12 tuần của khóa học mùa thu thấm thoát rồi cũng qua. Thày Lành kiếm gặp giáo sư toán xin lấy "Test" Calculus 1 và 2 vì đã học năm MPC ở Việt Nam. Vào một buổi sáng, đang học ôn cho kịp ngày hẹn thi thì chuông điện thoại reo:-Hello,-Có anh Lành đó không, tôi là cha Hùng tại Iowa muốn gặp.-Thưa cha, con đây.-Sao, có định đi tu thật không đó mà chưa thấy giấy tờ gửi tới nhà trường chi hết?-Con đang chờ giấy chứng nhận Rửa Tội và Thêm Sức từ Việt Nam; hơn nữa, con cũng chưa kiếm được linh mục cho giấy giới thiệu.-Vậy có định đi tu thật không?-Thưa cha, con năm nay 32 tuổi rồi có gì mà phải nói thật với không. Chẳng lẽ con muốn phí thêm thời gian vì không biết mình muốn gì nữa sao!-32 tuổi rồi cơ à! Khỏi cần giấy tờ vội, cứ mua vé phi cơ lên thẳng đây rồi giấy tờ tính sau. Lên đây, cha sẽ lo cho. Ngày khai học là 13 tháng 9; lo mua vé và sau đó gọi cho cha biết chuyến bay để cho người ra phi trường đón. Nhớ phi trường Epworth, Iowa.-Thưa cha vâng, con sẽ nói anh con mua vé phi cơ ngày mai rồi gọi tới cha...-Được rồi, cứ như thế, đừng lo gì hết.Gánh nặng ngàn cân nơi tâm tư được trút khỏi, thày Lành lo sắp xếp quần áo vì chẳng còn mấy ngày...

 

-Lấy hai cái 25 cent bỏ vào lỗ nhỏ này; rồi chọn loại nước muốn uống; ấn cái nút phía dưới thì lon nước sẽ rơi xuống chỗ này... Nhớ rằng chỉ loại "quarter" thôi, máy không nhận "dimes" hay "nickels"...Anh nghĩ tôi ngu đến độ không biết mua lon nước ngọt hay sao mà phải rườm lời thế. Quân Mỹ tụi anh cứ tưởng chỉ các anh là biết hết mọi sự, còn các dân khác là ngu muội. Nơi phi trường, tôi đã thấy người ta mua rồi, cần gì phải nói. Tôi còn biết cách làm hay hơn anh nữa, chỉ cần ấn nút, đá mạnh vào máy là có lon nước chứ cần gì phải bỏ 2 cái quarters cho tốn phí!... Thày Lành ráng nhẫn nhục theo anh bạn Mỹ đầu tiên được phái tới đưa mình xuống phòng cơm ăn sáng và giới thiệu trường sở đồng thời chỉ dẫn những điều cần thiết muốn biết. Điều thày Lành muốn biết là lối đi lên xuống từ phòng ăn, tới nhà nguyện, lớp học và trở về phòng ngủ thì không thể xác định để nhớ hết được; anh bạn Mỹ hướng dẫn cứ chỉ những điều vớ vẩn không cần thiết...-Cầm cái cơ như thế này, để tay trái như vầy, thục mạnh để "break" rồi chọn banh "strike" hay "solid," nhưng không được đánh trái số 8 đem ngòm kia vô lỗ trước khi đánh hết 7 trái của mình vào các lỗ. Nếu trái số 8 vô lỗ trong khi còn trái của mình trên bàn, tức là mình thua...Cái mục bida lỗ này mà thú vị; sau sơm trưa, thày Lành lò dò xuống bàn bida, một mình bao luôn hai phe thục bida lỗ... Và rồi một tuần sau, người bạn Mỹ đã chỉ thày Lành cách để tay thế nào... đã không bao giờ còn có cơ hội thắng thày dù chỉ một bàn... Tôi muốn nói cho anh biết... Cái tên mà anh nghĩ là mọi rợ đến độ phải chỉ dẫn cách bỏ đồng 25 cent mua nước ngọt không dốt nát như các anh tưởng đâư!-Lấy cây chống này kê mà đánh!-Khỏi cần, thục bida một tay mới hay chứ dùng cây kê đó thì quá thường rồi..."-Good shot!"-Tôi sẽ đánh trái số 3 kia vô lỗ góc đó.-Anh có khùng không?-Yên chí đi, tôi đánh trái banh trắng nhảy qua hai trái số 5 và số 8 rồi mới đẩy trái số 3 vô lỗ...-Anh đánh kiểu gì vậy, chưa thấy ai đánh như thế bao giờ!-Mình phải sáng tạo mới hay chứ!

 

Bida lỗ chơi thì dễ; những tối "bar" của nhà trường mở cửa, uống bia nói tiếng Anh văng mạng thì dễ, nhưng Anh văn vẫn là mối trở ngại lớn lao dẫu thày Lành hay nói, dám nói, và muốn nói cho quen với cái tiếng Mỹ ngọng ngoẹo này. Thật cả một cực hình cho bộ óc lý luận phải nhớ nghĩa từng chữ, phải nhớ cả nói nhấn vào vần nào, và vần đó phải trẹo quai hàm phát âm ra sao. Hơn nữa, Anh văn giống như một thứ ma quỉ, càng cố gắng học lại càng thấy nhiều chữ không biết, càng cố gắng nói cho trúng giọng, lại càng nói trật... Bao giờ mới có thể nói tiếng Mỹ cho trôi chảy, bao giờ mới hiểu hết được những lời người Mỹ nói ra... Thày Lành nhiều lần muốn khùng lên vì cái tham vọng muốn nói và đọc sách tiếng Anh cho trôi chảy... Không đọc, không nói được tiếng Anh, sao có thể đi tu làm linh mục nơi đất nước này..."-Please, open it up."Một chị người Mỹ tay ôm chồng sách, tay kia xách chiếc xắc cũng chứa đầy sách đến trước cửa thư viện lúc ấy thày Lành cũng đang đứng xớ rớ nói chuyện với một người bạn... Cái gì là "open up"... Chị ta muốn mình nâng chồng sánh ở tay cao lên hay sao mà "up"... Nhưng sao lại "open"... Người bạn cũng chẳng hiểu gì nên giống như thày Lành; cả hai còn đang giương mắt ra nhìn không hiểu chị ta muốn gì... Thấy hai người nhìn mình không nói lại cứ đứng yên chằm chằm dòm, chị ta nổi cơn điên, giơ chân đạp cái bình vô cửa thư viện chỉ được khép bởi nhún tự động miệng buông tiếng thô cộc "Sh..." rồi giận dữ ngúng nguẩy bước vô. À thì ra "open it up" là mở cửa ra. "Open" là mở đủ rồi, mắc mớ gì lại thêm chữ "up"... Đòn đau nhớ đời! "Open it up" nghĩa là mở nó ra, có vậy thôi mà cũng không biết... Tiếng anh với tiếng em kỳ cục...Sống tại nhà trường Mỹ, vấn đề ăn nói đã khổ; học với người Mỹ mà nghe tiếng Anh như vịt nghe sấm lại càng đau đớn hơn... Hỏi bạn cùng lớp thì quê, tự ái vặt cứ cao ngút ngàn; không hỏi chẳng biết lối nào mà rờ. Những bài phải đọc cho lớp "Bio-Ethics" với những danh từ chuyên biệt làm thày Lành nản chí. Câu nào cũng phải lật tự điển mà nào phải chỉ một chữ trong một câu, có khi tới 5 chữ không hiểu nghĩa. Dùng tự điển Anh Việt, dù có tra hết mọi chữ cũng không thể nào hiểu được ý của câu văn nói gì mà dùng tự điểm Mỹ thì cả tiếng đồng hồ hãy còn mù tịt. Lật được chữ này, thêm vài chữ mới nơi định nghĩa, rồi lại cứ tiếp tục những chữ lạ hoắc. Sao mà tiếng Anh lắm chữ thế?... Để rồi cuối cùng, không thể tra tự điển cho hiểu những bài đọc, thày Lành quyết định chấp nhận bỏ lớp Bio-Ethics.Niềm cay đắng từ ngôn ngữ khiến thày Lành e sợ. Đọc mà không hiểu như thế này, nói lại như mắc họng mà nghe thì lõm bõm, cứ phải đoán mò... mò đến độ trật lất ý người nói thì sao mà có thể học thần học... Thôi thì đành chấp nhận mặc cả với Chúa lần nữa. Mình hết sức rồi mà vẫn cứ dậm chân tại chỗ... Suốt một tuần thày Lành chỉ một câu cầu nguyện: Lạy Chúa, con cố gắng học tiếng Anh mà không thấy khá hơn, chỉ càng ngày càng lắm chữ không biết... Nếu Chúa muốn con tiếp tục ơn gọi làm linh mục, xin mở tai con ra để nghe, mở miệng cho con nói, và mở trí óc cho con hiểu. Chúa không cho con phép lạ này, trách nhiệm về Chúa... Con mệt cùng đường rồi... cần phải nghỉ, nếu cứ tình trạng này, son sẽ bị khùng vì ngôn ngữ... Một năm rưỡi học Anh văn với 18 "credits" triết và tâm lý rồi cũng qua, thành Lành được gửi về nhà tập, tiếp đó vào thần học... Sau ngày chịu chức linh mục, nhớ lại hai cuộc "mặc cả" vượt biên và Anh văn, cha Lành vô nhà nguyện thầm thĩ: Bây giờ con mới biết, con được hai điều mặc cả với Chúa và Ngài đã thắng chính con... Từ đây, Chúa muốn dùng con làm gì..."

 

Hai chiếc nhà di chuyển bằng bánh xe (trailler) được đặt đấu đầu vuông thước thợ nhưng cách nhau chừng 10 mét bởi hai cây oak già rợp róng mát lên mái cho đỡ nóng vào những ngày tháng hạ. Tàn cây vươn rộng che nắng luôn cả khoảnh sân nơi đó kê một chiếc bàn ọp ẹp như muốn khụyu xuống bởi muôn thứ dụng cụ; nào kìm búa, đinh, khăn lau, cả những bịch đồ ăn khô và nước ngọt. Dưới gầm bàn, đồ đạc bày biện như một kho chứa đồ cũ khiến người mới trông thấy tưởng rằng tiệm bán đồ lạp xoong. Một ông già ngồi nơi bàn trên chiếc ghế cũ kỹ không kém đang dùng muỗng ăn miếng bánh ngọt. Hai đứa nhỏ, một trai, một gái cỡ chừng 4 đến 5 tuổi, có lẽ hai anh em mặt mũi lem luốc đang vui vẻ rượt mấy con gà bu lại nhặt nhạnh những mẫu bánh rơi rụng... Mấy con gà kể cũng dạn người, chúng chỉ rướn lên nhảy ra xa vài bước khi đứa trẻ bước gần tới chụp... Con bé vồ hụt chú gà trống té lăn quay nhưng có lẽ dạn dày với những trò săn đuổi này nên không tỏ ra đau đớn gì, lồm cồm chống tay bò dậy phủi đất cát nơi đầu và cánh tay đoạn tiếp tục rón rén bước gần tới chị gà mái giang tay muốn vồ. Cô bé còn ngây thơ quá, vồ gà mà giang thẳng hai tay như chim bằng cánh thì sao mà chụp được nên may ra đụng phớt bộ lông đã lấy làm thích chí cười như nắc nẻ khi con gà nhảy cỡn lên chạy ra xa. Chú bé anh cô khôn hơn, không thèm chạy đuổi theo gà, đứng gần ông già; khi gà tới mổ những vụn bánh rơi xuống từ bàn mới cúi người, rón rén giơ hai tay về phía trước chụp cái đuôi. Con gà bị chụp giật mình kêu quang quác rồi nhảy dựng lên, bung hai cánh cố sức quạt kiếm cách thoát thân khiến chú nhỏ té nhủi vào chân bàn rồi lăn chổng kềnh trong tay vẫn còn nắm chặt hai chiếc lông đuôi trong khi anh gà cồ chạy thoát vài bước, ngơ ngác như vừa thoát nạn đoạn quay lại, chiếc đầu nghênh nghênh lắc qua bên nọ, liếc qua bên kia tỏ vẻ chiêm ngưỡng tác phẩm vượt thoát của mình...-Chào cha...Ông già vừa nhìn thấy cha Lành vội đứng dậy chào. Hai đứa trẻ cũng quên đuổi bắt gà, hướng về phía chiếc xe nơi cha Lành đang bước ra khỏi cửa, đưa tay vẫy vẫy miệng bi bô "chào cha" theo ông già.-Chào ông cụ.Ngài hướng qua hai đứa nhỏ...-Chúng con bắt được con nào chưa?-Chưa, chúng cứ chạy, - Nhỏ anh trả lời đoạn giơ hai chiếc lông đuôi gà tiếp tục bi bô - Nó khỏe lắm, nhảy lên cái vù và kéo con té kềnh ra, chỉ nắm được lông đuôi.-Sao con không chụp cái đầu nó...-Có chứ, lần trước con vồ được cái đầu thằng cồ kia, nó đá con lung tung rồi chạy mất.-Nó đá đau không?-Không đau mấy, đau vừa vừa thôi, nhưng cánh của nó đập vào đầu con rát lắm...Quay qua bé gái, ngài hỏi:-Con có chộp được con nào không?-Nó nhanh lắm, con vồ hụt té cái đụi, lấm hết!Con bé có vẻ tỉ mỉ hơn thằng anh; sau nét lem luốc là gương mặt bầu bĩnh vui tươi sáng sủa với cái miệng như muốn cười và cặp mắt biết nói.-Khi nào con bắt được, kêu cha làm thịt nấu cháo nghen. Con thích ăn cái gì?-Cái chân con gà mái kìa, nó chạy nhanh lắm...-Con ăn cái chân thằng cồ, nó đá con lung tung... cả cái cánh nữa, nó đập và đầu con.-Vậy còn mấy đứa choai choai kia...-Chúng nhát thấy mồ - thằng anh nói - chưa tới gần chúng đã chạy... Nó cũng không dám mổ cherios ở tay nữa nên không nắm được cái đầu bao giờ.-Đợi chúng lớn tí nữa, con sẽ nắm được cái đầu, thế rồi nó lại đá lung tung con có sợ không?-Không, nắm đầu nó thích lắm, nó quạt cánh tối mù hà...-Tụi con rượt gà tiếp đi để cha nấu cháo... - Cha Lành xoa đầu hai đứa nhỏ, hướng về phía ông cụ đang đứng đó mỉm cười nhìn hai đứa cháu líu lo.-Bà cụ ở trong nhà?-Thưa cha vâng; con đã nói với bà ấy là cha tới.-Thôi, tôi cho bà cụ rước Mình Thánh.-Thưa cha vâng.Hai vợ chồng ông bà cụ kể cũng tội! Sống trong đất nước giầu có như thế này mà nghèo thật nghèo. Căn phòng hai ông bà cũng chứa đủ mọi thứ đồ cũ lỉnh kỉnh như một đống rác. Trời nóng như tạt vào mặt mà không có máy lạnh; chỉ một chiếc quạt vuông bám đầy bụi nơi khung sắt phần phật quay thổi hơi từ phía ngoài vô nơi cánh cửa sổ đầu giường. Cũng may, nhờ tàn cây oak không khí đỡ nóng được phần nào. Ông cụ người trung bình; còn bà cụ thì khá to lớn... Có mỗi mụn con trai lập gia đình được hai đứa con; khi đứa bé gái mới 1 tuổi, vợ chồng hục hoặc bỏ nhau rồi người nào đi đàng nấy để lại hai đứa trẻ một tuổi và hai tuổi cho ông bà già chăm sóc. Hơn nữa, nhà lại chẳng có phone nên lỡ có chuyện gì cũng thậm chí khổ... Tiền bạc hàng tháng chẳng được bao nhiêu bởi ngày xưa đi làm không đóng tiền an sinh xã hội... Cũng may, sống trên miếng đất cha mẹ vợ để lại nên không phải trả tiền thuê nhà; tất cả chi tiêu chỉ hạn hẹp đủ với số tiền già ít ỏi tạm cho qua ngày... Bà cụ mới bị mổ không đi nhà thờ được nên nhờ người nói cha đưa Mình Thánh... Dân Chúa thật thậm chí khổ, rồi khi có chuyện cần kíp biết tính sao đây... Cha Lành thầm nghĩ, khu đất lại tách biệt một nơi thưa thớt nhà cửa... Xin giúp họ tránh khỏi những chuyện cần kíp khó bề tránh thoát... Lòng ngài chùng xuống, ngậm ngùi nói lời chào, và đưa tay vẫy vẫy hai đứa bé lững thững bước ra xe tiếp tục mang Mình Thánh đến nhà khác.

