ Lan làm vợ.Từ nhà Triệu Vĩ đến nhà Mỹ Lan cũng khá xa: phải đi lần theo đê một đỗi, rồi băng ngang một khoảng đường đồng nứt nẻ. Triệu Vĩ đã quá quen thuộc với con đường này nên chi chàng đi chẳng chút mỏi chân. Hai bàn chân không giầy dép của chàng bước thoăn thoắt trên nền đất cứng. Chàng đã hết suýt soa kêu đau như buổi ban đầu mới đặt chân lên Thới Bình thôn.Chung quanh Triệu Vĩ vắng ngắt không một bóng người. Cảnh vật hoang vu lặng lẽ, cái yên lặng triền miên và có vẻ bí mật làm cho những kẻ không quen phải rùng mình ghê sợ ngay. Còn những kẻ quen thuộc trái lại rất thích thú.Tuy lòng đang lo âu nhưng Triệu Vĩ vẫn thấy khoan khoái. Chàng ao ước một ngày gần đây sẽ được đi bộ giữa rừng và cỡi thuyền trên mặt biển một đêm trăng.Vượt khỏi gò đất cao, ngôi nhà của Mỹ Lan đã hiện ra trước mặt Triệu Vĩ. Đây là một ngôi nhà lá ba gian, một chái nằm cheo leo riêng biệt một mình giữa đồng trống, xa hẳn xóm giềng. Ở xa và thoạt trông vào người ta sẽ bảo đó là một ngôi nhà mồ. Ngôi nhà được xây trên một khoảnh đất cao có nền cao ráo, chung quanh toàn là đồng ruộng cò bay thẳng cánh. Một hàng rào râm bụt tươi tốt, bao kín phía trước để xua đuổi những đôi mắt tò mò của thanh niên trong xóm.Qua khỏi cửa ngõ hàng tre cao nghệu, là một cái sân rộng có một hàng cau trồng ngay ngắn chen lẫn với những cây hoa lài và những cây xoài, mít, mận. Hai bên cạnh nhà là rẫy rau và giếng nước. Trước hàng ba có chưng vài chậu kiểng và con chó Tô Tô luôn luôn nằm ghếch mỏ lên hai chân trước.Đến trước nhà Mỹ Lan, Triệu Vĩ ghé mắt nhìn suốt qua cửa sổ. Dưới ánh trăng sáng ở giữa sân, Mỹ Lan đang giã gạo. Nàng mặc chiếc áo bà ba đen ngắn để lộ hai cánh tay trắng mịn tròn trĩnh. Theo từng cử chỉ mạnh mẽ và nhanh lẹ của Mỹ Lan, cây chày gỗ thong thả nện đều đều xuống chiếc cối vuông vức buông ra tiếng kêu thình thịch nghe rất êm tai.Mỹ Lan làm việc không ngừng nhưng nàng chẳng tỏ vẻ gì là nhọc mệt. Những sợi tóc mây mỏng manh phủ lòa xòa xuống trán nàng. Gương mặt nàng tươi đẹp dưới ánh trăng xanh.Những cây hoa lài nở trong đêm tiết ra mùi hương thơm phức làm say lòng người.Triệu Vĩ sung sướng lẩm bẩm:- Mỹ Lan đẹp quá! Vừa có đức hạnh, vừa siêng năng cần mẫn và lại làm việc giỏi giang, nàng mới chính là một người vợ hiền và mẹ tốt.Triệu Vĩ chẳng dám vào trong vội, chàng sợ chạm mặt với ông Năm và Sinh: anh trai của Mỹ Lan. Chàng chúm miệng huýt sáo câu vô đầu bản hát “Làng tôi” và đứng yên chờ kết quả.Nghe tiếng huýt sáo lảnh lót, Mỹ Lan ngừng tay, mặt nàng tươi lên. Nàng gác ngang cây chày lên miệng cối, đưa tay quệt mồ hôi lấm tấm trên trán và khum lưng tuột hai ống quần xuống ngay ngắn.Con Tô Tô bỗng chạy sổ ra cửa ngõ, sủa ỏm tỏi một lát rồi im lặng. Biết chắc Triệu Vĩ đã tới, Mỹ Lan vội chạy ra mở cửa. Nàng reo mừng:- A, anh mới đến!Triệu Vĩ đưa ngón tay trỏ lên môi:- Suỵt!... Nho nhỏ chứ! Ba và anh Sinh ngủ chưa?Mỹ Lan bật cười ròn:- Anh khéo lo sợ hảo! Hôm nay đến phiên ba gác ở xưởng dệt, còn anh Sinh thì đi tát ao ở cuối xóm, nửa đêm mới về.Con Tô Tô cứ xoắn xít quanh chân Triệu Vĩ. Hai người sánh vai nhau bước vào sân. Hai chiếc bóng đen ngả dài trên mặt đất. Đi ngang chòm bông lài, Triệu Vĩ dừng bước, hái một đóa hoa lớn nhất và giúi vào tay người yêu:- Anh tặng em đóa hoa tươi này. Em hay giữ kỹ. Màu trắng của hoa tượng trưng sự trinh bạch. Ngày mai sắc hoa sẽ tàn, hương hoa sẽ hết thơm, nhưng cái màu trắng tinh khiết vẫn còn tồn tại ở đóa hoa mãi mãi.Hiểu ý người yêu, Mỹ Lan cầm đóa hoa ấp lên ngực và nàng cương quyết nhìn vào mắt Triệu Vĩ.- Em nguyện sẽ cho màu trắng tinh khiết của đóa hoa lài này mãi với thời gian, như ý anh mong muốn.Nàng đưa đóa hoa lên hôn, đoạn cẩn thận bỏ nó vào gói kín lại.Đến trước chiếc cối to đầy ăm ắp gạo. Triệu Vĩ tò mò hỏi:- Em giã như thế này bao giờ mới trắng gạo?Mỹ Lan đáp không nghĩ ngợi:- Nếu giã trắng thiệt trắng thì độ chừng gần một giờ. Nếu giã chày ba, chày tư thì mau hơn nhiều.- Em giã một mình chẳng buồn ngủ à?- Quen rồi, buồn ngủ gì được! Mọi hôm đều có anh Sinh giã chung với em. Nhưng hôm nay anh ấy bận tát đìa thành thử em phải giã một mình, vì mai sáng hết gạo nấu cơm rồi. Một cối gạo đầy, nhà em ăn được vài hôm.Triệu Vĩ ngây ngô hỏi tiếp:- Giã trắng gạo là xong tất?Mỹ Lan cười lanh lảnh:- Giã như thế thôi thì ăn cái quái gì được? Còn phải sàng cám nữa chứ! Gạo thì cho người ta ăn, còn cám thì heo và gà vịt dùng.Mỹ Lan trỏ chiếc cối xay để ở một góc sân:- Trước hết phải đem lúa về xay ra gạo. Rồi đem gạo giã. Còn trấu thì dùng vào việc nhúm lửa. Chẳng có cái gì bỏ hết! Dân quê tiền tặn từng chút.Triệu Vĩ gật gù:- Anh hiểu rồi! Anh có nhà máy xay lúa mà anh chẳng để ý tới. Nhưng đem hạt lúa làm thành hạt gạo bằng tay thì lâu lắc và bất tiện quá.