De Bracy nói với ông dòng templier:- Tôi cho rằng tiếng tù-và đã làm gián đoạn câu tình tự của anh và của tôi. Nhưng xem ra anh tiếc rẻ vì anh đến muộn hơn, điều đó chứng tỏ cuộc hội ngộ của anh được tiến hành suôn sẻ hơn của tôi.- Vậy ra anh không được cô gái hoàng tộc saxon tiếp đón may mắn lắm sao?- Người đẹp saxon như bị quỷ dữ ám!- Còn người đẹp Do Thái, cô này bị cả bày ám kia!Câu chuyện của họ vừa bị Front-de-Boeuf chạy tới cắt ngang.- Không biết cớ gì có tiếng tù-và đáng ghét ấy, - hắn bực tức nói. - Đây là bức thư một tên đưa thư vừa cầm đến đây xong, nếu tôi không nhầm, nó được viết bằng tiếng saxon đấy.Hắn ngắm nghía bức thư, xoay đi tứ phía như mong làm thế thì hiểu được con chữ, sau hắn đưa cho De Bracy.- Thư này đối với tôi cũng bí hiểm như thế, - De Bracy nói, - hắn đã nhận được đầy đủ cái phần ngu si gần như phổ cập ở các nhà quý phái trong thế kỷ. Vị linh mục riêng của gia đình tôi, - hắn nói tiếp, - đã muốn dạy tôi học viết; nhưng nhận thấy tôi chỉ vẽ đao và kiếm thay vì tập viết nên vị linh mục thôi không dạy tôi nữa.- Đưa đây cho tôi, - Bois-Guilbert nói, -chúng tôi là tu sĩ, biết ít nhiều chữ nghĩa, luận ra may cũng hiểu chăng.- Vậy xin ngài cứ đọc, - De Bracy nói. - Thế nào, thư nó viết gì thế?...Bois-Guilbert đọc như sau:- Tôi là Wamba, hề của nhà quý tộc Cedric de Saxon, và tôi là Gurth, chăn lợn của người, cùng với hiệp sĩ Noir-Fainéant, yeoman dũng cảm, Locksley và các chiến sĩ Mũ Xanh cảnh cáo ông Reginald Front-de-Boeuf và những người cùng cánh, khi nhận được thư này phải trao trả ngay những người bị các ông bắt giữ khi họ đi trên đường của đức vua, người mà.họ vẫn chung sống hòa bình. Nhược bằng không làm như vậy các ông sẽ bị coi như là phản bội và là quân ăn cướp; chúng tôi sẽ tìm mọi cách, kể cả dùng vũ lực, đánh hoặc bao vây, để cho sự công bằng được thực hiện.Thư này được nhà ẩn sĩ ở Coopmanhurst phụng sự thánh Dustan viết và chúng tôi ký xác nhận.ở dưới vẽ cái đầu gà kèm theo một điều ghi thay cho chữ ký của Wamba; Gurth ký bằng hình cây thánh giá chữ thập vì hai người chẳng biết làm gì hơn.- Anh có điên không đấy? - Front-de-Boeuf kêu lên.- Thề có thánh Luc chứng giám! Tôi đọc những điều ấy trong thư. - ông dòng templier trả lời.Hai hiệp sĩ ngạc nhiên nhìn nhau, không hiểu nổi bức thư. De Bracy là người đầu tiên phá lên cười. ông thầy dòng bắt chước cười theo nhưng ý tứ hơn. Riêng Front-de-Boeuf giữ nét mặt nghiêm trang, hắn còn tỏ ra khó chịu khi hai ông bạn vui vẻ quá đáng, không đúng lúc.- Tôi nói thật với hai anh, chúng ta phải nghĩ nên làm gì trong lúc này hơn là cười không phải chỗ.- Ta tập họp gia nhân lại và xông ra. - ông templier đề nghị.