 

Không những hàng rào sắt ọp ẹp nghiêng ngả mà chiếc cổng lại cứ như muốn đổ sập vô xe khi chạy ngang qua. Đường mương phía ngoài hàng rào sẵn sàng chờ đợi người lái vô ý đưa bánh xe xuống hố... Vài chiếc xe cũ kỹ không biết từ bao nhiêu đời ngự trị choán hết phần sân ngay cổng chỉ để chừa lại vừa đủ chỗ cho một chiếc xe đậu. Đám sân cỏ mọc cao lưng chừng đầu gối, chỗ xanh, chỗ héo úa giống miếng da beo như thể được con mắt thẩm mỹ cố tình sắp xếp cho hòa hợp với hàng rào nghiêng ngả, rỉ sét và những chiếc xe bong sơn loang lổ, e sợ được cắt xén sẽ làm cho mất bớt vẻ nghệ thuật.Phía trước căn nhà được bọc lưới ngăn muỗi biến mái hiên thành một hành lang dài trong đó một chiếc bàn tròn ngổn ngang đủ mọi thứ chồng đống trên mặt. Có vài vật rơi cả xuống sàn gỗ ọp ẹp mà mỗi lần bước qua cứ rung lên khiến cho người ta có cái cảm giác sẽ bị rơi sập xuống bất cứ lúc nào. Bước qua cánh cửa trước, căn phòng khách tối om hiện rõ màn ảnh tivi luôn luôn ồn ào khiến vài chiếc nệm nâu thẫm nằm trong vùng tối lại càng như bị tối hơn, âm thầm chịu đựng cảnh cô độc không được ai đoái hoài. Ánh đèn néon 4 tấc nơi góc trần nhà mãi tận vách tường bên kia đối diện với chiếc tivi không đủ soi rõ bộ mặt bà cụ mập mạp đến độ đầy vẻ bệnh hoạn, suốt ngày ngồi đó hướng về những thay đổi trên màn ảnh giết thì giờ cho qua năm tháng chẳng biết làm gì.Bước dọc theo phòng khách, cha Lành lên tiếng:-Chào bà, bà khỏe không?-Cũng thường vậy, thưa cha.Mới gần tới chiếc bàn, một mùi hôi thối nồng nặc quất vô mũi khiến ngài muốn ngộp thở. Phản ứng tự nhiên chận chân dừng bước nhưng lý trí ra lệnh cha phải tiến tới. Chạy sâu về phía trái là khu vực bếp với cái thùng rác đen ngòm to tổ bố đặt kề ngay bên cửa ra phía sau; có lẽ mùi hôi thối bốc ra từ đó. Mặc dầu nơi vách tường bên tay phải ngài chiếc máy lạnh ồ ồ thổi vô nhưng mùi hôi thối vẫn nồng nặc đến nỗi khí lạnh cũng không thể nào làm giảm bớt. Bà cụ vẫn tỉnh như người tịt mũi bởi quá quen thuộc đến độ không còn cảm thấy mùi vị gì nữa, đưa tay đẩy vài thứ lặt vặt trên mặt bàn chờ đợi.-Bà đã sẵn sàng chưa.-Thưa cha rồi.-Bà có cần xưng tội không?-Thưa cha không, hôm ở nhà thương con đã xưng tội cách đây một tuần.Sau khi cho bà cụ rước Mình Thánh, cha vừa quay lại bước trở ra thì một người đàn bà trẻ, có lẽ là con bà cụ, mở cửa tiến vô. Ngài bước vội tới chào và nói:-Hình như chiếc thùng rác đã quá lâu rồi nên xông mùi khó chịu quá, từ lần sau, chị làm ơn bỏ thùng rác ra ngoài vào buổi sáng dùm...Lần sau ngài đưa Mình Thánh tới, căn nhà được quét dọn tươm tất hơn nhưng mùi hôi thối vẫn còn; không hiểu vì lý do gì nhưng ngạt thở quá... Liếc nhìn sơ qua khoảng hở giữa tủ lạnh gần ngài xem có dự đoán được nguyên nhân gì chăng; vẫn không có được câu trả lời.-Vài năm trước tôi đưa Mình Thánh cho bà ta cũng đã hôi thối như vậy. Không thể hiểu sao người ta có thể chịu được.Cha tuyên úy nhà thương nói với cha Lành. Thật ngại ngùng khi phải bước vào đưa Mình Thánh cho bà cụ nhưng chẳng có cách nào từ chối... Nói với bà cụ ra phía trước nơi bộ sa lông, thì cũng chỉ được một lần, rồi bà cụ quên, vẫn ngồi yên chỗ cũ. Biết sao hơn! Có nhắc lại e phiền lòng, không nhắc phiền mình, cha Lành lẩm bẩm khi bước lên xe tới nhà một người bị bệnh ung thư mà bác sĩ cho biết chỉ còn có thể sống tối đa được hai tháng...

 

Về tới nhà xứ khi cây kim đồng hồ đeo tay chỉ vừa đúng 11 giờ trưa... "May mắn, không bị trễ..." ngài nghĩ, nhưng người hẹn vẫn chưa tới. Đi thẳng vô nhà bếp định lấy ly cà phê, bình cà phê không còn một giọt. Ngài lấy nước đổ vào máy...-Cha để con pha cho... - Chị bếp vội vã...-Không sao, tôi pha cũng được mà, chị lo nấu cơm đi.Vừa bưng ly cà phê tới văn phòng đã có ai bấm chuông bên ngoài... thì ra hai mẹ con hẹn đến về vấn đề xin rửa tội đứa nhỏ.-Mời vô, đi theo tôi...-Con đến xin cha rửa tội cho cháu nhỏ mới sanh.-Ở nhà gọi điện thoại cũng được đâu cần phải đến nhà xứ. Thế cháu nhỏ sanh được bao lâu rồi?-Dạ 7 tuần.-Vào mỗi tối ngày thứ 5 đầu tháng lúc 7 giờ có một tiếng học hỏi về bí tích Rửa Tội. Bà làm ơn nói cha mẹ đứa bé và cha mẹ đỡ đầu đến tham dự tại nhà xứ này.-Sao mà đời bây giờ các cha khó thế, con theo đạo từ nhỏ tới lớn, rửa tội cho con cái ngay từ nhỏ, nào có bao giờ phải học hành gì đâu. Con không hiểu sao lại phải học, mà học cái gì cơ chứ?-Vấn đề không phải là học; tôi không thích dùng tiếng học hỏi nhưng không biết chữ nào có thể dùng hợp lý hơn. Thật ra, tôi chỉ chiếu hai cuốn phim trên ti vi, một cuốn 15 phút và cuốn khác 25 phút mà thôi. Không có gì nặng nề cả. Có chăng chỉ là chữ dùng không đúng.-Con không thể hiểu, nào có chi mà phải mất giờ...Người ta theo đạo như thế đó! Theo đạo đâu phải chỉ đi nhà thờ và khi rời khỏi nhà thờ là hết, mạnh ai nấy sống. Đức tin đâu phải chỉ tơ lơ mơ nghĩ rằng có Chúa là xong. Chính bởi nghĩ như vậy đã có người hô lên: "Tin đạo chứ đừng tin người có đạo." Biết bao nhiêu người không Công Giáo ở chung khu vực với người Công Giáo đã không bao giờ thèm đặt vấn đề Công Giáo là gì. Theo đạo, không muốn học hỏi về đạo, không hiểu để sống đạo, áp dụng đạo vào trong cuộc đời mình thì cũng như theo đạo cho vui, cho ra vẻ có đạo hoặc a dua cho giống kẻ khác. Nhưng biết sao hơn, trình độ họ như thế, đành chấp nhận trước để rồi cố gắng may ra có giúp họ thêm được chăng... Cha Lành chậm rãi:-Không sao đâu, tôi nghĩ có lợi chứ không mất giờ. Nếu có chi thắc mắc, sau đó tôi sẵn sàng trả lời bà. Vậy đứa nhỏ con của chị này phải không?-Thưa cha vâng.-Chị này tôi đã tới thăm tại nhà thương kỳ sanh cháu nhỏ. Chị có thường đi lễ ở đây không và có thuộc về xứ này không?-Má con thuộc xứ này, con ở với má con nhưng ít khi đi lễ.Cha Lành thường thăm những người bệnh thuộc về giáo xứ đang được chữa trị tại nhà thương vào những chiều thứ sáu hàng tuần. Vì xứ quá đông không thể nhớ tên hết tất sả mọi người, cha đành đi thăm tất cả các phòng mà bệnh nhân mang địa chỉ thuộc khu vực giáo xứ. Mấy tuần trước gặp chị Hoan lúc cháu nhỏ mới chào đời được một ngày; sau khi hỏi thăm sức khỏe của đứa bé, ngài hỏi thăm về cuộc sống gia đình và chị ta cho biết chưa lập gia đình; hai người chỉ yêu nhau, có con với nhau và anh ta không có đạo... Hơn nữa, chị ta đã gần ba năm không đi nhà thờ chi hết... Nhớ lại như thế, ngài dịu giọng nhắc nhở:-Một trong những điều kiện minh chứng đứa nhỏ sau có được nuôi dưỡng trong đức tin Công Giáo không là sự sống đạo, tham dự thánh lễ ít nhất tuần một lần vào chủ nhật của cha mẹ. Nếu linh mục không nhận thấy có gì chứng minh về tương lai đức tin đứa nhỏ sẽ được nuôi dưỡng trong tinh thần và đức tin Công Giáo, ngài không có quyền rửa tội. Chị làm ơn đi lễ ít nhất 8 ngày chủ nhật liên tiếp được không?-Con sẽ cố gắng...-Thật ra tôi nói thế không phải cố làm khó chị đâu nhưng là người Công Giáo, chúng ta có bổn phận và trách nhiệm nuôi dưỡng đức tin của những đứa bé được rửa tội. Cảm ơn bà và chị đã ghé qua; nhớ tối thứ 5 đầu tháng lúc 7 giờ tới coi phim và tôi sẽ nói chuyện sau. Riêng chị, chị làm ơn dự lễ chủ nhật; nếu không, tôi chẳng biết cách nào hơn. À, chị có điều gì ngăn trở để chịu phép hôn phối không? Tôi sẵn sàng làm bất cứ gì có thể giúp chị về vấn đề này. Bây giờ hãy về đã, suy nghĩ ít hôm và nếu chị muốn, gọi điện thoại cho tôi.-Thưa cha con muốn chịu phép hôn phối mà...Yêu nhau đâu phải cứ cưới nhau là xong, bao nhiêu sự mới lạ chưa bao giờ người trẻ có cơ hội kinh nghiệm trong cuộc sống hôn nhân đang chờ, rắc rối cũng như hạnh phúc. Yêu nhau chỉ một người muốn cưới đâu được mà phải cả hai cùng muốn sống chung, sống cho nhau và vì nhau. Người này coi người kia là trên hết và người kia coi người này không ai hơn. Để được như thế, cần sự học hỏi sao cho biết chấp nhận lẫn nhau, điều hay cũng như điều dở. Hơn nữa, trước khi cưới, nhiều người cứ nghĩ rằng mình sẽ thay đổi được người khác theo ý mình hay làm họ tốt lành hơn theo câu "Dạy vợ từ thuở bơ vơ mới về." Chính mình có những điều muốn bỏ và cố gắng bỏ mà có khi cả đời vẫn không làm chi được thì sao có thể nói tới biến đổi người khác... Ngài nhẹ nhàng giải thích:-Thế còn anh ấy. Chị hãy bàn với anh ấy đã rồi gọi cho tôi sau. Tôi không muốn chị cảm thấy bị ép buộc phải làm phép cưới. Lý do tôi nói chị gọi cho tôi sau chỉ là muốn biết chắc chắn hai người có thực sự muốn cưới nhau không thôi. Tôi sẽ gặp chị sau. Chào bà và chị.Mới được hai tuần lễ, bà mẹ đã rối lên gọi cha xứ yêu cầu phải rửa tội cho cháu. Bà ta nói rằng không rửa tội cho cháu bà, bà sẽ đem đi nhà thờ khác rửa tội. Cha xứ vội vàng nói với cha Lành:-Cha xem rửa tội cho đám ấy, nếu không lỡ họ gọi đức giám mục thì lại phiền cả đám.-Cha coi, má đứa nhỏ không đi nhà thờ, không có hôn thú, không cưới hỏi, không chịu bí tích hôn nhân chi hết. Tôi đã phải năn nỉ họ đi nhà thờ ít nhất 8 tuần để rửa tội cho đứa nhỏ nhưng mới có hai tuần họ đã kêu rối lên; nào tôi biết làm sao bây giờ...-Thôi thì cha đánh máy giấy hứa đi lễ chủ nhật, bảo cô ta ký vào đấy rồi rửa tội cho đứa nhỏ.-May mắn, vậy mà tôi không biết. Linh mục này mới mẻ quá, nhiều chuyện chưa biết...Cha Lành cảm thấy nhẹ hẳn cả người. Nó không chịu đi nhà thờ mà không rửa tội nó kêu đến giám mục cũng khổ. Nó hứa và ký giấy rồi không chịu làm theo, lỗi nơi nó, lại nhẹ mình... Bỗng ngài cảm thấy buồn buồn; con chiên bổn đạo không đi nhà thờ là lỗi nơi họ nhưng mình là linh mục; phải có lý do nào để họ không đi nhà thờ. Nếu nguyên nhân hoàn toàn nơi họ vì bất cứ lý do gì thì đó dĩ nhiên chuyện của họ; còn nếu bởi dù phần nhỏ nhặt nào nơi mình để họ không muốn đi nhà thờ, mình cũng bị lây trách nhiệm mặc dầu có nhiều trường hợp lạm dụng mượn cớ để chiều theo bản năng cá nhân hoặc vì ham vui mà bỏ bê thành thói quen. Linh mục đâu phải được truyền chức để làm quan theo kiểu ngoài đời, sống chết mặc bay, mà để thông cảm, khuyến khích và cùng họ sống đức tin, thể hiện đức tin trong cuộc đời. Dĩ nhiên, mình mới về xứ đạo hơn hai năm, chưa có chuyện gì để có thể gây nguyên nhân cho người bỏ đi lễ gần ba năm nhưng làm thế nào giúp họ trở lại cuộc sống đức tin phải được đặt ra. Các cha già ngày xưa nói linh mục là con chó nhà Đức Chúa Trời không hợp thời nữa rồi; bây giờ linh mục là kẻ ăn xin, năn nỉ thiên hạ sống đạo. Nói động đến họ, họ kêu lên giám mục; họ bỏ không đi nhà thờ. Không đi lễ nhà thờ này mà đi lễ nhà thờ khác là hãy còn phúc; đàng này họ bỏ luôn viện cớ tại ông cha. Cũng có thể nói, ngày xưa chó có quyền sủa, thời kỳ này chó câm; không câm cũng phải câm bởi năn nỉ còn khó hơn câm. Mà câm, tâm tư áy náy, thôi đành năn nỉ. Nào ai biết đấy là đâu; thiên hạ cứ tưởng làm cha oai lắm...-Hello, tôi là cha Lành, làm ơn cho gặp chị Hoan.-Thưa cha cháu Hoan không có ở nhà, con là má của Hoan đây.-Chào bà, lâu nay bà mạnh giỏi?-Cảm ơn cha, con cũng thường. Có chuyện chi gọi cháu Hoan đấy thưa cha?-Vấn đề rửa tội cho cháu nhỏ ấy mà. Hai tuần nay chị Hoan có đi nhà thờ không?-Dạ có đấy ạ, con nói với cháu và cháu cũng nói rằng cháu thấy cần phải đi nhà thờ trở lại.-Hình như chị ấy gọi cho cha xứ thì phải...-Con gọi cho cha xứ chứ không phải cháu Hoan. Từ hôm gặp cha về nhà tới giờ, cháu cứ muốn rửa tội cho đứa nhỏ ngay tức thì. Cháu định đưa đứa nhỏ tới nhà thờ khác...-Thôi cũng được, vậy bà làm ơn khuyến khích chị ấy đi nhà thờ, và khi chị ta về, nói chị ta gọi cho tôi rồi ghé qua ký giấy hứa sẽ đi nhà thờ đồng thời đem giấy khai sinh của cháu nhỏ để tôi ghi vào sổ.-Tại sao phải cần giấy khai sinh nữa cha?-Bởi chị ta không có hôn thú nên cần phải có giấy khai sinh ghi đúng tên họ theo đó bởi nếu trật sẽ gây phiền toái sau này.-Vâng vậy con sẽ nói cháu gọi cha sau.-Cảm ơn bà, chúc bà mạnh giỏi, xin chào.

 

-Nhà thờ Mân Côi.-Chào cha, con là Hoan đây, cha gọi con có chuyện chi vậy?-Tôi cần chị ký giấy hứa sẽ đi nhà thờ để rửa tội cho cháu nhỏ. Chị nhớ cầm theo giấy khai sinh để ghi tên tuổi cháu nhỏ vô sổ cho đúng.-Thưa cha giấy khai sinh nhà thương chưa gửi về; khi nào có con sẽ đem vô.-Vậy thì chị ghé qua ký giấy trước và khi nào có giấy khai sinh tôi sẽ rửa tội cho cháu nhỏ.-Sao vậy cha?-Bởi chị không có hôn thú, tên của em nhỏ phải ghi theo giấy khai sinh. Nếu ghi theo tên của ba em nhỏ theo lời nói bây giờ lỡ sau anh ta không nhận thì phiền phức lắm.-Được rồi, con sẽ tới ký giấy. Thế tụi con muốn làm phép cưới thì phải làm sao bây giờ?Câu hỏi của chị Hoan gợi lại nơi tâm trí ngài mối ưu tư về những người Việt sống lưu vong đang phải đối diện với sự xung khắc văn hóa hoành hành nơi tâm hồn dân tộc ở hải ngoại. Sống tại Việt Nam, nền luân lý cộng đồng ràng buộc con người theo khuôn khổ chung qua những ảnh hưởng của quan niệm, ý thức Khổng, Lão. Hơn nữa, vì Việt Nam vẫn sòn là nước nông nghiệp, kỹ nghệ chưa phát triển do đó dân chúng họp thành làng xã và ít khi thay đổi chỗ ở nên mọi người quen biết nhau. Liên hệ quen biết này tạo nên sự cổ võ cho danh dự gia đình và cá nhân do đó làm triển nở nơi con người ý thức luân lý hoặc sự chịu đựng và chấp nhận luân lý cộng đồng như một mẫu mực sống cho cuộc đời. Hôn nhân trong ảnh hưởng luân lý này cũng được bảo vệ nên bền vững hơn. Đàng này, sống ở Mỹ, khoảng cách khác biệt giữa hai quan niệm văn hóa Việt - Mỹ, hoặc có những ảnh hưởng đối nghịch giữa hai văn hóa nên cần được chuẩn bị cho cuộc sống hôn nhân kỹ càng hơn mong đáp ứng lại đời sống tự lập hoàn toàn tùy thuộc ở hai người. Giáo dục hôn nhân do đó lại trở nên quan trọng. Tuy nhiên, giới trẻ ít ai hiểu do đó thường hay cảm thấy bị phiền hà vì sự chuẩn bị này... Thật ra nhận xét thực tế này khó cho người trẻ chấp nhận vì họ chưa có kinh nghiệm. Biết rằng thế nào cũng làm cho chị Hoan cảm thấy phiền, mà biết sao hơn; cha Lành đành cố dịu giọng nhẹ nhàng:-Theo luật giáo phận, anh chị cần sáu tháng để chuẩn bị và học hỏi về hôn nhân cùng làm giấy tờ.-Nhưng tụi con đã định ngày rồy.-Ngày nào?-Ngày 23 tháng 2.-Từ nay đến hôm đó chỉ có 4 tháng. Đó không phải "big deal". Nếu có gì trở ngại sẽ có cách. Thế mấy giờ anh ấy đi làm về?-Bốn rưỡi.-Chị làm ơn nới với anh ấy tới gặp tôi đúng sáu giờ tối được không? Bốn rưỡi về, tắm rửa, ăn uống, nghỉ một chút rồi tới nhà xứ.-Vâng.-Nhớ đúng giờ, trễ 10 phút tôi đi khỏi.-Tụi con tới đúng giờ...... Đôi trẻ ra về sau khi làm bản trắc nghiệm. Cha Lành châm điếu thuốc, ngài cảm thấy vui hơn thường lệ. Được cả đàng nọ lại được cả đàng kia. Nhờ rửa tội cho đứa nhỏ nên hai người đã bàn đến chuyện hôn nhân... Thế nhưng câu chuyện nào có êm đềm xuôi chảy như ngài nghĩ. Bản trắc nghiệm tâm lý cho kết quả hai người cần đi gặp chuyên viên cố vấn tâm lý về hôn nhân. Thời gian này cộng thêm thời gian học hỏi chuẩn bị hôn nhân sẽ bị trễ hơn ngày tháng đã định...-Hello!-Tôi là cha Lành, làm ơn cho tôi nói chuyện với chị Hoan.-Dạ thưa Hoan đây cha, có chuyện gì vậy?-Tôi muốn gặp riêng anh ấy; chị làm ơn nói anh ấy vô gặp tôi lúc 6 giờ tối nay được không?-Ảnh đang đây, cha nói với ảnh...-Chị làm ơn-Hi cha, có chuyện chi vậy cha?-Tôi muốn gặp riêng anh tối nay lúc 6 giờ...-Cha có thể nói trên điện thoại ngay bây giờ, con đang nghe mà...Hôm trước cha xứ có nói, người đặc trách về việc giúp giáo lý hôn nhân gọi cho ngài cho biết theo kết quả bản trắc nghiệm của cặp này thì anh chàng bị áp lực cưới vợ. Theo sự dò hỏi, chính má chị Hoan hối thúc họ cưới nhau vì danh dự gia đình của bà. Tuổi trẻ yêu nhau, chỉ biết yêu lại không chịu tìm hiểu nên gây ra lắm rắc rối. Thật khó nghĩ nhưng cũng đành cố gắng; cha giải thích:-Có một vấn đề hơi khó nói nên tôi muốn đối diện với anh cho minh bạch hơn...-Vâng, con sẽ tới.