- Đành rồi! Nhưng dân chỉ dùng thứ gạo tự tay họ làm ra thôi. Dùng gạo nhà vừa rẻ tiền, lại vừa bổ, nhờ chất cám chưa giã sạch còn dính trong gạo.Gạo nhà máy chỉ để bán cho dân chợ tiêu thụ. Ở thôn quê, mỗi nhà đều phải có một cối xay lúa, một cối chắc chắn với vài cây chày bằng gỗ nhẹ. Xay lúa và giã gạo cũng là một phương cách để cho chị em phụ nữ vận dụng tay chân và sức lực ngoài công việc bếp núc. Nếu cứ ở không mãi thì đâm ra lười biếng, hư hỏng mất.Chưa hết, đến mùa lúa, phụ nữ còn phải làm công việc ngoài đồng áng nữa, như: tát nước, gieo mạ, cấy lúa non, gặt lúa chín... Phụ nữ nhà quê rất ham hoạt động và làm việc xốc vác chẳng thua đàn ông con trai bao nhiêu. Anh xuống dạo này gặp lúc mãn mùa nên chẳng thấy cái gì lạ. Nếu gặp mùa rộn rịp đồng quê, anh sẽ rất thích thú. Người ta làm việc một cách hăng hái và trong bầu không khí thân mật, vui tươi, trẻ trung.Triệu Vĩ khom lưng nhặt cây chày gỗ, giơ lên cao và thẳng tay giáng xuống cối. Gạo văng tung toé ra ngoài mặt đất. Chàng bực dọc:- Quái dị thật! Giã mạnh như thế mà chẳng ra hồn gì cả!Trông dáng điệu ngượng nghịu và cử chỉ vụng về của Triệu Vĩ, Mỹ Lan cười rũ rượi:- Giã gạo chẳng dễ dàng nhưng anh tưởng đâu. Anh có sức lực, anh bổ mạnh chày nhưng không chắc chắn. Hơn nữa, anh đứng tấn không có thế. Người giã gạo chỉ cần nắm chắc cán chày bằng bàn tay mặt thôi, còn bàn tay trái phải cầm lỏng để kịp vuốt lên cao khi đầu chày vừa nện xuống cối. Giã gạo theo kiểu của anh thì chẳng có gạo ăn đấy!Triệu Vĩ cười chữa thẹn:- Coi dễ dàng đến thế mà ngẫm nghĩ lại khó!Chàng trả cây chày về chỗ cũ. Mỹ Lan nhìn người yêu hỏi:- Hôm nay chúng ta không có hẹn. Anh đến tìm em chơi hay có chuyện chi?Đang vui vẻ, đột nhiên Triệu Vĩ sa sầm nét mặt. Chàng nắm tay Mỹ Lan:- Anh có chuyện cần kíp phải nói với em. Nghỉ việc bây giờ được chứ?Nhận thấy gương mặt nghiêm trọng của tình nhân, Mỹ Lan không khỏi lo âu, nàng bảo Triệu Vĩ:- Chúng ta ra ngồi bờ giếng nói chuyện!Nàng vỗ đầu con chó Tô Tô:- Tô Tô, mầy ở đây giữ gạo giùm chị nhé!Con chó khôn ngoan ve vẩy đuôi lia lịa tỏ dấu vâng lời. Triệu Vĩ và Mỹ Lan chậm chạp bước về phía bờ giếng. Hai người ngồi trên rễ dây của một cây me chua to tướng.Chưa ai nói lời nào, Triệu Vĩ ngập ngừng mãi. Hai người lặng nhìn mặt nước giếng trong veo lều bều những đám bèo cám và những cánh lá sen tròn trĩnh xanh mướt. Thỉnh thoảng một luồng gió mạnh tạt qua, lá me rơi lả tả xuống nước và cài lên tóc của đôi tình nhân. Lâu lâu vài con cá lóc nổi lên đớp mặt nước làm gương mặt tròn của Hằng Nga nhăn nhó.Mỹ Lan nhắc khéo:- Im lặng quá, anh nhỉ?Triệu Vĩ cố nén một thở dài:- Mỹ Lan em, anh có chuyện này nói ra em không được buồn... em bằng lòng?Mỹ Lan càng lo sợ thêm, nàng thúc giục:- Thì anh nói xem sao!Triệu Vĩ đặt tay lên vai người yêu và ngó thẳng vào mắt nàng:- Mỹ Lan, sáng mai anh đi Sài Gòn...Mỹ Lan biến sắc mặt:- Anh đi Sài Gòn?Hiểu sự lo sợ của người yêu, Triệu Vĩ nói tiếp rõ ràng:- Mẹ bảo lên Sài Gòn để mua những máy móc cần dùng trong nhà máy và xưởng dệt. Luôn thể anh tìm những thương gia, kỹ nghệ gia quen biết với ba hồi đó để bàn bạc công việc khuếch trương thương mại. Anh biết nói ra em sẽ buồn lắm. Thực tâm anh chẳng muốn đi, anh chẳng muốn xa em giờ phút nào hết, nhưng chả lẽ lại cãi lời mẹ? Công việc mà mẹ nhờ vả chẳng có gì nặng nhọc nên anh không thể từ chối được.Mỹ Lan ngồi thừ người giây lâu, lòng nàng chết điếng. Nàng chua xót hỏi:- Bao giờ anh về! Có lâu lắm không?Triệu Vĩ an ủi:- Lâu lắm là một tháng! Nhưng anh sẽ cố gắng lo cho công việc chóng rồi để anh trở về. Xa em giữa lúc tình chúng ta đang nồng thắm là một sự vạn bất đắc dĩ. Lên tới Sài Gòn anh sẽ gởi thơ thường về cho em. Thôi chúng ta đành chịu vậy, em ạ! Một tháng chẳng là bao.Mỹ Lan thờ thẫn lẩm bẩm:- Một tháng trời!...Đôi mắt đen huyền của nàng lấp lánh vương hai giọt lệ long lanh. Triệu Vĩ cảm thấy lòng đau nhói, chàng vuốt nhẹ mái tóc người yêu:- Em hãy hứa với anh là em không được buồn phiền, sầu não trong những ngày xa anh... Xa nhau nhưng chúng ta vẫn tưởng nhớ tới nhau là được rồi. Em hứa với anh đi!Mỹ Lan rưng rưng nước mắt:- Em xin hứa... em tưởng nhớ anh luôn... em chờ đợi ngày anh về... Thới Bình thôn cũng đợi chờ anh... Anh đừng phụ lòng em, phụ tình thương mến của anh em nông dân... rừng U Minh muôn đời vẫn xanh, dòng sông Trẹm muôn đời vẫn đỏ...Nàng gục đầu lên vai Triệu Vĩ nức nở:- Em mong lòng anh muôn đời vẫn sắc son...Triệu Vĩ rút khăn tay chùi nước mắt cho Mỹ Lan và chàng dịu dàng nói:- Anh cũng mong rằng tình của chúng ta bền vững mãi với thời gian. Thôi đừng khóc lóc nữa. Mỹ Lan! Tiếng khóc sụt sùi của em làm lòng anh tan nát. Tội gì phải than khóc với một ngày mà nó không phải là ngày vĩnh biệt của chúng ta. Chúng ta hãy vui với ngày tạm biệt và sẽ vui nhiều hơn với ngày tái ngộ.