- Xông ra! Chúng ta mới có số người gọi là đủ để giữ lâu đài. Các tay súng cừ của tôi còn hầu bên hoàng tử Jean; đại đội của ông De Bracy cũng vậy. Chúng ta phải báo cho họ biết nhưng bằng cách nào? Cử người mang thư đi sẽ bị bắt ngay giữa đường.- Viết thư trả lời cho bọn khố rách ấy, -Brian nói, - bảo chúng vì lòng thương của Chúa hãy cử đến chỗ chúng ta một vị linh mục để nhận lễ xưng tội của bọn bị bắt giữ và làm lễ phục đạo cho chúng được gần Chúa trước khi bước sang thế giới bên kia.Khi thấy De Bracy và Front-de-Boeuf nhìn mình ngạc nhiên không hiểu, Brian nói tiếp để trả lời:- Thượng đế không cấm chúng ta biếu vị linh mục ấy một túi to đựng vàng và hứa sẽ cho thêm bằng thế nếu chạy nhanh đi báo tin cho người bên ta đến cứu..Tiếng tù-và cất lên lần nữa; tiếng vọng vang lên từ tháp canh đến vọng lầu, từ tường thành này sang tường thành cạnh rồi tắt lịm trên những ngọn cây mọc quanh lâu đài. Tiếng tù-và thúc giục các hiệp sĩ đến chân tường lâu đài. Những người đội mũ xanh làm nốt công việc cuối cùng của cuộc bao vây thực sự. Những người ngoài vòng pháp luật làm theo sự chỉ huy của Hiệp sĩ áo đen là người hình như nắm vững được tất cả chiến thuật ứng dụng ngày đó. Những người bắn cung, những người đốn gỗ từ khắp nơi chạy đến, có cả các gia nhân của Cedric de Saxon và của Athelstane chạy đến cứu chủ.- Cuộc chiến đấu sẽ gay go, - Front-de-Boeuf nói thầm, - nhưng đám quân vô lại kia làm gì nổi cái pháo đài vững chắc của ta?Khi Hiệp sĩ áo đen nhận được thư trả lời của đối phương do người cầm thư của Wamba và Gurth mang về thì hiệp sĩ thông báo ngay cho Locksley, hai gã hề và chăn lợn và nhà ẩn sĩ biết nội dung. ông này đương nhiên được chỉ định làm nhiệm vụ đó nhưng ông từ chối lấy cớ là mình thích nghề cầm súng hơn là làm người đi xá tội.Chính Wamba gợi ý xin đi; gã nói:- Xin các bạn nhớ cho rằng trước kia tôi mặc áo dài đen chứ không đội mũ hề đính chuông nhạc và tôi đã trở thành tu sĩ rồi, vì quá thông minh tôi mới phải làm kẻ rồ như hiện nay.Mặc chiếc áo đen và đội cái mũ của nhà ẩn sĩ, buộc sợi dây thừng thay chiếc dây lưng, Wamba đi đến trước cửa lâu đài của Front-de-Boeuf.Gã được dẫn ngay vào phòng các hiệp sĩ trong lâu đài ngồi đợi.Wamba gần như mất hết can đảm khi đứng trước một kẻ đáng gờm, đáng sợ như Reginald Front-de-Boeuf; anh đọc bài kinh pax vobiscum mà anh hy vọng vai trò tu sĩ của mình sẽ được diễn đạt trôi chảy nhưng lúc này giọng anh run run không được tự nhiên như trước. Front-de-Boeuf vẫn quen thói thấy mọi người sợ mình nên thấy Wamba lúng túng hắn không nghi ngờ gì.Front-de-Boeuf cho người dẫn Wamba vào phòng của Cedric và Athelstane để làm cho anh không nghi ngờ, hắn nghĩ như vậy.Trong phòng, Wamba nói mình là ai và nhấn mạnh, để buộc Cedric phải đóng thay vai mình.