 

Nửa tiếng sau chàng thanh niên bước vô nhà xứ.-Chào cha,-Chào anh, hôm nay sao làm về sớm thế?-Con mới đổi việc nên về sớm hơn.-Cháu nhỏ khỏe không?-Dạ, cháu vẫn bình thường.-Công việc mới thế nào; có khá hơn không?-Cũng thế nhưng dễ chịu vì giờ làm ban ngày lại không sợ bị đóng cửa hãng.-Cũng may đó, dạo này đâu dễ kiếm việc...-Cha muốn gặp con có chuyện chi đó cha?-Theo như kết quả bản trắc nghiệm tâm lý cho biết, anh hình như bị áp lực nào đó để lập gia đình với Hoan... Anh nhận thấy thế nào?-Đúng, kỳ làm bản trắc nghiệm con cảm thấy thế nhưng bây giờ thì không.-Thật sự, đó trở thành cái phiền. Anh hiểu, người ta căn cứ trên kết quả bản trắc nghiệm... Như thế, chuyện xảy ra hơi phức tạp... và họ đề nghị anh chị gọi điện thoại cho tòa giám mục lấy hẹn với chuyên viên cố vấn về hôn nhân. Như anh hiểu, tôi muốn câu chuyện xảy ra êm đẹp và mau mắn cho anh chị nhưng không biết làm sao bây giờ ngoại trừ chính anh chị giải quyết. Đây là số điện thoại văn phòng cố vấn hôn nhân; anh chị gọi lấy hẹn, sau đó nói cho tôi biết. Anh chị không phải trả tiền đâu, cứ yên trí...-Vâng, để con về tính xem...Thương cho đôi trẻ gặp chuyện rắc rối ngoài ý muốn. Cuộc đời, ai cũng thế, - cha Lành châm điếu thuốc, ngả lưng trên dựa ghế trầm ngâm nhìn làn khói - đâu phải cứ muốn là được hoặc không muốn mà tránh thoát. Tuy những chuyện rắc rối nếu nhìn theo khía cạnh khác, được huyền nhiệm xảy đến cách vô tình để huấn luyện thêm cho con người trưởng thành hơn và đem lại lợi ích cho cuộc sống hơn sau này, nhưng mấy ai ý thức như thế. Nhớ lại thời kỳ lấy bản trắc nghiệm tâm lý tại Baton Rouge, thày Lành chỉ giỡn chơi sắp xếp mấy bức tranh thành một câu chuyện kết thúc cho có vẻ khác thường để rồi kết quả đưa lại: có tính chất hiếu chiến, hiếu thắng, và phải đi gặp chuyên viên tâm bệnh trị liệu. Dĩ nhiên, thày Lành ngày ấy lý luận mình sinh trưởng trong một nước nghèo, thiếu môi trường phát triển, ai nấy phải tự lo tranh sống. Rồi sau năm 1975 lại phải chiến đấu với sự sống còn của cuộc đời - sao che mắt công an, nào đi làm không dám lấy tiền công cho tiện bề đào thoát; rồi những lần đối diện giữa cái sống và cái chết, hoặc giữa tù tội hay cắn răng chịu những đau đớn thân xác để chạy thoát đã tạo nên nơi thày khả năng sinh tồn, tranh sống cao hơn người thường - thế mà thay vì được nhận ra năng lực ấy lại phải đi điều trị. Đời chi lắm cảnh trái ngang! Tuy nhiên, không gặp chuyên viên tâm bệnh trị liệu không được vì nhà trường đòi giấy chứng nhận thời gian tối thiểu 6 tháng, mỗi tuần gặp một lần. Trong cái rủi có cái may; 26 tuần chấp nhận chẳng đặng đừng ấy đã giúp cha Lành ngày nay nhận thức được tâm tình cảm thông, xoa dịu bớt những vết thương lòng đồng loại chẳng may vấp phải... "Không hiểu Chúa muốn gì cho đôi trẻ; chỉ xin Ngài giúp cho họ sự chịu đựng để vượt qua những rắc rối ngoài ý muốn này;" ngài thầm thĩ.Mới sáng sớm, má chị Hoan đã gọi lại cầu cứu:-Con Hoan nó nói không hiểu tại sao mỗi lần có chuyện cần đến Giáo Hội, Giáo Hội lại cứ đạp nó xuống bùn đen; nó muốn đổi đạo, không muốn là người Công Giáo nữa.-Bà làm ơn nói chị Hoan gọi cho tôi được không?-Vâng, nó đi đâu ấy từ sáng sớm, lúc nào cháu về, con nói cháu gọi cho cha. Ô, có tiếng xe, hình như cháu đã về; cha chờ chút... Đây thưa cha, cháu Hoan.-Chào cha.-Chào chị Hoan, khỏe không?-Con bình thường, thưa cha con đang muốn khùng lên; ngày tháng lỡ cỡ, tiền bạc hao tốn chẳng được việc chi.-Hôm qua anh ấy có nói chuyện chi với chị không?-Cũng lý do ấy nên mới lỡ cỡ; chán, chán quá rồi cha ơi, con không biết sao nữa!"Có ở trong chăn mới biết chăn có rận," có đối diện với thực tế rắc rối nơi tâm trạng không muốn chấp nhận thực tại mà chỉ muốn giải quyết theo ý mình mới thấy cảnh phiền hà tâm tư. Ai không một lần lâm vào cảnh trên đe dưới búa, lưỡi kẹp giữa hai hàm răng! Trong những trường hợp như thế, dù làm theo đe cũng bị đập choẹt mà làm theo búa cũng nát tan bởi đụng chạm. Thôi thì biết sao hơn, tốt nhất sao cho tránh khỏi bị kẹt giữa hai đối phương: người ra luật và kẻ dưới sự thống trị của luật. Nếu theo luật, 95 phần trăm chắc chắn đẩy người khác vào đường cùng sẽ sinh ra những bất mãn không thể ngờ. Không theo luật, mình sẽ bị "bố" chẳng sớm thì chày; do đó chỉ còn cách để chị Hoan nói chuyện với giám mục. Mà khổ nỗi, muốn gửi người gặp giám mục xin chuẩn không theo luật phải có lý do chính đáng. Đàng này, nếu không được học hỏi về hôn nhân kỹ càng, ai biết đâu tương lai của họ sẽ ra sao vì ít nhất 50 phần trăm những cặp hôn nhân trên đất Mỹ đã tan vỡ. Thôi thì đành liều để giám mục khuyên chị ta bởi có nói thêm chị ta cũng chẳng thèm nghe. Cha Lành cố lấy giọng nhẹ nhàng:-Chuyện xảy ra nào ai muốn đâu! Chị biết, tôi muốn mọi sự đơn giản nhất nhưng kết quả ngoài tầm tay. Tôi đề nghị chị gọi cho đức giám mục để trình bày với ngài...-Được, con sẽ gọi.-Nhưng không được nói với ngài là tôi nói cho chị biết. Chị mà nói tôi nói là tàn đời cả cha lẫn con. Nhớ rằng khôn thì phải kín miệng. Tất cả tùy sự khôn khéo nơi chị mà thôi...Từ ngày về làm phó xứ Mân Côi tới nay, qua những lần chiếu phim học hỏi về bí tích Rửa Tội cũng như rửa tội, cha Lành lần nào cũng gặp một số cha mẹ không có phép hôn phối. Đa số lý do chỉ vì cha xứ không chấp nhận làm phép cưới trước 6 tháng. Luật địa phận chuẩn bị, học hỏi hôn nhân 6 tháng dĩ nhiên nào phải tự trời rơi xuống nhưng được đặt ra vì lợi ích cho cuộc sống hôn nhân 40 năm, 50 năm, 60 năm hoặc may mắn thì hơn. Bỏ ra 6 tháng để chuẩn bị, học hỏi hiểu biết thêm để tránh bớt những điều đáng tiếc có thể xảy ra trong đời sống lứa đôi do sự thiếu hiểu biết hoặc kinh nghiệm nào có chi thiệt thòi mà lại mang nhiều lợi ích thiết thực. Dĩ nhiên, kinh nghiệm nào không phải trả bằng một giá mắc mỏ nhất là kinh nghiệm lứa đôi. Những kinh nghiệm trả giá mắc mỏ thật ra hãy còn chịu đựng được, trái lại có những kinh nghiệm trả giá cả một đời. Khi chuẩn bị cho những cặp hôn nhân đã sống chung với nhau lâu ngày vì lý do bất mãn hoặc cản trở nào đó không thể làm phép cưới từ thời mới sống với nhau, cha Lành khuyến khích họ coi 4 cuốn băng video về vấn đề hôn nhân; không có cặp nào là không nhận thấy đã bao lâu nay, những vấn đề thật nhỏ nhoi, đơn giản nhưng lại là nguồn gốc của những rắc rối lớn lao trong đời sống gia đình do sự chung đụng giữa vợ chồng và con cái... Đồng thời ngài cũng nhận ra, những kinh nghiệm ấy ngài không thể có được và dầu có muốn nói với họ, ngài cũng không thể giải thích hay hơn hoặc ít nhất là tương đương với những người đã có kinh nghiệm sống bậc vợ chồng.Có những người nhận xét về thực tại lứa đôi thời nay đem so sánh với ngày xưa rồi kêu ca, chán nản vì hiện trạng đổ vỡ của gia đình. Cha Lành cảm thấy thương cho họ bởi những nhận xét nông cạn, nghĩ rằng thời nào cũng phải giống thời nào. Một nguyên nhân quan trọng đưa đến đổ vỡ nơi cuộc sống gia đình ngày nay có thể là hiện trạng tâm não bệnh hoạn. Bác sĩ, các nhà khoa học mới nhận ra qua thí nghiệm đưa đến kết quả rằng khi người mẹ có bầu mà uống rượu, đứa con trong bụng say gấp đôi đồng thời chính chất rượu tàn phá bộ óc của đứa bé. Bao nhiêu lâu rồi nào ai biết, và bao nhiêu lâu rồi những người mẹ có bầu đã uống bia, uống rượu; thế thì bao nhiêu người vừa thoạt sinh ra đã có những bộ óc bệnh hoạn bất thường nào ai có hay. Vì vậy những đổ vỡ nơi cuộc sống, nơi gia đình đâu phải người ta muốn thế; đâu phải tại họ muốn thay lòng đổi dạ mà chính từ nơi tâm não bệnh hoạn. Hơn nữa, nào có ai chấp nhận mình bệnh hoạn hay chỉ tìm bất cứ lý do nào đó để bào chữa, để kéo phần phải về mình. Thật ra, kiếm lý do để kéo phần phải về mình đã có thể là cá tính của người có tâm não bệnh hoạn vì người bình thường đúng nhận là đúng, sai nhận là sai. Đời người nào không nhiều sai lầm; kinh nghiệm nào không phải trả giá hoặc không đụng vô lửa sao biết lửa nóng.Làm thế nào để dung hòa giữa sự thiếu nhận thức được giá trị của thời gian 6 tháng chuẩn bị hôn nhân và đồng thời giúp cho họ chấp nhận học hỏi thêm những điều lợi ích cho tương lai lứa đôi vẫn luôn luôn là mối ưu tư nơi tâm trí cha Lành. Ngài không thể chấp nhận kiểu trả lời vắn tắt điều kiện 6 tháng hoặc lôi luật ra bắt người khác tự động tuân theo không cần giải thích. Hai phần ba những cha mẹ có con rửa tội từ ngày cha về làm phó xứ đã không cưới hỏi theo luật Công Giáo bởi không thể nuốt trôi sự chờ đợi của 6 tháng tha thiết mới mẻ cách xa này. Dĩ nhiên, họ quen nhau cả năm trước hoặc hơn - như thế nên ngầm hiểu họ tưởng đã biết đủ mọi sự về nhau; - tuổi thanh niên nơi đất nước tự do hiểu sai nghĩa mà - thế thì đâu cần chi 6 tháng tìm hiểu. Ai khi đang rối lên vì yêu với thương không nghĩ là 6 tháng thừa thãi! Một ngày không gọi điện thoại cho nhau đã như cả năm cách biệt phương chi những 6 tháng đối với con mèo đói nhìn cục mỡ liếm môi nuốt nước bọt. Thật ra họ đâu biết 6 tháng này không phải tìm hiểu về nhau mà tìm hiểu chính mình có khả năng hoặc trưởng thành đủ để quyết định bước vào cuộc sống hôn nhân chưa, hoặc cá tính mình ra sao. Rồi trên thực tế, sống chung đâu luôn luôn tuyệt vời như mới quen nhau hoặc như thời gian hẹn hò, mới cưới. Họ đâu đã biết chi đến những rắc rối sẽ xảy ra có thể chỉ vì ngủ ngáy lớn quá người phối ngẫu chịu không nổi hoặc chỉ vì những thói quen vô tình trở thành nguyên nhân giết chết tình yêu đôi lứa...Nỗi thống khổ của thực tại dân Chúa đè nặng trên tâm trí người linh mục trẻ. Kiếm cách nào, bám víu vào đâu, làm sao... làm sao... Những câu hỏi mang theo hai tiếng "làm sao" không có câu trả lời rõ ràng. Lắm lúc có dò hỏi một vài người thì lại thường gặp những bộ óc quyết đoán quá non nớt, thiếu cái nhìn sâu rộng để cho rằng chỉ có ý kiến hay quan niệm của mình là tuyệt vời, toàn hảo. "Không thể hiểu được," đôi khi ngài lẩm bẩm, "chính mình đã không toàn hảo thì không có điều gì mình nghĩ có thể toàn hảo, hoặc cuộc đời mình đã sai lầm nhiều thì có thể điều mình đang cho là đúng cũng có thể sai lầm. Chúa ơi! Người có vợ có chồng không cần lo lắng trong khi kẻ độc thân cứ rối lên vì lo cho họ, nhưng biết sao hơn!..."Nỗi đau khổ của những người sống trong hôn nhân nhưng thiếu hiểu biết về những điều cần thiết trong cách cư xử giữa vợ chồng cũng làm ngài ưu phiền không kém. Bao nhiêu người đã gọi điện thoại để than phiền về chồng, về con hoặc về vợ. Có đề nghị họ đi gặp những nhà chuyên môn thì ai cũng nghĩ mình có thể giải quyết được tất cả hoặc ráng chấp nhận cho qua... Kết quả của những cuộc hôn nhân gượng ép vì vui lòng cha mẹ, hoặc vì bất cứ lý do gì là cả một địa ngục cuộc đời. Thà rằng họ không bằng lòng bấy giờ nhưng sau đó yêu nhau, chấp nhận nhau thì không sao. Đàng này, ngày này qua ngày khác những đè nén chấp nhận chồng chất. Làm sao mà dám mở miệng khuyên kẻ khốn khổ vui vẻ lên sống hạnh phúc với cái hỏa ngục của họ! Làm sao có thể tự lừa dối mình mà nói vì Chúa thôi ráng chấp nhận... Dĩ nhiên mình không bị sống trong cảnh đau khổ gượng ép ấy mình đâu có bị sự thực phũ phàng xâu xé. Tuy nhiên, mới chỉ nghe những lời than thở đã muốn nát bấy tâm can thì người sống trong thực trạng ấy phải chấp nhận ghê gớm thế nào. Mở miệng nói không được, lờ đi không xong để rồi tâm trạng bị đay nghiến vì những đau khổ dân Chúa phải chịu do sự thiếu hiểu biết mà tan nát lòng. Thế mà vẫn phải đóng bộ mặt vui tươi với kẻ vui rồi lại cũng "vui" với kẻ buồn mới cả là một sự trái ngược.Đôi khi cha Lành hậm hực với chính mình vì đã lỡ hiểu biết. Ngài thầm nghĩ, "Thà mình ngu quách cho đỡ cảm thấy đau thương... Chúa có thấu chăng, bao nhiêu tội lỗi đã sinh ra bởi sự thiếu học hỏi!..." Nghĩ mà bực, bực đến khùng được. Có nói ra, người ta cứ nghĩ rằng họ biết hết mọi sự. Ôi! chỉ có dốt nát mới có thể tin rằng mình biết hết mọi sự, không cần tìm hiểu thêm.Cũng chính vì không chịu tìm hiểu thêm để chỉ nghĩ mình là đúng với những quan niệm, kinh nghiệm có được từ thời xa xưa, biết bao nhiêu những điều đáng tiếc đã và đang xảy ra không những cho chính mình mà còn cho cả thế hệ sắp tới. Thường thì các bậc cha mẹ chỉ biết than lên con cái khó dạy, chạy đua theo xã hội mới mà không hề bao giờ đặt vấn đề phải làm sao và như thế nào để nói cho con nghe. Có người hô ầm lên nào là tuổi trẻ mất gốc, tuổi trẻ chạy theo thời. Nào có lạ gì, mỗi ngày 6 tiếng nơi trường Mỹ, hấp thụ văn hóa Mỹ, được đào tạo nơi môi trường Mỹ thì sao có thế sống theo tâm tình và tâm lý người Việt chưa bao giờ được dạy bảo. Hơn nữa, sống nơi xã hội tạp chủng này, luân lý cộng đồng kể như bị mất hẳn mà người ta cứ nói về những đặc tính cá biệt thay vì những mẫu mực luân lý căn bản chung! Sự giáo dục con cái lại càng cần nhiều cố gắng tìm hiểu của cha mẹ mà nào được mấy ai đặt vấn đề như thế; ấy là chưa nói đến sự thực hành những vấn đề được suy nghĩ để giáo dục, giúp cho con cái hiểu biết thêm về dân tộc, luân lý... Chỉ than với thở, không hiểu than thở giúp ích gì cho giới trẻ...?