- Nhưng biết đâu ngày hôm nay lại chẳng là ngày mà chúng ta xa nhau vĩnh viễn!... Anh thường tin tưởng ở định mệnh; biết đâu lần này lại chẳng có thần định mệnh nhúng tay vào.Triệu Vĩ lộ vẻ không hài lòng, trách cứ Mỹ Lan:- Sao em lại nghĩ những chuyện không tốt! Em nghi ngờ lòng anh? Anh buồn em lắm đấy! Định mệnh vẫn là định mệnh, còn chúng ta thì vẫn là chúng ta!Đột nhiên đôi gò má của Mỹ Lan ửng hồng lên. Nàng bẽn lẽn, ngập ngừng nói:- Anh Triệu Vĩ... em đã có thai...Dứt lời nàng ngượng nghịu xây mặt ngó về phía khác.Triệu Vĩ mừng rỡ chụp lấy hai bả vai Mỹ Lan, bắt buộc nàng nhìn thẳng vào mặt mình. Chàng hỏi dồn:- Em đã có thai? Thật à?Với bản tính hay cả thẹn của một thôn nữ ngây thơ, Mỹ Lan lúng túng đáp nhanh:- Chứ nói dối anh làm gì!Không dằn được sung sướng, Triệu Vĩ ôm chầm lấy Mỹ Lan:- Anh sung sướng quá? Anh chỉ mong mỏi thế! Rồi đây chúng ta sẽ có con! À, mà bao lâu rồi nhỉ? Sao em không cho anh biết sớm?Câu hỏi thành thật của Triệu Vĩ làm Mỹ Lan càng thẹn nhiều thêm nữa. Nàng lảng tránh đôi mắt của chàng, khẽ để bàn tay lên bụng và đáp:- Có lẽ chừng tháng nay thôi!... Em định cho anh hay từ lâu nhưng ngượng quá!Triệu Vĩ nghiêm sắc mặt:- Anh đi Sài Gòn trong tình trạng em đang thai nghén thật anh không muốn tí nào hết.Mỹ Lan tuy lo buồn vì phải xa Triệu Vĩ nhưng nàng không muốn Triệu Vĩ vì mình mà phải cãi lời mẹ, nàng khẽ nắm tay Triệu Vĩ:Mỹ Lan cười lanh lảnh:- Giã như thế thôi thì ăn cái quái gì được? Còn phải sàng cám nữa chứ! Gạo thì cho người ta ăn, còn cám thì heo và gà vịt dùng.Mỹ Lan trỏ chiếc cối xay để ở một góc sân:- Trước hết phải đem lúa về xay ra gạo. Rồi đem gạo giã. Còn trấu thì dùng vào việc nhúm lửa. Chẳng có cái gì bỏ hết! Dân quê tiền tặn từng chút.Triệu Vĩ gật gù:- Anh hiểu rồi! Anh có nhà máy xay lúa mà anh chẳng để ý tới. Nhưng đem hạt lúa làm thành hạt gạo bằng tay thì lâu lắc và bất tiện quá.- Đành rồi! Nhưng dân chỉ dùng thứ gạo tự tay họ làm ra thôi. Dùng gạo nhà vừa rẻ tiền, lại vừa bổ, nhờ chất cám chưa giã sạch còn dính trong gạo.Gạo nhà máy chỉ để bán cho dân chợ tiêu thụ. Ở thôn quê, mỗi nhà đều phải có một cối xay lúa, một cối chắc chắn với vài cây chày bằng gỗ nhẹ. Xay lúa và giã gạo cũng là một phương cách để cho chị em phụ nữ vận dụng tay chân và sức lực ngoài công việc bếp núc. Nếu cứ ở không mãi thì đâm ra lười biếng, hư hỏng mất. Chưa hết, đến mùa lúa, phụ nữ còn phải làm công việc ngoài đồng áng nữa, như: tát nước, gieo mạ, cấy lúa non, gặt lúa chín... Phụ nữ nhà quê rất ham hoạt động và làm việc xốc vác chẳng thua đàn ông con trai bao nhiêu. Anh xuống dạo này gặp lúc mãn mùa nên chẳng thấy cái gì lạ. Nếu gặp mùa rộn rịp đồng quê, anh sẽ rất thích thú. Người ta làm việc một cách hăng hái và trong bầu không khí thân mật, vui tươi, trẻ trung.Triệu Vĩ khom lưng nhặt cây chày gỗ, giơ lên cao và thẳng tay giáng xuống cối. Gạo văng tung toé ra ngoài mặt đất. Chàng bực dọc:- Quái dị thật! Giã mạnh như thế mà chẳng ra hồn gì cả!Trông dáng điệu ngượng nghịu và cử chỉ vụng về của Triệu Vĩ, Mỹ Lan cười rũ rượi:- Giã gạo chẳng dễ dàng nhưng anh tưởng đâu. Anh có sức lực, anh bổ mạnh chày nhưng không chắc chắn. Hơn nữa, anh đứng tấn không có thế. Người giã gạo chỉ cần nắm chắc cán chày bằng bàn tay mặt thôi, còn bàn tay trái phải cầm lỏng để kịp vuốt lên cao khi đầu chày vừa nện xuống cối. Giã gạo theo kiểu của anh thì chẳng có gạo ăn đấy!Triệu Vĩ cười chữa thẹn:- Coi dễ dàng đến thế mà ngẫm nghĩ lại khó!Chàng trả cây chày về chỗ cũ. Mỹ Lan nhìn người yêu hỏi:- Hôm nay chúng ta không có hẹn. Anh đến tìm em chơi hay có chuyện chi?Đang vui vẻ, đột nhiên Triệu Vĩ sa sầm nét mặt. Chàng nắm tay Mỹ Lan:- Anh có chuyện cần kíp phải nói với em. Nghỉ việc bây giờ được chứ?Nhận thấy gương mặt nghiêm trọng của tình nhân, Mỹ Lan không khỏi lo âu, nàng bảo Triệu Vĩ:- Chúng ta ra ngồi bờ giếng nói chuyện!Nàng vỗ đầu con chó Tô Tô:- Tô Tô, mầy ở đây giữ gạo giùm chị nhé!Con chó khôn ngoan ve vẩy đuôi lia lịa tỏ dấu vâng lời. Triệu Vĩ và Mỹ Lan chậm chạp bước về phía bờ giếng. Hai người ngồi trên rễ dây của một cây me chua to tướng.Chưa ai nói lời nào, Triệu Vĩ ngập ngừng mãi. Hai người lặng nhìn mặt nước giếng trong veo lều bều những đám bèo cám và những cánh lá sen tròn trĩnh xanh mướt. Thỉnh thoảng một luồng gió mạnh tạt qua, lá me rơi lả tả xuống nước và cài lên tóc