Ông chủ liền mặc cải trang, tạm biệt hai người Athelstane và Wamba.Trước khi tiếp tục chương này, chúng tôi thấy cần phải giới thiệu một nhân vật mới nữa; nhân vật này sẽ quyết định số phận và đời sống của những người sống trong lâu đài của Reginald Front-de-Boeuf. Muốn thế chúng ta phải trở lại nhiều năm về trước và nhớ rằng cái lâu đài nói ở đây trước kia là thuộc về Torquil Wolfganger, một nhà quý tộc Saxons cùng với hai con trai và một con gái tên là Ulrique sống ở đó. ông có một kẻ thù không đội trời chung, đó là sire De Front-de-Boeuf, cha của Reginald Front-de-Boeuf nói trong chuyện này.Gia đình Front-de-Boeuf sống bằng bạo lực, cướp của, giết người. Một đêm nọ, nhà của Tor-quil Wolfganger bị đánh phá một cách bất ngờ.Mặc dầu người trong lâu đài chống cự rất dũng cảm, nhưng vẫn bị thua; cả người cha và hai con trai đều bị giết trước con mắt hoảng sợ của Ulrique.Cô con gái không bị chúng giết không phải vì thương mà vì chúng ác: cô sẽ làm nô tỳ cho Front-de-Boeuf cha. Bị đánh đập, bị bắt làm những công việc bẩn thỉu và mệt nhọc nhất, bị tên sát hại cả gia đình cô chửi mắng, cô thề sẽ trả thù. Cô hùn cậu con trai Front-de-Boeuf hất cẳng cha mà mãi hắn chẳng chịu chết cho... Một tối hai cha con uống rượu say, Reginald được Ulrique khuyến khích, giết cha mình... Những năm tháng qua đi. Ulrique bây giờ là một bà lão lưng còng vì làm lụng vất vả, gầy khô và bị ngược đãi, thiếu thốn.Từ lâu, cô con gái của Torquil Wolfganger đã là một công cụ đích thực trong tay Chúa để trừng trị tội ác, rửa mọi oan trái, cô chỉ nghĩ mỗi việc làm sụp đổ đến tận gốc cái nền móng thế lực và giàu sang của gia đình Front-de-Boeuf.Ulrique ngồi ở đầu giường bệnh Ivanhoé, cùng lúc ấy tiếng tù-và làm Reginald cùng các tay chân thân cận và Brian lẫn De Bracy giật mình, vang lên ở cổng lâu đài.Bà già Ulrique giật mình, đứng bật dậy.- Có phải đã đến lúc báo thù rồi chăng? -Bà già lẩm bẩm.Một ánh sáng khủng khiếp lóe lên trong đôi mắt bà..Cedric cố gắng đi đến cửa đường ngầm. Các tay chân của Front-de-Boeuf đang bận làm các công việc bảo vệ lâu đài nên ông đi qua không ai thấy trừ Ulrique đang lảng vảng ở các cầu thang lâu đài. Bà nhận ra sự giả mạo, đến báo cho Cedric khi nào thấy lửa bốc cháy ở vọng lâu thì ra lệnh xung phong. Dặn xong ám hiệu đó, bà cầm tay Cedric dẫn ra khỏi lâu đài bằng một lối đi bí mật.Nhưng Brian hỏi ông linh mục đâu, mọi người chạy đi tìm nhưng không thấy: quân cứu viện sẽ không có và như vậy những kẻ bị bao vây chỉ dựa vào sức mình là chính để bảo vệ lâu đài.Cedric báo thông tin của Ulrique cho mọi người bên mình biết và giam gia cùng họ giải phóng con gái và ông bạn Athelstane.