hiếu nữ trên đảo hồi hộp náo nức đón chờ mùa lặn y hệt như các thiếu niên nơi đô hội lúc mặt đối mặt với kỳ thi ra trường. Ngay trong hai ba năm đầu ở trường tiểu học, các cô gái này đã bắt đầu rèn luyện kỹ năng của mình bằng trò chơi mò đá sỏi dưới đáy biển. Ban đầu chỉ vui chơi, sau vì cạnh tranh, tự nhiên càng ngày họ càng trở nên khéo léo hơn; thế nhưng đến lúc phải lặn xuống bể để kiếm ăn, đến lúc những trò chơi vui thú ấy biến dạng thành công việc làm ăn thì cô nào cô ấy đều ngán ngẩm ngại ngần, vì thế đối với họ mùa xuân mà tới cũng có nghĩa là mùa hạ đáng chán đáng sợ cũng đang lại gần.
Lặn xuống nước là cảm thấy lạnh người, khó thở, đau đớn khi nước bể ùa vào bên trong cặp kính lặn; lặn xuống nước là thấy liền cảm giác rã rời, hoảng sợ xâm nhập toàn thân ngay vào lúc quơ tay nắm được mấy con bào ngư. Còn bao nhiêu tai nạn khác nữa, các ngón chân bầm tím vì thương tích khi phải đạp mạnh xuống đáy bể đầy những vỏ sò vỏ hến sắc cạnh ngoi lên mặt nước, thân mình rã rượi, mỏi mệt, nặng như đeo chì sau khi bó buộc phải lặn sâu dưới nước hầu như quá sức chịu đựng của con người...
Tất cả những điều này càng ngày lại càng sắc bén hơn trong ký ức và nỗi kinh hoàng sợ hãi của họ lại càng dữ dội hơn. Vì thế trong con ác mộng các thiếu nữ này thường đột nhiên hoảng hốt vùng dậy giũa những giấc ngủ say sưa tưởng như không còn một chỗ nào cho mê mộng len lỏi vào nữa. Thế rồi giữa đêm khuya, trong bóng tối bao trùm giường ngủ êm ấm, họ thường vùng dậy nheo mắt nhìn mồ hôi đổ ra như tắm chảy rồng rồng ướt sũng cả nắm tay.
Những người thợ lặn có tuổi và những người đã có chồng con thì khác hẳn. Mỗi lần lặn xuống rồi lại ngoi lên họ thường lớn tiếng hát hỏng cười đùa trò chuyện oang oang. Đối với họ thật như thể việc làm và trò chơi chỉ là một. Ngắm nhìn họ vui cười một cách hồn nhiên, các thiếu nữ thường bảo nhau là quyết chẳng bao giờ mình có thể theo kịp được họ; tuy nhiên chỉ trong vài năm các cô gái trẻ lại ngạc nhiên mà khám phá ra rằng, mặc dù không nhận thấy rõ, chính mình cũng đã trở thành tay thợ lặn can trường lão luyện hồn nhiên từ bao giờ mình cũng chẳng hay.
Vào tháng sáu, tháng bảy, bọn đàn bà con gái làm nghề thợ lặn bận rộn hơn bao giờ hết. Căn cứ địa của họ ở trên bãi Niwa, phía đông mỏm Benten.
Một hôm, trước khi vào mùa mưa mặt trời chói chang chiếu rọi trên bãi biển - thực không thể bảo là mặt trời mùa hạ nữa. Mọi người nhóm lên một ngọn lửa để xúm quanh sưởi ấm, làn gió hướng nam thổi tạt hết khói về phía ngôi cổ mộ của Vương tử Deki. Bãi biển Niwa ôm vòng một vịnh nhỏ. Thái Bình Dương trải rộng ngay ở phía ngoài. Những đám mây hè đang lửng lơ trên vùng biển ngoài xa.
Đúng như tên gọi, Niwa-hama hay Bãi Biển Đình Viên, tiểu vịnh này thực sự có nét kết cấu của một khu vườn. Nhiều tảng đá vôi bao quanh bãi biển hình đá được dụng tâm bố trí để cho trẻ con có thể ẩn núp chơi trò bắn súng như các tay chăn bò miền Viễn Tây; tuy nhiên mặt ngoài các tảng đá sờ vào thấy nhẵn nhụi, thỉnh thoảng lại có những lỗ nhỏ bằng ngón tay để cho cua cáy cùng các giống côn trùng đến làm hang ổ. Đất cát trắng tinh phía bên trong những tảng đá này. Trên đỉnh vách đá quay mặt ra biển những bông hoa gọi là “hoa bông” hay “hoa mộc miên” đua nở tưng bừng. Đó không phải là những bông hoa cuối mùa trông rã rượi như những người mất ngủ mà là những bông hoa cánh còn trắng tinh, đầy vẻ dẻo dai, mời mọc, đang vươn mình lên bầu trời xanh biếc trên cao.
Lúc đó đang giờ nghỉ trưa, quanh ngọn lửa vang dội những tiếng nói cười. Mặt cát chưa nóng đến độ làm bỏng rát gót chân và mặc dù lạnh lẽo, nước biển cũng chưa giá lạnh đến độ khiến bọn thợ lặn đàn bà con gái phải đổ xô lên bờ mặc quần áo bông rồi xúm quanh ngọn lửa mà sưởi ấm ngay khi vừa ngoi mình lên khỏi mặt nước. Cười ngặt ngoẹo, vang vang, người nào người ấy đều ưỡn ngực khoe khoang hai bầu vú của mình. Một người trong bọn bỗng đưa cả hai tay nâng đôi bầu vú mình lên.
“Không được, không được! Dùng tay nâng phía dưới thì đâu có được. Mày dùng tay nâng lên thì ai còn biết là mày ăn gian đến mực độ nào”.