của đôi tình nhân. Lâu lâu vài con cá lóc nổi lên đớp mặt nước làm gương mặt tròn của Hằng Nga nhăn nhó.Mỹ Lan nhắc khéo:- Im lặng quá, anh nhỉ?Triệu Vĩ cố nén một thở dài:- Mỹ Lan em, anh có chuyện này nói ra em không được buồn... em bằng lòng?Mỹ Lan càng lo sợ thêm, nàng thúc giục:- Thì anh nói xem sao!Triệu Vĩ đặt tay lên vai người yêu và ngó thẳng vào mắt nàng:- Mỹ Lan, sáng mai anh đi Sài Gòn...Mỹ Lan biến sắc mặt:- Anh đi Sài Gòn?Hiểu sự lo sợ của người yêu, Triệu Vĩ nói tiếp rõ ràng:- Mẹ bảo lên Sài Gòn để mua những máy móc cần dùng trong nhà máy và xưởng dệt. Luôn thể anh tìm những thương gia, kỹ nghệ gia quen biết với ba hồi đó để bàn bạc công việc khuếch trương thương mại. Anh biết nói ra em sẽ buồn lắm. Thực tâm anh chẳng muốn đi, anh chẳng muốn xa em giờ phút nào hết, nhưng chả lẽ lại cãi lời mẹ? Công việc mà mẹ nhờ vả chẳng có gì nặng nhọc nên anh không thể từ chối được.Mỹ Lan ngồi thừ người giây lâu, lòng nàng chết điếng. Nàng chua xót hỏi:- Bao giờ anh về! Có lâu lắm không?Triệu Vĩ an ủi:- Lâu lắm là một tháng! Nhưng anh sẽ cố gắng lo cho công việc chóng rồi để anh trở về. Xa em giữa lúc tình chúng ta đang nồng thắm là một sự vạn bất đắc dĩ. Lên tới Sài Gòn anh sẽ gởi thơ thường về cho em. Thôi chúng ta đành chịu vậy, em ạ! Một tháng chẳng là bao.Mỹ Lan thờ thẫn lẩm bẩm:- Một tháng trời!...Đôi mắt đen huyền của nàng lấp lánh vương hai giọt lệ long lanh. Triệu Vĩ cảm thấy lòng đau nhói, chàng vuốt nhẹ mái tóc người yêu:- Em hãy hứa với anh là em không được buồn phiền, sầu não trong những ngày xa anh... Xa nhau nhưng chúng ta vẫn tưởng nhớ tới nhau là được rồi. Em hứa với anh đi!Mỹ Lan rưng rưng nước mắt:- Em xin hứa... em tưởng nhớ anh luôn... em chờ đợi ngày anh về... Thới Bình thôn cũng đợi chờ anh... Anh đừng phụ lòng em, phụ tình thương mến của anh em nông dân... rừng U Minh muôn đời vẫn xanh, dòng sông Trẹm muôn đời vẫn đỏ...Nàng gục đầu lên vai Triệu Vĩ nức nở:- Em mong lòng anh muôn đời vẫn sắc son...Triệu Vĩ rút khăn tay chùi nước mắt cho Mỹ Lan và chàng dịu dàng nói:- Anh cũng mong rằng tình của chúng ta bền vững mãi với thời gian. Thôi đừng khóc lóc nữa. Mỹ Lan! Tiếng khóc sụt sùi của em làm lòng anh tan nát. Tội gì phải than khóc với một ngày mà nó không phải là ngày vĩnh biệt của chúng ta. Chúng ta hãy vui với ngày tạm biệt và sẽ vui nhiều hơn với ngày tái ngộ.- Nhưng biết đâu ngày hôm nay lại chẳng là ngày mà chúng ta xa nhau vĩnh viễn!... Anh thường tin tưởng ở định mệnh; biết đâu lần này lại chẳng có thần định mệnh nhúng tay vào.Triệu Vĩ lộ vẻ không hài lòng, trách cứ Mỹ Lan:- Sao em lại nghĩ những chuyện không tốt! Em nghi ngờ lòng anh? Anh buồn em lắm đấy! Định mệnh vẫn là định mệnh, còn chúng ta thì vẫn là chúng ta!Đột nhiên đôi gò má của Mỹ Lan ửng hồng lên. Nàng bẽn lẽn, ngập ngừng nói:- Anh Triệu Vĩ... em đã có thai...Dứt lời nàng ngượng nghịu xây mặt ngó về phía khác.Triệu Vĩ mừng rỡ chụp lấy hai bả vai Mỹ Lan, bắt buộc nàng nhìn thẳng vào mặt mình. Chàng hỏi dồn:- Em đã có thai? Thật à?Với bản tính hay cả thẹn của một thôn nữ ngây thơ, Mỹ Lan lúng túng đáp nhanh:- Chứ nói dối anh làm gì!Không dằn được sung sướng, Triệu Vĩ ôm chầm lấy Mỹ Lan:- Anh sung sướng quá? Anh chỉ mong mỏi thế! Rồi đây chúng ta sẽ có con! À, mà bao lâu rồi nhỉ? Sao em không cho anh biết sớm?Câu hỏi thành thật của Triệu Vĩ làm Mỹ Lan càng thẹn nhiều thêm nữa. Nàng lảng tránh đôi mắt của chàng, khẽ để bàn tay lên bụng và đáp:- Có lẽ chừng tháng nay thôi!... Em định cho anh hay từ lâu nhưng ngượng quá!Triệu Vĩ nghiêm sắc mặt:- Anh đi Sài Gòn trong tình trạng em đang thai nghén thật anh không muốn tí nào hết.Mỹ Lan tuy lo buồn vì phải xa Triệu Vĩ nhưng nàng không muốn Triệu Vĩ vì mình mà phải cãi lời mẹ, nàng khẽ nắm tay Triệu Vĩ:- Triệu chứng có thai mới bắt đầu thôi, anh đừng lo ngại vì em nhiều lắm. Anh hãy làm tròn lời căn dặn của mẹ, nhưng anh nhớ về sớm vì em mong lắm. Tới Sài Gòn anh nhớ gởi thư về cho em biết địa chỉ để em biên thư lên cho anh biết tin tức ở dưới này. Một tháng cũng chẳng là bao!Triệu Vĩ bùi ngùi:- Anh sẽ trở về trước thời hạn một tháng để tính công cuộc hôn nhân của chúng ta, vì chúng ta sắp có thêm một bổn phận nữa. Khi trở về anh sẽ đem câu chuyện nói với mẹ và chúng ta lấy nhau. Rồi chúng ta sẽ có con và gia đình chúng ta sẽ hoàn toàn hạnh phúc.Mỹ Lan tuy mừng thầm trong dạ nhưng nàng vẫn không ngớt lo âu:- Lỡ mẹ không bằng lòng thì sao? Nếu thế em chết mất thôi!Triệu Vĩ cương quyết:- Không ai lay chuyển nổi ý định của anh. Nếu mẹ không bằng lòng thì anh tự bằng lòng lấy một mình vậy. Hôn nhân là chuyện hệ trọng của đời người. Cha mẹ không