Hơn một tuần nay, bộ Con Phục ột-ệt(#1) lắm. Một buổi sớm mơi sáng chúa-nhựt Ba Có dòm thấy nó âm-ỉ(#2), nghi nó tới thời kỳ khai hoa, bèn khoá cửa gởi nhà cho người ở một bên rồi dắt con Phục vô nhà bảo-sanh Chợ-Lớn. Chị ta lanh lợi, vô tới nhà thương thì đi kiếm cô mụ-chánh làm quen, rồi cậy cô coi dùm coi chừng nào Phục đẻ. Cô mụ coi rồi nói có lẽ Phục tới ngày mai 9-10 giờ mới sanh. Ba Có lại hỏi cô coi như vậy mà cô có biết trước sẽ sanh con trai hay là con gái hay không? Cô mụ cười rồi đáp rằng: “Con em chắc là sanh con trai chớ gì. Tôi nói có sai thì đem mà chém tôi đi”. Ba Có hỏi: “Làm sao mà cô biết trước sự đó được?”. Cô mụ trơn mắt đáp rằng: “Tôi ở nhà thương nầy đã 17 năm, tôi coi 10 người trật chừng một là nhiều. Để rồi coi mà”.Vì ngày chúa-nhựt thầy Khuyên không có ăn cơm, Ba Có rảnh-rang, nên không lật-đật gì về. Chị ta để con Phục ở lại phòng thí, rồi đi dài theo mấy phòng nhà giàu mà chơi. Đi ngang qua một cái phòng hạng nhứt, Ba Có thấy một cô trạc chừng 25, 26 tuổi, mặt trắng trẻo, bụng chành-bành, đương  ngồi một cái ghế trước phòng, bộ coi buồn-hiu. Chị ta muốn làm quen, nên đứng lại ngó cô nọ mà cười ngỏn-ngoẻn và hỏi rằng:- Cô năm phòng nầy phải không cô?- Phải.- Chừng nào sanh mà bộ coi âm-ỉ dữ vậy? Cô có mượn cô mụ chánh coi dùm hay không? Mượn cổ coi đi. Cô mụ chánh ở nhà thương nầy họ đồn cổ coi giỏi lắm.- Cổ coi cho tôi rồi.- Cổ có nói chừng nào sanh hay không?- Cổ nói khuya nay, mà có trễ lắm lối bảy tám giờ sớm mơi mai.- Nếu vậy thì cô sanh trước con em tôi một chút. Con em tôi lối mười giờ mai. Nè, cô mụ nầy có nghề hay lắm, cô coi tay mà cổ biết đẻ con trai hay là con gái. Cô có mượn cô mụ coi dùm cái đó hay không?- Tôi không có mượn, song cổ có nói cổ chắc tôi sanh con gái. Cổ nói như vậy mà mình tin sao được. Trước khi đi lên nằm nhà thương, thầy Cai có dắt tôi lại ông Đốc-tờ Cần-Thơ coi mạch đặng tiêm thuốc dưỡng thai cho tôi. Thầy Cai có cậy ông Đốc-Tờ coi thử coi tôi sanh con trai hay con gái. Ông Đốc-Tơ cười ngất, ông nói việc đó dù thầy thuốc giỏi đến bực nào cũng không đoán trước được. Nay lên đây cô mụ cổ nói tôi sanh con gái, tôi không biết sao mà tin.- Không. Thuở nay tôi thường nghe người ta đồn cô mụ nầy coi việc đó hay lắm. Không biết cổ học nghề đó ở đâu, mà cổ coi mười người không sai một.- Cổ coi hay thiệt sao?- Hay thiệt, chớ không phải nói chơi đâu.Cô nọ nghe Ba Có nói như vậy rồi thở dài rồi bước vô giường mà nằm, mặt coi buồn bực lắm.Ba Có còn muốn nói chuyện nữa, nên bước vô phòng kéo ghế mà ngồi rồi hỏi rằng:- Cô mụ chánh nói cô sanh con gái hay sao?- Phải. Cổ nói tôi sanh con gái. Nếu lời cổ nói mà đúng thì tôi vô phước lắm.