“Này, nghe nó nói kìa! Với hai cái vú của mày dù cho có đưa cả hai tay nâng lên thì có muốn cũng chẳng làm sao ăn gian được”.
Mọi người đều phá ra cười. Họ đang thi đua xem người nào có bầu vú hình dáng đẹp nhất.
Bầu vú họ thảy đều rám nắng nhưng nếu không có dáng vẻ trắng trẻo nõn nà thần bí, những bầu vú ấy lại càng không có làn da trong suốt khiến người ta nhìn thấy cả tĩnh mạch bên trong. Nếu chỉ nhìn vào làn da mà thôi hình như chẳng thấy một dấu vết nào của sự nhậy cảm hết. Tuy nhiên dưới làn da xạm nắng ấy, mặt trời đã tạo nên một bầu bóng bẩy đẹp đẽ gần như trong suốt giống hệt màu mật ong vậy. Vầng đỏ sậm màu quanh đầu vú nổi bật hẳn lên như những đôm đen ươn ướt, riêng biệt thần bí mà dần dần nhạt màu, tan chìm vào màu mật ong của bầu vú.
Trong bao nhiêu bầu vú chen chúc quanh ngọn lửa, có những cặp đã chảy xệ xuống rồi, có vài cặp đã teo hẳn lại chỉ còn là những đầu vú dắn đanh, khô héo như những hạt nho khô. Tuy nhiên phần lớn có những bắp thịt ngực nở nang cân đối nâng cao những bầu vú nở nang mà không xệ xuống vì quá nặng nề. Dáng vẻ bên ngoai cho thấy ngay là những bầu vú ấy đã nảy nở dưới ánh mặt trơi, giống hệt những trái cây chín mọng, không hề biết xấu hổ là gì.
Một cô gái trong bọn than thở rằng hai bầu vú bên trái và bên phải của mình to nhỏ không đều nhau, nhưng một ba già mau mắn mồm miệng, an ủi liền: “Có gì mà lo. Rồi đây sẽ có một chàng hoàng tử nào đó đến xoa nắn cho mày, hai vú mày liền đều nhau cho mà xem”.
Mọi người lại cười ha hả nhưng cô gái hình như vẫn chưa hết lo, còn hỏi tiếp:
“Có thực vậy không hở bà ngoại Ohara?”
“Thực vậy chứ. Tao biết trước đây có một con bé giống hệt như mày nhưng khi nó vớ được một chàng hoàng tử đẹp trai thì hai bầu vú nó liền nở đều ngay”.
Bà mẹ Shinji vẫn hãnh diện về bộ ngực đồ sộ của mình vì có hai bầu vú trẻ trung mát mẻ tốt tươi trong đám các bà cùng lúa tuổi. Hình như chưa bao giờ biết đói khát yêu đương cùng nỗi lao khổ của cuộc đời, suốt cả mùa hè, cặp vú ấy luôn luôn hướng về mặt trời, tìm trong mặt trời một sức sống không bao giờ dứt.
Bầu vú các thiếu nữ không làm bà sinh lòng ghen ty chút nào, tuy nhiên có một cặp vú đẹp lạ đẹp lùng đã làm tất cả mọi người - kể cả bà mẹ Shinji - phải trầm trồ ngắm nghía, ngợi khen. Đó là cặp vú của Hatsue.
Hôm nay là ngày đầu tiên bà mẹ Shinji ra biển đi lặn nên cũng là dịp đầu tiên để bà ngắm nhìn Hatsue một cách thoải mái. Mặc dù hôm nọ, trước khi ra về, bà đã thốt ra những lời tàn tệ trước mặt Hatsue nhưng khi nào gặp mặt hai người vẫn gật đầu, đưa mắt chào hỏi lẫn nhau. Tuy nhiên do bản tính, Hatsue không phải là người hay nói. Hôm nay cũng vậy, cả hai người đều bận rộn hết công kia việc nọ nên không có thì giờ trò chuyện câu nào. Ngay cả trong trường hợp cuộc thi vú đẹp chỉ có các bà niên trưởng làm đầu trò ba hoa nói chuyện mà thôi, hơn nữa bà mẹ Shinji tính vốn tẩn mẩn hay nghĩ đến những chuyện vặt vãnh, dù sao cũng đã có thành kiến với Hatsue nên cố ý tránh không nói chuyện gì với nàng hết.
Tuy nhiên, khi nhìn đến bộ ngực Hatsue bà lại gật đầu đắc ý vì bây giờ mới hiểu tại sao những lời đồn đại xấu xa về người con gái này với Shinji tự dưng bỗng im bặt. Nhìn một bộ ngực như thế này, không một người đàn bà con gái nào còn có thể nghi ngờ gì được nữa. Đó là bầu vú của một cô gái quyết chưa hề biết đàn ông con trai là gì, hơn nữa hai bầu vú ấy mới bắt đầu nảy nở khiến người nào nhìn thấy không khỏi tự hỏi một khi nảy nở đầy đủ như những bông hoa mãn khai, không biết những bầu vú ấy còn đẹp đến thế nào mà tả.
Giữa hai gò cao xinh xinh trên có núm như hai nụ hoa hồng có một khoảng trũng tuy đã xạm nắng nhưng vẫn giữ nguyên vẹn nõn nà, mát mẻ, mịn màng của thịt da, phảng phất khí vị ngạt ngào của mùa xuân sớm. So với sự phát dục của tứ chi, sự nẩy nở của hai bầu vú nàng quyết là không chậm trễ chút nào; tuy nhiên vẻ tròn đầy của chúng hãy còn nhuốm vẻ căng cứng của tuổi trẻ hình như sắp sửa thức dậy sau một giấc ngủ dài, hình như chỉ cần có một sợi lông mao khẽ chạm, một làn gió nhẹ vuốt ve là sẵn sàng tỉnh giấc.