thể ép buộc được con cái. Anh lớn rồi, anh biết lựa chọn người bạn đời của anh. Anh chỉ nghe theo tiếng gọi của trái tim anh thôi. Em hãy tin nơi anh.Trước những lời lẽ cứng rắn của Triệu Vĩ, Mỹ Lan bùi ngùi cảm động:- Em cảm ơn anh nhiều lắm! Hiện thời cuộc đời em nằm gọn trong tay anh. Cả linh hồn lẫn thể xác em đã trao hết cho anh. Còn đứa con trong bụng nữa, nó khổ sở hay sung sướng sau này là do ở anh định đoạt. Anh hãy ráng đào tạo nó nên người vì nó là giọt máu chung của chúng ta. Em tin tưởng đứa bé sẽ là con trai nó giống hệt cha nó từ tánh tình lẫn khí phách.Triệu Vĩ sung sướng nói:- Nó còn giống em ở cái chân thật và giản dị, đặc tánh của dân quê.Mỹ Lan vụt hỏi người yêu:- À, em nghe người ta đồn con gái Sài Gòn đẹp lắm phải không anh?Hiểu thâm ý của Mỹ Lan, Triệu Vĩ vuốt nhẹ mái tóc nhung và đáp:- Con gái Sài Gòn tuy đẹp thật nhưng có cái đẹp diêm dúa, kiểu cách. Và cái đẹp bên ngoài đâu có tồn tại mãi và đáng quý bằng cái đẹp của tâm hồn. Anh rất ghê sợ thứ sắc đẹp rỗng tuếch. Gái đẹp của Sài Gòn chỉ để làm tình nhân thôi chứ không thể lấy làm vợ được. Vợ anh phải là người gái chân thật, thuần hậu, siêng năng, đảm đương, hoạt động và nhất là không để cho danh lợi, tiền tài, sắc dục lôi cuốn. Một người đàn bà Việt Nam hoàn toàn không phải chỉ là một người hiền nội trợ thôi, mà còn phải là một người mẹ tốt, biết yêu thương con cái hơn yêu thương bản thân mình.Triệu Vĩ nắm chặt bàn tay của Mỹ Lan:- Em chính là một người phụ nữ Việt Nam hoàn toàn, một người vợ hiền biết thương chồng và một người mẹ tốt biết thương con!Mỹ Lan sung sướng ngả đầu lên vai người yêu không nói một lời. Nàng liên tưởng đến một gia đình ấm cúng với chồng hiền, vợ hạnh, con ngoan. Một luồng gió mạnh thổi tạt ngang. Những tàu lá chuối trông quanh bờ giếng va chạm nhau bật thành tiếng nghiến răng ken két. Xa xa, ngoài đồng vắng, thấp thoáng những bóng trẻ con lui cui đào hang tìm bắt dế. Đâu đây vẳng trong cơn gió nhẹ tiếng đánh vần quốc ngữ ê... a... của các cụ già ham học.Triệu Vĩ lắng tai nghe và hỏi Mỹ Lan:- Có phải mấy cụ già học lớp bình dân học vụ ban đêm?Mỹ Lan gật đầu, đáp:- Phải! Ở thôn quê dạo này người ta ham học lắm. Những ông bà cụ râu tóc bạc phơ, những ông chồng, những bà vợ vẫn còn ham học như trẻ nít. Tối đến, họ cắp sách tới trường, tâm hồn trẻ trung như còn niên thiếu. Họ đi học không tốn một món gì hết, vì nhà trường chu cấp cho tất cả, từ giấy mực đến bút phấn. Người ta triệt để chống giặc dốt, quan trọng cũng như là chống giặc đói và giặc ngoại xâm. Trẻ cũng học, già cũng học, có gia đình cũng học, chưa có gia đình cũng học, tàn tật cũng học. Nếu ai mắc cỡ không chịu đi học thì sẽ có người đến tận nhà mời mọc một cách lễ phép và nhã nhặn. Trước chiến tranh hồi Pháp thuộc, ở đây hầu hết người ta đều dốt đặc, chỉ trừ một số nhà giàu cho con đi học ở tỉnh và những ông hương chức làng. Nhưng hiện thời số người dốt trong làng giảm bớt hơn tám chục phần trăm. Một ngày gần đây sẽ không còn ai dốt nữa. Hiện thời giáo dục cưỡng bách đến lớp ba, nhưng lần hồi sẽ đến lớp nhứt và sẽ còn cao hơn nữa, tuỳ theo trình độ tiến hóa của dân chúng.Nàng nói lảng sang chuyện khác:- Anh Triệu Vĩ, anh đừng quên rằng ở Thới Bình thôn có một người con gái chiều chiều ra bờ sông Trẹm ngóng trông anh.Triệu Vĩ nối lời người yêu:- Và em hãy tin rằng nơi kinh kỳ phồn hoa đô hộ, chiều chiều vẫn có một người đàn ông hướng mắt về nẻo quê xa tưởng đến hình bóng một người con gái áo đen!Hai người cùng nín lặng. Hai đôi mắt đắm đuối nhìn nhau. Hai tâm hồn cảm thông nhau qua những ý nghĩ chân thành nhứt.Hồi lâu, hai người đứng dậy. Gió thổi bay hai vạt áo. Mỹ Lan cố đè nén, xúc cảm:- Thôi anh về nghỉ sớm để mai lên đường! Sáng mai em sẽ ra bờ sông Trẹm tiễn đưa anh! Dòng nước sông Trẹm muôn đời vẫn đỏ, anh nhỉ?Hiểu ý Mỹ Lan, Triệu Vĩ cảm động:- Phải! Dòng nước sông Trẹm muôn đời vẫn đỏ, cũng như chúng ta muôn đời vẫn sắt son!Chàng đặt tay lên vai Mỹ Lan và nhìn thẳng vào mắt nàng:- Mỹ Lan em, chúng ta yêu nhau một đêm trăng, tạm biệt nhau cũng một đêm trăng, và anh tin chắc rằng hôn lễ của chúng ta cũng sẽ diễn ra vào một đêm trăng.Mỹ Lan khẽ gật đầu, lòng gợn một niềm sung sướng vô biên. Nàng đưa người yêu ra khỏi ngõ.Con chó Tô Tô chạy theo quấn quít bên chân hai người như vui mừng với hạnh phúc của họ.Triệu Vĩ quay lưng bước nhanh xuống bờ đê để tránh một sự xúc cảm mạnh kéo dài.Lũ trùng dế và ễnh ương hòa hợp cử lên bản nhạc tạm biệt buồn ảo não.Mỹ Lan đứng nhìn dõi theo bóng Triệu Vĩ xa lần trên cánh đồng rộng mênh mông và bỗng dưng nàng nghẹn ngào:- Triệu Vĩ ơi! Em mong chờ ngày trở về của anh!...

