êm hôm nọ, tôi ngồi hóng gió mát trong cái chòi nhỏ dựng giữa khu vườn. Tôi chỉ có một mình, các bà vợ của tôi đều đã lui về phòng riêng vì đêm cũng đã khuya.
Suốt buổi chiều hôm đó, tôi dã miệt mài làm việc trong thư phòng cùng với một người giúp việc, bắt anh này phải vất vả lục tìm những cuốn sách tôi cần và còn giúp tôi chép những đoạn dài.
Như các bạn biết đấy, tôi đã mất biết bao công phu để biên soạn câu chuyện một vụ án dưới triều đại nhà Minh vinh quang của chúng ta. Nhưng một công trình như vậy sẽ thiếu hoàn chỉnh nếu không có phần phụ lục về những vụ án danh vang một thời trong quá khứ, đặc biệt là những vụ án được giải quyết một cách vô cùng thông mimh và sáng tạo bởi một nhân vật nổi tiếng, đó là Tái Công.
Vì vậy, nên sau khi cho người giúp việc đang ngáp ngắn ngáp dài đi ngủ, tôi ngồi viết một lá thư cho ông anh cả, lúc này đang là Thừa chỉ của vị huyện lệnh Phối Châu, một huyện ở tít tận phía Bắc đế quốc Hoa Hạ của chúng ta. Anh ấy được bổ nhiệm từ hai năm trước và giao căn nhà cũng đã tàng tàng cạnh ngay nhà tôi nhờ trông nom giúp. Tôi lại vừa khám phá ra là đơn vị quận huyện cuối cùng mà Tái Công trị nhậm chính là Phối Châu trước khi ông trở thành vị đại thần đứng đầu Ngự sử đài. Vì vậy tôi yêu cầu anh sưu tầm tài liệu giúp tôi tại chỗ và tin tưởng là anh sẽ thực hiện được một cách hoàn hảo. Từ xưa tới nay giữa tôi và anh ấy rất ăn ý với nhau và không bỏ lỡ dịp nào để làm cho nhau vui lòng.
Viết xong lá thư, không khí trong thư phòng bỗng thấy nóng bức lạ thường, tôi ra vườn, hứng làn gió nhẹ hây hẩy lướt trên mặt nước hồ sen và quyết định lên chòi ngồi một lát trước khi về phòng ngủ. Tôi cũng chẳng vội vã về nhà vào lúc này vì cũng phải thú thực là từ ngày tôi lấy thêm người vợ thứ ba thì không khí trong gia đình trở thành nặng nề khó thở. Đó là một người đàn bà xinh đẹp, có giáo dục tốt hẳn hoi nhưng không hiểu sao ngay từ những ngày đầu, hai người vợ trước của tôi đã tỏ ra ghen ghét không ưa và dằn vặt tôi khổ sở mỗi khi tôi qua đêm với nàng. Tôi hôm nay tôi đã hẹn là sẽ về với bà cả và cuộc hẹn này chẳng làm tôi phấn khởi chút nào.
Ngồi thoải mái trên chiếc ghế tựa bằng tre đan, tay phe phảy chiếc quạt lông, tôi nhìn ra khu vườn xanh mướt lấp lánh ánh bạc dưới trăng tròn vành vạnh. Tôi mơ màng chập chờn như đang trong một thế giới khác. Bỗng cánh cửa nhỏ cuối vườn kẹt mở. Và tôi vô cùng ngạc nhiên nhìn thấy người anh thân yêu của mình đang tiến đến.
Tôi bật dạy và chạy vội ra đón anh.
- Ngọn gió nào đã đưa anh tới đây thế? – Tôi kêu lên – Sao anh chẳng báo gì cho em cả?
- Anh sẽ phải lập tức đi ngay – Anh tôi nói – Nhưng thấy cần phải đến thăm chú. Anh mong được thứ lỗi đã vào nhà chú giữa cái giờ khuya khoắt này.
Tôi thân mật nắm cánh tay anh đưa lên lầu. Tôi nhận thấy cánh tay anh lạnh toát, hơi ẩm ướt và rờn rợn khác thường.
Sau khi dìu anh ngồi xuống chiếc ghế bành tre, tôi ngồi đối diện và ân cần nhìn anh. Anh gầy đi rất nhiều, da mặt tái xám và đôi mắt hõm sâu.
- Có lẽ là do ánh trăng – Tôi dè dặt nhận xét – Nhưng anh có vẻ yếu đấy. Có thể anh bị quá mệt vì cuộc đi này.
- Đúng vậy – Anh bình tĩnh đáp – Đáng lẽ tới từ bốn ngày trước rồi. Nhưng trên đường đi, sương mù dày đặc.
