ài ngày sau, bị cô đơn ức chế, và chán chường những khuôn mặt buồn của sách vở, tôi thuê một cỗ xe ngựa trực chỉ nơi cư ngụ của viên ngoại Karamy. Tới khu rừng thông nơi thiên hạ thường cắm trại, người xà ích rẽ vào một lối đi riêng hai bên lề trồng dương liễu. Trên đường đi tôi thấy vẻ đẹp của cỏ xanh, những ruộng nho và những đóa hoa xuân muôn màu đang khoe sắc.
Vài phút sau chiếc xe ngừng trước một biệt thự đơn độc tọa lạc giữa một hoa viên rực rỡ. Mùi hoa hồng, hoa sơn chi, và hoa nhài thoang thoảng trong không khí. Lúc xuống xe và tiến vào khu vườn rộng tôi thấy chủ nhân bước ra đón. Ông niềm nở dẫn tôi vào nhà rồi ngồi cạnh tôi như một người cha mừng gặp đứa con trai đi xa về, ông không ngớt hỏi về cuộc sống, tương lai và học vấn của tôi. Tôi trả lời ông, đầy cao vọng và nhiệt thành trong giọng nói vì tôi nghe trong tai có tiếng hát ca ngợi vinh quang, và tôi đang dự một hải trình trên mặt biển yên lành của những giấc mơ chứa chan hy vọng. Ngay lúc ấy một thiếu nữ xinh đẹp, vận áo dài lụa trắng lộng lẫy, xuất hiện từ sau tấm màn cửa bằng nhung tiến về phía tôi. Ông cụ và tôi cùng đứng dậy.
Ông nói: “Đây là Selma, con gái bác”. Rồi ông giới thiệu tôi cho nàng và nói thêm: “Số mệnh đã dun dủi giúp cha gặp lại một người bạn cố tri do con trai ông thay mặt”. Selma nhìn tôi đăm đăm dường như không thể ngờ rằng một người khách lạ lại có thể đến thăm nhà. Khi cầm tay nàng tôi có cảm tưởng đó là một đóa huệ và tim tôi nhói lên một niềm đau lạ kỳ.
Cả ba chúng tôi cùng ngồi lặng thinh, tựa hồ Selma đã đem theo cùng nàng vào căn phòng một không khí thiêng liêng đáng âm thầm tôn kính. Khi cảm thấy sự im lặng kéo dài, nàng mỉm cười với tôi và nói: “Cha tôi đã kể cho tôi nghe không biết bao lần những câu chuyện về thời niên thiếu của người liên quan đến những ngày xa xưa cùng chia sẻ với cha anh. Nếu cha anh cũng đã kể với anh những điều tương tự thì cuộc hội ngộ này không phải là lần đầu đối với chúng ta”.
Ông cụ lấy làm thích thú thấy con gái mình nói những lời tế nhị đó, và ông bảo: “Selma rất đa cảm. Nó nhìn mọi việc qua cặp mắt tâm linh”. Rồi ông lại tiếp nối câu chuyện với vẻ thận trọng và khéo léo, dường như ông đã tìm thấy ở tôi một sức dụ hoặc huyền bí giúp ông níu theo đôi cánh ký ức bay trở lại những ngày quá khứ.
Trong khi tôi suy nghĩ về những điều ông nói, vừa thả hồn theo những năm chính tôi mới trải qua, ông quan sát tôi như một cây cổ thụ cao cả, đã từng chống trọi với bão táp và ánh nắng, rủ bóng mát xuống một cây non đang run rẩy trong cơn heo may rạng đông.
Selma vẫn ngồi im lặng. Thỉnh thoảng nàng nhìn tôi rồi lại nhìn cha nàng, tựa hồ muốn đọc phần đầu và phần cuối của tấn kịch đời. Bên ngoài, thời gian trôi mau; nhìn qua cửa sổ tôi có thể thấy nụ hôn vàng vọt ma quái của hoàng hôn trên những rặng núi. Ông Karamy tiếp tục kể kinh nghiệm, tôi say sưa nghe và tỏ lộ hứng thú đến nỗi sự tiếc nuối của ông biến thành niềm vui.
Selma ngồi bên cửa sổ, lặng lẽ nhìn với cặp mắt buồn mơ mà chẳng hề lên tiếng; tuy nhiên cái đẹp đã hàm chứa riêng một ngôn ngữ thiêng liêng, cao cả hơn tiếng nói thốt ra bằng miệng lưỡi. Nó là thứ ngôn ngữ bất biến với thời gian và phổ quát trong nhân loại, là cái hồ sâu thẳm có sức quyến rũ những nguồn nước huyên náo phải chảy xuống tận đáy rồi lặng im.