Bà lão tẩn mẩn không sao cưỡng lại nỗi ý định đưa tay phớt nhẹ lên hai bầu vú khang kiện, dáng hình tuyệt đẹp của người xử nữ. Lòng bàn tay nham nháp sần sùi của bà lão chạm vào bầu vú làm Hatsue nhảy nhổm người lên.
Mọi người phá ra cười. Có người cất tiếng hỏi:
“Bây giờ hẳn là lão bà biết bọn đàn ông con trai có cảm nghĩ ra sao về đôi vú như vậy, phải không bà ngoại Ohara?”
Bà lão đưa hai tay xoa xoa bộ ngực nhăn nheo của mình rồi dằn giọng:
“Mày bảo sao kia? Vú nó giống như hai quả đào xanh mơn mởn - còn vú tao ấy à, giống như củ cải ngâm dừ. Nói cho mà hay, đôi vú tao đã ngấm biết bao nhiêu là hương vị tuyệt vời rồi đấy!”
Hatsue mỉm cười và lắc đầu. Một cọng rong biển xanh xanh trong suốt từ mái tóc nàng rơi xuống mặt cát ngập nắng chói chang.
Trong lúc mọi người đang ăn cơm trưa thì một người đàn ông rất được họ mến chuộng bất thần xuất hiện từ phía sau tảng đá, nơi theo tính kỳ dị, ông ta đã quen ngồi chờ giây phút thuận lợi từ lâu.
Bọn đàn bà con gái la hét rầm lên vội vã bỏ đồ ăn vào những gói lá tre bày trên mặt đất rồi lấy tay che vú. Thực ra họ chẳng ngạc nhiên kinh hãi chút nào. Con người đến phá đám ấy là ông lão bán hàng rong, mùa lặn nào cũng lò mò tới đảo; bọn đàn bà con gái làm ra vẻ bẽn lẽn thẹn thùng chẳng qua chỉ để giễu cợt tuổi già lão của ông ta mà thôi.
Ông già mặc cái quần đùi rách mướp và cái áo sơ-mi trắng hở cổ. Ông hạ bọc vải to tướng đeo sau lưng xuống tảng đá rồi lau mồ hôi trên mặt.
“Chắc lão đã làm các bà các cô đây kinh sợ phải không? Kể ra mò đến đây như thế này thì cũng xấu đấy, hay là lão đi nơi khác vậy nhé?”
Ông lão nói vậy nhưng tin chắc là chẳng đời nào bọn họ lại chịu để ông đi. Muốn cho bọn họ ham thích mua hàng, chắc chắn không có cách nào hơn là đem các món hàng bầy ngay trên bãi biển. Khi ở ngay trên bờ biển, các phụ nữ thợ lặn luôn luôn cảm thấy bạo dạn, tự nhiên. Ông sẽ để cho họ tha hồ lựa chọn thứ nào ưng thích ngay ở nơi này rồi đến tối, ông mới đem hàng đến giao tận nhà mà lấy tiền. Bọn đàn bà con gái cũng thích thế vì dưới ánh sáng mặt trời rạng rỡ, họ có thể kén chọn màu sắc kỹ càng hơn.
Ông già bán hàng rong bầy các món hàng dưới bóng mát của mấy tảng đá lớn. Những người đàn bà con gái miệng hãy còn nhồm nhoàm nhai mấy nắm cơm lúng búng trong mồm nhưng đã ùa tới vây kín chung quanh.
Có những cái áo tắm, áo ngủ, có những cái áo thường để mặc trong nhà, quần áo lót mình, quần áo trẻ con, có những cái bao lưng mịn màng và những dây buộc thắt lưng, thực chẳng còn thiếu thứ gì.
Ông già mở nắp thùng gỗ, tức thì bọn đàn bà con gái thích thú reo ầm lên. Thùng chứa đầy ắp đủ mọi thứ lặt vặt, đẹp đẽ - nào ví tiền, nào quai guốc, nào túi xách bằng ni lông, nào các dải lụa nhỏ, khăn quàng cổ với bao nhiêu thứ khác đủ mọi màu sắc thích hợp. Một người con gái trong đám thợ lặn nhận xét hết sức thành thực:
“Thứ nào mình cũng muốn mua hết”.
Trong nháy mắt, những ngón tay xạm nắng, đen đủi đều chìa ra xục xạo; bọn đàn bà con gái xem xét, phẩm bình các món hàng hết sức cẩn thận; họ còn bàn luận với nhau hàng này có thể đem làm thứ gì, hàng nọ có thể đem làm thứ khác hay không; chỗ nào cũng thấy vang dội những lời bàn tán, vừa mặc cả vìra bông đùa. Kết quả, ông lão bán được hai tấm vải bông gần hai ngàn yen, một cái thắt lưng dệt có chỉ thêu và một số lớn các món lặt vặt. Bà mẹ Shinji mua một cái túi để đi chợ bằng ni lông giá hai trăm yen còn Hatsue thì mua một tấm vải bông thứ tốt để may áo dài, in hình xanh đậm trên nền trắng trông có vẻ trẻ trung tươi tắn.
Ông lão bán hàng rong vui mừng ra mặt khi thấy bán được số hàng nhiều không thể ngờ. Người ông gầy đét, qua chiếc áo sơ-mi hở cổ người ta có thể thấy cả những dẻ xương sườn xạm nắng. Mái tóc muối tiêu cắt ngắn, đôi má cùng thái dương đã mang nhiều đốm đen dấu vết của những năm tháng chất chồng. Ông chỉ con vài ba cái răng lung lay khấp khểnh đen sỉn màu khói thuốc lá, khiến lúc thương ông nói đã khó nghe mà khi ông nói to, lại càng khó nghe hơn gấp bội. Tuy nhiên nghe tiếng cười làm rung rinh nhăn nhúm đôi má, nhìn những dáng vẻ vênh vang làm bộ của ông, bọn đàn bà con gái biết ngay là ông lão này sắp sửa bày ra một trò hết sức thú vị “hoàn toàn không có ý muốn kiếm lời”.