Anh đưa bàn tay nhẹ nhàng phủi vết bùn đã khô bám vào vạt áo rồi nói:
- Thời gian gần đây, anh bị ốm quá. Đau nhói khủng khiếp hai bên thái dương, và nhức buốt cả trong hốc mắt. Từng lúc từng lúc toàn thân run bắn không rõ vì sao?
- Không khí ấm áp vùng ta đây sẽ làm anh dễ chịu hơn – Tôi an ủi anh – Ngày mai em sẽ mời thầy lang già vẫn chăm nom sức khỏe gia đình ta đến khám cho anh. Bây giờ anh hãy nói về tình hình Phối châu cho em nghe đi!
Anh tóm tắt một vài nét về công việc của anh và cho tôi biết quan hệ của anh với vị Huyện lệnh rất tốt. Hai người thật là tâm đắc. Nhưng khi nói về tình hình gia đình thì nét mặt anh sa sầm. Người vợ cả của anh, ít lâu nay, tính nết thay đổi khác lạ anh cũng chẳng hiểu vì sao. Anh cho biết là tình trạng lủng củng trong quan hệ vợ chồng chính là nguyên nhân sự ra đi đột ngột này của anh. Bỗng nhiên toàn thân anh rung lên từng đợt mỗi lúc một mạnh và tôi chẳng dám gặng hỏi thêm anh về một vấn đề có vẻ như nó dằn vặt anh dữ dội.
Để xua tan những ý nghĩ đau buồn của anh, tôi chuyển sang nói về chuyện Tái Công với những vụ án ly kỳ ông đã khám phá và lá thư tôi vừa viết cho anh cũng về việc đó.
- Từ bao lâu nay, dân huyện Phối Châu truyền tụng công lao và tài trí của Tái Công đã đưa ra ánh sáng ba vụ trọng án vô cùng bí hiểm xảy ra trong địa hạt ông trị nhậm – Anh tôi bảo – Nhưng không rõ câu chuyện có bị thêm thắt gì cho thêm ly kỳ, và…
- Mới là nửa đêm thôi – Trí tò mò bị khêu gợi, tôi kêu lên – Nếu anh không quá mệt, em muốn nghe chuyện cả ba vụ án đó quá!
Một cơn đau làm anh tôi nhăn mặt. Nhưng khi tôi vội vàng xin anh thứ lỗi cho sự đề nghị không đúng lúc đó, anh giơ tay ngăn tôi lại.
- Nếu chú quan tâm nhiều đến những câu chuyện lạ lùng đó – Anh nghiêm trang nói – Thì theo anh nghĩ những sự kiện có thể diễn biến theo một hướng khác hẳn…
Giọng anh tắt đi trong một tiếng thì thào. Anh đưa tay lên đỉnh đầu sờ nắn rồi nói tiếp:
- Chắc là chú cũng đã rõ thời kỳ Tái Công trị nhậm. Đó là lần đầu tiên biên giới phía Bắc của đất nước chúng ta chuyển dịch tới tận bên kia dãy đồi Phối Châu sau đại thắng quân Tacta. Bây giờ huyện này là một trung tâm thương mại quan trọng, nhưng trước đó, ở những thời xa xưa, vùng này chỉ là một dải bình nguyên mênh mông hoang vắng bỏ mặc cho gió lùa và lúc nhúc bọn Tacta[1] hành nghề phù thủy.
Sau lời mào đầu gợi lại giai đoạn lịch sử ngắn ngủi đó, anh tôi đi vào câu chuyện vô cùng rối rắm. Người tuần đêm đi qua chỗ chúng tôi đến lần thứ tư thì câu chuyện anh tôi kể cũng vừa xong. Anh đứng lên chuẩn bị ra đi.
Tôi đề nghị được đưa anh về nhà vì thấy toàn thân anh lại run rẩy và giọng anh khàn hẳn đi nghe chẳng rõ anh nói gì. Nhưng anh dứt khoát từ chối nên chúng tôi đành chia tay ở cổng vườn.
Tôi chẳng thấy buồn ngủ chút nào nên quay trở lại thư phòng, hối hả ghi chép lại tất cả câu chuyện kỳ lạ mà anh tôi vừa kể và mãi tới lúc những tia sáng hồng của bình minh lóe lên tôi mới rời cán bút rồi nằm dài trên chiếc chõng tre đặt trước chòi.
Khi thức dậy thì đã gần trưa. Người hầu trai mang cơm đến và tôi nghe tiếng bước chân chắc nịch của vợ cả tôi cũng tới gần. Cuộc đến thăm bất ngờ của ông anh đã giúp tôi chấm dứt mau chóng những lời ỉ eo trách móc của bà vợ đa nghi.
Tôi nghĩ là cần phải tìm gặp lại anh để có thể biết được cặn kẽ hơn một số chi tiết chưa rõ ràng trong câu chuyện về Tái Công và cũng để anh giải thích cho nghe tại sao anh lại đi khỏi Phối Châu.