Đợt đầu xung phong họ lọt qua được tường ngoài lâu đài. Nhiều lần quân mũ xanh bị đẩy lùi. Họ như bị lộ thiên mà chiến đấu, đánh một quân thù kém về quân số thật đấy nhưng được nấp đằng sau những bờ rào cao, những lỗ châu mai chắc chắn những bức tường dày cộp và có ba tay vô địch đốc chiến. Tuy nhiên ở chỗ nào dân outlaws lùi bước là ở đấy có Hiệp sĩ áo đen. Thật là kinh hoàng khi thấy người hiệp sĩ ấy, cao hơn các bạn chiến đấu hai cái đầu, đi đến đâu là phạt quang chỗ ấy. Địch thủ của anh đầu rụng như sung, thân ngã rụi như những bông lúa chín vào ngày gặt. Mỗi một mũi tên của Locksley là một quân thù bị hạ và lưỡi rìu của nhà ẩn sĩ thì bổ toác sọ quân thù.Brian, Front-de-Boeuf và De Bracy không chịu lùi bước và những đợt đánh trả của họ cũng gây thiệt hại trong hàng ngũ những người tấn công. Cuộc chiến đấu còn đang bất phân thắng bại thì hiệp sĩ Noir-Fainéant đứng trước Front-de- Boeuf, mặt đối mặt. Họ quần nhau như hai mãnh hổ và quân lính hai bên hình như chờ đợi cuộc đấu tranh kết thúc. Gươm của Hiệp sĩ áo đen đâm vào áo giáp của địch thủ Front-de-Boeuf nhưng tên này vẫn đánh trả lại được từng miếng.Kiếm của Noir-Fainéant bỗng bị gãy và anh trượt chân... Front-de-Boeuf giơ tay cao để bổ xuống nhưng nhanh như chớp, Hiệp sĩ áo đen Noir-Fainéant vớ ngay cái rìu của một yeoman bổ xuống một nhát rất mạnh vào đầu Reginald làm.hắn lảo đảo và ngã xuống. Tay templier chạy đến cứu và kéo được người bạn đồng minh ra... nhưng quân bị bao vây thấy chủ mình thua liền lùi bước và chạy trốn vào lâu đài. Chúng đứng dồn vào trong còn những kẻ thắng keo đầu thì củng cố chỗ mới chiếm được, chuẩn bị đợt xung phong thứ hai.Những người trong lâu đài không chịu bó tay. ông dòng templier thôi thúc, khuyến khích họ, thổi vào trong lòng họ một sinh khí mới, một lòng quả cảm không hy vọng.- Nào, các bạn bắn cung dũng cảm, hãy trả thù cho chủ soái! Thế nào! Các bạn sợ cái thằng cục cằn kia sao? Hãy tin lời ta. Thắng hay bại là ở chúng ta, do chúng ta. Quân địch chúng không buông tha chúng ta đâu, ta phải giết để không bị giết. Máu của Front-de-Boeuf đã đổ, chúng ta hãy trả thù.- Tất cả hãy còn hy vọng, - De Bracy nói tiếp. - Lát nữa, hoàng tử Jean thấy chúng ta chưa về sẽ điều quân đến cứu. Chỉ cần giữ vững được một ngày, có lẽ hai ngày... Những tường thành kia không che chắn cho chúng ta được tốt lắm sao? Chúng ta không có lương thực dồi dào rồi sao? Hãy can đảm lên các bạn ơi! Hãy ra tường thành nghênh chiến, cho chúng nếm một đòn phải sợ không dám chạm đến lỗ chân lông chúng ta nữa.Những lời hô hào đó làm nức lòng quân lính.Tất cả hăng hái đem đến các lỗ châu mai, người thì những tảng đá nặng, người thì những thân gỗ lớn để ném xuống những người bao vây dám mò đến chân tường.Ngay những kẻ bị thương cũng cố làm được việc gì đó có ích như theo dõi quân của Locksley chuyển động còn những người lành lặn thì làm những công việc nặng hơn.Sau khi ông dòng templier ở phía nam và De Bracy phía bắc kiểm tra tỉ mỉ các công việc phòng thủ xong thì họ gặp nhau ở một phòng trong