Đưa bàn tay có để móng ngón út thực dài, quơ qua quơ lại, ông lão bán hàng rong moi trong thùng đựng các món hàng vặt ra ba cái sắc tay bằng ni lông thật đẹp.
“Cái này, cái màu xanh thì dành cho các cô gái chưa chồng, cái màu nâu dành cho các bà trung niên và cái Vương tử Deki đã được trời giáng xuống một miền đất chưa ai hay biết. Có lẽ ông đã sống trọn tuổi trời mà chẳng một ai hay và muốn gì làm nấy, ước gì được nấy, không bao giờ phải xa rồi hạnh phúc cùng ân sủng của trời. Có lẽ đó là lý do vì sao thi hài ông lại được mai táng trên một gò đất nhìn xuống bãi biển Kori và hòn đảo Hachijo xinh đẹp mà không để lại trần gian một sự tích nào hết.
Nhưng chàng thanh niên chỉ thấy bất hạnh tràn ngập trong khi đi lang thang vơ vẩn quanh ngôi đền thờ cho đến mệt lả cả ngươi. Một lúc sau anh chàng thẫn thơ ngồi bệt xuống mặt cỏ hai tay ôm đầu gối đưa mắt nhìn ra mặt biển chan hòa ánh trăng. Chung quanh mặt trăng có một cái quầng, báo hiệu ngay mai trời sẽ mưa gió...
Sáng hôm sau khi dừng chân trước nhà Hatsue để lấy lá thư hàng ngày, Ruyji thấy lá thư hơi lòi ra ngoài cái nắp đậy lu nước một tí, bên trên lại có úp một cái chậu sắt để lá thư khỏi bị ướt nước mưa.
Mưa tiếp tục rơi đều trong suốt ngày ra khơi đánh cá nhưng Shinji vẫn xoay xỏa đọc được lá thư vào lúc nghỉ trưa bằng cách lấy cái áo mưa mà che cho khỏi ướt. Chữ viết thực khó đọc, Hatsue giải thích là vì nàng phải mò mẫm trong tối mà viết thư ngay trên giường nằm, không dám bật đèn sợ ông thân nghi kỵ. Thường thường nàng viết thư vào những lúc bất ngờ nhất trong ngày rồi “đem bỏ thư” trước khi thuyền ra khơi đánh cá buổi sớm hôm sau nhưng sáng nay - nàng muốn kể lại trong thư - có một điều nàng muốn nói cho chàng biết ngay nên đã xé lá thư dài đã viết hôm qua để thay thế bằng lá thư này.
Trong thư Hatsue kể lại là nàng vừa thấy một giấc mộng lành. Một vị thần đã báo mộng cho nàng hay rằng Shinji là hóa thân của Vương tử Deki, sau này thế nào chàng và nàng cũng lấy được nhau sống sung sướng trọn đời và sinh ra một đứa con như châu như ngọc.
Shinji biết rõ nàng không hề hay biết là đêm trước mình đã tới viếng mộ Vương tử Deki. Sự cảm ứng lạ kỳ này đã làm chàng ngạc nhiên hết sức và anh nhất định đêm ấy, sau khi đi biển trở về, phải viết thư thật dài kể hết cho Hatsue nghe điềm lạ của giấc mộng lành ấy.
Bây giờ Shinji đã kiếm được tiền giúp đỡ gia đình nên mẹ anh chẳng cần phải đi lặn xuống nước khi biển con giá lạnh nữa. Bà đã quyết chờ tới tháng sáu mới lại tiếp tục đi lặn; tuy nhiên trước kia, không lúc nào ngơi tay làm việc, lại thêm bây giờ thời tiết bắt đầu ấm áp nên bà thấy cứ quanh quẩn mãi mấy công việc trong nhà thì cũng chán ngắt. Bất cứ lúc nào rảnh rang, bà lại bận tâm nghĩ đến những băn khoăn thắc mắc vơ vẩn không đâu.
Chẳng lúc nào bà không nghĩ tới nỗi bất hạnh của con trai mình. Con người Shinji trong lúc này hoàn toàn khác hẳn con người của anh ta ba tháng về trước. Anh vẫn lầm lì ít nói như cũ nhưng cái vẻ vui tươi, trẻ trung vẫn hằng làm rạng rỡ khuôn mặt ngay cả lúc anh im lặng không nói năng gì, lúc này đây đã tiêu tan đâu mất hết rồi.
Một hôm, vào buổi sáng may vá xong xuôi nghĩ đến cả một buổi chiều trống rỗng bà lại cảm thấy chán nản bồn chồn. Bà thẫn thờ tự hỏi liệu mình có thể tìm cách nào an ủi nỗi bất hạnh của thằng con hay không. Nhà mẹ con bà là một căn nhà tăm tối âm u nhưng nhìn trên mái nhà kho bên cạnh, bà có thể thấy được bầu trời êm ả của mùa xuân muộn. Quyết định rồi: bà rời nhà ra đi.
Bà đi thắng tới đập đá và đứng ngắm nhìn những lớp sóng biển xô đẩy nhau vỡ tan thành những mảnh vụn. Cũng như con trai, bà thường ra chuyện trò với biển cả bất cứ lúc nào có chuyện phải nghĩ ngợi lo toan.
Trên đập đá có phơi nhiều sợi dây thừng buộc các hũ săn bạch tuộc, cả bãi biển hôm nay hầu như vắng bóng thuyền bè cũng thấy giăng đầy những tấm lưới. Bất chợt bà nhìn thấy một con bướm lẻ loi đang tung tăng bay lượn từ những tấm lưới trải rộng về phía đập đá. Đó là một con bướm hắc dương vũ cánh to và đen rất đẹp. Có lẽ nó đã bay đến đây để tìm một đóa hoa mới lạ nào đó giữa đám ngư cụ, cát biển và xi-măng. Nhà ở của các ngư phủ không có cái vườn nào đáng gọi là vườn, chỉ có những luống hoa vụn vặt nằm dọc các lối đi nhỏ hẹp có vỉa đá làm con bướm này chán ngấy lên mới tìm ra bãi biển.