Chỉ có phần tâm hồn của chúng ta là có thể hiểu nổi cái đẹp, hoặc sống và trưởng thành với nó. Ngược lại, nó làm trí tuệ chúng ta bối rối; vì ta không đủ khả năng diễn tả nó bằng ngôn từ; nó là một cảm quan mà mắt chúng ta không thể thấy, xuất phát cả từ người quan sát lẫn người được nhìn ngắm. Cái đẹp chân chính là một thứ quang tuyến phát sinh từ phần thiêng liêng nhất trong những phần thiêng liêng của tâm hồn, nó soi sáng cho thể xác - tựa như cái nguồn sống đến từ lòng đất sâu thẳm đem màu sắc và hương thơm cho một đóa hoa.
Cái đẹp chân chính nằm trong sự hòa hợp tâm hồn mà người ta gọi là tình yêu, nó có thể sinh tồn giữa hai người khác phái.
Phải chăng tâm hồn Selma và tôi đã tìm đến nhau ở buổi hạnh ngộ đầu tiên mình”.
Nghe tôi nói những lời này nàng khép mắt lại, trên môi điểm một nụ cười nửa vui nửa buồn. Nàng thì thầm: “Bây giờ em biết rằng trên đời còn có một cái cao hơn trời xanh, sâu hơn biển cả, lạ hơn sống chết và thời gian... Giờ đây em mới biết những điều trước kia em chưa hề tưởng đến”.
Trong giây phút đó, đối với tôi Selma trở nên thân hơn một người bạn, gần hơn một người em gái và đáng yêu hơn một bạn lòng. Nàng trở thành một tư tưởng tối thượng, một giấc mộng tuyệt vời, một cảm xúc mãnh liệt sống động trong tâm hồn tôi.
Có điều không đúng nếu cho rằng tình yêu đến bằng sự giao du lâu dài và sự theo đuổi dai dẳng. Tình yêu nảy nở từ cảm ứng tâm hồn và trừ phi cảm ứng đó gặp nhau trong khoảnh khắc, người ta không thể tạo ra nó trong thời gian hàng năm hay hàng thế hệ.
Selma ngước nhìn về phía chân mây, nơi núi Sunnin tiếp bầu trời và nói: “Hôm qua đối với em, anh giống như một người anh mà em đã sống gần gũi trong sự săn sóc của cha. Giờ đây em cảm thấy có một tình cảm kỳ lạ, ngọt ngào hơn cả tình anh em, một sự cấu kết lạ lùng giữa tình yêu và nỗi sợ, làm tim em vừa tràn đầy hạnh phúc vừa day dứt khôn cùng”.
Tôi trả lời: “Mối cảm xúc làm ta lo sợ, lay chuyển ta khi nó chạy qua tim, chính là luật thiên nhiên dẫn mặt trăng chạy vòng trái đất, và mặt trời chạy vòng trời cao”.
Nàng đặt tay lên đầu tôi và đan các ngón trong tóc. Mặt nàng rạng rỡ, nhưng nước mắt tuôn như sương rơi trên cánh huệ. Nàng nói: “Ai có thể tin được chuyện tình chúng mình - ai tin được rằng trong giờ phút này chúng mình đã chế ngự được hoài nghi ngăn trở, rằng chính trong tháng này giữa mùa xuân chúng mình gặp nhau lần đầu cũng là lúc chúng mình dừng chân trong chốn thiêng liêng nhất của cuộc đời?”
Nàng vẫn đặt tay trên đầu tôi khi nói, và tôi sẵn sàng gạt bỏ một chiếc vương miện hay một vòng hoa vinh quang để đổi lấy bàn tay mềm xinh thon thon búp tháp kia đang đan dệt tóc tôi.
Tôi trả lời nàng: “Thiên hạ sẽ không tin chuyện tình của chúng ta vì họ không biết rằng tình yêu là loài hoa duy nhất sinh trưởng và trổ bông không cần sự trợ giúp của tiết mùa. Nhưng phải chăng mùa xuân đã đem ta đến gần nhau lần đầu, và có phải đây là giờ phút chúng ta dừng chân trong chốn thiêng liêng nhất của cuộc đời? Phải chăng bàn tay trời đã đưa hồn ta đến gần nhau trước khi chúng ta chào đời và đã an bài cho chúng ta thành tù nhân của nhau đến thiên thu? Đời người không khởi đầu tự lòng mẹ và không tận cùng trong nấm mồ. Bầu trời này, tràn đầy ánh trăng và muôn sao, chẳng lẽ lại bị những linh hồn mang nặng tình yêu và những tâm linh chứa chan trực giác rũ bỏ không bao giờ trở lại?”
Khi bàn tay Selma rút khỏi đầu tôi, tôi cảm thấy một rung cảm chấn động ở chân tóc hòa với gió mây ban đêm. Như một kẻ tín mộ nhận ân điển qua chiếc hôn trên bệ thánh, tôi cầm tay Selma đặt lên đó đôi môi nóng bỏng và hôn thật lâu. Giờ đây hồi tưởng cái hôn đó tim tôi đập mạnh như muốn tan đi, và vị ngọt của nụ hôn thức tỉnh mọi phẩm hạnh trong hồn tôi.