*

Thoáng chốc đã ba tháng trời, kể từ buổi biệt ly hôm ấy. Bóng Triệu Vĩ vẫn bằn bặt: chàng chưa trở về Thới Bình thôn; Mỹ Lan mỏi mong trông đợi. Sáng sáng, chiều chiều, nàng ra đứng bên bờ sông Trẹm đưa mắt âu sầu nhìn dòng nước đỏ ngầu chảy siết mà lòng tơi bời nổi sóng. Mỹ Lan đau khổ vô cùng. Ba tháng dài đăng đẳng, nàng biếng ăn, biếng ngủ, biếng cười, biếng nói. Đôi mắt đẹp luôn luôn như đẫm lệ và hướng về nẻo trời xa xăm tìm một hình ảnh thân yêu chưa trở lại. Dòng sông Trẹm vẫn đỏ, rừng U Minh vẫn xanh, chẳng lẽ Triệu Vĩ lại lỗi thề? Mỹ Lan nghĩ ngợi nát óc cái căn nguyên xui khiến cho người yêu không đúng hẹn.Trước khi đi, Triệu Vĩ hứa chắc với nàng nhiều lắm là một tháng sẽ về. Thế mà nay ba tháng rồi. Triệu Vĩ cũng không gởi về một lá thư nào để cho Mỹ Lan yên dạ. Mỗi ngày nàng đều đến hỏi thăm Năm Hương về thư từ, nhưng Năm Hương đều lắc đầu. Những dụng cụ máy móc, Triệu Vĩ đã gởi về cho bà Triệu Phú từ lâu. Đáng lẽ chàng phải gởi thư cho nàng biết nếu thật tình chàng bận việc bề bộn chưa thể về đúng hẹn được. Đằng này hình bóng, thư từ, tin tức đều mất biệt luôn.Mỹ Lan đau buồn vô hạn. Nghĩ đến sự phụ bạc của Triệu Vĩ, Mỹ Lan không sao ngăn được đôi dòng lệ thảm. Nếu đúng thế thì đời nàng còn gì? Lẽ sống duy nhứt của nàng là Triệu Vĩ không bao giờ bỏ rơi nàng, vì nàng còn mang giọt máu của chàng trong bụng. Mỹ Lan cố bám lấy một đức tin yếu đuối và mỏi mòn trông đợi hình ảnh một người.Niềm thương nhớ lẫn đau khổ giày xéo tâm hồn người thôn nữ dịu hiền. Dòng nước sông Trẹm đã bao nhiêu lần hứng những giọt lệ tâm sự não nùng của Mỹ Lan. Nàng chờ đợi, nàng tin tưởng... Nàng có biết đâu hạnh phúc của đời nàng, của con nàng đang sắp gẫy đỗ vĩnh viễn. Nàng có biết đâu bà Triệu Phú tìm hết mọi cách để giữ chân Triệu Vĩ ở lại Sài Gòn. Và Năm Hương đã thủ tiêu hết tất cả những bức thư mà Triệu Vĩ gởi về cho Mỹ Lan trong thời gian ba tháng nay. Bà Triệu Phú và Năm Hương hợp sức nhau sắp đặt mưu mô một cách thầm lặng để phá tan cuộc tình duyên quá chênh lệch (theo ý bà) giữa Triệu Vĩ và Mỹ Lan.Âm mưu độc hiểm của họ đã đi được gần đến mức kết quả tốt đẹp. Họ chỉ còn chờ một hành động nhỏ nữa là thành công. Vì lý do công việc, bà Triệu Phú kéo dài thời hạn ở Sài Gòn của con trai. Triệu Vĩ không dè đến mưu kế của mẹ và tên quản gia. Tuy sốt ruột và nóng lòng Triệu Vĩ vẫn không dám cãi lời mẹ. Vả lại, chàng tin mấy bức thư của chàng đã đến tay Mỹ Lan. Nhưng chàng hơi lấy làm lạ và lo ngại là Mỹ Lan không trả lời thư cho chàng được yên lòng.Vô tình Triệu Vĩ và Mỹ Lan đã sa vào bẫy của Năm Hương và cả bà Triệu Phú nữa. Bà tin rằng mọi công chuyện đều có thể kết thúc được dễ dàng, và chẳng có gì hại cho Triệu Vĩ lẫn Mỹ Lan.Mưu kế của Năm Hương trước hết là làm chia rẽ đôi tình nhân, rồi gieo sự nghi ngờ vào trí óc họ, rốt cuộc là làm cho họ lầm lẫn nhau. Đi được tới đích là Năm Hương thành công. Bộ óc gian xảo của Năm Hương sắp đặt mọi việc rất khéo léo. Cái bẫy đã giương xong, giờ gã chỉ còn thản nhiên ngồi chờ chim sa vào để ra tay bắt.Ngày giờ chậm chạp trôi qua như cỗ xe tang trong sự mong nhớ não nề của Mỹ Lan. Cái bụng mang thai của nàng đã hơi phồng lên làm Mỹ Lan lo ngại nhiều thêm. Nếu Triệu Vĩ phụ nàng hoặc về quá trễ, nàng sẽ nguy mất. Không giấu kín được chửa nghén, nàng sẽ là cái bia để cho người trong làng đàm tiếu. Nàng sẽ nhục nhã biết mấy, nàng nhớ đến câu: “Không chồng mà chửa, thế gian lạ đời”.Dù cho xã hội có văn minh đến mức nào đi nữa, gái chưa chồng mà chửa vẫn là một chuyện xấu xa đáng cho thiên hạ chê cười.Sự lo âu, mong nhớ, đau buồn làm cho Mỹ Lan gầy đi khá nhiều. Qua những đêm dài không ngủ và khóc thầm, Mỹ Lan mất hết vẻ tươi vui, hồn nhiên của một thiếu nữ đẹp, yêu đời. Nhưng Mỹ Lan hơi yên lòng khi nhớ lại câu hứa hẹn của người yêu vào một đêm trăng bên bờ giếng:“Dòng sông Trẹm vẫn đỏ, rừng U Minh vẫn xanh, thì tình chúng ta vẫn sắt son”.Ngày ngày Mỹ Lan đều ra bờ sông Trẹm hướng mắt về phía rừng U Minh xem nước và rừng có thay đổi màu chăng. Và nàng lại bừng tin tưởng khi nhận thấy khu rừng U Minh