Xa xa bên ngoài đập đá, sóng biển từ đáy sâu dâng lên cuồn cuộn, màu nước xanh lợt đục bùn. Khi sóng biển dồn vào bãi cát, màu nước đục ngầu bị cắt thành từng mảnh vụn hình cỏ bấc lắc lư. Ngay lúc đó người mẹ nhìn thấy con bướm bốc cánh xa rời đập đá và bay sà sà mặt nước đục ngầu. Hình như nó nghỉ cánh một lúc rồi lại bay vút lên cao.
“Con bướm này thực là kỳ cục”, bà tự nhủ, “Nó đang bắt chước một con chim âu”. Nghĩ rồi, bà cứ chăm chú dán mắt vào con bướm.
Bay vút lên cao, con bướm cố gắng xa rời hòn đảo, tiến thắng vào gió biển. Mặc dù có vẻ hiu hiu thổi nhẹ, làn gió cũng đã xé rách đôi cánh bướm mềm mại. Tuy vậy nó vẫn bay cao trên không khí cuối cùng cũng xa rời được hòn đảo. Người mẹ nhìn theo cho đến khi nó chỉ còn là một chấm đen nổi bật trên nền trời ánh nắng chói chang.
Con bướm cứ tiếp tục vỗ cánh ở đó một lúc lâu trong tầm mắt bà; một lúc sau nó sà xuống thấp rồi rập rình, phân vân trên mặt nước, nó lại quay về đập đá vì bị mặt bể óng ánh bao la huyền hoặc và vì tuyệt vọng khi chẳng ngờ là hòn đảo kế cận trông thì rất gần là lại hóa thực xa. Con bướm hạ cánh đậu xuống tạo thành như cái bóng một nút buộc thật lớn trên sợi dây thừng đang phơi.
Người mẹ không phải là người hay tin vào những ám thị và mê tín nhưng những cố gắng mệt nhọc vô ích của con bướm đã gieo một đốm đen tăm tôi vào trong lòng bà.
“Cái con bướm ngớ ngẩn điên khùng này! Nếu muốn bay đi xa thì cứ việc đậu lên chiếc tầu liên lạc có phải hơn không”.
Tuy nhiên chính bà, chẳng có công việc gì bên ngoài hòn đảo, đã bao nhiêu năm nay cũng con chưa đặt chân lên chiếc tầu liên lạc nữa là.
Vào lúc này chẳng hiểu tại sao trong lòng bà mẹ Shinji bỗng bừng lên một dũng khí vô bờ. Bà rời khỏi đập đá rồi mạnh dạn bước đi thực nhanh. Một phụ nữ thợ lặn khác gặp bà trên đường vồn vã chào hỏi, phải lấy làm lạ không hiểu vì sao bà này không buồn chào lại, cứ cắm đầu cắm cổ bước mau như thể đang mãi nghĩ ngợi cái gì ghê gớm lắm.
Miyata Terukichi là một trong những người giàu nhất thôn làng. Dĩ nhiên người ta có thể nói nhà của ông ta mới hơn một chút nhưng cũng chẳng thể bảo cái mái ngói nhà này cao hơn các căn nhà khác là bao nhiêu. Ngôi nhà này không có cổng ngoài mà cũng chẳng có tường đá. Cách xây cất cũng theo cùng một lối với những căn nhà khác: lỗ cống nhà xí thì ở bên trái cổng chính, cửa sổ nhà bếp thì ở bên phải y hệt như lối xếp chỗ ngồi cho hai vị tả hữu đại thần đối diện nhau trên sồ đàn tại gian hàng bày búp bê vậy. Tuy nhiên, vì được xây cất trên một mặt dốc, căn nhà này thực sự có cái vẻ kiên cố nhờ một căn hầm vững vàng bằng xi-măng cốt sắt xây nơi con dốc đổ tuột xuống, căn này thường được dùng để chứa đồ và có cửa sổ trông thắng ra con đường hẹp.
Bên cạnh cửa bếp có một vại nước lớn đến độ một người có thể chui lọt vào trong. Cái nắp gỗ dưới đó Hatsue thường gài trộm thư cho Shinji mỗi sáng bên ngoài có vẻ là để che cho cát bụi khỏi rơi vào nước đựng bên trong nhưng đến mùa hè không sao ngăn được muỗi cùng các loại côn trùng có cánh khác lọt vào - cứ mỗi lần giở nắp lên là lại thấy xác những côn trùng đó nổi lềnh bềnh ngay trên mặt nước.
Lúc sắp sửa bước chân qua của bà mẹ Shinji quả có ngần ngừ giây lát. Thực ra chỉ nguyên một việc bà tìm đến nhà ông Miyata, vốn không mấy hợp nhau, cũng đã đủ khiến dân làng thì thào lắm chuyện rồi. Bà đưa mắt nhìn quanh. Chẳng có bóng người nào cả. Chẳng có gì ngoài mấy con gà đang bói đất quẩn chân ngay chỗ lôi đi và màu biển xanh phía dưới phản ánh trên bụi hoa đỗ quyên thưa thớt của căn nhà bên cạnh.
Người mẹ đưa tay lên vuốt tóc, thấy là gió biển đã làm tóc mình rối bù; bà liền lần tay xuống bụng móc ra một cái lược nhựa nhỏ đã gẫy nhiều răng mà chải lấy chải để. Bà vẫn mặc bộ quần áo làm việc hàng ngày. Dưới khuôn mặt không hề thoa chút phấn son là khung ngực xạm nắng rồi tới cái áo chẽn giống như cái áo dài và cái quần làm việc giống như cái quần bó túm, cả hai đều vá víu nhiều chỗ; chân bà để trần, xỏ vào đôi guốc gỗ.