 

Một hôm nhân dịp tới thăm một gia đình người quen, đang nói chuyện với cặp vợ chồng, một em bé gái cỡ 13, 14 tuổi vừa mở cửa bước vô, người mẹ đã vội lên tiếng:-Huyền ơi, con có mái tóc đẹp quá; giống như đứa chết trôi! - Bà mẹ gọi con gái cố ý để cha Lành nhìn thấy.Con bé phụng phịu quay ngoắt đi... Thấy thế cha Lành mỉm cười bênh vực:-Có sao đâu, đó chỉ là kiểu tóc thời trang...-Nhưng trông ngứa mắt quá...-Trông ngứa mắt bởi nó không để tóc giống mình hay mình không dám chải tóc dựng đứng như đứa chết trôi?...Bà mẹ bắt đầu than thở!-Tóc tai, quần áo, tụi trẻ ăn mặc không giống ai hết; chán quá, con với cái...-Vấn đề đầu tóc và quần áo không lạ gì. Ai cũng thế, tâm lý chung muốn được người khác chấp nhận hoặc muốn thuộc về một nhóm hay giới nào đó. Tụi trẻ đi học tại nhà trường; bạn bè chúng đều như thế; nếu khác với những người chung quanh sẽ bị cô lập hoặc không được chấp nhận và sinh ra mặc cảm không giống ai. Cũng như, dù muốn dù không, mình sống trong xã hội sẽ bị ảnh hưởng xã hội.-Chúng không còn biết gì về giúp đỡ gia đình, tối ngày ăn xong đi chơi...-Thế anh chị có chia cắt rõ ràng bổn phận của từng đứa cho chúng không? Có giải thích sao cho chúng nhận biết thế nào và phải làm sao không?-Cha xem, có nói, chúng đâu có thèm nghe; thật là con chưa lớn đã kể như mất...Cha Lành ngắt lời:-Chắc chắn rằng mất nếu không tìm cách nào để khuyến khích chúng sống có trách nhiệm hơn. Có điều e rằng mình nói chúng không hiểu rồi cứ tưởng chúng hiểu mà không làm hoặc mình chỉ ra lệnh mà không giải thích cho chúng hiểu thế nào hoặc thực tập cho chúng làm, hoặc thế nào là hay, là dở, nên hoặc không nên...-Chúng có thèm nghe mình đâu cha?-Chúng nó không nghe mình hay mình không nói kiểu chúng có thể hiểu và hợp với chúng mà lại chỉ nói bóng nói gió, móc máy như vừa rồi... Hơn nữa, cứ cái lối "ngày xưa tao thế nọ, ngày xưa tao thế kia..." thì có lẽ ông nội chúng cũng không thèm nghe chứ chưa nói gì đến chúng!-Biết làm sao bây giờ. Tụi son thì bận công ăn việc làm tối mặt tối mày; về đến nhà, ngập ngụa bày hàn đủ mọi nơi mọi xó. Cha coi, chồng thì vớ lấy lon bia ngồi coi tivi; còn mình nào như đánh đô vật, thu dọn, nấu ăn mệt thở không ra hơi còn giờ nào mà nói với tìm hiểu. Hò chúng rát cả miệng, bỏng cả cổ; thôi thì làm quách cho xong... Thương con, con đâu có biết lại phiền cả lòng... Đành ráng cho qua ngày tháng rồi tới đâu thì tới; đời cua cua máy đời cáy cáy đào chứ biết sao hơn!...-Chính vì thế mới cần nhiều cố gắng. Thà chấp nhận bỏ ra vài lần, mỗi lần nửa tiếng để từ từ chỉ dẫn cho con cái và rồi từ đó tự chúng làm những chuyện lặt vặt có phải hơn là ngày nào mình cũng ráng cho qua...-Cha bảo làm thế nào bây giờ?-Thì đi làm về vài ngày đầu, chấp nhận ăn cơm trễ thêm nửa tiếng; gọi hết tụi nhỏ về, nhẹ nhàng từ từ chỉ dẫn chúng sắp xếp lại nhà cửa, sách vở, đồ chơi, quần áo, phòng ốc của đứa nào phải thu dọn sạch sẽ cho đứa đó. Chén bát dơ chúng ăn bày ngập ra, chỉ cho những đứa lớn rửa chén thế nào cho sạch... nhẹ nhàng, nhã nhặn dạy chúng làm. Rồi quần áo dơ bỏ vào máy giặt, cho xà bông vô, vặn nút thì dù đứa 6, 7 tuổi cũng biết, cần gì phải lớn hơn. Đã bao giờ chỉ chúng làm chưa hay cứ rối lên "Ngày xưa tao 10 tuổi đã phải nấu cơm." Tự nhiên 10 tuổi mà biết nấu cơm à? Có ai vừa sinh ra đã biết hết mọi sự... Thương con không đúng cách là giết con từ từ... Cứ trách chúng hư mà chẳng bao giờ chỉ cho chúng những điều tốt lành là ăn gian nói láo...Nãy giờ được cha Lành bênh, Huyền cứ tủm tỉm cười; vô tình bị mẹ bắt gặp nên lại bị lôi vào tấn công tiếp:-Kìa cha coi, con bé người đã ốm tong ốm teo mà cái ống quần ôm sát... giống như đôi đũa...-Ăn thua gì, đó chỉ là mốt thời trang. Thời trang nay còn mai mất. Vấn đề căn bản là sự giáo dục bằng cách thực hành lối sống ngay trong gia đình. Vớ vẩn, cứ mở miệng ra là chê bai, hò hét; con cái chúng sẽ cố tránh gặp mình thì làm sao dạy chúng, làm sao còn có cơ hội mà nói cho chúng nghe. Anh chị gặp ai luôn luôn chê trách mình, anh chị có muốn đến gần hoặc nói chuyện với họ nữa không? Thế ai cho tiền nó mua cái quần ống túm và cái áo rộng thùng thình ấy?-Tiền đâu mà cho; cha coi, áo của con nó lấy mặc; còn quần thì chả biết nó may hay mượn ai may túm lại...Cha Lành hướng sang phía cô bé:-Huyền, quần con mua hay may vậy?-Thưa cha con may hai cái ống lại...-Con giỏi đó, thế mà má con cứ chê riết thôi...Quay lại cặp vợ chồng ngài tiếp:-Chị thấy không, tụi nó thích gì là làm cho bằng được. Chị đã bao giờ tìm hiểu chúng nó có thích cái nhà này không hoặc có thích cái gia đình này không? Nếu chúng nó không thích thì tại sao, chị đã được nghe chưa? Dạy con cái mà không tìm hiểu tâm lý chúng thì cũng như cuội; có ráng đến muôn đời thì mất chúng vẫn hoàn mất...Vấn đề giáo dục không những cần thiết cho giới trẻ mà ngay cả cho những người đang sống trong bậc vợ chồng. Cũng chỉ vì thiếu hiểu biết hoặc không chịu học hỏi thêm nên những thái độ vô tình đã gây nên những mầm mống đổ vỡ. Đôi khi hoặc vì sống với nhau qua thời gian dài mình nghĩ rằng người bạn đời thông cảm hết cho mình nên sinh ra vô ý hoặc những buồn bực đâu đâu đã ảnh hưởng thái độ của mình vô tình làm phiền lòng người phối ngẫu dễ dàng đưa đến tan nát...

 

Ngày...tháng...năm...Kính cha,Cha có biết, cứ mỗi lần con cầm bút để viết thư cho cha là đang buồn, chán nản đến tột cùng, cha có hiểu vì sao không? Con cũng chẳng muốn kể lể bởi những lời nói, những ý nghĩ trong lúc buồn thì không thật, không vui, hoặc quá thật mà con chẳng nói ra được trong lúc vui cha ạ!Cha có biết, đây là lần đầu nếu con nhớ không sai, con kể ra cho cha nghe, con không có ý định sống hết cuộc đời của con với ông chồng này, con đã có ý định bỏ đi từ lâu, nhưng vì con nghĩ tới lũ nhóc, con không đành tâm để chúng không có ba, con chấp nhận những sự nhục nhã, con đã quyết nhịn và hy sinh bản thân cho 5 đứa con hay ít ra có 6 người được vui, nhưng cha Lành à! Con đã nghĩ rất kỹ nếu con tiếp tục sống chung với anh ấy chưa chắc đã giúp ích gì cho lũ nhóc, bởi chúng cũng bất mãn ba chúng nhiều điều ngay cả con Hà cũng vậy. Theo con hiểu thì nó cũng có ý định bỏ đi bởi nó nói với con, "Tại sao những việc ba làm ba thấy đúng, mà mẹ làm thì ba cho là sai" (cùng một sự việc) con cũng chẳng biết nói sao; Anh Huỳnh mỗi lần đánh con thường đánh trước mặt mấy đứa nhỏ chẳng nể nang, hoặc chửi con những lời quá đáng. Có ai chửi vợ mình bằng những lời nói như: "Ông đập vào mặt bây giờ... không ưa ngọt chỉ ưa nặng" hoặc "Không lo làm việc chỉ lo đú đỡn với nhân viên" hoặc "Cái thứ lì lợm, ương ngạnh, hỗn láo như ông già cô vậy" hoặc "Đi với đĩ còn sướng hơn... v.v..."Cha có biết, ngày rời khỏi nơi đó con đã nghĩ con phải cố gắng bằng hết sức con để làm lại từ đầu; con đã bỏ lại sau lưng quá khứ, con đã chỉ ôm theo những kỷ niệm đẹp đẽ nhất, con mong mỏi những kỷ niệm đẹp sẽ làm hành trang và niềm an ủi khi chung sống những lúc không được vui, những khi buồn phiền. Nhưng cha hiểu không? Sự nhịn nhục cũng chỉ có giới hạn, những lời nói của anh ấy con chỉ để ngoài tai được vài lần, con không thể nào vui vẻ khi mỗi ngày phải nghe anh ấy chửi, anh ấy xỉ nhục và điều tệ hại nhất con không thể nào không ghê tởm mỗi khi phải ngủ chung với anh ấy... Cha Lành, cha có hiểu không?Cha kính, có lẽ giữa hai con đường mà con phải chọn, con nghĩ con nên chọn con đường nào ít tủi nhục, ít nước mắt, có nghĩa là con phải bỏ đi, con nghĩ với cuộc sống không có anh ấy, con cũng chẳng muốn người nào khác nữa, bởi theo con, con lấy anh ấy từ lúc còn là con gái, không vướng bận với một tấm lòng thành thật cộng với sự thương yêu kính trọng, cái thuở ban đầu đẹp đẽ ấy đã chẳng giúp cho con có hạnh phúc với chồng, thì bây giờ có người đàn ông nào dám cưu mang 5 đứa nhóc, và rộng lượng bỏ qua cho con với cái án "bỏ chồng hay bị chồng bỏ," điều này con dám hứa với cha dù không có anh ấy trong cuộc sống, cũng chẳng có người đàn ông nào xen vào cuộc sống của con sau này, và con cũng đã nghĩ tới cuộc sống của con sau này rất chật vật vì phải vật lộn với công việc để mà nuôi con cái, nuôi thân.Hiện giờ con cũng có nhiều dự tính nhưng chẳng biết có thành công hay không. Cha hãy cầu nguyện cho con nhiều nha! Dầu sao thì cha cũng là người mà con coi trọng nhất, cha cũng đừng khuyên con bỏ ý định ra đi, bởi con đã nghĩ kỹ và đã làm hết sức mình những điều gì mà con làm được. Ở đây con buồn lắm vì chẳng có bạn, chẳng có người để tâm sự nên nỗi buồn mỗi ngày một chồng chất. Trước đây, mỗi khi giận anh ấy con thường nói chuyện với cha hoặc anh Hạnh, hoặc nói chuyện vui với Khả, Tùng, Nhàn, Hân cũng giúp con khuây khỏa mà vui sống.Tới đây con ngừng bút hãy cầu nguyện cho con mỗi ngày, con cũng cầu chúc cha sống vui và khỏe mạnh.Tạm biệt cha,Nguyễn thị Lan.Thật ngỡ ngàng! Cha Lành lững thững vô nhà bếp pha ly cà phê với tâm tư chùng xuống. Một nỗi buồn thấm thía phủ lấp ngài. Đôi vợ chồng tốt lành, dễ thương thế mà không ngờ... Bao lâu nay đâu ai có thể nghĩ chuyện có thể xảy đến như thế; xét theo bề ngoài thì cho rằng vợ chồng họ hạnh phúc lắm vậy mà những âm ỉ nội tâm bởi thái độ vô tình không để ý đã tạo nên những đau khổ không thể chịu đựng nổi đưa tới quyết định sống riêng, cắt đứt tình nghĩa... Như thế, đâu phải chỉ một gia đình này, mà còn bao nhiêu gia đình khác không ai hay biết...Cha Lành bưng ly cà phê trở lại bàn viết, đốt điếu thuốc và ngả lưng vô dựa ghế để tâm tư bông lung hoang dã... Sao dân Chúa gặp lắm cảnh đau khổ thế! Đau khổ vì đức tin hay đau khổ vì cuộc đời. Những cảnh đau khổ này bởi đâu mà có? Bởi rơi vào hoàn cảnh không thể tránh thoát hay bởi sự thiếu hiểu biết về cuộc đời? Làm sao có thể khuyến khích họ biết thêm về chính họ để giúp cuộc sống hôn nhân hạnh phúc hơn, phá tan những hiểu lầm bởi sự vô ý thức, son đẻ của sự thiếu hiểu biết đáng tiếc...

 

