Ngọn đèn để bàn hắt ra một vùng sáng vàng vọt hững hờ. Bóng vị bác sỹ ngả dài xuống người thanh niên đang nằm trên ghế.- Bây giờ cho tôi biết, vừa nghe nhắc đến chữ “sự sống”, anh nhớ đến điều gì?Người thanh niên đưa tay lên miệng ho khan. Câu trả lời rõ ràng là một điều anh ta muốn tránh né. Ngoài cửa sổ, lề đường và những cao ốc đều vắng ngắt. Đêm đã khuya.Vị bác sỹ nói khẽ:- Anh đang suy nghĩ.- Tôi chỉ dọn giọng thôi.- Anh lại suy nghĩ tiếp rồi. Suy nghĩ làm cho người ta bớt thành thực.Trong khi đang nói, vô tình ông liếc nhìn đồng hồ và tự nhủ: “Đêm nay không chừng có gió Tây…”- Thế nhưng tự tôi cũng không hiểu…Bác sỹ lắc đầu, mắt kiếng loang loáng hai đốm lửa.- Đừng sợ. Không phải anh đến đây để thoát khỏi những cái “hiểu” đó hay sao.Bệnh nhân của ông ta thở dài lẫn với câu trả lời.- Nếu ông muốn biết… Gà chọi. Tôi vừa nhớ đến gà chọi.Cả hai người đều không nhìn nhau. Câu nói gần như thầm thì của người thanh niên dừng sững lại giữa không gian, lởn vởn mơ hồ ngay trước mặt họ.Đôi mắt bác sỹ khép hờ, hai bàn tay tỳ bên thái dương.- Nhìn kỹ vào con gà chọi đó. Anh thấy nó như thế nào?Lần này, ông yên lặng một lúc đợi cho người thanh niên khẽ trở mình. Vài mảng sáng lay động yếu ớt trên mặt ông, còn anh ta hoàn toàn chìm trong bóng tối.………………………Bên tai người thanh niên, tiếng đàn ghi ta điện lẻ loi vang lên chát chúa và rời rạc. Chiếc xe thùng (pickup) bụi bậm chạy dọc xa lộ 128 đi xuyên qua những cánh đồng hoang dại khô cằn của miền đông nam bang New Mexico. Mặt đường bằng phẳng, vắng ngắt; hành trình có thể nói là cực kỳ tốt đẹp nếu không có cái mùi phảng phất trong không khí của xác con vật gì đang phơi khô dưới nắng.- Một tên sợ sống, bác sỹ ghi chú thầm trong đầu. Hắn sợ sống đến vãi đái ra rồi. Cho hắn cả thế giới này cũng không làm hắn bỏ qua một dấu hiệu nhỏ nhoi nào của cái chết.Spartacus – gọi như vậy vì trong đời gã đã mạo tên rất nhiều người – tên Mễ đang phát phì, ham ăn uống vô độ, vui tươi hớn hở, vừa làm giàu lên nhờ buôn bán các sản phẩm của trại tù Tijuana, trắng trẻo nhẵn nhụi và lấp lánh toàn thân đồ trang sức bằng vàng, vừa lái xe vừa khe khẽ hát. Một đằng thì trong đầu anh không ngừng thôi thúc ý muốn đấm vào mặt hắn và giật lấy cái radio ném qua cửa sổ. Đằng khác thì anh lại không ghét hắn chút nào, và từ khi sức khoẻ suy giảm, hắn là một trong số những người anh có thể ở gần bên mà không cảm thấy khó chịu.“Biết đâu chính cái ý muốn đấm vào mặt nó hóa ra lại tốt cho sức khỏe mình,” anh nghĩ.- Jal, Jal. Tên tuổi đéo gì lạ thế nhỉ? Tên Mễ mà lại thế à?- Chắc có lẽ là tên gốc Bắc Phi. Hay da đỏ gì đó. Biết thế chó nào được, - anh ngáp dài, đáp cho qua chuyện.Rồi bỗng nhiên mặt anh hoạt bát hẳn ra, thêm vào lưu loát như một cái máy:- Mà cũng có thể là tên viết tắt của tiểu bang Jalisco bên Mễ. Quê hương của nhạc mariachi với lại ruợu tequila đấy. Không biết thật à? Thủ đô là Guadalajara.Spartacus trố mắt kinh ngạc, không biết vì kiến thức của anh hay vì lẽ tự nhiên anh lại hứng thú với câu chuyện bâng quơ này.- Ông là người Mễ kiểu đếch gì thế?