Những ngón chân bà đã chai cứng lại vì bị rách da, sây sứt nhiều lần; đó là kết quả của thói quen mà các phụ nữ thợ lặn khi muốn ngoi lên mặt nước cứ phải đạp mạnh xuống đáy bể khiến móng chân dầy cộm và sần sùi khủng khiếp, hai bàn chân bà thì không ai dám bảo là xinh đẹp, tuy nhiên khi đạp chân lên đất thì trông đầy vẻ cứng cỏi, vững vàng.
Bà mở cửa bước vào căn phòng chính trên nền đất có mấy đôi guốc bày la liệt, có một chiếc guốc nằm úp sấp, một đôi khác quai đỏ dường như mới đi ngoài bãi biển về, cát ướt in hình dấu chân vẫn còn bám vào mặt guốc.
Căn nhà im lặng như tờ, mùi hôi từ nhà xí thoang thoảng bốc ra lởn vởn trong không khí. Những căn phòng quay mặt ra nền đất thì tối như bưng nhưng từ khung cửa sổ ở nơi nào đó sau nhà có ánh mặt trời rọi vào trải thành một khoảng sáng ngay giữa nền một căn phòng phía xa trông giống như một tấm khăn tắm màu vàng nghệ. Ba mẹ đánh tiếng:
“Xin chào cả nhà”.
Bà chờ một lúc, không thấy có ai trả lời, bà lại lên tiếng lần nữa.
Hatsue đi xuống những bực thềm trông như cầu thang ở phía căn phòng nền đất.
“A! Lạy bác ạ!” Nàng đang mặc chiếc quần làm việc màu đã bạc phếch và buộc trên tóc một dải khăn vàng.
“Chiếc khăn đẹp quá nhỉ!” Bà mẹ Shinji khen. Vừa nói, bà vừa quan sát chi li người con gái đã làm con mình ốm tương tư đến tiều tụy cả người.
Có thể là do bà tưởng tượng song khuôn mặt Hatsue hình như hơi hốc hác, nước da hơi xanh xao và có lẽ vì thế, đôi mắt đen láy, trong vắt và sáng ngoi của nàng hơi lộ ra một chút. Biết là ba ta đang ngắm mình, Hatsue đỏ bừng mặt.
Người mẹ vẫn hăng hái tin tưởng không tỏ vẻ gì nao núng. Bà muốn gập ông Terukichi để tỏ bày sự ngay thẳng, mối chân tình của con trai mình và xin cho hai trẻ được ăn đời ở kiếp với nhau. Cách giải quyết duy nhất cho vấn đề là hai bên cha mẹ gặp gỡ chuyện trò, bàn bạc với nhau...
“Ông nhà có nhà không em?”
“Dạ, thưa có”.
“Em thưa giùm với ông là tôi muốn được hầu chuyện với ông một chút”.
“Xin Bà chờ cho một lát ạ”.
Hatsue trèo lên cầu thang, nét mặt có vẻ bứt rứt không yên. Người mẹ buông mình ngồi xuống dựa lưng vào khung cửa.
Bà chờ đợi một lúc lâu, tróc gì có đem thuốc lá theo mà hút; và trong lúc chờ đợi, lòng hăng hái bạo dạn của bà xẹp dần. Bà bắt đầu thấy mình dẫn thân đến đây thực là một điều không tưởng điên rồ.
Những bậc thang kêu cót két lúc Hatsue đi xuống, tuy nhiên nàng không xuống hẳn; tới nửa chừng, hình như nàng hơi khom mình nói vọng xuống, cầu thang tối om và trong lúc nàng cúi nhìn xuống, bà không nhìn thấy rõ khuôn mặt nàng.
“Thưa... Ba nói là không muốn gặp Bác”.
“Ông nhà không muốn gặp tôi?”
“Thưa...”
Với câu trả lời này, bà mẹ Shinji thấy lòng hăng hái bạo dạn của mình hoàn toàn sụp đổ và cái cảm tưởng bị khuất nhục đã làm bà bị kích động, mất hết bình tĩnh. Trong một lúc bà nhớ lại tất cả những lao khổ bất tận trong suốt một đời, những gian nan trong cuộc đời góa bụa; đoạn, bằng một giọng nói như đang nhổ vào mặt người khác, bà giận dữ gào lên:
“Thôi được, hay lắm. Các người bảo các người không muốn gặp một con nghèo nàn góa bụa. Các người có ý nói là không muốn thấy kẻ này bước qua ngưỡng cửa nhà này nữa. Được lắm, xin nói cho các các người nghe - này, cố nhớ mà nói lại cho cái ông bố nhà cô nghe - nói cho ông bố cô nghe tôi nói rằng từ nay trở đi không bao giờ tôi thèm bước chân qua ngưỡng của căn nhà chết tiệt của ông ta nữa”.
Bà mẹ phải dằn lòng không dám kể lại cho con nghe sự thất bại nghiêng ngửa của mình. Giận cá chém thót, bà trút hết nỗi giận hờn của mình xuống đầu Hatsue và nói xấu nàng đủ điều đến nỗi thay vì giúp đỡ hoặc an ủi, bà đã xoay ra xung đột dữ dội với con trai mình. Suốt ngày hôm sau và hôm sau nữa, hai mẹ con chẳng nói với nhau lấy một lời nhưng đến hôm sau thì làm lành với nhau. Nhân khi đó, muốn lấy lòng con trai, bà mẹ đã kể lại hết đầu đuôi việc mình đến nhà lão Terukichi và thất bại ra làm sao. Về phần Shinji, anh chàng đã được Hatsue viết thư cho biết hết sự tình từ trước rồi.