Vừa xong bữa ăn thì người quản gia của tôi đến báo là có thư từ Phối Châu gửi đến. Thư của quan Huyện lệnh Phối Châu viết bằng tất cả những lời lẽ thường dùng để chia buồn và báo cho biết là anh tôi đã tạ thế cách đây bốn hôm, vào đúng nửa đêm và không rõ vì bệnh gì.
*
Tái Công ngồi sau án thư, mình khoác áo choàng lông thú dày, đầu đội một chiếc mũ lông trùm kín cả hai bên tai nhưng cũng không chống nổi cái lạnh tràn ngập khắp gian phòng rộng.
Nhìn hai người phụ tá ngồi trên những chiếc ghế đẩu trước mặt mình, ông bảo:
- Cái gió rét khốn kiếp này nó len lỏi khắp mọi chỗ mọi nơi!
- Nó tới từ phía Bắc mênh mông, thưa Đại nhân – Người đàn ông lớn tuổi có hàm râu thưa giải thích – Tôi sẽ đi tìm người gia bộc để khơi lại lò sưởi.
Trong khi ông này lê chân đi ra phía cửa thì viên pháp quan nói với nhân vật thứ hai:
- Hình như cái lạnh phương Bắc này đối với ngươi chẳng hề hấn gì, có phải không Tào Can?
Người được hỏi, một người có thân hình gầy mảnh thọc sâu hai tay vào ống tay áo da dê đã sờn rách, cười đáp:
- Thuộc hạ đã từng kéo lê tấm thân già này khắp bốn phương, tám cõi trên đất nước rộng lớn của chúng ta, thưa ngài pháp quan đáng kính. Nóng, lạnh, khô ẩm đối với tôi chẳng còn là việc đáng quan tâm. Vả lại tấm áo da dê này của người Tacta đáng giá ngang với tất cả các loại áo lông đắt giá nhất đấy ạ.
Tái công vui vui nghĩ là mình chưa từng trông thấy một chiếc áo nào lại lươm tươm như vậy. Nhưng ông cũng biết là người phụ tá trung thành của ông có phần keo kiệt. Tào Can vốn xưa kia là một phần tử gian manh, bịp bợm được Tái Công giải cứu trong một hoàn cảnh khá gay go. Anh hối hận, cải tà qui chính và xin được đem thân phục vụ ngài pháp quan để đền ơn tri ngộ. Sự hiểu biết rất sâu của anh ta về xã hội bọn lưu manh côn đồ, giang hồ đạo tặc đã giúp ích nhiều trong việc điều tra, bắt giữ nhiều tội phạm nguy hiểm.
Viên đinh lại trở về, theo sau là một vệ binh bưng một chậu to đựng đầy than hồng. Anh ta trút tất cả vào chiếc lò sưởi đặt ngay bên cạnh án thư của chủ rồi ngồi lại vào chỗ cũ xoa mạnh hai bàn tay xương xẩu.
- Bất tiện của cái phòng này là nó quá rộng, thưa Đại nhân – Anh nói.
Viên pháp quan lướt nhìn những chiếc cột gỗ cao chống đỡ vòm trần qua bao năm tháng nhuốm màu đen xỉn, nhìn những cửa sổ lớn trước mặt mà những khe hở đã để lọt qua những bông tuyết trắng.
- Ngươi chớ nên quên là, mới cách đây ba năm, nơi này còn là Tổng hành doanh của đội quân xứ Tây Vực – Ông bảo viên đinh lại – Và ngươi cũng biết là các binh sĩ cần có khoảng không gian rộng rãi.
- Còn bây giờ ở nơi đó, giữa hoang mạc lạnh lẽo phương Bắc – Tào Can nhận xét – Viên tướng Hung nô ấy hẳn là có đủ khoảng rộng cần thiết.
Viên đinh lại đứng lên sửa soạn pha ấm trà mới. Là gia nhân lâu năm trong gia đình Tái Công, ông đã chăm sóc ngài pháp quan từ thở còn thơ ấu, và cách đây mười hai năm khi bắt đầu câu chuyện này, Tái Công được bổ nhiệm pháp quan một huyện trong tỉnh thì ông ta đã xin được đi theo để tiếp tục phục vụ chủ mặc dù tuổi đã cao. Chỉ định ông ta làm nhiệm vụ đinh lại của pháp ty, Tái Công thấy người gia nhân trung thành này là một người tâm phúc quý báu mà với ông ta, Tái Công có thể bàn bạc thảo luận mọi vấn đề.