- Ai nói với chú anh là người Mễ đấy? – Spartacus có vẻ tự ái. – Anh là công dân Mỹ. Rõ chưa?Thay vì đấm vào mặt, anh tự nhiên lại đổi ý muốn nói một câu tiếng Mễ với hắn, và càng nghĩ, anh càng cảm thấy ý đó thật là trào lộng, trào lộng đến mức anh có thể bò lăn ra mà cười. Nào, nào, ngài công dân Mỹ đường bệ ơi, hóa ra ngài cũng biết tím mặt lại vì câu nói lỡ miệng đó hệt như những tên chicano khốn khổ ư.Nhưng anh không cười. Thật lạ lùng, mẩu chuyện vừa rồi trong đầu anh cảm thấy thật rõ ràng và quen thuộc, như một giấc mơ, hay một chuyện xảy ra, giả dụ, ba mươi phút trước đây hay nói không chừng, sau năm phút nữa. Nhưng không hề có dấu vết gì chứng tỏ câu chuyện vừa nói ra khỏi miệng hai người. Spartacus đang ngâm nga khe khẽ điệu hát từ radio trong miệng, tay đập đập vào tay lái, có vẻ nóng lòng muốn đi thật sớm đến nơi tọa lạc ngôi thánh đường của giới chọi gà trên nước Mỹ. Còn anh vẫn ngồi thẳng đơ trên ghế một cách khắc kỷ, như một nhân chứng bàng quan vừa chứng kiến từ đằng xa cảnh chính mình cười lăn cười lộn vào bộ mặt phì nộn của gã dân chơi trong một tia chớp lóe, đầu óc choáng váng mơ hồ vì vừa bị đẩy lạc ra khỏi trình tự thời gian.Nói cho thật chính xác, dường như anh hoảng sợ đến chết cứng người, phản ứng của một kẻ yếu đuối thấy người khác tấn công người bạn ngồi ngay cạnh. Hoảng sợ vì sự tàn nhẫn và cay độc xa lạ của chính mình.Anh biết đó chỉ là giấc mơ - chắc đầu óc mình đã mộng du. Ngoài đời, anh sẽ không khi nào sỉ nhục Spartacus, không khi nào làm hắn đau khổ, vì hắn cũng chưa khi nào làm gì khiến anh đau khổ trước đến giờ. Và anh đã đau khổ rất nhiều.Bên tai anh, Spartacus đang gắt gỏng:- Này, chú có nghe anh hỏi không hử?Không phải câu nói của hắn mà là sự im lặng khi hắn ngừng tiếng làm anh bừng tỉnh. (Chẳng lẽ nảy giờ hắn vẫn nói luôn miệng ư?)- Cái gì thế? Anh lúng búng hỏi.- Xuống ở đây rẽ phải hay rẽ trái?Anh xoay sở trong vòng dây an toàn, moi móc mãi mới lôi ra đuợc một tờ giấy nhàu nát.- Bên trái.- Anh còn nhớ hình dáng của tờ giấy đó không?Bằng trực giác đầy kinh nghiệm, bác sỹ đã nhận ra một đầu mối thật quan trọng.- Hừ, ừm… Tờ giấy thế nào nhỉ? À, phải, đó là lá thư của thằng em tôi.- Thế mà anh lại vẽ đường đi lên trên đó à?- Biết nói thế nào cho ông hiểu đuợc. Nó có phải là em ruột tôi đâu.Bác sỹ không nói gì. Ông không cần phải nhắc người thanh niên điều quá rõ rệt.- Đúng vậy đấy. Truớc kia tôi cứ tưởng nó là em ruột mình. Nhưng hóa ra nó chỉ là em họ tôi. Mẹ tôi là một người đàn bà rất hấp dẫn.Trong nhận xét cuối cùng có một dư vị sắc bén như liếm phải thứ quả thật chua.- Bà ta đã ngoại tình với chú anh?- Không. Bà ta đã ngoại tình với cha tôi. Cha ruột tôi ấy. Thế có nghĩa là tôi là con của chú° tôi. Và là cháu của cha tôi. Và trước đến giờ tôi cứ tưởng mình là con của chú tôi. Và là cháu của cha tôi. Gượm đã, như thế là thế nào nhỉ? Ý tôi muốn nói là…Từ trong khoảng tối lờ mờ, vọng lên tiếng anh ta cắn móng tay tanh tách.Bác sỹ đứng lên mở cửa sổ. Ông đứng lại một lúc nhìn ra ngoài. Bao phủ trên đường phố giờ này là bầu không khí chuẩn bị đón trận gió đêm. Đã có những luồng khí phe phẩy thật nhẹ nhàng qua tóc ông. Đến khi người thanh niên ra về, trời có lẽ đã bắt đầu chuyển lạnh, nhưng đó là cái lạnh dễ chịu, như khí hậu giữa một thành phố biển.