Trong lúc kể lại cho con nghe, bà đã lược bỏ những lời nói giận dữ sau cùng và trong thư viết cho Shinji, không muốn để anh buồn lòng nên Hatsue cũng không nói đến những lời dữ dằn thề thốt này; vì thế, đối với Shinji, chỉ có một điều đáng phải bận trí là việc mẹ phải chịu khuất nhục lúc bị mời ra khỏi cửa nhà ông Terukichi mà thôi. Và người thanh niên dễ tính này tự nhủ, dù cho không thể chấp nhận những lời nói ác khẩu của mẹ đối với Hatsue nhưng anh cũng vẫn không thể trách bà là đã nói ra những lời nói đó. Cho đến gần đây, anh vẫn chưa khi nào cố ý giấu mẹ tấm lòng thương yêu say đắm của mình đôi với Hatsue, tuy nhiên từ lúc này trở đi, anh quyết ý là quyết chẳng bao giờ tâm sự với ai nữa ngoại trừ ông thuyền trưởng và Ruyji. Anh đã có quyết định như thế chỉ vì chữ hiếu đối với mẹ mà thôi.
Thế là chẳng ngờ vì cố gắng làm một việc tốt lành nhưng thất bại, người mẹ lại càng thêm cô đơn hơn bao giờ hết.
May thay từ hôm đó trở đi không có một ngày nào nghỉ nhà không ra khơi đánh cá bởi nếu có nghỉ ngày nào thì chỉ khiến cho anh phải thở than buồn chán vì không gặp được Hatsue ngày ấy mà thôi. Đã đến tháng năm mà chàng và nàng vẫn bị cấm tuyệt không cho gặp nhau. Rồi một hôm Ruyji đem về một lá thư khiến Shinji vui mừng không sao tả xiết:
“... Tối mai, may thay, Ba sẽ có khách tới chơi nhà. Họ là những viên chức từ huyện Tsu đến và sẽ nghỉ lại nhà ban đêm. Bất cứ hôm nào có khách. Ba cũng uống rượu thật nhiều và đi ngủ thật sớm; vì thế Em nghĩ là vào khoảng mười một giờ đêm, Em sẽ lẻn ra khỏi nhà mà không sợ Ba biết được. Anh nhớ chờ em trong thần xã Yashiro nhé...”.Hôm đó sau khi đánh cá trở về, Shinji thay quần áo, diện chiếc sơ-mi mới. Chẳng được con mình giải thích vì sao, bà mẹ cứ ngồi ngắm con mà lòng thắc mắc chẳng yên. Bà cảm thấy như thể một lần nữa, mình lại đang nhìn thấy con trong cái ngày bão táp hôm nọ.
Lúc này Shinji đã biết khá thấm thía nỗi đắng cay của sự chờ đợi, vì thế anh thấy nếu bắt cô nàng phải đợi chờ lần này thì kể cũng hay hay. Tuy nhiên nghĩ thế mà không thể làm như thế đưọc. Đến lúc mẹ và em đi ngủ, anh liền lẻn ra khỏi nhà ngay. Còn hai tiếng đồng hồ nữa mới tới mười một giờ.
Anh chàng nghĩ có lẽ mình có thể giết thì giờ bằng cách tới trụ sở Thanh Niên hội. Từ cửa sổ căn nhà tranh trên bãi biển, ánh đèn hắt ra sáng trưng và anh có thể nghe tiếng chuyện trò của bọn thanh niên tới ngủ đêm ở đấy. Thế nhưng ngay sau đó, anh chàng lại có cảm tưởng là bọn kia đang bàn tán về mình: nghĩ vậy anh chàng liền cắm đầu đi thẳng, chẳng hơi đâu rẽ vào làm gì cho thêm bực.
Mò tới đập đá vào ban đêm, chàng thanh niên quay mặt hướng về gió biển. Trong lúc làm vậy, anh chợt nhớ lại con tầu chở hàng màu trắng mình đã thấy nổi bật trên chân trời đầy những áng mây chiều vào lúc ông Jukichi mới kể chuyện Hatsue cho nghe lần đầu; anh nhớ lại sự cảm động của mình khi ngắm nhìn con tầu lướt qua. Đó là cõi “vị tri” chưa ai hay biết. Chừng nào còn đứng đằng xa ngắm nhìn cõi vị trí ấy thì anh còn thấy lòng mình bình lặng nhưng một khi đã bước chân vào cõi vị tri ấy rồi giưong buồm đi thì anh thấy những nỗi bất an, tuyệt vọng hỗn loạn bi thương, than vãn cứ nắm tay nhau mà chèn ép tim mình.
Anh tin là mình hiểu rõ vì sao vào lúc này, thay vì tràn ngập mừng vui hăng hái, nỗi lòng anh lại tan nát, trơ lì đến nỗi không còn rung động được nữa. Người con gái mang tên Hatsue mà anh sắp gặp đêm nay sẽ thúc bách anh phải tìm ra một cách giải quyết vội vàng sớm sủa nào đó cho câu chuyện giữa anh với nàng. Rủ nhau đi trốn ư? Nhưng hai người đang sống trên một cô đảo và nếu như trốn đi bằng thuyền thì Shinji làm gì có thuyền riêng, nhất là khi trong túi chẳng có lấy một xu? Vậy thì cùng nhau quyên sinh cho trọn tình vẹn nghĩa ư? Thực ra trên đảo này, cũng đã có những cặp tình nhân lựa chọn cách giải quyết như thế. Nhưng lý trí đã bảo anh chàng nên gạt bỏ ý nghĩ này đi vì anh vẫn thường tự nhủ những người kia là những kẻ ích kỷ chỉ biết nghĩ đến riêng họ mà thôi. Cho đến lúc này, chưa một lần nào anh nghĩ đến điều người ta gọi là cái chết; nhất là anh còn phải kiếm tiền để giúp đỡ gia đình nữa chứ.