-Hello...-Làm ơn cho tôi gặp chị Lan.-Dạ con đây! Cha khỏe không?-Cũng thường thôi, vừa đọc xong thơ chị, buồn quá! Phỏng có cách nào giải quyết khá hơn không?...-Không còn cách nào hơn cha ạ; con đã suy nghĩ kỹ rồi...-Chị định trở lại đây hả?-Không đâu, về lại đó con của con hư mất. Con sẽ đi nơi khác... Cha xem, nơi ấy tụi con nít chỉ tranh đua nhau theo chúng theo bạn mà không chịu học hành. Rồi nào băng đảng nọ kia, ăn cướp, cần sa ma túy làm sao con có thể dạy con cái được...-Chị có muốn tôi nói chuyện với anh ấy không?-Không, cha nói chỉ thêm rắc rối, con càng bị phiền hơn! Thứ người vô tâm mà!-Tôi nghĩ đó không phải là vô tâm mà là không hiểu. Chị cũng thế, anh ấy cũng vậy và bao nhiêu người khác nữa bởi có dành thì giờ để học hỏi về ảnh hưởng của những chuyện nhỏ nhặt đó nơi đời sống vợ chồng đâu mà để ý. Lúc chuẩn bị thành hôn có nói đến học hỏi là cứ rối lên lâu với mất giờ, còn lo chưa kịp yêu thì già sớm mà; đến giờ mới vãi tội ra! Tôi đề nghị, chị nên dành riêng giờ nào đó tới một nơi thanh vắng cầu nguyện, suy nghĩ và đặt vấn đề lại nơi chính chị, những gì mình có thể chấp nhận, những gì không thể và tự đặt vấn đề mình là người có cá tính như thế nào v.v... Hy vọng chị có thể tìm ra lối giải quyết đơn giản và thực tế hơn. Thế chị tính chừng nào sẽ đi?-Chưa đâu cha, có sớm cũng phải ít tháng nữa xem sao.-Nếu anh ấy biết để thay đổi...-Thay đổi sao được, bao nhiêu năm rồi, xưa nay vẫn thế!-Chị đã nói chuyện với anh ấy chưa?-Nói làm gì, nào có thay đổi chi được mà nói.-Chị chưa nói sao đã biết là thay với không!-Khốn chưa nói anh ấy đã quát lên con nhịn sao được.-Không bạ lúc nào nói lúc ấy được; chị nên đề nghị vào thời gian xác định rõ ràng sao cho thuận tiện, và nói rõ không có mục la lối; đây là chuyện quan trọng; đồng thời khi người này nói người kia phải im lặng... La lối chỉ chứa đựng một sự che dấu, lấp liếm nào đó thôi.-Được rồi, để con thử xem... Cha có biết nhà con đang ở vùng đấy không?-Không, có chuyện gì vậy?-Con để "message" lại trong máy cha không nghe à? Nhà con cũng chưa gọi cho cha sao?-Chưa, anh ấy đang ở nhà ai?-Nhà anh Hạnh.-Để tôi gọi anh ấy. Thôi chào chị, cứ từ từ, không nên nóng nảy chỉ sinh thêm phiền. "Bye then."-Vâng, bye cha.Sáng sớm vừa trở lại văn phòng sau khi dâng lễ điện thoại đã reo vang...-Nhà xứ Mân Côi...-Chào cha, cha đang làm gì thế? Cha dâng lễ chưa?-Ai đó, sao gọi sớm vậy?-Cha quên rồi à! Con là Huỳnh, mới tới tối qua; mời cha đi uống cà phê.-Ở đâu vậy? Tôi muốn gặp riêng anh cỡ 15 phút.-Con đang pha cà phê ở nhà anh Hạnh. Cha tới ngay được không? Sau khi uống cà phê, cha chở con tới nhà anh Nhàn và cha con mình nói chuyện với nhau trên xe vì hôm nay con có nhiều chuyện phải lo cho xong để chiều lên phi cơ...-Được, tôi tới ngay.Đoạn đường thường đi sao hôm nay trở nên ngắn thế!... Cha Lành chưa biết phải mở đầu câu chuyện thế nào với Huỳnh! Vấn đề được đặt ra phải thật tế nhị nếu không sẽ chạm tự ái của Huỳnh,  và như thế đã chẳng giúp ích gì lại sinh lắm rắc rối cho vợ chồng anh ta. Mãi bận suy tư xuýt chút nữa ngài vượt đèn đỏ gây tai nạn nếu tài xế chiếc xe đâm ngang với quyền ưu tiên không nhấn còi...Mới xa cách ít lâu mà Huỳnh trông khác hẳn, có lẽ công việc kỳ này bận rộn hơn mặc dầu khấm khá hơn; anh chàng có vẻ mệt mỏi, kém hoạt bát hơn ngày nào. Trên đường về nhà Nhàn, Huỳnh trầm ngâm...-Dạo này anh chị làm ăn khá không?-Được lắm cha nhưng hơi mệt và cô đơn. Con cảm thấy như thiếu cái gì ấy. Ở đấy con không có người nói chuyện; cha biết, con khó kiếm người nói chuyện nên lẻ loi kinh khủng. Kỳ ở đây may mắn còn có cha, giờ dọn về đó con thấy thiếu hẳn...-Gia đình anh bây giờ thế nào...?-Cũng thường thôi, đôi khi cũng có những rắc rối nho nhỏ xảy ra như cha đã thường biết...-Sao bảo qua đèo từ khuya rồi mà...-Cứ qua được cái đèo này thì lại gặp cái đèo khác; cuộc đời mà cha; kinh nghiệm dẫu chỉ qua một lần nhưng lại quá nhiều kinh nghiệm.-Hình như kỳ này anh gặp chuyện gì khó xử hoặc có những chuyện gì cần sự cố gắng quá mức chịu đựng của anh làm anh có những thái độ khác thường...-Có sao đâu cha, chỉ hơi mệt...-Ngày xưa anh hoạt bát, lanh lợi; dạo này anh ít nói, có vẻ trầm ngâm... Hình như có chuyện gì ưu tư hay lo lắng đang ảnh hưởng rất nhiều tới anh...-Cũng có thể con nhận không ra...-Nếu tôi không lầm thì có lẽ có chuyện rắc rối nơi gia đình mà anh không để ý hoặc đang cố tránh nghĩ tới...-Dĩ nhiên là có nhưng cha hiểu con là người thế nào; hơn nữa, con vẫn thường nói với nhà con là công việc buôn bán của tụi con đang lên nên phải cố giữ cho nó hơn hoặc bằng...-Vậy còn vấn đề gia đình thì sao? Anh chắc còn nhớ tôi vẫn thường quan niệm công việc buôn bán làm ăn nên hay không tùy thuộc vào gia đình. Nếu gia đình thuận hòa, buôn bán mới phát triển được...-Cha biết tính nết và quan niệm con từ lâu rồi, bao giờ gia đình mình chả phải là hơn hết...Biết Huỳnh không muốn nhắc đến chuyện đang xào xáo trong gia đình có thể vì ngại nói, nhưng cha Lành cũng cố gắng khơi nguồn; biết đâu Huỳnh có cơ hội thố lộ tâm tư...-Tôi biết chứ, thứ người như anh, có cho lên ghế điện thì cũng không bao giờ có thể có ý nghĩ lìa bỏ gia đình, nhưng anh khác; người khác đâu thể giống anh. Chị ấy cũng thế, đâu giống anh...-Đúng, nhà con ương, lại thích cãi gàn, thích làm theo ý mình...-Có thể rằng khi mình nói người khác ương, chỉ làm theo ý riêng thì mình đã ương, đã không chấp nhận nghe hoặc để ý đến ý kiến của người khác trước; nói như thế có nghĩa mình ương trước...-Cha nói cũng có lý.-Anh thấy rõ điều này, anh có thể xếp đặt chương trình làm chuyện lớn nhưng nếu không có chị ấy thực hiện, chương trình của anh không sao tiến hành nổi. Tuy nhiên, tính toán trên lý thuyết là một chuyện mà áp dụng vào thực tế lại là điều cần nhiều mánh khóe nhỏ nhặt. Người xếp đặt chuyện lớn không thể làm những chuyện nhỏ nhoi, lặt vặt không tên vì nếu làm thế sẽ phá vỡ chuyện lớn. Anh không có chị ấy, mọi chuyện sẽ hỏng to và tôi dám nói thật với anh, anh không phải là thứ người lo những chuyện lặt vặt...-Những chuyện nhỏ nhoi có ăn thua gì đâu cha...-Không những ăn thua mà còn ăn thua đậm...-Nếu để ý những chuyện nhỏ sao tính được chuyện lớn...-Thí dụ, khi anh gặp những chuyện bực bội làm tâm tư phiền não, thái độ anh sẽ một phần nào đó khác thường; anh sẽ không để ý được lời nói lúc đó; tuy nhiên nó gây rất nhiều ảnh hưởng tai hại đến chuyện lớn... Anh cũng nhận thấy đôi khi người khác nói những câu vô tình làm phiền lòng mình thì khi đó mình cũng như thế, vô tình mình làm phiền lòng người khác. Anh là con người sống chết với một quan niệm và khó có thể bị lung lạc nên nghĩ người khác cũng thế. Anh không nghĩ tới chuyện thái độ hoặc lời nói nhỏ nhặt ảnh hưởng gia đình nhưng có thể chính vì thế đã sinh ra chuyện gì rắc rối nơi gia đình làm anh mất vui như xưa...-Cha nói có lý...Thấy Huỳnh vẫn cố tình muốn dấu chuyện xáo trộn trong gia đình bằng câu trả lời yếu ớt vả lại Lan không muốn ngài nói cho Huỳnh biết rằng mình đã hiểu chuyện nên ngài đành phải nhờ đến 4 cuốn video để khuyến khích Huỳnh có cơ hội tìm hiểu thêm những cách giải quyết đa số rắc rối trong gia đình.-Tôi đề nghị anh, nếu có thể, đặt lại vấn đề thái độ của mình kỳ này thế nào... Dành ra ít phút nhìn lại chính mình có lẽ sẽ giúp gia đình anh hạnh phúc hơn. Có 4 cuốn video về vấn đề hôn nhân của tòa giám mục tôi mượn về chiếu cho những cặp hôn nhân đã sống với nhau nhiều năm xem; ai cũng thấy rất lợi ích. Đại khái bốn cuốn này nói về những vấn đề nhỏ nhặt thường ngày cần để ý có thể là nguyên nhân của những rắc rối xảy ra giữa vợ chồng do sự không nhận ra giá trị cá nhân mình do đó người ta trở nên khắt khe hoặc mặc cảm, hoặc thái độ mình ảnh hưởng tới con cái hay làm suy sụp tình yêu đôi lứa; cũng như làm thế nào để bảo vệ và phát triển tình yêu vợ chồng. Tôi sẽ sang băng cho anh một bộ nhưng không nên cho ai mượn bởi như thế không hợp pháp. Anh nhớ không nên cho ai mượn, tôi sẽ gửi cho anh...-Được, cha yên trí, con chỉ một lời; cha copy cho con; con không cho ai mượn đâu.Ba tuần sau khi Huỳnh về, cha Lành nhận lá thư khác từ Lan:Ngày... tháng... nămKính cha,Sau khi nói chuyện với cha qua điện thoại con đã mất hết mấy ngày để suy nghĩ. Cha bảo "Hãy cho anh ấy cơ hội". Theo con, có lẽ không phải cơ hội được dành cho anh ấy mà là cho con; con mới cần có cơ hội để xét lại chính mình, phải chăng cuộc sống là một bi trường kịch cho mỗi người, và con người là những kịch sĩ đa dạng, nên vở tuồng dù là hay hoặc là dở thì diễn viên vẫn phải hoàn thành nhiệm vụ của mình! Đôi lúc con thấy mình quá nhỏ nhoi, quá ích kỷ. Con luôn nghĩ cho bản thân mình, con quên con còn cha mẹ, còn anh chị em, còn họ hàng, và bạn bè chung quanh. Con có cần phải nghĩ đến họ không? Mỗi khi cơn giận tràn qua che mờ cả lý trí con chẳng còn nghĩ đến ai, bây giờ trong lúc bình tâm, cơn giận đã qua, con mới biết mình đã nghĩ sai.Cha Lành, cha có biết con đang tự trách con? Phải chi con được sanh ra cách đây 50 năm về trước; phải chi con được lớn lên và được giáo dục cùng sống trong khuôn mẫu "tam tòng, tứ đức" có lẽ con sẽ an phận mà sống. Tiếc thay con hoặc anh Huỳnh đã được sinh ra ở thế hệ này, nhất là văn hóa Mỹ đang đồng hóa mình nên những tư tưởng bảo thủ trong con đang dần thoái hóa. Cha có biết cách đây 5 năm thôi, tư tưởng của con về đời sống ngoài xã hội và trong gia đình rất khác với bây giờ, bất cứ việc gì xảy ra, ngay cả những lời nói, những cử chỉ, hành động của ông chồng đều được con làm ngơ, con đã dùng nhiều thì giờ vào việc dạy dỗ lũ nhóc như đọc kinh mỗi tối, học tiếng Việt và đã sưu tầm nhiều mẫu truyện để kể cho chúng nghe nhằm mục đích hướng dẫn chúng, dậy chúng những bài học về cách làm người, cách sống ở đời... Cho đến bây giờ hầu như con đã xao lãng và bỏ bê mọi sự, con chỉ mong làm tiền và tiền, động một chút buồn phiền bực tức là nghĩ tới sống tự do, cuộc sống không có sự áp bức ràng ruộc nào cả, và ý tưởng của sự bỏ đi những năm trước là một điều cấm kỵ, là một lỗi nặng thì bây giờ con cảm thấy bình thường như là thay đổi chỗ ở hay đổi một chiếc xe. Con thật đáng trách cha nhỉ!Cha Lành, cha có biết bây giờ đang ngồi đây viết thư, con cảm nhận mình thật sự là người của 10 năm về trước. Con mong sao cho có được sự can đảm, sự nhịn nhục để vượt qua những thử thách mà cuộc sống đã dành sẵn cho con.Tới đây con ngừng bút bởi chẳng biết phải viết gì thêm. Kính chúc cha vui khỏe.Kính chào cha,Nguyễn thị Lan.Đọc xong lá thơ, cha Lành cảm thấy vui vui vì nghĩ khi Lan đặt vấn đề lại, may ra nàng đổi ý định tách riêng chăng. Nhưng sau những lời giải thích và so sánh thực tại với tâm tình con người trong cảnh giao thời văn xóa, quan niệm của nàng, ngài lại cảm thấy Lan không đơn giản như những gì được viết nơi thư. Phải chăng niềm mơ ước có được tâm tình của 50 năm về trước là những gì đã mất nơi Lan bởi người ta chỉ mơ ước điều mình không có hay không còn nữa. Giải thích về văn hóa, tâm tình người Việt khi nói chuyện với người Mỹ, cha Lành hay dùng câu mà những người Mỹ trên 60 tuổi thi thoảng hay nói: "We lost our good old days" để chứng minh cho họ dễ hiểu.Trong nhận xét về lối sống, tâm tình người Việt, cha Lành thấy dân Việt tỵ nạn mang tâm tình giống như người Mỹ khoảng thập niên 1930 trở về trước. Trải qua 60 năm, thế hệ bây giờ của người Mỹ đã mất hẳn tâm tình này trong khi người Việt lại đang sống chung đụng với họ phỏng chỉ còn được mấy năm người mình sẽ đã hoàn toàn bị đồng hóa.Cuộc sống ảnh hưởng tâm tình và cách cư xử của con người. Văn minh vật chất cung cấp thêm tiện nghi, thời giờ suy tư, đồng thời lại cắt bớt thời giờ nói chuyện hay sống chung của những người trong gia đình bởi công việc khác nhau đòi hỏi giờ giấc khác nhau. Thêm nữa, khi có giờ rảnh một mình người ta thường coi ti vi cho đỡ chán mà ti vi lại chỉ đưa lên những vấn đề ít khi xảy ra, lâu dần ảnh hưởng thành quan niệm chung... Ai cũng chỉ nghĩ đến cá nhân mình nhiều hơn do đó cá nhân trở nên khó chấp nhận người khác hơn nếu không được học hỏi, hiểu biết.Hơn nữa, sự chấp nhận, cảm thông nơi một người không thể giải quyết được chi hết mà ngược lại có thể chỉ là đầu mối cho sự cách biệt. Một người chịu chấp nhận nhưng không thấy gì thay đổi trong cuộc sống chung giữa vợ chồng để rồi những khó chịu, bất mãn do thái độ vô tình, thói quen đến độ trở thành cố tật chồng chất lâu ngày nơi người bạn đời tạo nên sự không thể chịu đựng nơi mình giống như trái bóng càng ngày càng được bơm căng quá độ, chỉ cần một mũi kim xích mích nhỏ bé cũng khiến nó tan tành.Mối ưu tư về tương lai gia đình người Việt tỵ nạn sẽ đi về đâu trong cuộc sống chung đụng văn hóa nơi mảnh đất xô bồ này càng đè nặng tâm hồn người linh mục trẻ... "Thời Chúa xuống thế làm người được mấy ai chấp nhận; nếu mọi người chấp nhận đâu Ngài bị đóng đinh trên thập tự. Chúa bị đóng đinh, chết đi, sống lại rồi lên trời; dân mình không những đang bị đóng đinh, bị chết mà còn bị đồng hóa dần. Trời đâu để mà về nơi sự ảnh hưởng văn xóa quá khác biệt này đang tàn phá tâm tư nếu không có được sự học hỏi và không muốn học hỏi thêm..." Cha Lành lặng lẽ suy tư... Cây Thập Tự hình như lay động nơi bóng mờ do ánh nến chập chờn... cây thập tự trong cuộc sống hôn nhân.

 