- Vậy là anh cũng nhớ được bức thư ấy nói gì chứ?- À, không có gì quan trọng cả. Chỉ là hỏi thăm thôi. Nó vẫn thường viết như vậy - tôi đã nhận đuợc cả đống rồi.Nhiều đám bụi bị làn gió đã thổi mạnh hơn bốc lên một vài tấc, đang từ phía cuối đường lùa lại. Và không chỉ có bụi, dưới cặp mắt hình dung của bác sỹ. Một bức thư bình thường, vài hàng chữ nguệch ngoạc trên giấy vở cũ, cũng vừa thổi dạt vào đáy sâu vô thức, cuốn tung lên bao nhiêu mặc cảm tội lỗi, sự khinh bỉ, nỗi hổ thẹn, lòng thương hại, niềm ghen tỵ, và cả những ẩn ức tình dục chằng chịt qua lại, đã nối kết những con người của một gia đình.……………………….Trường gà Jal nhìn giống như một nhà kho cũ. Qua cánh cửa hơi rỉ sét, có người ngồi canh để ngăn cản những kẻ vô sự, họ đi vào một gian nhà rộng mênh mông, lố nhố người. Một người Mễ béo lùn, áo ba lỗ giãn rộng thùng thình, nhễ nhại mồ hôi. À không, có lẽ là tay giáo viên tiểu học, mà vẻ bạc nhược che dấu một đầu óc ranh ma rành rẽ vô số mánh khóe của trường gà, và quen biết ở mức đàn đúm với hầu hết chỗ này. Hình như gã mới chính là chủ con gà chọi. Ngoài ra là đám đông ồn ào, tấp nập, trộn lộn vào nhau những nhóm người ô hợp, mặc quần áo vải gin bạc thếch, hay vải rằn ri, phấn khích khoa chân múa tay vì không khí của mùi gà hôi hám trên quần áo, của những bộ râu không cạo, của bia lon và xúc xích cỡ lớn, và những đôi giầy bốt, hình ảnh ít hay nhiều điển hình cho tất cả mọi người.Phía đằng xa là sới gà, quây chung quanh là một đám tay chơi dựa vào lan can và bàn tán sôi nổi. Khói thuốc lá thở ra mịt mù trong không khí. Ở nơi này phải có tới hơn trăm người và vài chục con gà. Lũ gà đều bị nhốt trong một cái ngách hẹp. Bên một chiếc mô tơ đang quay rè rè, một gã nhỏ thó cắm cúi mài chiếc móng sắt. Với sự tỉ mỉ của hắn, những con gà được đảm bảo một kết cục vô cùng chóng vánh và quyết liệt, để trận đấu có thể chấm dứt thật gọn và ly kỳ trong sự kích động đẫm máu. Chỉ tưởng tượng đến đó mà mắt ai nấy đều lấp lánh sáng, những cánh tay cầm bia và đồ ăn vung vẩy, và những tràng cười hô hố nổi lên, dễ dãi phụ họa cho bất cứ câu đùa vô vị nào.Dĩ nhiên tôi đến chỗ này lúc đó là lần đầu. Cả Spartacus cũng vậy. Cảm giác đầu tiên là tôi thấy thích khung cảnh nơi đây, nơi mà sự thô kệch, ồn ào, và phàm tục cọ xát cuộc sống vào các giác quan, kích thích trí óc tôi lâu nay vật vờ chao đảo trong một thứ ánh sáng lờ mờ. Tôi cũng cười nói huyên thuyên, hòa điệu với những tay con giời ở đó một cách ngớ ngẩn, về nòi gà hay về thức ăn, những chuyện mình chẳng hiểu một chút gì. Hector, một anh chàng bán chợ trời, mà tôi chỉ còn nhớ được đôi mí mắt hấp him nặng sụp, và tròng mắt đỏ ngầu vì bia rượu, hùng hổ vung tay tuyên bố:- Tôi đã bảo mà! Tôi đã nói bao nhiêu lần rồi! Chúng nó sẽ tìm cách dẹp đi trò chơi này! Còn chưa xong thì chúng nó không chịu yên đâu!Một gã dài dòng giải thích lý do cho lũ gà chọi là hoàn toàn phù hợp với bản chất tự nhiên của chúng. Giọng của gã chìm lấp vào tiếng nhao nhao của đám đông:- Đúng vậy! Chúng nó là một bọn độc tài!