- Con gái hay là con trai cũng là con, trời cho sao thì mình nuôi vậy, sao cô sanh con gái mà cô lại nói vô phước?- Chị không rõ gia-đạo của tôi. Tôi phải sanh con trai thì mới khá, chớ sanh con gái thì không ích gì hết.- Cô ở đâu mà nằm nhà thương đây?- Tôi ở dưới Cần Thơ.- Dữ hôn! Ở dưới mà lên sanh tới trên nầy.- Có xe hơi thì đi mấy hồi. Thầy cai tôi thẩy muốn như vậy, nên thẩy lấy xe hơi nhà thẩy đưa tôi lên đây rồi thẩy về làm việc, thẩy dặn chừng nào sanh thì đánh dây thép cho thẩy hay.- Cô nằm nhà thương có một mình, không đem ai theo đặng ở mà nuôi cô hay sao?- Có chớ. Tôi có đem theo một người vú-già. Tôi lên năm sáu bữa rày. Hôm mới lên quan Thầy coi mạch rồi nói tôi còn lâu, song biểu tôi nằm trước trong nhà thương đặng uống thuốc an-thai. Hôm đi không đem áo quần theo nhiều, phần thì tôi tưởng còn lâu mới sanh, nên hồi khuya nầy tôi sai chị vú đi xe đò về dưới lấy áo-quần thêm cho tôi bận. Chẳng dè hồi nãy tôi muốn đau bụng, tôi mượn cô mụ coi, cổ nói có lẽ khuya nầy sanh. Bất nhơn quá, tôi sai lỡ chị vú về dưới, chiều mai chỉ trở lên mới tới, chừng tôi sanh đây có một mình.- Có sao đâu mà cô lo. Trong nầy có mấy người học mụ thiếu gì. Như cô không có ai nuôi, cô có cần dùng việc gì, thì cô cậy mượn mấy người ấy được mà. Té ra cô đây là cô Cai-Tổng ở dưới Cần-Thơ?- Phải. Ở nhà tôi là Cai-Tổng Lung ở dưới Cái Vồn.- Cô có được mấy người con rồi?- Tôi chưa có con; tôi sanh lần nầy là sanh con so.- Hèn chi cô không muốn sanh con gái!- Không phải vậy. Họ nói sanh con gái đầu lòng dễ nuôi hơn chớ. Mà tôi muốn sanh con trai là tại một việc riêng. Chẳng dấu chi chị, tôi là vợ của Thầy Cai Lung, mà vợ nhỏ chớ không phải vợ chánh. Chị Cai lớn có sanh được ba đứa con, mà gái hết, chớ không có trai. Tôi có nghén xưa rày Thầy Cai tôi nói hoài, thẩy nói nếu tôi sanh cho thẩy một chút trai đặng có người nối nghiệp cho thẩy,thì thẩy cưng tôi lắm, thẩy rước tôi về ở chung nhà lớn liền. Tại như vậy đó nên tôi mới muốn sanh con trai chớ. Thầy Cai tôi giàu có lắm, nếu tôi sanh con trai thẩy mới nhìn, rồi sau con tôi mới được ăn gia tài, chớ con gái thẩy có đến 3 đứa rồi, thẩy màng gì nữa.Ba Có nghe chuyện như vậy thì chị ta ngồi suy nghĩ. Người khôn lanh việc gì tính cũng lẹ. Chị ta kéo ghế ngồi gần cô Cai-Tổng Lung mà nói nhỏ nhỏ rằng: “Dầu mà cô đẻ con gái, nếu cô muốn nó hoá ra con trai thì cũng được có khó gì đâu”.Cô Cai nghe mấy lời cô lồm-cồm ngồi dậy ngó Ba Có mà hỏi rằng:- Con gái làm sao hoá con trai được?- Mình đổi.- Ai có con mà chịu đổi?- Lựa người nghèo cực, mình đổi mình bù tiền nhiều, thì có lẽ họ chịu chớ.- Cha chả, nếu lỡ tôi sanh con gái, mà ai chịu đổi con trai cho tôi, dầu bù năm bảy chục hoặc một trăm tôi cũng bù.