-Con khổ quá cha ơi...Người đàn bà nấc lên, hai tay ôm mặt nước mắt dàn dụa. Cha Lành đẩy hộp "tissue" tới gần chỗ chị ta... Nén tiếng thở dài, người đàn bà cố nín tiếng khóc có lẽ vì sợ vọng tới phòng thơ ký bên cạnh. Nhìn tấm thân mảnh mai đến độ tưởng như chỉ một cơn gió nhẹ thổi chị sẽ có thể biến thành chiếc diều bay phất phới, một ý nghĩ đến với cha Lành; không hiểu sao với thân xác như thế này, chị ta có thể chịu đựng được những đau khổ chồng chất... Thế rồi, ngài cảm thấy miệng ngọng lại, khó thở; một tâm trạng bối rối xót xa do chưa biết chuyện gì đã xảy tới. Tiếng nấc của người đàn bà như những nhát vồ đập mạnh vô ngực mình... Đôi vai chị ta rung theo tiếng nấc rồi gục xuống bàn... Âm thanh đứt quãng như bị ép nghẹt bởi nỗi khổ đau cuộc đời dồn nén đè nặng khiến thân hình uốn cong...Cha Lành sợ nhất là tiếng khóc của người đàn bà. Ngồi dựa vô thành ghế, cảm giác tê tái phát xuất nơi lồng ngực lan dần toàn bộ châu thân... Ngài ngồi lặng đó, bất động, đôi mắt xót xa nhìn cánh vai tiếp tục rung... nơi trí óc ngài tiếng gào thét nào đó đang vang lên: Đừng khóc nữa, đừng khóc nữa... Chị khóc làm tôi cuống lên rồi... Tim tôi sắp nổ tung... Chúa ơi! Nói chị ta đừng khóc nữa, nói đi, con sợ quá... sợ người ta khóc... Sao mà cuộc đời độc ác thế... Sao... làm chị ta khổ như thế này... Tôi van chị, tiếng thét âm thầm vút cao chói lói... Tôi van chị!Thế mà ngài vẫn phải ngồi đó; nói đúng ra người cứng ngắc không dám cử động; nếu cử động có thể ngài sẽ khóc theo hoặc không để cơ hội cho chị ta khóc. Chỉ còn mỗi đôi mắt; đôi mắt chết lặng của tâm hồn đau xót hằn lên... Đôi mắt biết nói, nó bảo cho người đối diện rằng ngài cũng đang đau khổ cực cùng; ngài cũng đang là kẻ chiến bại dưới sức mạnh vũ bão độc ác, khắt khe của cuộc đời... Ngài cảm thấy bất lực, chẳng còn hơi sức nào mà vươn lên nữa trong áp lực của những khốn khổ cuộc đời được phát ra bằng những tiếng nấc tắc nghẹn này.Một lúc sau, người đàn bà ngẩng lên, rút liên tiếp mấy miếng tissue lau mặt; nhìn thấy cha Lành đang trong trạng thái bất động, cặp mắt đầy vẻ khổ ải nhìn mình, chị bật thành tiếng:-Cha...Chợt bừng tỉnh, cha Lành buông nhẹ hơi thở:-Tôi xin lỗi; tôi biết chị đau khổ lắm nhưng chẳng biết nói sao...Người đàn bà chừng như cảm thông nỗi khó xử của ngài:-Con làm phiền cha quá... nhưng...Chị hơi cúi xuống che dấu nét bối rối.-Ít nhất chị đã cảm thấy dễ chịu hơn...-Con không muốn khóc... nhưng chịu không nổi...-Không sao, khóc được làm cho mình nhẹ nỗi đau thương; đó là điều nên... Thế chuyện gì đã xảy ra?Vài giây yên lặng trôi qua, người đàn bà đặt cả hai cánh tay lên bàn, ngón trỏ phải di di trên mặt kiếng... Đoạn thở dài não nuột, mắt theo dõi ngón tay di động vô định hướng:-Chúng con vừa cãi nhau một trận khủng khiếp... Bao nhiêu đồ quý trong nhà anh ấy đập vỡ sạch. Nguyên do cũng chỉ vì sự đòi hỏi của xác thịt bẩn thỉu. Đôi khi con muốn được chết đi cho khỏi bị dằn vặt...-Chuyện gì dằn vặt chị?-Con nghe lời cha mẹ lấy chồng đã 8 năm và có hai đứa con nhưng cho đến nay con vẫn không thể thương anh ấy được... Nhiều lần con ao ước anh ấy đi ngoại tình để con kiếm cớ ly dị... Con không thể chấp nhận cuộc sống vợ chồng như thế!-Như thế nghĩa là thế nào?-Cha nói như thế cái gì?-Thì cuộc sống vợ chồng của chị!-Con không thương được anh ấy.-Đã hai đứa con rồi mà không thương nghĩa là thế nào?-Nói con ngại...-Một điều tôi muốn nói rõ cho chị biết, những gì chị nói ra nơi đây sẽ được giữ lại nơi phòng này ngoại trừ chị nói với những người khác.-Con nói chuyện vợ chồng khó nói...-Thì dùng chữ "ăn ở" nếu chị không muốn dùng chữ khác.-Vâng. Mặc dầu tụi con ăn ở với nhau nhưng con cứ cảm thấy là chuyện ép buộc, con phải chấp nhận điều con không muốn, điều con ghê tởm... Con... con chỉ là thứ dụng cụ bị chấp nhận để cho anh ấy thỏa mãn...Rồi chị ta cúi xuống, tiếng nấc tức tưởi bị dồn ép bởi hai bàn tay bịt chặt lấy miệng vẫn bung ra, hai cánh tay dường như cố gắng kẹp chặt lấy ngực không cho lấy hơi vô e sợ tạo thành tiếng khóc...Cha Lành nín thở, có gì đặc nghẹt nơi cổ họng trong khi tay chân cứng đơ thừa thãi không biết giấu bỏ đi đâu. Chúa ơi! Khi trên Thánh Giá Chúa có phải cố gắng nín hơi không dám khóc không? Con chiên Chúa đó, đau khổ cùng cực mà cũng không dám khóc; muốn khóc nhưng vẫn phải cắn răng chặn lại; mà càng chặn lại càng cảm thấy khốn khổ... Người đàn bà nín lặng, xụt xịt lấy tissue lần nữa lau nước mắt... Chờ chị ta lau xong, cha Lành chậm rãi:-Chị có cho rằng chuyện ăn ở giữa vợ chồng là điều tội lỗi không?-Không, nhưng con bị bắt buộc và cảm thấy ghê tởm làm chuyện ấy. Con... con luôn luôn cảm thấy mình bị ức hiếp như một con vật bị hành hạ cho chết dần chết mòn dầu mình không muốn.-Chị ghê tởm anh ấy?-Con ghê tởm hành động khi phải ăn ở với anh ấy thì đúng hơn.-Nhưng chị đã lấy anh ấy mà!-Vì con sợ bố mẹ con buồn; con không muốn mang tiếng bất hiếu không nghe lời cha mẹ!... Nên giờ khốn khổ... Con phải làm sao bây giờ? Cha nói đi, con muốn khùng lên rồi...Dường như bao nhiêu sự chịu đựng bấy lâu nay được bầy tỏ nơi ánh mắt van lơn của người đàn bà muốn tìm một giải đáp. Cha Lành thấy lòng quặn lại! Biết nói sao đây Chúa ơi! Cuộc đời sao lại có những cảnh huống thống khổ như thế này. Những giọt nước mắt lại tiếp tục lăn trên gò má chị ta. Cha Lành cố lấy giọng nhẹ nhàng:-Chị có bao giờ nghe đến "Marriage Encounter" chưa? Tôi nghe những người đi dự về nói rằng rất lợi ích cho đời sống hôn nhân của họ.-Có nói về gì thì nói, chẳng hy vọng đâu cha bởi người ta thương nhau; còn con, con có thương được anh ấy đâu!-Nhưng ít ra nó cũng giúp chị biết thêm những gì cần nơi sự liên hệ giữa vợ chồng trong đời sống hôn nhân của chị.-Thưa cha, còn gì nữa đâu mà liên với hệ!-Thế chị có nghĩ rằng tình nghĩa vợ chồng trong bấy nhiêu năm chung sống làm chị khó có quyết định rõ ràng không?-Con chỉ thương anh ấy, không, thương hại thì đúng hơn chứ con không yêu được anh ấy. Cha hiểu con muốn nói gì không?-Tôi hiểu; vậy chị có thể nghĩ rằng hãy còn cách nào đó có thể giúp chị sống hòa hợp và chấp nhận anh ấy một cách thân thiết hơn không?-Chẳng còn gì để hy vọng. Con đã suy nghĩ kỹ rồi. Con cố ép buộc mình chịu đựng để chu toàn bổn phận của một người vợ, nhưng con không thể gò ép tình cảm của con.-Chị nói tình cảm nghĩa là thế nào?-Con không thể yêu được anh ấy thế nên con không cảm thấy chút gì hạnh phúc về chuyện vợ chồng ăn ở với nhau mà trái lại...-Chị nghĩ thế nào về tình yêu?-Con chỉ có thể cho tất cả với người yêu thôi...-Chị đã bao giờ đặt vấn đề về mẫu người mà chị yêu phải thế nào không?-Con không đặt vấn đề nhưng...-Chị có người yêu!Đôi mắt người đàn bà chớp lẹ hơn và bừng sáng lên nhưng lại ngồi im bất động như có một mãnh lực nào đó bao trùm khiến toàn bộ thể xác lẫn tâm hồn bị định hướng về một khung trời nào đó...-Con yêu anh ta, con sẵn sàng chấp nhận tất cả.-Hai người có bao giờ gặp nhau không hay chị chỉ yêu một chiều?-Chúng con gặp nhau nhiều lần trước khi con nghe cha mẹ lập gia đình. Tụi con...-Anh ấy thế nào?-Anh ấy có vợ và hai đứa con...Cha Lành im lặng chờ...-Tụi con... yêu nhau, con không thể dùng bất cứ gì để so sánh được.-Chị nói yêu nhau nghĩa là sao?-Tụi con làm chuyện ăn ở... Khi chấp nhận lấy chồng, con nghĩ rồi nó cũng qua và con nghĩ mình có thể chấp nhận được...Người đàn bà buông câu đứt quãng và ngồi im như cố đè nén sự phũ phàng đang dấy động.-Chị có thể so sánh chuyện ăn ở ấy với chuyện giữa vợ chồng không?-Có thể nói một đàng là hạnh phúc tuyệt vời, đàng khác là cảnh đày ải khốn nạn, ép buộc...-Thế nếu cuộc sống hôn nhân tiếp tục kéo dài vì hai đứa con, chị có cách nào để giải quyết tình cảm của mình đối với chồng chị không?-Con chẳng biết sao nữa... Con suy nghĩ quá nhiều rồi mà không biết phải làm gì.-Vậy chị có thể bỏ ra một số thời gian nói chuyện với người chuyên môn có thể giúp chị không?-Cha nói người chuyên môn như thế nào?-Chị đang mang một tình cảm bị gò ép trái ngược; nghĩa là một phần nào đó chuyện ăn ở với anh ấy ảnh hưởng nặng nề nơi tâm trí và có thể nói đã gây nên một tâm bệnh. Tôi nghĩ chị cần được giải tỏa nỗi đau khổ tâm tư này.-Đâu ai có thể hiểu được!-Ít nhất tôi cũng hiểu được phần nào, nhưng tôi không phải là nhà chuyên môn về tâm bệnh...-Cha muốn nói bác sĩ tâm bệnh học?Thái độ chị ta đầy vẻ thất vọng và giận dữ vì thấy mình bị cho là mang tâm bệnh...Biết sao đây! Được nuôi dưỡng, lớn lên nơi một môi trường nghèo khổ phải tranh sống với tất cả khả năng của mình. Kinh nghiệm thực tế này làm mình tưởng không ai có thể giúp mình giải quyết chuyện tâm tư... Hơn nữa, bởi chịu đựng lâu dần thành quen nên tự mình cũng không dám làm gì để đi đến một quyết định rõ ràng mà cứ gò ép bản thân chấp nhận để rồi khi nào quá sức chịu đựng mới kiếm người than thở... thế nhưng, đâu vẫn hoàn đấy...Nỗi thống khổ dồn lên nghẹn cổ cha Lành; áp lực nào đó khiến ngài cảm thấy khó thở, cố đẩy hơi... buông tiếng thở dài... đâu phải một mình chị! Bao nhiêu người rồi mà tôi nào có dám nói ra. Tôi là linh mục, tôi không dám nói sự thật khốn khổ này! Tôi học Giáo Luật, tôi biết rằng bất cứ cuộc hôn nhân nào mà bị ép buộc hoặc lấy nhau ngoài ý muốn của mình mà vì cha mẹ, vì tiền bạc, hoặc vì đã lỡ chuyện nọ chuyện kia đều không thành ngoại trừ sau này hai người thực sự thương nhau, chấp nhận sống cho nhau và vì nhau, dâng hiến cho nhau. Còn ngoài ra... Nhưng khổ nỗi, người Việt mình không dám sống cho chính mình mà còn bị ảnh hưởng bởi danh dự gia đình, giòng họ, còn tiếng đời đàm tiếu... Cho nên chấp nhận thì không thể chấp nhận được, thương yêu cũng không, mà trái lại ghê tởm; ghê tởm nhưng cứ phải cắn răng chịu những điều mình không muốn vì tiếng tăm, danh dự gia đình, thứ giết người cả xác lẫn hồn để rồi... Đêm nào cũng chấp nhận... bị chồng hiếp... khốn nạn quá... Thật cái văn hóa cứng ngắc giết người lần mòn từ thể xác đến tâm hồn mà đâu nhận ra rằng người Việt mình bị ảnh hưởng giáo điều của Khổng học một cách máy móc; cứ cho rằng nhất Tàu nhì ta mà; để rồi vâng lời không cần biết phải hay trái, nên hay không nên và tưởng rằng đó là hiếu thảo; không làm theo ngay cả những điều sai lầm của cha mẹ thì lại bị nói rằng bất hiếu... Chúa ơi, dân Việt tỵ nạn chúng con mang thánh giá bùn, vác không được, bỏ không xong. Chúng con là nạn nhân của hai nền văn hóa không có điểm nối tiếp mà tương phản. Chúng con hoan hỉ theo Chúa với tâm hồn mở rộng bình đẳng giữa con người với con người trước mặt Chúa trong khi mang cả một nền giáo dục in sâu vào tâm não những luật lệ giáo điều cổ xưa không bình đẳng cũng chẳng bình quyền. Chúng con đang mang một thân xác với nền văn hóa cũ, ý thức cũ trong khi sống nơi một xã hội mới, ngập đầy ý thức mới. Chúng con như những chiếc bình cũ đang được đổ vào bằng những thứ rượu mới của đất văn xóa tạp chủng này... Thà rằng cứ ở Việt Nam, cứ tin tưởng một cách mê muội rằng nhất Tàu nhì ta để nghĩ chỉ có một đường duy nhất là cắn răng chấp nhận sự đày đọa và đổ lỗi là Chúa phạt để lê lết những ngày khốn khổ cho qua kiếp người thì dễ chịu đựng hơn... Sự hiểu biết thêm có phải cũng là tội lỗi trước mặt Chúa hay sự mê muội không biết để sống trong cảnh đày đọa làm vui lòng Chúa hơn?... Con biết nói sao đây với chị ta! Chúa có biết rằng con đang muốn hét lên: "Bí tích hôn nhân của chị không thành" bởi chị lấy anh ấy vì cha mẹ chứ không phải vì chính anh ấy và chị. Chị nói đúng, chị không thương yêu anh ấy nên chị ghê tởm chuyện ăn ở với anh ấy. Tôi hiểu, tôi biết tâm lý đàn bà mà. Chị đã thương ai thì ăn ở với người đó là một hồng ân, một hạnh phúc tuyệt vời, mà chị không thương ai thì chuyện ăn ở là điều ghê tởm. Người đàn bà đã thương ai thì họ hiến dâng tất cả tâm hồn lẫn thể xác, họ hy sinh tất cả cho người ấy, có băm nát họ ra, họ cũng lấy làm vui sướng; mà đã không thương ai thì đừng hòng xớ rớ dù chỉ chút lông chân họ. Vậy mà... chị phải chấp nhận để chuyện chị ghê tởm xảy ra hằng đêm chỉ vì cha mẹ, vì cái gọi là hiếu, vì cái gọi là danh dự... Tôi hỏi chị, hiếu hay là giết lần mòn con mình theo ý mình thích; hiếu hay là mặc cảm bị chồng hiếp luôn luôn đè nặng tâm trí. Còn danh dự, danh dự gia đình hay nấm mồ khắc nghiệt chôn sống con người không cho lên tiếng nói lại bắt phải vui cười trong khi tâm hồn ngập đầy hãi sợ khổ não. Danh dự gia đình hay tội lỗi bởi sự thiếu hiểu biết mà ra? Dùng cái gọi là danh dự gia đình, cái văn hóa loài người đặt ra để giết chết một tâm hồn, chẳng có tội lỗi nào đáng ghê tởm hơn, nhờm gớm hơn!... Cha Lành, cha nói sao đây? Nói ra sự thực, cha sẽ bị kết án rằng xui người ta phá phép bí tích hôn nhân mặc dầu cha biết phép bí tích không thành. Người ta sẽ nói cha cấp tiến, rối đạo bởi không để cho họ chôn sống từ từ chị này. Không nói ra, cha đánh lừa dân Chúa; cha ậm ừ cho qua, cha đã vào phe với những kẻ giết người lần mòn bằng sự nhân danh danh dự, nhân danh văn hóa, nhân danh luân lý dân tộc và còn nhân danh chính Chúa bởi  sự hiểu biết một cách mù mờ về Phúc Âm, bởi ngây ngô nhai lại "Những gì Thiên Chúa đã trói buộc, loài người không được phân ly" không thèm suy nghĩ, quên rằng Chúa ban cho con người tự do mà chính Ngài cũng tôn trọng... Chị ta đâu có tự do hoàn toàn để chấp nhận lập gia đình mà vì sợ cha mẹ buồn... Cha Lành... cha đang phải đối đầu với sự thực phũ phàng! Cha đứng giữa Giáo Luật và văn hóa, Giáo Luật và danh dự, Giáo Luật và sự thiếu hiểu biết... Đừng trốn chạy... Cha không được phép trốn chạy! Chúa Giêsu nói lên sự thực, quân Pharisiêu giết Ngài. Cha nói lên sự thực theo Chúa, dân tộc cha sẽ giết cha, mọi người, bạn bè, cha mẹ, anh em họ hàng, toàn bộ những người quen biết sẽ kết án cha; cha sẽ bị khổ hơn là bị bằm nát... Chọn Chúa hay chọn sự kính trọng mê muội của người khác? Cha theo Chúa hay cha vào hùa với sự tàn ác bởi thiếu hiểu biết? Đàng nào cha cũng khốn khổ. Nói ra cha giết chính cha; không nói ra, cha vào hùa với mọi người giết lần mòn chị này như đã bao nhiêu năm... Lương tâm cha đâu? Cha có dám chấp nhận mình bị kết án vì dám nói sự thật không? Cha không nói lên sự thật, Chúa lên án cha; cha nói lên sự thật, mọi người kết tội cha... Cha theo đàng nào?Thấy cha Lành ngồi chết lặng hồi lâu... Người đàn bà cúi thấp đầu như thể chấp nhận mình đã phạm phải lỗi lầm quá nặng để cha không muốn nói lời tha thứ... Nhưng không, ngài đã chẳng trách móc gì, lại dịu dàng hỏi:-Hai cháu bao nhiêu tuổi rồi?-Một đứa 6, một đứa 4 tuổi.-Thế giờ chị tính sao?-Con cũng chẳng biết tính sao nữa. Nếu mà không vướng hai đứa con, con đã bỏ anh ấy từ lâu vì mấy năm nay con không chấp nhận chuyện ấy nữa... Đàng khác con không muốn cho hai đứa con của con không có bố; con không muốn sự ra đi của con ảnh hưởng hai đứa nhỏ.-Thế tính tình anh ấy...-Anh ấy thương con và hai đứa nhỏ, ít khi la mắng hay phiền trách con, nhưng con không thể thương yêu được anh ấy... nên...-Tôi không biết phải nói thế nào vì tôi biết rõ dù nói cách nào cũng bị lên án... Tôi nghĩ, điều tốt nhất, tôi đưa chị mượn cuốn sách Giáo Luật, đem về đọc những luật tôi đã ghi số vào một tờ giấy rồi hãy quyết định chị phải hay nên làm gì. Thực ra, tôi tin rằng chị mới nói cho tôi biết may ra chưa được 1/5 nguyên do hay những chuyện xảy ra. Hơn nữa, tôi chỉ có thể nghe chị nói, rồi tóm tắt những chuyện xảy ra theo lời nói của chị để chị có cái nhìn rõ hơn và quyết định cho chính mình. Tôi không đề nghị được gì đâu vì tôi không hiểu rõ vấn đề và sự liên hệ hay tâm tình của chị bằng chính chị trong những hoàn cảnh đã xảy ra... Đây là cuốn Giáo Luật, chị nhớ về đọc kỹ; nếu có gì khúc mắc, gọi điện thoại cho tôi. Bây giờ chị nên ghé vô nhà ai quen rủ người bạn gái về nhà với chị chắc anh ấy phải ngưng đập phá. Nhớ lẹ lên kẻo anh ấy phá hết đồ đạc lại tốn tiền mua sắm.-Cảm ơn cha, con về; con sẽ đem trả lại cha sau. Chào cha...-Chào chị.Cha Lành tiễn người đàn bà ra cửa... Quay trở lại bàn viết, ngài thở ra một hơi dài... Xin Chúa giúp chị ta biết tìm thánh ý Chúa qua Giáo Luật và sự tử tế của chồng, sự yêu thương vào hai đứa nhỏ... Còn con, nào biết nói chi! Ngài lẩm bẩm.

 