- Lũ kỳ thị!- Chỉ vì chúng ta là người Mễ!- Không có ai chịu hiểu chúng ta…Tôi rùng mình. Cái gì thế nhỉ? “Không có ai chịu hiểu chúng ta…” Những lời nói bỗng nhiên dội dọc sống lưng tôi một gàu nước lạnh…Tôi quay lại nhìn mặt người vừa nói. Đó là người đàn ông nhỏ thó, khuôn mặt cúi xuống, bị che lấp duới bóng của chiếc vành mũ rộng. Giọng anh ta nhỏ nhẹ, gần thành thì thầm, như muốn xin lỗi: “Không có ai thèm hiểu cả. Không có ai quan tâm.”Lẽ nào có một câu chuyện dài và bi đát đằng sau việc những con người này tụ tập ở đây để reo hò xem những con gà đá nhau tới chết?Hay đơn giản hơn, chỉ vì uống bia vào nhiều mà hắn ta sụt sịt và lắp bắp như vậy, có thể thế chăng?………………….Ghi chú của bác sỹ“Hắn ta ý thức rất rõ, quá rõ nữa đằng khác, những rối loạn về tình cảm của bản thân. Không chừng rõ đến mức có thể tưởng tượng ra thêm đuợc. Có vẻ như kể đến đâu, hắn cũng cố lồng vào một tiếng kêu khẩn thiết. Hắn đã trở thành quá ỷ lại vào mình, đến mức vất vả như vậy để khơi gợi lòng thương hại của mình ư. Giá hắn chịu hiểu mình chẳng làm gì hơn cho hắn đuợc.”Đến đây bác sỹ đã vi phạm nguyên tắc của chính mình. Ông đặt cây bút xuống và quay hẳn ra nhìn ngoài cửa sổ. Gió vẫn chỉ mới lăn tăn trên lớp bụi đường. Hệt như mọi đêm trước. Chưa thấy dấu hiệu gì báo trước sự biến đổi cả.- Thế còn con gà? Khi nào thì nó mới xuất hiện?- Con gà ư? Đây, nó đây.…………………Con gà ấy không có gì đặc biệt cả. Chỉ vì nó là nạn nhân hy sinh đầu tiên.Người ta gọi số của đôi gà sẽ vào trận đấu qua loa phóng thanh. Gà gã thầy giáo đấu với gà của một tên đầu trọc, cổ đeo thánh giá lớn. Cả hai cắp gà trong tay, vuốt ve con vật với dáng vẻ căng thẳng. Khi cánh cổng vào xới gà mở ra, gã thầy giáo còn hôn lên đầu con gà của mình. Gã hồi hộp tháo bao bọc ra để lộ một bộ móng sắt cong cong, dài khoảng một inch, và cực kỳ bén nhọn.Hai đối thủ đều là những con vật tuyệt đẹp. Con của gã đầu trọc có màu lông đỏ rực như lửa, lông đuôi và lông cánh xanh biếc. Còn con của gã thầy giáo màu trắng toàn thân, chỉ có đuôi và cánh lẫn vào nhiều chiếc lông đen. Trong đôi mắt mở trừng trừng không chớp của mỗi con đều ánh lên một vẻ thù địch lộ liễu với đồng loại. Tuy nhiên, như những chiến binh tự trọng và kinh nghiệm dạn dày, chúng không hề lộ ra những hành động khích bác nào, mà chỉ âm thầm chuẩn bị tư thế, tập trung sức mạnh lại cho đòn đánh phủ đầu. Toàn thân thể chúng khẽ rung chuyển không ngừng trong tay chủ.Ngồi chồm hổm trên mặt đất, hai gã chủ gà vươn người ra đặt hai con vật châu mỏ vào nhau. Rồi bọn họ vội vàng rời khỏi vòng xới. Không một tiếng động, hai con gà lao vụt tới trước, và trong một chuyển động của cơn lốc xoáy, quần thảo nhau dữ dội. Ánh đèn điện hồ quang nhợt nhạt trên màu lông của chúng, khiến hai con gà có khí sắc của những thây ma.Trong đời mình, tôi chưa lần nào nhìn thấy một trò chơi như vậy. Một cơn điên cuồng như đang bóp nghẹn cổ họng và bùng cháy trong gan ruột đôi gà. Chúng tấn công nhau với sự