- Nếu cô muốn, thì tôi lãnh tôi đi kiếm tôi nói dùm với người ta cho. Mà một trăm ít quá, sợ người ta không chịu. Cô không nghe người ta nói con trai giá đáng một ngàn hay sao?- Việc tình cờ, tôi không có sẵn tiền nhiều ở đây, nếu quá số ấy thì tôi không thể bù nổi.- Cô nói gia tài của Thầy Cai lớn lắm. Nếu cô muốn con của cô là trưởng-nam đặng sau hưởng ít nào củng phân nửa cái gia tài ấy thì bây giờ cô tốn hao một hai ngàn có lỗ lã gì đâu. Huống chi cô có con trai, thầy Cai lại còn cưng cô hơn vợ lớn ở nhà, cô nhờ biết bao nhiêu.- Chị nói phải lắm. Ngặt vì bây giờ thình-lình, tôi không có tiền sẵn, biết làm sao.- Thôi, để tôi làm ơn tôi kiếm họ tôi nói thử coi có ai chịu hay không.- Khoan! Chị đợi tôi nói chuyện một chút. Tôi sợ làm lôi thôi, ngày sau đổ bể, thầy Cai thẩy phiền thẩy bỏ tôi chớ.- Làm sao mà đổ bể được? Cô nói chị vú về dưới chiều mai chỉ mới lên. Khuya nay hoặc sáng mai thì cô sanh; như mà cô sanh con trai thì thôi, còn như rủi cô sanh con gái thì cô đổi trước khi chị vú lên, làm như vậy chị vú biết sao nổi, mà chừng đánh dây-thép cho Thầy Cai lên thẩy thấy con trai thì thẩy hay con trai, có cái gì mà nghi được.- Sợ mấy cô mụ họ thấy mình đổi chọn lộn xôn, họ mách với quan thẩy chớ.- Việc đó có can cặp gì với họ. Sanh thì về phần cô mụ chánh, cổ biết con trai hay là con gái. Chừng sanh rồi mình làm sao tự ý mình, cổ có cần biết tới làm chi. Miễn là lúc sanh rồi, người ta lại hỏi tên họ đặng lập khai sanh, mình trình đứa nhỏ đúng con mình, có cô mụ làm chứng, rồi mình đổi ai biết được.- Ờ, còn khai sanh nó nữa! Tôi đẻ con gái thì tôi phải khai con gái. Chừng về nhà tôi đem con trai về, không trúng với khai sanh, mới làm sao? Tôi làm bạn với thầy Cai không có hôn thú.-Nếu vậy thì quá dễ. Theo phép lập khai sanh mà không có mặt thầy Cai, lại cô không có trình hôn-thú, thì tự nhiên đứa nhỏ phải khai theo họ mẹ, còn chỗ tên họ người cha thì người ta phải biên “không biết cha là ai”. Còn mẹ là đờn bà, không có giấy thuế thân, tự nhiên mình muốn khai tên họ gì cũng được, ai biết đâu mà cãi. Hễ hai đàng ưng-thuận đổi con rồi, chừng cô đẻ, nếu con gái thì cô khai sanh con gái, song tên họ mẹ thì cô lấy tên của người kia mà khai. Chừng người kia sanh, hễ con trai thì họ khai sanh con trai, song họ lấy tên họ của cô mà khai người mẹ, làm như vậy trong nhà thương biết sao nổi chớ.- Nhưng người kia họ có chồng đủ phép, khai sanh có tên họ cha rồi làm sao?- Ai dại gì đi lựa người như vậy! Nói thiệt với cô, tôi có một con em có chồng không hôn thú, mà chồng nó bỏ nó rồi. Tôi mới đem nó vô nhà thương hồi nãy, cô mụ chánh coi rồi chừng 10 giờ mai nó sanh, lại chắc sanh con trai. Vậy để tôi đi nói với nó thử coi nó chịu đổi con hay không, rồi tôi trả lời cho cô hay.