lâu đài.Vẻ mặt họ suy tư. Sau đợt tấn công đầu tiên, họ nhận thấy kẻ địch sẽ dai dẳng, bền bỉ. Khi động viên quân lính, họ quên không nhắc đến hai tên tuổi Chevalier Noir và Locksley. Với những người chỉ huy như vậy thì những quân mũ xanh và người của Cedric và Athelstane không mấy khi chịu lùi bước sau lần đầu bị vấp váp..Cái hùng dũng của Hiệp sĩ áo đen, sự khéo léo của Locksley là những con bài chủ, là chất kích thích mạnh mẽ tinh thần của những kẻ bao vây.- Anh Front-de-Boeuf đâu rồi? - De Bracy hỏi. - Có phải anh ta bị thương nặng như tôi được tin đó không?- Nếu hắn chưa chết thì cũng chẳng còn bao lâu nữa hắn sẽ phải trao lại linh hồn cho quỷ. -ông dòng templier lạnh lùng nói.- Anh ta bị thương chỗ nào?- ở đầu, cái tên Đầu Bò của hắn cũng không che nổi sọ hắn bị nhát rìu của kẻ địch bổ xuống.- Thật là một tổn thất lớn cho hoàng tử Jean và cánh của ông ta.- Mặc kệ hoàng tử! Mong sao ông ấy bị trừng phạt vì kiêu ngạo và tham vọng. Đáng lẽ ông phải đến ứng cứu chúng ta mới phải, vì chúng ta xưa nay vẫn giúp đỡ ông ta biết bao nhiêu đấy thôi.- ạ! ông templier... ông hãy còn biết quá ít về vị hoàng tử ích kỷ ấy. Nhưng thôi, nói những chuyện ấy làm gì... Tốt hơn hết chúng ta hãy tự lực cánh sinh cái đã.- Đó cũng là ý kiến của tôi, chúng ta hãy chiến đấu đến cùng!- Trước khi đến bước đường cùng ấy, chúng ta không thể thương lượng với Hiệp sĩ áo đen được sao? Chúng ta bắt một số con tin mà có thể đánh đổi lấy tự do cho chúng ta. Đó cũng là thực chất vấn đề họ yêu cầu trong thư, và...- Anh nói sao! Anh nghĩ thế ư, anh De Bracy?Làm theo những yêu cầu của những tên cục súc, những tên trộm cướp ấy không hợp với danh dự chúng ta. Thà chết còn hơn!- Hãy nghĩ đến số phận của các tù nhân của chúng ta. Họ sẽ ra sao trong cuộc chém giết sắp tới này.- Họ sẽ chết cùng chúng ta nếu hoàng tử Jean mất chúng ta thì hoàng tử đồng thời cũng thoát nạn tay Athelstane cùng với những ý định điên rồ của hắn được lên ngôi vua nước Anh!- Chúng ta hãy lên vị trí chiến đấu của chúng ta đi và chúng ta sẽ là những người đứng đầu bảo vệ lâu đài.- Chiến đấu! - ông dòng hô to.Cả hai đều lên bờ thành và thi hành mọi biện pháp cần thiết để bảo vệ lâu đài. De Bracy.phụ trách con đường ngầm còn ông dòng cầm đầu một toán hai chục người sẵn sàng chạy đến chỗ nào cần ứng cứu.Front-de-Boeuf được khiêng đến gian phòng lớn của lâu đài, đặt lên giường. Hắn bị một vết thương chém vào sọ, đang hấp hối. Tất cả quân của hắn đều lên mặt thành. Đêm đã xuống phải canh gác cẩn thận đề phòng đối phương đánh úp. Quân của hắn đã bị hạ dần; kẻ nào mất đi thì không thay thế được còn bên đối thủ hàng ngũ mỗi lúc một đông nhờ quân outlaws và những nông dân sinh sống trên đất của Cedric và Athelstane chạy đến.Front-de-Boeuf một mình trước cái chết!Không, có... một cái bóng luồn tới bên hắn. Đó là Ulrique, nạn nhân của hắn, đến hỏi tội hắn và tội của cha ông hắn.