Trong lúc anh chàng nghĩ ngợi lung tung thời gian trôi qua một cách nhẹ nhàng mau chóng không ngờ. Người thanh niên vốn không quen suy nghĩ đã ngạc nhiên mà khám phá ra rằng hiệu năng giết thì giờ chính là một trong những hiệu năng rõ rệt nhất của sự suy nghĩ. Tuy nhiên chàng thanh niên cứng cỏi này lập tức nghĩ đến chuyện khác dù cho tập quán mới mẻ này có hiệu năng to lớn đến đâu, anh ta cũng khám phá thấy trước hết là thói quen này cũng có những nguy hiểm trực tiếp.
Shinji không có đồng hồ. Thật ra anh đâu cần có đồng hồ làm gì. Anh đã được trời phú cho tài lạ là có thể chỉ dựa vào bản năng mà biết rõ thì giờ vào cả ban ngày lẫn ban đêm.
Chẳng hạn như nhìn các vì sao di chuyển, vả lại, dù cho không thể trắc định được sự di hành của các vì sao một cách chính xác đi nữa, anh cũng nhận thức được vòng xoay vần lớn lao của ban đêm cũng như vòng xoay vần lớn lao của ban ngày. Thân mình được đặt vào trong những liên quan với thiên nhiên, anh có hiểu tương tận mọi trật tự chính xác của thiên nhiên thì cũng chẳng có gì là lạ.
Tuy vậy, thật ra, trong lúc ngồi trên bục thềm cửa đi vào phòng việc của thần xã Yashiro, Shinji đã nghe thấy đồng hồ đánh một tiếng chuông báo hiệu nửa giờ và anh biết chắc lúc ấy đã mười rưỡi rồi. Ông từ giữ đền và gia đình ông ta đều đã ngủ yên từ lâu. Bây giờ chàng thanh niên áp sát tai mình vào cánh cửa kéo và nghe rõ cái đồng hồ treo trên tường nhẹ nhàng điểm mười một tiếng chuông rành rọt.
Anh chàng đứng dậy đi dưới bóng những hàng thông, ngừng chân trên đỉnh hai trăm bậc thềm đá. Đêm nay không trăng, những đám mây mỏng che kín bầu trời chỉ lác đác một vài ngôi sao. Tuy vậy những bậc thềm đá vôi vẫn tom góp ánh sáng nhạt mờ của đêm tối và những bậc thềm đá dưới chân Shinji dốc tuột xuống dưới trông lủng lơ, trắng xóa như một thác nước khổng lồ, hùng vĩ, trang nghiêm.
Màn đêm đã hoàn toàn phủ kín vịnh Ise bát ngát bao la; tuy nhiên, vẫn có thể nhìn thấy ở bờ biển phía xa, những ngọn đèn rải rác dọc theo bán đảo Chita và Atsumi nhưng chi chít chung quanh thành phố Uji Yamada, trông thực đẹp mắt.
Người thanh niên cảm thấy nở mũi với chiếc áo sơ-mi mới tinh của mình. Anh nghĩ là dù ở tít hai trăm bậc thềm phía dưới, ai cũng có thể nhìn thấy ngay màu áo trắng của anh. Vào khoảng bậc thềm đá thứ một trăm, những cành thông vươn từ bên phải sang bên trái các bậc thềm tạo thành một bóng đen ngồi chồm hổm ở đó...
Một bóng người nhỏ bé hiện ra phía dưới các bậc đá. Lòng Shinji rộn rã reo mừng. Tiếng guốc gõ leo lên khua lóc cóc đều đặn vang dội thực là to khác hắn vóc dáng nhỏ bé của bóng người. Tiếng guốc khua giòn giã không mỏi mệt.
Shinji cố cưỡng lại ý định lao đầu chạy xuống những bậc thềm đá để đón nàng. Đã chờ đợi quá lâu nên anh chàng cảm thấy mình có quyền thong dong ngồi lại trên này. Tuy nhiên khi nàng đã tới gần để có thể nhìn rõ mặt, muốn tránh khỏi kêu réo tên nàng ầm lên có lẽ chỉ còn một cách là anh chàng lao mình chạy xuống nghênh đón. Chừng nào thì có thể nhìn rõ mặt nàng? Có lẽ vào khoảng bậc thềm thứ một trăm chăng?
Đúng vào lúc ấy, Shinji nghe thấy tiếng người la hét giận dữ ở phía dưới chân mình. Nghe ra dường như tiếng gọi tên Hatsue thì phải. Tới bậc thềm thứ một trăm, bậc này hơi rộng hơn các bậc khác một chút. Hatsue thình lình ngừng lại, Shinji có thể thấy rõ ngực nàng phập phồng như sóng cuộn.
Ông bố nàng nấp trong bóng tối không biết tự bao giờ, mà Shinji chẳng thấy, lúc đó mới nhô ra. Hai bố con gắt gỏng với nhau vài câu. Ông bố nắm chặt lấy cổ tay con gái mà níu nàng lại. Shinji đứng lặng người trên đỉnh các bậc thềm như chôn chân vào đó. Ông Terukichi vẫn chẳng thèm đưa mắt nhìn đến Shinji lấy một cái; vẫn nắm chặt cổ tay con gái, ông lôi con theo xuống các bậc thềm. Chàng thanh niên đứng chết lặng trong tư thế cũ, chẳng biết xoay xỏa ra sao, cảm thấy như đầu mình tê dại đi một nửa. Và anh chàng cứ đứng như trời trồng, trông như một người lính gác chôn chân trên đỉnh các bậc thềm đá. Bóng hình cha con ông Terukichi đã xuống tới những bậc thềm dưới cùng, rẽ sang bên trái rồi biến mất dạng.