lỳ lợm không thương xót những bắp thịt của mình, và sự coi thường mọi bản năng tự vệ. Một thứ ý thức khốc liệt và man dại đã để cho chúng chỉ còn nhìn thấy trước mắt duy nhất có đối thủ và nỗi thôi thúc đòi lấy mạng. Không bao giờ chớp mắt để tránh những cú mổ, chúng dùng ánh mắt làm một thứ vũ khí của sự căm hận mà tự nó cũng có thể đánh gục những đối thủ yếu cơ hơn.Khó có thể phân biệt rõ chuyện gì đang xảy ra giữa mớ lông hỗn loạn ấy. Và máu cũng không đổ ra nhiều, mà đọng lại trong những vết thương khép miệng. Trong những cuộc chơi khi bộ móng ngắn được xử dụng, người ta gần như nhìn thấy được mỗi đòn đánh trúng đi thẳng vào với sự chuẩn xác, làm tê liệt một vùng yếu hại, và rút đi một phần sinh lực của kẻ không may như thế nào. Thông thường, con gà đầu tiên trúng thương sẽ là con gà ngã gục.Đến lúc này, con gà đỏ đang quay mòng mòng như chong chóng, còn con trắng cố bám sát theo nó để mổ. Như trong một vũ điệu mù lòa, hai bóng gà gần như nhập vào nhau, cánh chọi với cánh, lông vũ lất phất tung lên, và những cặp cựa móc cứng vào nhau. Hai con gà cùng lăn ra nền đất. Trọng tài cho phép hai chủ gà vào xới gỡ chúng ra.Những giấc mơ kỳ dị của tôi lại rắp ranh xuất hiện khi tôi trông thấy gã đầu trọc ghé mồm thổi vào sát mỏ và nắn bóp – một cách vô tình lại có vẻ tục tĩu – con gà đỏ đã chết cứng đờ. Nhưng không, đó không phải giấc mơ, vì bên tai tôi, tiếng Hector oang oang giải thích cho Spartacus rằng đó là lý do người ta không cho kết thúc trận đấu, vì có khi con gà bị thương vẫn có thể hồi sinh, và bằng một đòn bất ngờ đảo ngược thế trận.Tôi đứng đó, chết sững nhìn vào trận đấu, toàn thân lạnh ngắt, hai bàn tay nhớp nháp mồ hôi, run lên trong một cơn sốt mê sảng, chờ đợi một sự kinh khủng, một điều phi lý sắp diễn ra. Và nó diễn ra, rõ ràng, quen thuộc như trước đó đã được tôi ôn đi ôn lại trong đầu.Cái xác của con gà đỏ bỗng nhiên mở bừng mắt dậy. Nó lại được đặt xuống đối diện với con gà trắng. Đám đông lặng người, máu hừng hực dồn lên mặt, há miệng thốt không ra lời những phù chú cho cuộc sát sinh đang tới, trong khi đối thủ của nó xô lại bằng hết sức nặng thân mình.Con gà trắng đã lao thẳng vào móng vuốt của đối phương. Nó xoay tít như một con rối trong không khí rồi đổ vật ra, trong một dáng vẻ không dấu được ai là nó đã gẫy cần cổ.Nó giãy chết. Chỉ còn một việc cho hai người chủ gà là chìa bàn tay đẫm máu ra bắt với nhau. Anh chàng thầy giáo lẳng lặng xách con gà trắng lên, bước ra khỏi gian phòng. Mắt vẫn còn mờ vì mồ hôi, ngực thắt lại, tôi nhìn theo, thấy gã ra tới hành lang, rồi hờ hững thảy con gà vào thùng rác.Ngắt ngang những lời bình luận hào hứng của Hector, kẻ - bây giờ tôi mới để ý – vừa thắng độ vài trăm đôla dễ dàng từ trận đấu vừa qua, tôi chạy ra ngoài cửa. Tôi nhìn vào tìm trong thùng rác. Đúng như tôi nghĩ, con gà vẫn còn sống. Nó đang cố ngóc đầu và nhấc lên chiếc cánh rũ liệt; mỏ nó ngáp ngáp, từ cổ họng tuôn tràn một dòng máu đặc đỏ bầm.Bỗng hai đứa con trai đi ngang qua, vừa nói vừa cười. Nhìn thấy cảnh tượng, một đứa dừng lại, nhặt cái cốc bằng mút nằm lay lắt ngay cạnh đó trong thùng rác, đập – nói đúng hơn, là quệt - lên đầu con gà. Nhìn vào tròng mắt nó, tôi thấy cả thế giới quay cuồng đảo lộn. Đồng tử con gà chuyển mờ đục hoàn toàn. Thằng nhóc đập thêm một cái nữa mạnh hơn, rồi ném cái cốc vào thùng rác, hai đứa kéo nhau đi trong tiếng cuời đùa. Đến đây thì con gà đã chết hẳn.Hình như sau đó tôi đã ngất đi……………………..