- Reginald, - Ulrique nói, - giờ tận số của ngươi đã điểm; trước khi lửa địa ngục liệm xác nhà ngươi, ta sẽ đốt cháy cái lâu đài này mà gia đình nhà ngươi đã cướp trắng của cha ta. Buồng để củi ở ngay dưới giường ngươi nằm, ta sẽ châm lửa ở đấy trước. Rồi linh hồn của ngươi sẽ đi sau, giữa đám lửa sẽ thiêu sống nhà ngươi.Ulrique biến mất... Front-de-Boeuf không thể ngồi dậy được; hắn cảm thấy sắp chết đến nơi.Bỗng một mùi hăng hắc chẹn lấy cổ họng hắn...Liệu hắn có bị sặc khói như con cáo bị hun trong hang không.- Cứu tôi với, Brian ơi! Cứu tôi với, De Bracy, cứu tôi với! Tôi chết mất... Cứu tôi với! Còn chúng bay nữa, những tên hầu khốn nạn, chúng bay để tao chết trong đống lửa sao? Hiệp sĩ tem-plier ơi... lửa... lửa... Cứu tôi với... Tôi bị lửa cháy rồi!Front-de-Boeuf bỗng nhiên cười lên sằng sặc, âm vang dội khắp gian phòng... Lửa đã bén lên sàn.Một tiếng cười khác cất lên rùng rợn bên cạnh Front-de-Boeuf hấp hối.- Có phải mụ đấy không, hả Ulrique? Mụ là con quỷ lúc này còn dám cất lên tiếng cười... Mụ hay là quỷ dữ đấy... ôi! Tôi bị sặc... Brian... De Bracy... Cứu tôi với... Front-de-Boeuf ngạt thở; đôi mắt hoảng hốt của hắn nhìn thấy những bóng ma hiện lên, bóng ma những nạn nhân của hắn, bóng ma cha hắn...Chúng ta hãy lùi về sau một lúc để nắm tình hình những người bao vây và bị bao vây thế nào.Trong khi những người bị bao vây chuẩn bị đẩy lùi một đợt công kích mới không tránh được thì Athelstane và Wamba vui sướng vì những tiếng động giao tranh; rõ ràng là có người đến cứu họ và hai người hy vọng những người đến cứu sẽ thắng.Trong buồng Rowena không nhìn thấy gì nhưng những tiếng reo hò chiến trận thì bay tới tai nàng; nàng quỳ xuống cầu xin Thượng Đế hãy thương lấy nàng và cứu giúp thân nhân của nàng; ý nghĩ của nàng còn đi xa, tới chàng Ivan-hoé mà nàng yêu mến. Chao ôi! Giá mà nàng biết được chàng đang cùng ở một mái nhà dây!Ivanhoé được Rebecca giúp đỡ, đến gần cửa sổ phòng giam; qua cửa sổ, anh nhìn thấy tất cả công việc chuẩn bị cuộc tấn công. Lúc nào anh cũng muốn xô cửa phòng giam xông ra nhưng Rebecca đều ngăn lại. Anh vừa bị thương, vừa yếu thế này thì làm gì được!Isaac ở chỗ giam của mình chẳng nhận ra điều gì; lão thương con gái đến phát khóc, gọi tên con gái Rebecca lẫn với những tiếng rên rỉ, than thở sợ mất hết gia tài.Cuộc tấn công được tiến hành tiếp vào sáng sớm hôm sau; Locksley cùng với một số anh em hăng hái nhất đánh phía bắc; anh cố gắng thu hút số đông quân địch về phía đó; Cedric và anh em khác phụ trách cửa đường hầm phía nam.Hiệp sĩ áo đen đi đầu, tay cầm rìu. Anh bổ những nhát mạnh mẽ vào cánh cửa gỗ nặng, tiếng rìu còn át cả các tiếng vũ khí. Không gì làm anh lùi bước, tuy nhiên quân địch lăn đá và thân gỗ nặng xuống rào rào như mưa.