Một giờ trôi qua, mỗi phút là một năm trường tình yêu. Đêm im trăng sáng, hoa lá cỏ cây làm chúng tôi quên tất cả thực tại chỉ còn tình yêu; chính lúc ấy chúng tôi nghe tiếng vó ngựa và tiếng bánh xe nghiến mặt đường. Thức giấc trong cơn mê hoan, bàng hoàng từ cõi mộng sang cõi ưu phiền, chúng tôi thấy cha già đã trở về. Selma cùng tôi đứng lên đi qua vườn cây để gặp người.
Khi cỗ xe vào đến lối đi trong vườn, viên ngoại xuống xe và bước chậm chậm về phía chúng tôi, người hơi cúi về đằng trước tựa hồ ông đang vác một gánh nặng. Đến gần Selma ông đặt hai tay trên vai nàng và nhìn nàng đăm đăm, nước mắt ông rơi lã chã xuống đôi má nhăn, đôi môi run rẩy trong nụ cười buồn gượng gạo. Ông nghẹn ngào nói: “Selma yêu quý của cha, chẳng bao lâu nữa con sẽ lìa tay cha sang tay người khác. Số mệnh sắp đem con ra khỏi ngôi nhà hiu quạnh này để đi vào trường đời bao la; và khu vườn này sẽ nhớ bước chân con, cha sẽ trở thành một kẻ xa lạ đối với con. Mọi sự đã an bài; cầu trời phù hộ cho con”.
Khi nghe những lời này, nét mặt Selma tối sầm và mắt nàng giá băng như nàng cảm thấy một điểm chết. Rồi nàng gào khóc, như một con chim trúng tên, đau đớn, run rẩy; và nàng nói trong nghẹn uất: “Cha nói gì thế? Cha bảo sao? Cha định đưa con đi đâu?”
Rồi nàng nhìn cha một cách dò xét, cố tìm ra bí ẩn. Một lát nàng nói: “Con hiểu. Con hiểu tất cả rồi. Đây là ý muốn Đức Giám mục và ngài đã chuẩn bị sẵn một chiếc lồng để nhốt con chim với đôi cánh gẫy này. Có phải đó cũng là ý cha không, cha ơi?”
Câu trả lời của ông cụ là một tiếng thở dài não nề. Ông nhẹ dắt Selnia đi vào nhà trong, còn tôi vẫn đứng sững ngoài vườn, những ngọn sóng ưu phiền dồn dập đập vào tôi như bão tố trên lá thu. Rồi tôi theo hai người vào phòng khách; và để tránh bối rối, tôi bắt tay ông cụ, lặng nhìn Selma - vì sao đẹp của tôi - và bước ra khỏi ngôi nhà.
Khi đã đến cuối vườn tôi nghe ông cụ gọi và quay lại gặp ông. Ông cầm tay tôi như tạ lỗi và nói: “Xin con hãy tha lỗi cho bác. Bác đã làm con mất vui vì nước mắt đã chảy. Nhưng mong con hãy đến thăm bác khi nhà này vắng lặng, khi bác cô đơn và sống trong vô vọng. Con trai yêu quý của ta ơi, tuổi trẻ không hòa hợp với già nua như bình minh không gặp đêm tối. Nhưng con sẽ đến với bác để nhắc nhở bác những ngày thanh xuân mà bác đã sống cùng cha con, và con sẽ cho bác biết những sự việc mới lạ trong cuộc đời giờ đây không còn nhận bác trong đám con cái của nó nữa. Con có đến thăm bác nữa hay không, khi Selma đã rời nơi đây, và bác bị bỏ rơi trong cô quạnh?”
Tôi lặng lẽ nắm tay ông khi ông thốt những lời buồn thảm đó. Tôi cảm thấy trên tay tôi đọng những giọt nước mắt từ mắt ông rơi xuống. Run rẩy trong đớn đau và cảm thấy một mối cảm tình như tình phụ tử, tôi thấy tim mình như tắc nghẹn những ưu phiền. Khi tôi ngẩng đầu lên, ông thấy mắt tôi nhòa lệ và cúi đặt môi trên trán tôi: “Tạm biệt con. Thôi, tạm biệt”.
Nước mắt của một ông lão hàm chứa nhiều nhiệt tình hơn của một thanh niên vì nó là tinh chất của đời sống trong cái thân thể cằn cỗi. Nước mắt thanh niên giống như hạt sương trên cánh hoa hồng, trong khi nước mắt người già nua giống như chiếc lá vàng rơi theo ngọn gió chớm Đông.
Khi tôi rời khỏi ngôi nhà của viên ngoại Karamy, tiếng nói của Selma vẫn còn âm vang trong tai, sắc đẹp nàng theo tôi như một bóng thần linh và nước mắt cha nàng khô dần trên tay tôi.
Lần đi đó giống như cuộc thiên cư của Adam khỏi Địa đàng, nhưng nàng Eve của tim tôi không đi cùng để biến cả thế gian thành vườn Địa đàng. Đêm đó là lúc tôi đã được tái sinh, cũng là lúc tôi có cảm tưởng lần đầu giáp mặt Tử thần.
Như mặt trời vừa tăng bổ vừa thiêu đốt những cánh đồng.