xanh mịt vẫn đổ tuông xuống sông Trẹm thứ nước đỏ ngầu của đước và mật cật.Mỹ Lan đếm nhẩm trên đầu ngón tay từng ngày một. Đã hơn ba tháng rồi, bắt đầu từ ngày Triệu Vĩ xa lìa Thới Bình thôn thơ mộng, Mỹ Lan sống trong tình trạng của chinh phụ đợi chồng.Cha già, anh trai Mỹ Lan nhận thấy sự thay đổi của nàng, nhưng hai người không hiểu nguyên cớ. Chỉ có Năm Hương thấy rõ và hiểu thôi. Gã mừng thầm trong dạ. Gã nắm chặt trong tay sự thành công. Mối nhục nhã của gã sẽ rửa được và không chừng dục vọng của gã cũng sẽ được thỏa mãn. Con người của Năm Hương không bao giờ biết thương hại ai, gã chỉ nghĩ đến quyền lợi riêng của gã. Gã có biết đâu gã đã nhúng tay vào một tội ác khó tha thứ được. Đấy là tội giết chết tâm hồn người ta.Sáng nay, như thường lệ mọi hôm, sau khi đã dọn dẹp nhà cửa, Mỹ Lan thả ra bờ sông Trẹm nhìn dòng nước lững lờ trôi cuốn theo không biết bao nhiêu là lá vàng lẫn lá xanh, cùng những cụm lục bình to tướng.Mặt trời đỏ chói rọi xuống sông những tia lửa sáng rực. Bầy nhạn trắng bay sà sà trên mặt nước đớp mồi.Bình minh nơi thôn dã làm dịu lòng người. Sương mù long lanh bám trên cành lá tan dần khi bị ánh sáng liếm tới. Hàng dừa nước rung rẩy nhịp theo từng luồng gió nhẹ.Dòng sông Trẹm náo nhiệt lạ thường. Tam bản xuồng ba lá ghe cà dôm buôn bán chở đầy mọi thứ, quang cảnh nhộn nhịp trông rất vui mắt. Những chiếc xuồng con bán hàng sáng, lướt băng băng xuôi ngược, dọc ngang. Những cô gái trẻ vừa đẩy mạnh mái chèo duyên dáng vừa mời mọc khách. Những anh chàng lái buôn sồn sồn có, trẻ tuổi có, luôn luôn gọi mấy gánh hàng linh động trên mặt nước để dùng vài tô bún nước lèo, hoặc bánh canh mặn dằn bụng sáng và luôn thể chọc ghẹo, cùng hái những nụ cười tươi của mấy cô gái bán hàng.Ở bên đò chợ, chiếc tam bản nối liền bên này với bên kia sông qua lại không ngừng, chuyến nào cũng chở đầy ăm ắp khách đi chợ. Buổi chợ đông nhóm từ lúc tờ mờ sáng.Thới Bình thôn ồn ào, rộn rịp phô bày tất cả sức sống linh động. Sau chiến tranh dường như người ta cố gắng làm việc nhiều hơn để lấy lại những cái gì đã mất trong chín năm khói lửa vừa qua. Cũng như bao nhiêu miền quê Việt Nam khác, Thới Bình hăm hở hoạt động, hăng hái kiến thiết lại những cái đã đổ vỡ. Người dân quê Việt Nam với sức sống tiềm tàng không bao giờ thối chí, ngã lòng. Họ kiên nhẫn xây dựng cho quê hương thân yêu của họ thêm phong phú và họ can đảm đào tạo cuộc sống của họ tiến bộ hơn để hầu có theo kịp bánh xe tiến hóa của xã hội Việt Nam đang được sức người thác đẩy mạnh mẽ.Mỹ Lan đứng lặng giờ lâu bên sông Trẹm, một buổi bình minh nắng ấm, thiên hạ nô nức vui mừng cớ sao lòng nàng trống lạnh? Thiếu một bóng người thân yêu là thiếu tất cả.Mỹ Lan đau khổ thở dài, nàng uể oải lê bước đến nhà bà Triệu Phú. nàng vào thẳng văn phòng riêng của Năm Hương.Trông thấy Mỹ Lan, Năm Hương đã biết ngay nàng đến đây để làm gì rồi. Gã giữ vẻ thản nhiên:- À, cô Mỹ Lan! Cô đến sớm quá! Mời cô ngồi ghế.Mỹ Lan gật đầu chào tên quản lý và đáp:- Cảm ơn ông! Tôi đứng được.Năm Hương chận đầu:- Cô đến đây để hỏi thư?- Phải. Ông xem giùm có thư của tôi chăng?Năm Hương với tay lấy xấp thư để trên bàn, gã lật từng cái một xem hồi lâu, đoạn lắc đầu:- Không có thư của cô!Gương mặt Mỹ Lan ủ dột âu sầu. Năm Hương nhận thấy tất cả nhưng không nói gì. Mỹ Lan run giọng.- Cảm ơn ông... Tôi về!Mỹ Lan quay lưng bước nhanh. Năm Hương gọi giật lại:- Cô Mỹ Lan!Mỹ Lan dừng bước hỏi:- Ông gọi tôi?Năm Hương rời ghế đứng dậy, bước đến trước mặt Mỹ Lan, ôn tồn:- Cô Mỹ Lan, hình như cô chờ đợi thư của một người nào? Sáng nào cô cũng đến!Trước câu hỏi bất ngờ của tên quản lý, Mỹ Lan lúng túng:- À... Tôi chờ thư của một người... bạn gái hiện đang làm việc tại Sài Gòn.Dư biết Mỹ Lan nói dối, nhưng Năm Hương tỏ ra rất tin lời nàng:- Cô cho đúng chắc chắn địa chỉ tại đây?Thấy Năm Hương chẳng chút nghi ngờ, Mỹ Lan vững dạ. Nàng bình tĩnh đáp:- Tôi biên địa chỉ rất đúng, không thể lạc thư được.Dứt lời Mỹ Lan định từ giã Năm Hương nhưng gã khôn ngoan giữ lại.