Đứng ở cửa sổ nhìn xuống, Ivanhoé nhìn thấy thân hình cao lớn của hiệp sĩ áo đen liền thốt lên:- Xin thề trước thánh chủ Wilfrid, ta chỉ biết mỗi một người ở nước Anh có khả năng múa rìu như vậy! Nhưng ông ta đang bị giam ở nước áo rồi kia mà...Cửa đường hầm bắt đầu lung lay... một làn khói đặc tuôn ra từ vọng lầu; lâu đài bốc cháy..Đó là ám hiệu thỏa thuận giữa Ulrique và Cedric.Locksley cùng người của mình bỏ trận địa phía bắc chạy về kết hợp với quân của Chevalier-Noir và của Cedric phía nam.De Bracy biết là mình bị mắc mưu vội chạy đến ứng cứu ông dòng templier.Người của lâu đài đã phá được chiếc cầu dẫn thẳng đến cánh cửa chính đường ngầm. Hào sâu ngập nước là một trở ngại lớn rất khó vượt qua vì kẻ địch đã chuẩn bị mọi thứ để từ trên cao ném xuống.Hiệp sĩ áo đen lập tức cho làm một cái cầu vừa đủ cho hai người đi đầu vượt qua. Khi chiếc cầu tạm thời được làm xong thì hiệp sĩ Cheva-lier- Noir và Cedric băng qua, không khó khăn gì tới được bờ bên kia, ngay trước cánh cửa ngầm.Búa rìu của họ một lần nữa bổ lên cánh cửa nặng. Công việc phá cửa không làm nhanh được nhưng trước sau gì cửa cũng bị bật thôi.Người ở lâu đài không làm được gì với hai chiến sĩ kiên cường kia bởi vì không những họ núp được dưới chiếc cầu cũ gãy mà còn vì quân mũ xanh bắn tên sang như mưa khi thấy ai lấp ló ở lỗ châu mai.Chính vào lúc đó De Bracy đến gặp Brian de Bois-Guilbert.- De Bracy ơi, hỏng cả rồi, chúng ta chịu chết thôi! Lâu đài cháy cả rồi, phần lớn người của chúng ta bị tên quỷ Locksley bắn chết hay bắn bị thương cả rồi.- Chúng ta phải mở một con đường máu; với lực lượng còn lại chúng ta cố chọc thủng hàng ngũ quân địch, tiến về Ashby.Hai người tập họp quân lại và ra lệnh mở đường; họ không còn đủ thời gian nữa: cửa ngầm bị Chevalier-Noir và Cedric phá, bật tung; nghĩa quân tràn vào như nước. Mặc dầu De Bracy ra sức cản phá, quân của Front-de-Boeuf lùi bước trước Hiệp sĩ áo đen dũng mãnh; ông dòng tem-plier đã chạy biến; De Bracy rất can đảm; không lưỡng lự hắn tấn công chiến sĩ mặc áo giáp đen.Lúc sau, kiếm của De Bracy bị gãy trước lưỡi rìu của hiệp sĩ áo đen.- De Bracy, đầu hàng đi, - Hiệp sĩ áo đen vừa đưa mũi dao găm về chỗ rách của áo giáp De Bracy vừa nói, - đầu hàng đi không thì chết.- Mi hãy nói mi là ai để ta xem mi có xứng đáng ta phải hàng không. - De Bracy nói..Hiệp sĩ áo đen nghiêng mình xuống, ghé sát tai kẻ bại trận nói nhỏ, De Bracy ngạc nhiên.