- Thế là anh đã nhớ lại con gà ấy?- Phải. Nhưng không phải chỉ là con gà. Tôi nhớ lại chính bệnh tình tôi lúc đó. Tôi nhớ lại câu chuyện duy nhất tôi thật sự hiểu rõ về sinh mạng. Có lẽ sinh mạng là như vậy: cao cả biết bao, mà cũng tàn nhẫn biết bao, phí phạm và vô lý biết bao. Nhưng ngoài ra, chúng ta không có gì cả. Ông có hiểu đuợc không?Suýt nữa thì ông đã không hiểu. Nhưng nhìn vào bóng tối gợi lại cho ông câu chuyện của chính mình. Ông đã già, ngày tháng không còn nhiều nữa. Vợ con ông không có ở cạnh bên. Sự lo lắng vì căn bệnh tim đang bắt đầu lộ diện làm cho mỗi đêm ông đều thao thức. Nguời thanh niên đã với tay ra cho ông. Như hai con nguời cùng nhau vượt qua thử thách gay go của sinh mạng. Và của khoảng cách ở giữa những con người.o0oBác sỹ lặng yên thu người vào cho đỡ lạnh. Bỗng nhiên ông cảm thấy cô đơn. Ngoài trời cuối cùng cũng trở gió như ông chờ đợi, những tấm bảng đường lay giật lắc lư. Có lẽ mình sẽ cần một viên thuốc ngủ. Câu chuyện của người thanh niên làm đầu óc ông căng thẳng và hụt hẫng, dấu hiệu của người vừa bước ra khỏi sự an toàn. Chỉ vì sự an toàn đó, bao nhiêu năm qua, ông đã canh gác chi ly bằng những nóng vội và bất công, không chỉ với bệnh nhân, mà còn cả với những bệnh tình của họ.Và đột nhiên ông hỏi một câu không tìm thấy bao giờ trong các sách vở y khoa:- Hãy tưởng tượng mình là con gà chọi ấy. Bây giờ anh nhìn thấy những gì?Câu hỏi của bác sỹ bật ra từ một hiểu biết vô hình xa lạ. Có lẽ đó là ký ức về một thuở xa xưa, một đêm các vị shaman (pháp sư), những đồng nghiệp tiền kiếp của ông, đã hỏi bệnh nhân họ câu này trong hang động nào đó bên đống lửa bập bùng.Người thanh niên quay lại nhìn mặt ông, hai mắt ráo hoảnh mở trừng trừng, quầng mắt tối đen sâu hoắm.Truớc mắt anh ta bừng sáng cái nắng trưa gay gắt của một ngày khô cạn, và căn phòng, trải rộng mênh mông, chỉ còn lại một cái sàn xi măng trơ trọi tận cùng là bức tường xa xa vấy bẩn. Có lẽ nhìn xa đến vậy được là một tri giác đặc biệt của sinh vật sắp lìa đời, vì ngay trước mặt anh ta là hàng lan can, rồi một rừng chân chen chúc, của đám người đang quây lại quanh xới gà. Và mặt sàn ấy cứ dựng lên, dựng lên, mang theo cả lũ người, cho đến khi nó thành một bức tường sừng sững chắn lấy anh ta. Rồi vẫn không ngừng lại, bức tường cứ đi tiếp theo cùng một quỹ đạo để từ từ đổ xuống đè lên người thanh niên, và anh ta ngạt thở, ú ớ kêu không thành tiếng trong khoảng tối bít bùng, nuớc mắt tuôn ra dàn dụa.Chú thích:° Trong các ngôn ngữ Tây phương, chú hay bác cũng dùng cùng 1 từ. Ý nguời thanh niên muốn nói: Thế có nghĩa là tôi là con của chú tôi. Và là cháu của cha tôi. Và trước đến giờ tôi cứ tưởng mình là con của bác tôi. Và là cháu của cha tôi