Hôm chia tay với Huỳnh, trên đường về, cha Lành tiện thể ghé thăm một người giáo dân bịnh mới vô nhà thương. Mỗi lần thăm bệnh viện, câu chuyện thực tập ngành tuyên úy bệnh viện lại như cuốn phim diễn qua tâm trí ngài. Kỳ hè sau năm thứ hai thần học ngài tham dự khóa CPE (clinical pastoral education) tại nhà thương Southern Baptist Hospital, New Orleans, LA. Đêm ấy ngài trực phải ngủ lại nơi phòng dành riêng cho tuyên úy. Chẳng may số bệnh nhân tăng lên quá đông làm những phòng chưa được thăm viếng do các tuyên úy khác để lại hơi nhiều, hơn 20 phòng. Sau cơm tối, ngài phải đi thăm cho hết nên về tới phòng ngủ đã hơn 10 giờ khuya. Tắm rửa, thay đồ, đọc kinh, viết "verbatim", chuẩn bị lên giường thì đã nửa đêm tự lúc nào. Bốc điện thoại gọi cho "operator" yêu cầu liên lạc với ngài bằng điện thoại nếu có chuyện cần kíp xảy ra thay vì phát làn sóng đặc biệt tới chiếc "bipper" bởi chiếc bipper đôi khi bắt trùng làn sóng khác đã làm ngài mất ngủ lần trực trước.Ai đã trực mà không sợ chiếc bipper. Mỗi khi nó kêu lên là tim muốn nhảy khỏi lồng ngực nhất là bipper tuyên úy... Hơn nữa, khí giới độc nhất của tuyên úy chỉ là sự hiện diện của mình và cái miệng mà đa số thì trong những lúc cần kíp, khi mọi sự rối um lên, cái miệng cũng bị líu lưỡi không chịu làm việc hoặc có muốn làm việc cũng không được để rồi tuyên úy chỉ biết đứng đực ra đấy, chơ vơ như câm giữa những người khóc lóc có khi gào thét vì quá thương xót người thân gặp chuyện cấp cứu. Điều làm cho thày Lành ngày ấy khó đối xử là sự khác biệt văn hóa; lại nữa đôi khi đành phải bắt chước gượng gạo kiểu cách diễn xuất cảm thông; - gặp lúc người ta đang đau khổ, khóc lóc, đâu thèm nghe chi; hơn nữa, những người lớn khóc cũng khó nên sự khóc trở thành những tiếng nấc nghẹn dễ đem đến phản ứng nguy hiểm cho cơ thể của những người áp huyết cao hay yếu tim v.v... - thế nên động tác cảm thông không còn phải là cái miệng mà theo như thói quen người Mỹ, ôm họ, vỗ nhè nhẹ nơi vai đấu dịu. Được lớn lên trong nền phong hóa Việt Nam khiến thày Lành cảm thấy ngại ngùng khi phải đụng chạm đến đàn bà con gái, nhưng trong thế đứng tuyên úy ấy, thày đành chấp nhận gượng gạo làm theo... Đúng là chuyện cảm thông cười ra nước mắt và ngây ngô vì khác lối diễn xuất... Không học theo thì đứng đực ra đấy như trời trồng, ngơ ngơ ngáo ngáo chẳng khác gì mới rớt từ hành tinh khác xuống, mà học theo lại càng ngây ngô hơn, giống cái robot thi hành động tác...Tắt chiếc bipper đoạn trèo lên giường kéo tấm trải mỏng đắp tới ngực định tận hưởng vài phút mát lạnh của hệ thống điều hòa không khí trước khi rơi vào giấc ngủ, điện thoại bỗng reo vang làm thày Lành giật nảy người, choàng choáng chồm dậy chụp ống nghe...-Tuyên úy trực!-Bà già nơi phòng số 423 đang khóc không ai có thể khuyên giải được; tuyên úy đến ngay cho...-Vâng, tôi tới ngay.Bận quần áo, thắt cà vạt trong những lúc vội cứ rối cuống lên như "bố vợ bị đấm". Nào là chưa bỏ áo trong quần đã thắt dây lưng đành phải tháo ra thắt lại hoặc nhét chỗ nọ, nhét chỗ kia cho áo gọn theo nề nếp; nào là mặc áo trái; nào chưa mang vớ đã vội xỏ chân vô giày hoặc đôi khi còn tệ hơn, giày vớ đóng bộ đầy đủ đến lúc cầm đến chiếc áo khoác mới chưng hửng vì chưa mặc quần dài. Cà vạt nếu lười một chút, lúc tháo ra chỉ kéo rộng cổ chui qua treo lên mắc thì còn đỡ nhưng nếu vì xót xa lỡ nó bị nhăn mà lúc vội quấn qua quấn lại xỏ tới xỏ lui cứ lộn tùng phèo như rợ vô rừng là chuyện bình thường. Quần áo đã thế, đầu tóc thường thì quên chải; vội mà, lúc đã rối lên thì còn tâm trí đâu mà nhớ phải chăm sóc "sắc đẹp" trước gương nơi phòng tắm; thế là đang đi trên đường mới sực nhớ để rồi hai tay vuốt lấy vuốt để. Hôm nào may mắn chịu khó chờ tóc khô hẳn trước khi nằm dài ra ngủ còn đỡ; tắm xong, lau sơ bộ tóc rồi vội trèo lên giường khiến tóc trở thành những hàng chông quen nếp nổi loạn thì có vuốt mấy cũng trở thành bơ phờ... "quái thai tuyên úy".Những hành lang thinh lặng dật dờ; đây đó các trạm y tá đầy vẻ hiền lành nhân ái của tình người dễ thương - nhưng không kém phần chuẩn bị cho những cơn sôi động bất ngờ trong trường hợp khẩn cấp - trên đường tới phòng 423 như thông cảm phần nào nỗi lòng xao xuyến của người tuyên úy trẻ thực tập nơi nhà thương. Biết nói sao bây giờ! Thái độ phải thế nào đối với bà già đang khóc! Xưa nay, nay xưa, thày Lành rất sợ người nào khóc. Những thăng trầm nơi cuộc sống đã qua tạo nơi tâm hồn thày "sinh chất" chai đá, chịu đựng trong những trường hợp nguy hiểm cần điềm tĩnh, vững tâm. Thế nhưng tính chất chai đá sân si này luôn luôn gục ngã trước bậc thềm nức nở. Gặp ai khóc, thày cảm thấy cuống lên, dù chỉ là mấy đứa trẻ. Nhiều lần thày tự hỏi không hiểu sao các bậc cha mẹ có thể điềm tĩnh, thản nhiên khi con cái họ chành chọe chọc nhau rồi lăn đùng ra la hét. Thày cảm thấy thán phục họ; phục họ vì giữa cảnh hỗn độn rối loạn của những tiếng la hét như muốn đứt hơi phát ra từ những buồng phổi tí hon xuyên qua cửa miệng ngọt ngào nơi nét mặt thơ ngây ấy đã như cấu nát, xé tan cõi lòng vậy mà họ có thể thản nhiên giải quyết... Nhiều lần cảm thấy thương mẹ quá đỗi, thương muốn khóc mà khóc không được, nói thương mẹ cũng không nổi trong cái phong hóa người Việt thời gian ấy, thày Lành chỉ biết ngậm tăm cố đè nén tâm tư sôi động. Mỗi khi mẹ gặp chuyện gì ưu phiền, những tiếng thở dài hoặc đôi lời tâm sự của mẹ đã khiến thày Lành tan nát cõi lòng... không biết tính sao... Thế mà giờ đây phải đối diện với bà già đang khóc...Kinh nghiệm nơi ngành tuyên úy dạy rằng những dự đoán về tâm trạng và vị thế bệnh nhân chỉ được nhận xét tổng quát nơi mấy giây đầu tiên khi người tuyên úy vừa bước vào cửa phòng bệnh. Mặc dầu nhà thương có khi lên tới vài trăm giường, nhưng không phòng nào giống phòng nào vì không bệnh nhân nào giống bệnh nhân nào và cũng không nên dự đoán bất cứ gì trước khi bước vào phòng bệnh. Thái độ, nét mặt của người tuyên úy cũng phải được kịp thời phù hợp tùy theo sự nhận xét nơi mấy giây đầu tiên ấy. Hơn nữa, vấn đề quan trọng nhất lại là mấy câu mở đầu, giọng nói, âm thanh sao cho hòa hợp với thái độ của mình đồng thời tỏ ra hiểu biết và thông cảm được tâm trạng bệnh nhân... Đó là những bệnh nhân trong trường hợp bình thường.Đàng này, thày Lành không thăm viếng người bệnh mà là người khóc. Chỉ Chúa biết được bà ta khóc vì lý do gì; điều gì đã là nguyên nhân khiến cho một bà già khóc. Tủi thân vì không ai thăm viếng, vì cô độc chẳng thân nhân, vì đau đớn thân xác, hoặc vì nghèo túng gặp cơn hoạn nạn không nơi nương tựa... lý do... lý do... không ai hiểu được! Y tá đã quen việc mà không sao có thể giúp bà ta ngưng khóc; bác sĩ chuyên môn bó tay thì với cái lưỡi cứng đơ trong cái miệng ngọng ngoẹo tiếng Mỹ nào có thể hy vọng gì! Muốn mở miệng còn chưa nổi nói gì tới làm sao có thể khuyên giải bà ngưng khóc.Chân tay thày Lành trở nên nặng nề không muốn bước; tâm tư bấn loạn vì không biết tính sao. Lòng thày chùng xuống, chùng xuống khiến đôi vai bị kéo theo và cái đầu nặng nề đè cong cần cổ cúi gầm lầm lũi cầu mong sao đi hoài không tới. Số phòng tăng dần dọc theo hành lang tới cầu thang rồi những nấc thang nối tiếp chồng lên cao... lầu hai, lầu ba, chưa chi đã tới lầu bốn. Trạm y tá chình ình trước mặt khi thày vừa bước qua cửa cầu thang; nó cũng mang không khí thinh lặng, thinh lặng đến nặng nề. Hai y tá trực trầm ngâm trước dãy màn ảnh ti vi thay đổi hình ảnh quan sát từng phòng.-Chào quí vị, có phải lầu bốn gọi tuyên úy trực cho phòng 423?-Vâng. Có một bà già khóc hoài không ai biết cách nào giúp bà ta...-Quí vị có biết tại sao bà ta khóc không?-Bà ta không chịu nói với bất cứ ai, chỉ xụt xùi khóc. Ai hỏi cũng không trả lời.-Bà cỡ bao nhiêu tuổi?-Chừng gần tám chục...-Có ai ở đó với bà ta không?-Chồng bà bị mổ để thay pin trợ tim; bà tới giúp ông ta.-Xin cảm ơn..."Chúa ơi! Mọi người Mỹ chấp nhận thua cuộc mà con chỉ có thể nói tiếng Mỹ ngọng trếu ngọng tráo lại khác tâm lý, phong hóa; họ đã không thể hiểu thì con càng mù tịt!" Thày Lành thầm nghĩ! Chưa là linh mục đã gặp cảnh trớ trêu như thế này thì khi làm linh mục có muốn trốn thoát cũng không được! Thôi cũng không sao, cứ tới cho qua, mọi người chịu thua thì mình không làm chi được cũng chẳng có gì lạ... Không trốn thoát nổi đành chấp nhận đối diện chứ biết sao hơn... Thày Lành tự kiếm lý do an ủi chính mình để rồi thầm thĩ cầu nguyện vớt vát: "Chúa ơi, mở dùm cái miệng ngọng này ra nói trếu tráo vài câu xin hai chữ an bình sớm sớm còn đi ngủ..."Vừa được vài bước đã tới phòng 423; bỗng chân thày Lành chùn lại không muốn bước tới gần ngưỡng cửa bởi sợ phải phỏng đoán trong khi đầu óc xáo trộn do bận rộn e ngại. Thế nhưng ngừng cũng chẳng được nữa; hai nàng y tá đang theo dõi người tuyên úy non choẹt miệng ngọng này... và rồi sững sờ ập tới...Căn phòng trống trơn không một bình hoa hay cánh thiệp. Sát khung cửa kiếng chạy dài bên kia, hai chiếc ghế salon đâu lại. Một mớ mền gối xếp ngay ngắn nói lên chứng tích có người phụ giúp nghỉ đêm. Trên giường bệnh, một cụ già lớn con nằm thiêm thiếp miệng mũi bịt đồ dẫn dưỡng khí giúp cụ thở. Bên cánh phải sát cửa phòng vệ sinh ngay lối vào, bà cụ già tóc trắng xóa vừa xụt xùi vừa cầm bình thủy nước nóng đổ vào ly pha trà...-Chào bà...Không có tiếng trả lời trong khi bà cụ vẫn xụt xùi và tiếp tục rót nước, không quay lại, coi như không nghe và không biết có sự hiệu hữu của người ngọng mới tới... Thế là thày Lành đớ ra, đứng ngơ ngơ không biết ăn nói sao cho phải. Tiến thoái lưỡng nan, người ta đã không thèm nói thì dĩ nhiên mình đớ ra bởi ngọng miệng không còn biết nói gì... Cỡ 30 giây sau, 30 giây đằng đẵng nặng nề nghẹt thở, thày mới đánh bạo gợi chuyện:-Ông cụ đỡ chưa và có cảm thấy khỏe hơn không?...-Ông ấy không nói được vì dụng cụ bơm dưỡng khí nhưng cũng đỡ hơn nhiều.Mừng hết lớn, thày Lành cảm thấy thế vì cóc đã mở miệng. Nhưng nói sao và nói gì đây! Mới "sửng" vì không được trả lời giờ lại bị sửng vì cóc đã mở miệng. Từ từ, thày Lành nghĩ, chầm chậm rà rà để tìm lý do; thử nói những chuyện trời mưa trời nắng; con chuột có đuôi dài hơn con mèo... ngớ ngẩn xem sao...-Bà cụ nghỉ đêm tại đây giúp ông cụ.Hỏi mà thày Lành phát ngượng cho chính mình. Biết rõ rằng bà cụ ngủ đây giúp ông cụ mà còn hỏi; thật là giả đò dấm dớ, cứ làm ngang như tán em khó tính. Trật người rồi thày Lành ơi, thày thầm nghĩ, đào này thiên hạ chịu thua cả nút rồi đó, y tá, bác sĩ nào phải những tay mơ mà còn tán không được phương chi Mít ngọng tán theo giọng bài hát nào của Phạm Duy: "Trên một cành cao có một tổ kiến, có con đi ra lại có con đi vào, ngày hôm nay nắng yêu em biết bao." Tổ kiến lúc nào chả có con đi ra đi vô mà cũng phải nói lên; trời không nắng thì mưa có gì đâu phải nói lên nắng nên yêu em; vậy mưa thì sao? Thày Lành muốn phì cười với sự so sánh thoáng qua trong óc mình.-Vâng, cuộc đời nhiều lúc có những cảnh khó thể mang.Đúng là thánh nhân đãi kẻ khù khờ hoặc không thánh đãi thì cũng may mắn như chó ngáp phải thịt quay! Bà cụ đã chịu nói mà lại nói đúng gút mắc của câu chuyện. Đèn xanh đã bật, thày giả đò vô tình:-Bà cụ chắc có chuyện gì phiền muộn...Không hiểu có phải bà cụ càng có tuổi càng thính tai hơn hay cái miệng thày Lành đột nhiên được Thánh Thần cho phép nói tiếng lạ làm bà cụ hiểu rõ ràng để rồi như bị gãi đúng chỗ ngứa xổ một tràng lẫn lộn với tiếng xụt xịt:-Mấy cái con y tá trẻ chúng nó cứ làm như chúng tôi già rồi không biết gì hết; chúng nghĩ rằng chúng tôi không biết phải lo cho chính mình những chuyện cần thiết mà cứ ra lệnh thế nọ, thế kia... làm cái này, làm cái nọ và phải làm kiểu này chứ không được làm khác ý chúng nó... Chúng nó có nuôi con mới biết lòng cha mẹ khổ cực dường nào và phải vất vả chật vật thế nào mới nuôi được con cái thế mà cứ cho chúng tôi là dốt nát...À thì ra bà cụ buồn vì mấy chị y tá ăn nói vô tình làm chạm tự ái tuổi già... Nào có lạ gì, quí cụ đã có nhiều thói quen, nhiều kiểu làm riêng của mình có khi từ ba bốn mươi năm trước lại thường cho rằng chỉ có cách ấy mới đúng, mới được, ngoài cách đó ra chẳng còn cách nào hay hơn, tốt hơn. Quí cụ đâu có để ý có nhiều cách khác quí cụ chưa bao giờ thử và cũng không muốn thử dẫu cho những cách đó giản tiện và chẳng những hợp lý, hợp tình mà lại còn kết quả và hợp vệ sinh hơn. Gì chứ điều này thì thày Lành rành sáu câu quá rồi; cần gì phải nói đâu xa, chính ngay bố mẹ thày vẫn thường câu chấp như thế. Ai đời thuở nào đun bếp điện mà má thày nhờ cậy người ta mua cho bằng được cái nồi đất rồi cứ thế đem kho cá và cho rằng kho cá phải bằng nồi đất mới ngon mà lại kho khô nữa mới xót chứ. Có nói ra thì "Tao còn đẻ ra mày" để rồi thày cứ xót dạ vì tiền điện ông bà phải trả trong khi má thày lại cứ than rằng không dám chạy máy lạnh mà tiền điện vẫn tốn nhiều. Có khi thày nói mát: "Cá kho phải đun bằng rơm mới có chất thơm của mùi lúa chín... để rồi má thày ca một câu: "Cha tiên sư bố mày..." Thày còn nhớ câu chuyện do một người bạn kể: "Anh ta hay đến thăm một cặp vợ chồng quen thân, chị ấy nấu thịt kho tộ tuyệt vời, ăn hoài không thấy chán, nhưng có một điều lạ là khi bỏ thịt vào nồi để nấu, mặc dầu chiếc nồi lớn, chị ấy không thèm để nguyên miếng thịt to như thế hoặc cắt thành từng miếng vừa vừa hay nhỏ mà chỉ cắt đôi. Hỏi tại sao cắt đôi thì chị nói má chị ta kho như vậy và cắt đôi thì thịt kho mới ngon. Thắc mắc vì câu trả lời không hợp lý, bạn thày Lành một hôm có dịp gặp má chị ta hỏi lý do tại sao miếng thịt cắt đôi kho tộ mới ngon thì bà trả lời rằng sở dĩ bà cắt đôi miếng thịt vì ngày xưa cái nồi kho tộ của bà hơi nhỏ không để nguyên miếng thịt vào được..." Chắc bà cụ này lại chỉ dùng nồi đất kho cá hoặc cứ chỉ cắt đôi miếng thịt để kho tộ do đó y tá giải thích nên phiền lòng đây mà... Thôi thì chiều lòng để Chúa thử thông cảm với bà xem sao...-Thưa bà, Chúa ban cho bà thọ như thế chắc bà thừa hiểu; trong cuộc đời, nhiều khi mình cũng giống như Chúa chịu đóng đinh trên cây thập giá, không thể chia xẻ cùng ai và cũng không ai có thể chia xẻ được với mình. Nhưng tôi tin rằng Chúa đã có kinh nghiệm cô đơn ấy Ngài hiểu thấu được lòng bà. Thế nên, tôi nghĩ đây là cơ hội Chúa đang mời gọi bà chia xẻ với Ngài nỗi cô đơn thập tự. Chỉ Ngài hiểu và chỉ Ngài mới có thể cảm thông được tâm tình đơn độc đau khổ này. Do đó, nếu mình dâng lên Chúa nỗi thống khổ tâm tư; tôi nghĩ có ích lợi hơn là cảm thấy phiền hà mấy người trẻ vô tình...Bà cụ như được nở khúc ruột đang quặn thắt vì gút mắc. Còn gì thơ thới hơn khi được người khác hiểu tâm trạng đau khổ tủi thân của mình (dầu chỉ là cho qua với đôi lời đò đưa). Không để thày Lành có cơ hội cố gắng rặn ra những điều lải nhải, bà cụ hớt ngang:-Anh nói đúng, chỉ Chúa mới hiểu nổi cảnh đau lòng của tuổi già chúng tôi. Cảm ơn anh đã nói cho tôi biết. Chúa thực sự ở cùng anh vì lời anh nói ra làm tôi thấy mát cả ruột gan...Không biết bà cụ có thực sự hiểu thày Lành nói gì không chỉ thấy nước mắt bà đổ ra hơi nhiều. Lúc trước, bà chỉ xụt xùi với cặp mắt ráo hoảnh thế mà giờ bà cụ lại khóc thật làm thày cuống lên vừa cảm thấy mình vô tình gặp may mắn, vừa nhớ lại câu chuyện một người bạn kể kỳ học năm thứ nhất nhân tiện khi hai người bàn thảo về lớp thực tập giảng trước công chúng:Có cha ngoại quốc kia làm phó nơi một xứ Mỹ, sau lễ, một bà cụ đến nói với ngài:-Thưa cha, cha nói đúng quá. Những lời cha giảng hãy còn văng vẳng bên tai con.Ngài cảm thấy hãnh diện phần nào vì ít nhất hãy còn có một bà cụ am hiểu những điều ngài nói nên hỏi theo:-Có lẽ bà cụ cũng đã gặp nhiều kinh nghiệm như thế...?Ngài chưa kịp nói xong, bà cụ đã cao giọng hơn chút:-Thưa cha, xin cha nói lớn hơn vì con bị nặng tai.Bao niềm hãnh diện mới chợt ló dạng đã vội tan theo mây khói nhưng ngài cũng đành phải đổi vội câu hỏi nói tránh sang chuyện khác...Còn đang cảm thấy cảnh ngộ nghĩnh so sánh trường hợp mình với câu chuyện oái oăm kia thì bà cụ đã ôm chầm lấy thày Lành, ngậm ngùi nức nở vì được xoa dịu tâm tư... Trong khi thày lại càng đớ ra hơn, ngơ ngơ ngáo ngáo chẳng biết làm sao; tay chân luống cuống để đâu cũng khổ đành vỗ nhè nhẹ lên hai vai bà cụ... Thở hắt ra một hơi dài để hoàn hồn khi bà cụ buông thày ra, mừng thầm vì may mắn bà cụ tin vào Chúa, nếu không, có lẽ hỏng to. Thôi thì cũng nên cảm ơn Chúa vì bà cụ tin vào Ngài và chuyện cũng đã xong. Chào bà cụ, thày Lành vội trở lại phòng tuyên úy hy vọng tìm được giấc ngủ ngon và cầu mong một đêm yên lặng đến với mình...