- Được a, đâu chị làm ơn nói dùm thử coi.Ba Có vội-vã trở lại phòng thí kêu con Phục ra ngồi hỏi nhỏ rằng:- Em tính sanh rồi em để con em nuôi, hay là em cho người ta?- Chị định lẽ nào tự ý chị.- Mình nghèo, nếu nuôi con, mình mắc ôm ẵm nó đó, đi làm lụng không được, thì chết đói còn gì.- Em oán thằng Hùng lắm, để em đẻ rồi em kiếm kẻ hung dữ em cho, đặng thằng nhỏ ngày sau nó làm du-côn ăn-cướp cho cái dòng thằng cha nó mang xấu chơi.- Được! Mấy tháng nay em học với qua đã kha khá rồi, nên em mới biết tính trả thù như vậy đó. Mà em tính như vầy thì hay song không có lợi. Để qua nói cho em nghe kẻ hung dữ họ nghèo, họ mắc lo kiếm ăn, họ có thèm nuôi con nuôi làm chi mà em cho. Mà dầu họ có chịu nuôi đi nữa, có lẽ em phải chịu tiền cho họ, chớ họ đương(#3) cho em tiền đa. Chị em mình nghèo, phải lo kiếm tiền. Em đẻ rồi phải lo sắm vi-kiến đặng có kiếm chồng. Nếu không tiền làm sao. Qua mới làm quen được một cô nhà quê, mà giàu lắm, cổ nằm phòng nhứt mà mụ coi nói cổ sẽ sanh con gái. Cổ rầu quá, cổ nghe nói em sẽ sanh con trai thì cổ muốn đổi con với em, như em chịu cổ bù một trăm đồng bạc chịu hôn?- Chịu chớ. Mà cổ bù 100, rồi cổ bắt mình phải nuôi con cổ thì cực mình quá.- Em khờ quá! Hễ đổi con rồi mình muốn làm gì thì tự ý mình; mình muốn để nuôi thì để, hay là muốn cho ai thì cho chớ.- Nếu vậy thì được.- Cổ xin bù 100 rồi mà qua chưa chịu. Qua đòi một ngàn, cổ nói không có tiền sẵn ở đây. Việc tiền bạc để qua lo cho, qua đòi được nhiều chừng nào càng tốt chừng ấy. Qua không dại đâu.- Chị tính lẽ nào em cũng vâng lời hết. Mà cô nào, ở đâu mà lại đổi con như vậy?- Em không biết đâu, người ta ở dưới Lục-Tỉnh mà.- Tụi dưới vườn lên chị ráng gọt nó, bộ nó có lợi gì nên nó mới muốn có con trai; mình phải thừa dịp nầy.- Qua biết mà, có lẽ nào qua đợi em dạy. Mà em phải đẻ con trai mới được a.- Chị chịu phứt đi. Chắc đẻ con trai. Như rủi sanh con gái thôi bất quá mất công tính, chớ tốn hao gì mà em sợ.Ba Có thấy Phục hiệp ý với mình thì mừng, nên lật-đật lại cho cô Cai-Tổng Lung hay, song về số bạc đòi thì nói Phục đòi đến một ngàn. Cô Cai năn nỉ, nói việc tình cờ mình không có tới số bạc ấy. Cô xin chừng đổi con cô đưa 100, rồi đợi thầy cai lên lập thế xin thầy mà đưa thêm ít chục nữa. Ba Có nói việc tiền bạc để chừng đổi con rồi sẽ tính lại.Chị ta lân-la ở trong phòng nói chuyện chơi với cô Cai tổng Lung. Đến trưa, chị ta nhớ Con Phục có nói cậu Hai Hùng là con của một ông Hội đồng ở Cái Vồn, chị ta bèn hỏi cô Cai rằng:
http://eTruyen.com