- À cô có hay tin này không? Bà chủ vừa cho tôi biết một tin mừng. Chúng ta sắp dự một đám cưới lớn lao chưa hề có ở Thới Bình từ trước đến nay.Mỹ Lan lo ngại hỏi nhanh:- Đám cưới ai?Biết Mỹ Lan sắp sa vào bẫy, Năm Hương nghiêm giọng nói rõ ràng.- Đám cưới của cậu Hai, con trai bà chủ!Tự nhiên mặt Mỹ Lan tái mét. Nàng cố kiềm chế nhưng thân thể nàng run bần bật dường như muốn ngã gục. Nàng gượng hỏi:- Cậu Hai cưới ai đấy?Năm Hương búa mạnh vào đầu Mỹ Lan chẳng chút thương hại:- Ngọc Anh, con gái của Bác sĩ Thạch ở Bạc Liêu! Cậu Hai chưa về đây được vì cậu phải ở nán lại Sài Gòn để lo sắp đặt công việc lễ hỏi. Có lẽ lâu lắm cậu Hai mới về đây. Hôn lễ cử hành trước ở Sài Gòn, rồi tới Bạc Liêu, và sau rốt mới đến Thới Bình. Ngày ấy mọi công nhân sẽ được nghỉ việc lãnh lương đủ và ăn uống no say.Nghe mấy lời Mỹ Lan muốn té xỉu, nàng phải vịn tay vào thanh cửa.Năm Hương đánh thêm một đòn cuối cùng:- Thật là xứng đôi vừa lứa! Cô Ngọc Anh vừa đẹp, vừa học giỏi, vừa con nhà danh gia. Cậu Hai nhà ta thật có phước lớn!Không chịu được nữa, Mỹ Lan đâm sầm chạy ra khỏi nhà chẳng kịp chào tên quản lý.Năm Hương đứng xoa tay khoái trá nhìn theo:Thế là xong! Con mồi cái đã sa vào bẫy, giờ chỉ còn rình bắt con mồi đực nữa là hết chuyện!Mỹ Lan định chạy thẳng về nhà. Đầu óc nàng choáng váng, mắt nàng hoa lên. Nàng cắm cổ chạy như một con mẹ điên. Ra đến ruộng nàng ngồi phệt xuống bờ mẫu, thở hỗn hển trong khi nước mắt chảy ràn rụa. Chung quanh nàng, mọi vật nhảy múa lung tung chẳng còn nhận rõ được vật gì với vật gì.Thế là hết! Bây giờ nàng mới hiểu rõ cái nguyên do xui khiến Triệu Vĩ ở mãi Sài Gòn và chẳng gởi về cho nàng một lá thư nào. Triệu Vĩ sắp cưới vợ, một người vợ giàu, đẹp, học giỏi. Còn nàng, hỡi ôi! Nàng chỉ là một đứa con gái quê nghèo khổ, kém học, con nhà hạ cấp.Bây giờ Mỹ Lan mới biết là nàng điên rồ và ngu dại. Điên rồ vì nàng đã mơ ước cao xa quá, tin tưởng nhiệt thành quá và nàng đã xây lâu đài trên bãi cát. Ngu dại vì nàng đã đi yêu và trao thân cho một chàng trai thành thị khác giai cấp, khác địa vị với nàng.Mỹ Lan không ngờ Triệu Vĩ lại là một gã sở khanh đốn mạt, chuyên lợi dụng lòng tin tưởng chân thành của gái quê để thỏa mãn dục vọng đê hèn của mình. Cái con người hiền lành có vẻ thật thà của Triệu Vĩ không dè lại chứa đựng bên trong một tấm lòng bẩn thỉu, thối tha. Con trai nhà giàu yêu con gái nhà nghèo luôn luôn chỉ là để lợi dụng. Một ông kỹ sư, con trai của một bà triệu phú đời nào lại đi lấy một con bé nhà quê của rừng U Minh làm vợ.Mỹ Lan ôm mặt khóc nức nở. Triệu Vĩ đã phụ bạc, còn gì là đời nàng? Đứa bé trong bụng sẽ là một đứa con không cha, và nàng sẽ là một đứa con gái không chồng mà có chửa. Còn gì hổ thẹn, nhục nhã hơn nữa! Mất một tình yêu nhất đời, tiếp lấy một sự khổ hận... nàng làm sao sống nổi?Nhớ lại Triệu Vĩ một đêm trăng nào bên bờ giếng, Mỹ Lan càng thêm đau xót.“... Anh sẽ trở về và sẽ cưới em làm vợ...”.Hỡi ơi! Giờ đây còn đâu một ngày về? Còn đâu một ngày về? Còn đâu những lời hứa hẹn vàng đá? Còn đâu những đêm trăng ngồi bên nhau như dòng nước sông Trẹm? Dòng sông Trẹm vẫn đỏ, rừng U Minh vẫn xanh, nhưng lòng Triệu Vĩ đã thay đổi rồi. Chàng đã quên lời thề xưa để chạy theo một hình ảnh mới lạ. Triệu Vĩ đã bị những thiếu nữ kinh kỳ quyến rũ, đúng như sự lo sợ của nàng. Phấn son Sài Gòn rất dễ làm lay lòng trai trẻ. Nhung lụa Sài Gòn rất dễ làm phai những lời nguyện ước.Từ đây, đêm đêm Mỹ Lan sẽ ngồi một mình bên bờ sông Trẹm lạnh lùng để ngắm vầng trăng buồn soi bóng nước để nghiền ngẫm về sự thay đổi của lòng người.Mỹ Lan đưa bàn tay sờ lên bụng và đau đớn:- Con ơi, rồi đây đời con sẽ khổ! Sự phụ bạc của cha con và sự lầm lẫn của mẹ đã làm hư hại đời con... Con hãy tha thứ cho mẹ vì người con gái nhẹ dạ thường rất dễ bị lừa gạt...Nàng ôm mặt nấc lên thổn thức:- Triệu Vĩ anh ơi, em không ngờ buổi chia tay tạm biệt đêm đó là ngày vĩnh biệt của chúng ta!...Xa xa, lũ mục đồng hát nghêu ngao:... Sau lũy tre xanh

Bên xóm nhỏ

Giữa nương khoai

Trổ lộc xinh xinh

Vang điệu hò...

Hò... hơ... em đi cấy lúa đồng sâu

Còn anh vui với đôi trâu chiếc cày(Thơ của Hùng Nhân)