 

Reng... reng..., tiếng điện thoại như xoáy vào óc khiến thày Lành chồm dậy nửa tỉnh nửa mê nhấc ống nghe đặt vô tai.-Tuyên úy trực.Tiếng nói quá nhỏ làm thày cố gắng nghe nên tỉnh hơn chút... Ồ, vội quá do đó đặt ngược ống nghe. Liếc qua chiếc đồng hồ đeo tay trên bàn ngủ, mới 2 giờ sáng! Thời giờ của sự mê mệt thống trị mọi người ngoại trừ họ hàng nhà chuột... Mới ngủ được một tiếng mấy phút... cái đầu nặng chình chịch, và cặp mi cứ muốn dính liền lại với nhau... Xoay lại ống nghe:-Tôi chưa nghe rõ, làm ơn nói lại được không!-Có người muốn nói chuyện với tuyên úy; để tôi nối điện thoại...-Vâng bà làm ơn!-Đây bà ấy...-Hello! Tuyên úy trực.-Tôi muốn nói chuyện với tuyên úy Linda; tuyên úy có biết số phone của bà ta không?-Không đâu, bà ta ở mãi tận Gulfport, MS, làm ơn gọi lại ngày mai vì bà ta sẽ làm việc tại đây...-Xin cảm ơn.-Không có chi.Bực mình vì chuyện không đâu phá giấc ngủ, hơn nữa nếu những câu hỏi vớ vẩn từ ngoài nhà thương cứ xảy ra như thế này để rồi thức cả đêm lỡ khi cần kíp sao có thể làm việc được. Thành Lành vội gọi lại operator của nhà thương:-Operator-Tôi là tuyên úy trực, bà làm ơn từ nay trở đi bất cứ người ngoài nào hỏi về tuyên úy trực ban đêm, xin nói gọi lại ngày mai vì tôi không có bổn phận trực cho họ ban đêm. Tôi chỉ có bổn phận với những bệnh nhân tại nhà thương này mà thôi, xin nhớ cho...-Vâng, tuyên úy, tôi sẽ ghi note tại bàn operator.-Cảm ơn nhiều...Cú điện thoại hỏi vớ vẩn đã làm thày Lành thức mãi tới hơn bốn giờ sáng. Cố dỗ giấc ngủ trở lại nhưng vô ích. Nằm ngửa, xuôi hai tay, hai chân, thở từ từ... rồi nằm nghiêng bên này, nghiêng bên kia cái ngủ vẫn đi đâu chẳng đến... rồi đếm chầm chậm theo nhịp thở, vẫn cứ tỉnh queo tới 4 giờ hai mắt vẫn còn thao láo... và rồi 5 giờ sáng điện thoại reo thêm một lần nữa. Một người đàn ông bị kích ngất, bầu đàn thê tử cháu chắt mười mấy người làm loạn cả lên không để chuyên viên nhà thương cho điện giật cứu tỉnh...Thày Lành như một cái máy robot, hai tay quờ quạng, chân trần tìm lối vào phòng tắm. Đầu đau như búa bổ bởi thiếu ngủ và cặp mắt không nhướng lên nổi; mắt không nhướng lên nổi nhưng tay chân vẫn phải bò dậy làm việc... Vốc nước lạnh đắp lên mặt mà người thày cứ muốn gục xuống bồn rửa mặt... Nín thở... nín thở cho tỉnh, thày nghĩ, trong khi một tay chận nước hớp vô miệng và tay kia rờ rờ lấy miếng xà bông. 7 phút trôi qua, thày ngất ngây bước ra khỏi cửa như một chiếc máy; mắt vẫn cứ nửa nhắm nửa mở, chỉ nhìn khi cần thiết để khỏi bước chao vô tường hành lang, và chân nam đá chân xiêu xuyên bên nọ xọ bên kia trên đường tới phòng cấp cứu...

 

Hai tiếng của buổi sáng học thêm về lý thuyết thực nghiệm tâm lý bệnh nhân trôi qua trong vòng mờ ảo; thày Lành không biết mình ngủ lúc nào, thức lúc nào dầu đã dồn vô bụng hai ly cối cà phê hy vọng chất đắng ngắt ấy thúc đẩy cặp mắt gượng gạo mở lớn hơn. Thế là dù có lý thuyết thực nghiệm thì đối với thày Lành sáng ấy, lời nói của giảng viên cũng chỉ như mây trôi nước chảy, chẳng có thể đọng lại dù chỉ một chút cấn bụi... Hai tiếng tiếp theo thăm bệnh nhân, thày chỉ có nước ngất ngưởng cố gợi chuyện cho bệnh nhân nói, nghe cho qua... và rồi cơm trưa... rồi  I.P.R.Bảy học viên tuyên úy thực tập thêm tuyên úy trưởng là tám ngồi quanh chiếc bàn tròn khá rộng nơi phòng họp gọn gàng khang trang trên lầu hai bệnh viện được đặt trong khu vực điều hành tuyên úy. Có nước đá, có cà phê, bánh ngọt, sữa, kem... Thày Lành lại đóng thêm một ly cối cà phê to tổ bố. Giờ họp sau cơm trưa cả là một cực hình đối với thày vì thói quen ngủ trưa. Đó là những ngày thường; còn hôm nay, bởi đêm ngủ quá ít, người thày nóng như lửa; đây đó cứ như có hàng loạt kim châm trên da thịt khó chịu cùng cực lôi cuốn thày vào giấc ngủ bất cứ lúc nào. Chẳng bù lại đêm vừa rồi... bây giờ, cứ hai phút không cử động là có thể đã thăng thiên...Để mở đầu cho I.P.R, tuyên úy trưởng luôn luôn mời một trong những tuyên úy thực tập dẫn nhập bằng lời cầu nguyện thay cho cả nhóm... sau đó ông nói tiếp với những chuyện cần phải làm cho xong trong buổi chiều, những ghi chú hay tin tức mới từ văn phòng tuyên Ọy nhà thương...-Hôm nay quí vị cảm thấy thế nào? Có vấn đề gì muốn chia xẻ hay đem ra bàn luận không?Thày Lành hậm hực từ đêm tới giờ, nửa quê, nửa bực. Quê vì cứ ngủ gà ngủ gật làm giảm phong thái của con người tập tành mực thước từ xưa tới nay; bực vì trong người khó chịu bởi thiếu ngủ và không học thêm được gì suốt hai giờ buổi sáng... nên chụp cơ hội phân trần:-Hôm nay tôi mệt quá sức, không học, không làm gì được hết...-Khoan, tôi xin cắt lời tuyên úy một chút; -tuyên úy trưởng chen vô - phòng 423 tuyên úy ghé thăm nửa đêm vừa qua và phòng 218 tuyên úy ghé thăm sáng nay gửi hai miếng giấy tới văn phòng tuyên úy cảm ơn vì sự thăm viếng của tuyên úy. Cả hai miếng giấy đều có lời nhận xét rằng Chúa thực sự ở cùng tuyên úy để giúp họ.Phòng 423 thày Lành nghe từ tối qua nơi cửa miệng bà cụ khóc vì tủi thân với mấy y tá. Phòng 218 thì nào thày có nói gì đâu. Con bệnh quá đa quá độ, thày vừa bước vô chào nó đã vớ lấy chửi nhắng lên, chửi tối tăm mặt mày nhưng vì buồn ngủ không thèm tức, thày đứng tựa vô tường đầu óc tơ lơ mơ để cho nó chửi. Sau một hồi hình như đã cái miệng, con bệnh mới giật mình:-Tôi nói thế mà ông không tức à?-Hình như bà có chuyện gì phiền lòng lắm thì phải?Thế là con bệnh òa lên khóc, kể lể vì thằng chồng "khốn nạn" đã bỏ rơi nên buồn rầu sinh bệnh cả năm mà không có cơ hội nói ra với ai bởi đâu có ai thèm nghe. Dầu đầu óc lơ tơ mơ thày Lành vẫn phải lờ đờ tiến tới, tay ôm vai, tay đập nhè nhẹ trên vai kia dụ cho con bệnh khóc tiếp. Khóc chán, con bệnh cảm ơn, vui vẻ trở lại, xin lỗi, ký tấm check cho năm mươi đồng trả công nghe chửi. Thày nhận bỏ túi và đi thăm phòng khác. Nào có chi đâu mà Chúa với cha...-Xin cảm ơn tuyên úy trưởng đã nhắc nhở tới. Hôm nay tôi mệt vì cả đêm rồi chỉ ngủ được gần hai tiếng đồng hồ. Tôi yêu cầu tuyên úy trưởng nói cho văn phòng operator của bệnh viện ghi rõ ràng nơi bàn điện thoại rằng không được đánh thức tuyên úy trực ban đêm khi khách hàng bên ngoài nhà thương gọi tới...Một học viên tuyên úy thực tập cướp lời:-Tôi quan niệm mình là đại diện của Đức Kitô, mình phải sẵn sàng giúp tất cả mọi người bất cứ lúc nào và bất cứ ở đâu...Thày Lành tỉnh hẳn:-Anh nói cho chính anh thôi vì chỉ anh mới có thể giúp tất cả mọi người bất cứ lúc nào và nơi nào. Riêng tôi, tôi chỉ là một con người, tôi không thể giúp tất cả mọi người bất cứ lúc nào bởi tôi phải giúp tôi trước. Nếu tôi không bình thường, theo tôi nghĩ, tôi chỉ làm hại người ta thay vì giúp. Hơn nữa, ban đêm tôi chỉ có bổn phận đối với các bệnh nhân nơi nhà thương này mà thôi; tôi không có bổn phận với bất cứ ai ở ngoài nhà thương. Lý do tôi nhận thấy không thể giúp người ngoài nhà thương vì mình phải để dành sức lực lỡ khi có chuyện khẩn cấp xảy ra ở đây. Đêm qua, hơn 12 giờ khuya tôi phải đi thăm một bà cụ khóc, hai giờ sáng một người ngoài gọi điện thoại hỏi số phone của tuyên úy Linda; operator đã đánh thức tôi khiến hơn 4 giờ sáng tôi mới có thể ngủ lại được. Thế rồi 5 giờ sáng một vụ kích ngất cấp cứu xảy ra; tôi đã không còn năng lực đủ để trấn an thân nhân bệnh nhân mười mấy người cho phòng cấp cứu giật điện cứu tỉnh bệnh nhân. Hai giờ lý thuyết thực nghiệm sáng nay tôi đã chẳng học được gì; phòng số 218 chửi tôi như tát nước nhưng vì mệt quá lại nửa thức nửa tỉnh tôi đứng im đó cho bà ta chửi, và bây giờ, tôi rã rời, không thể làm được chuyện gì nữa...Đến đây, tuyên úy trưởng mới chen vô:-Tuyên úy Lành nói đúng. Chúng ta không thể giúp mọi người bất cứ lúc nào mà chỉ có thể giúp họ trong trách nhiệm và bổn phận của chúng ta được giới hạn nơi lãnh vực và thời điểm nào đó. Hơn nữa, mỗi sự việc cần một khả năng chuyên môn, và không ai có thể biết hết mọi sự. Do đó chúng ta cần ý thức rõ lại khả năng của chúng ta chuyên môn ở điểm nào và có thể giúp người khác trong lãnh vực nào; nếu không thế, chúng ta chỉ làm hại người khác và coi chừng, quí vị làm cả đời cũng không thể trả đủ cho những sự kiện tụng vì giúp người khác một cách thiếu ý thức ngoài khả năng chuyên môn... Nếu có gì, gửi họ tới những nhà chuyên môn gần nơi họ ở...

 

Thăm bệnh nhân hoặc giúp người cần ý kiến khuyên giải cả là một vấn đề không dễ chi. Người ta có những đau khổ khó được thông cảm mà mình nói thế nào để họ cảm thấy được thông cảm, được chia sớt nỗi lòng hoặc chia bớt nỗi thống khổ đang đè nặng tâm tư. Đồng ý rằng sự thăm hỏi phần nào giúp người bệnh hoặc những người trong cơn bối rối cảm thấy ấm lòng hơn, được tăng sức chịu đựng hơn nhưng thăm hỏi mục vụ không đơn giản như thăm hỏi bạn bè.Hai tuần trước khi mãn khóa thực tập tuyên úy bệnh viện, tuyên úy trưởng mang ra ba bài "verbatim" của các tuyên úy thực tập cho mọi người nhận xét... Sau khi phân tích những lời đối đáp của bệnh nhân với các tuyên úy thực tập, tuyên úy trưởng khen:-Chúng ta thấy, nói chung, những câu đối đáp thăm hỏi mang đầy đủ khía cạnh tâm lý, chia xẻ tâm tình, cảm thông, và khuyến khích người khác nhận diện và chấp nhận thực tại để đi đến quyết định cá nhân giúp con bệnh phấn khởi hơn... Có một điều... thường thì chúng ta hay quên... Trong cả ba bài verbatim của quí vị mà tôi vô tình lấy ra không có ý lựa chọn, không thấy Chúa ở đâu hết!Mọi người ngỡ ngàng; tuyên úy trưởng đã đưa ra vấn đề then chốt mà không ai để ý từ bao lâu nay... Thày Lành buột miệng:-Tuyên úy trưởng đưa ra vấn đề trọng yếu không ngờ, nhưng tại sao không nói cho chúng tôi biết ngay từ đầu khóa học. Đến bây giờ, chỉ còn hai tuần nữa là hết; có phải chúng tôi đã lỡ biết bao cơ hội rồi không!-Nếu tôi có nói ngay từ đầu khóa thì quí vị cũng không thể nhận ra vì chưa có kinh nghiệm. Còn hai tuần nữa để thực tập với sự nhận thức đầy đủ rõ ràng mang lại quá đủ ích lợi cho quí vị. Hơn nữa, đây là thời gian chúng ta thực tập học hỏi mà thôi; quí vị còn cả một cuộc đời để giúp người khác mà. Đừng tiếc xót 9 tuần mà làm ơn nhớ lại giây phút này để mang lại lợi ích nhiều hơn cho dân Chúa sau này. Quí vị nhớ cho, chỉ có Chúa mới có thể đem lại niềm hy vọng cho người ta và chỉ tin vào Chúa người ta mới có thể có thêm năng lực và hy vọng để chịu đựng...Học là thế nhưng kinh nghiệm đâu đơn giản như thế. Bao nhiêu lần cha Lành đã chẳng biết nói sao với bệnh nhân, với những người mang nỗi thống khổ cần gặp ngài. Gặp những người chấp nhận cuộc đời, chấp nhận sự việc xảy đến ngoài ý mình thì nào cần nói chi. Có những người không muốn hoặc không thể chấp nhận mà than trách Chúa, than trách cuộc đời, lại còn rủa chính mình... coi như mình bị Chúa phạt...  Nào biết nói ra sao!

 

-Chào cụ, cụ cảm thấy thế nào? Có đỡ hơn không?-Thưa cha, chẳng thấy gì mà ngày nào nó cũng lấy một xi lanh máu, con sợ quá.-Có lẽ họ chưa kiếm ra nguyên nhân của bệnh nên cần thử máu; cụ năm nay Chúa ban cho thọ bao nhiêu rồi?-Con 73 tháng 6 vừa qua.-Cụ được tất cả mấy người con và có ai ở với cụ không?-Cảm ơn cha, con được ba cháu mà không có ai ở đây hết!-Thế cụ có người quen họ hàng ở gần đây không?-Không cha ơi, cuộc đời con khổ và cô đơn quá; chẳng hiểu Chúa phạt con về tội lỗi gì.-Không có đâu, nói Chúa phạt có lẽ oan cho Ngài. Cụ có con cái may ra cụ sẽ cảm thấy dễ hơn tôi về tình thương của cha mẹ đối với con cái. Như thế, giả sử Chúa thương mình chỉ bằng một phần tư mình thương con, không thể nào gọi là Chúa phạt được! Chả lẽ Chúa không thương mình bằng mình thương con?-Chứ thế sao đời con cực khổ quá, giờ này già rồi lại còn cô độc!-Thật ra, cuộc đời khi vui khi buồn; cũng có lúc vui sướng, hạnh phúc, cũng có lúc khổ cực. Tuy nhiên, nếu nhìn nhận rằng những đau khổ xảy đến trong cuộc đời mình là cơ hội giúp mình sống tốt lành hơn thì có lẽ nên cảm tạ Chúa nữa. Nói rằng Chúa phạt chỉ là thói quen vì không biết sự khó xảy đến do nguyên nhân nào hoặc mình không để ý tìm hiểu nguyên nhân thôi; chứ thực ra, dùng tiếng Chúa phạt chỉ là một phần nào nói lên sự nhận ra mình là con người yếu hèn, lắm lỗi lầm, đành chấp nhận những đau khổ để đền bù những lỗi lầm của mình. Chúa không khó khăn như mình nghĩ; do đó mình đã chấp nhận chịu những đau khổ xảy đến thì dâng những đau khổ này lên Chúa sẽ làm đẹp lòng Chúa hơn...-Vâng, vâng, cha nói đúng.Ông cụ trở mình, ngượng ngạo và nhăn nhó...-Bác sĩ chưa cho biết chút gì về bịnh tình của cụ sao?-Con nghe loáng thoáng đâu bị ung thư... Lạy Chúa tôi...Nỗi đau đớn gây ra bởi chuyển động thân mình hiện rõ trên nét mặt thống khổ cố gắng chịu đựng phát ra tiếng than! Lòng cha Lành chùng xuống... cái bệnh không đường chữa trị này... Con biết nói sao đây với ông cụ để xoa dịu nỗi thống khổ con người... Chúa muốn con nói gì đây! Ngôn từ nào có thể dùng dù chỉ giúp được ông cụ an tâm rằng không phải là Chúa phạt, rằng mình chia xẻ sự thương khó với Chúa. Ngôn từ nào có thể nói lên đây là Thánh Giá ông cụ đang mang hầu đẹp lòng Chúa hơn! Sao những chứng bệnh bất trị này cứ tồn tại nơi thế giới loài người; mà nào có ai muốn chúng đâu! Chúa quyền năng mà, sao không ngưng những loại ung thư lại... Cha Lành cảm thấy mình bất lực; người như không còn sinh khí. Miệng ngọng, tay chân thừa thãi, đứng nhìn ông cụ mà lòng xót thương. Chúa ơi, con phải nói gì? Đức tin không cho phép đổ lỗi Chúa mang đến sự khó này vì Chúa đâu muốn mang sự khó đến cho ai! Con phải nói sao cho ông cụ thêm sự tin tưởng, hy vọng vào Chúa để chấp nhận con bệnh chết người không ai muốn này. Con câm rồi, có miệng cũng như câm vì chẳng biết nói sao. Con bất lực trước ngưỡng cửa bệnh tật. Sự chết đang gần kề ông cụ; con phải nói sao? Con phải nói sao!