Ông vui thích đón nhận chén trà nóng bỏng mà viên đinh lại vừa trao và ấp cả hai bàn tay vào chiếc chén để sưởi ấm, ông nói:
- Cũng chẳng nên phàn nàn nhiều, chúng ta có thể còn sa vào tình trạng tồi tệ hơn đấy. Đúng là dân chúng Phối Châu chẳng phải là những người cởi mở hồ hởi nhưng dù sao họ cũng là những lê dân lương thiện. Và suốt bốn tuần trăng chúng ta ở đây, chỉ toàn những sự vụ bình thường nhàm chan phải giải quyết. Mã Tôn và Triệu Thái toàn phải xử lý những tên quấy rối đủ loại và chúng ta cũng phải công nhận là trong những trường hợp này thì sự tiếp tay của bên quân pháp tỏ ra vô cùng hữu hiệu. Chúng ta cũng chẳng phải quan tâm đến những kẻ đào ngũ! Nhưng đúng là – Tái Công hạ giọng nói thêm – Có vụ mất tích của Lưu cô nương đó.
- Tôi có gặp thân phụ của cô ấy hôm qua – Tào Can nói – Ông ta có hỏi tôi là công việc tìm kiếm của chúng ta đã đi tới đâu rồi.
Cau đôi long mày rậm, Tái Công đặt chén trà xuống bàn nói:
- Chúng ta đã sục sạo không thiếu một xó xỉnh nào, và đã miêu tả đặc điểm nhân dạng cô ta gửi đi khắp các đồn binh. Ta chẳng còn biết làm thế nào hơn nữa.
Tào Can tán thành ý kiến ngài pháp quan:
- Sự mất tích của cái cô gái hư hỏng đó chẳng đáng phải có sự xáo lộn lên như vậy – Với giọng gay gắt, ông nhận định – Theo ý kiến tôi thì ả ta đã vù đi với một anh chàng đẹp mã nào đó. Rồi ít tháng sau, người ta sẽ lại thấy ả xuất hiện với một đứa bé bụ bẫm bế trên tay, theo sau là một anh chàng bẽn lẽn lạy van ông già rộng lòng tha tội.
- Nhưng ông quên là cô ta đã đính hôn rồi ư? – Viên đinh lại nói.
Tào Can chỉ mỉm cười ra vẻ hiểu biết sự đời:
- Tôi phải nói là có những trường hợp khiến ta phải hoài nghi. Cùng với người bảo mẫu đứng xem một gã giang hồ và con gấu làm phường trò giữa chợ rồi bỗng nhiên… cô ta biến mất tăm! Người ta không thể làm một cuộc bắt cóc như thế giữa đám đông! Tôi cho đây là một cuộc “bắt cóc tự nguyện”.
Có tiếng chiêng vẳng tới từ phía công đường. Tái Công vội đứng lên nói:
- Đã đến giờ thiết đường sáng nay. Ta sẽ xem xét lại tất cả những chi tiết vụ đó. Những vụ mất tích này bao giờ cũng là nguồn gốc của những lộn xộn bất tận. Ta thích có một vụ sát nhân hơn kia!
Trong khi Tào Can giúp ông xỏ tay vào tấm áo thụng phẩm phục, ông hỏi:
- Tại sao Mã Tôn và Triệu Thái chưa trở về sau cuộc truy lùng đó nhỉ?
- Thưa Đại nhân, các anh ấy đã báo lại chiều hôm qua là sẽ khởi hành trước khi trời sáng và nghĩ là có thể trở về kịp buổi thiết đường sớm nay.
Tái Công thở dài, trùm chiếc mũ lông lên trên mũ kim sa đang đội, bước chân ra phía cửa. Giữa lúc đó viên Vệ úy chỉ huy vệ binh bước vào, thở hổn hể:
- Bẩm Đại nhân, người ta vừa tìm thấy thi thể một phụ nữ bị giết chết một cách dã man tại Khu Nam…
Tái Công đột ngột dừng chân, nghiêm giọng nói:
- Vừa nãy ta đã có một ước mong thật ngớ ngẩn, đinh lại ạ. Không bao giờ người ta được coi một vụ sát nhân như một trò đùa!
- Mong đó không phải là tiểu thư họ Lưu! – Tào Can băn khoăn nói.
Tái Công không có một lời bình luận. Bước đi xuyên qua hành lang dẫn tới công đường, ông hỏi người Vệ úy:
- Không có tin gì về Triệu Thái và Mã Tôn ư?
- Bẩm Đại nhân, các anh ấy vừa trở về thì người quản lý chợ tới tìm đi giải quyết một vụ ẩu đã xảy ra ở một cửa hàng đại lý rượu.
Tái Công gật đầu, rồi mở cửa, kéo mành che và bước ra công đường.
Chú thích: [1] Tacta: Quân ô hợp man rợ, còn gọi là Hung nô hoặc Thát đát (ND).