- Kẻ này xin đầu hàng hoàn toàn, - hắn kính cẩn trả lời, - xin ngài hãy chạy nhanh đi cứu Ivanhoé đi nếu không anh sẽ bị chết cháy. Xin ngài đi theo cầu thang này dẫn đến buồng anh ta ở.Lời nói bị một tiếng ầm dữ dội át đi, đó là tháp ở vọng lâu sụp đổ; xác Front-de-Boeuf bị chôn vùi dưới đó. Các chiến sĩ dừng tay một lúc để nhìn một thân hình đầu tóc rũ rượi, tay bíu vào cửa sổ; tiếng hét dữ dội, tiếng cười điên dại nghe rõ hơn cả tiếng lửa lốp bốp, Ulrique buông tay rơi xuống đống than hồng.Cuộc chiến đấu gần như kết thúc: quân mũ xanh chém giết không chút nhẹ tay và người của Front-de-Boeuf còn lại một dúm chống đỡ một cách tuyệt vọng. Chúng dựa vào chân cầu thang có thể gây thêm nhiều thương vong cho đối phương hơn nữa nếu không có Wamba và Athel-stane chặn đánh bên sườn bằng những chiếc ghế đẩu nặng chắc buộc chúng phải tháo chạy. Bây giờ chúng đang ở giữa sân. Đối với Athelstane, đánh chúng chỉ là một công việc chốc lát; anh muốn trả mối thù những ngày bị giam giữ lên đầu những tên sống sót. Đầu không mũ che, thân không áo giáp, anh tiến lên, đánh phải, gạt trái, mỗi lần cánh tay giơ lên là một tên địch gục xuống.Bỗng nhiên người ta thấy một kỵ sĩ từ chuồng ngựa chạy ra, trên yên ngựa, đằng trước có một phụ nữ ngồi. Lợi dụng lúc không ai để ý, hắn phóng ngựa chạy đến cửa ngầm, giữa những người yeomen đang ngây người vì bất ngờ.- Brian de Bois-Guilbert! - Athelstane ra chặn thầy dòng templier lại, kêu lên. - Này hiệp sĩ ăn cướp, muốn sống thả ngay lady Rowena ra, nếu không...Anh không nói thêm được nữa, Brian phang anh một chùy mạnh. Chàng hiệp sĩ Saxon khốn khổ đầu trần, bị một đòn giáng xuống, chết ngay.Những người chứng kiến chạy lại, Brian đã chui tọt vào vòm nhà dẫn đến cửa ngầm, thục ngã những ai định cản đường. Hắn đến được cánh rừng với người phụ nữ cướp được.- Lady Rowena bị bắt cóc rồi! Lady Rowena bị bắt cóc rồi!.Đó là những tiếng hô hoán trong sân; nhưng không phải Rowena bị bắt cóc. Gurth đã nhận ra người phụ nữ; đó là người anh trả tiền mua áo giáp cho chủ.- Đó là cô con gái ông Isaac. - Gurth kêu lên. - Lạy Chúa tôi, cậu chủ tôi phải ở đây rồi.Thật vậy, Cedric cầm tay cô cháu gái Rowena kéo đi, còn hiệp sĩ áo đen ở cầu thang gác khác bước xuống, đỡ Ivanhoé. Chàng được trao cho những người yeomen.- Các ngươi trông nom cẩn thận nhé, - Lock-sley nói, - có làm sao, ta lấy đầu các ngươi.- Các anh hãy đi khỏi nơi đây nhanh lên, -hiệp sĩ Noir-Fainéant ra lệnh. - Chúng ta đã thắng lợi!Locksley nói tiếp:- Hỡi các tay cung giỏi giang, chúng ta hãy hô vang lên thắng lợi! Front-de-Boeuf đầu bò, kẻ tù của chúng ta, Front-de-Boeuf, tên hiệp sĩ ăn cướp và bội thề, lâu đài của nó đã bị thiêu hủy thành tro. Các bạn sẽ đến tập trung ở cây sồi già Hart-Hill-Wolk. Sáng sớm ngày mai, chúng ta sẽ phân loại xác các kẻ thù của chúng ta.Những ai đã tham gia trận đánh trả ân báo oán này hãy nên có mặt: rồi sẽ có thưởng.Đám quân còn chưa ra tới bìa rừng đã nghe thấy phần quan trọng nhất của lâu đài sụp đổ trong một tiếng ầm dữ dội. Tất cả mọi người quay đầu lại nhìn, họ nghĩ đến tên hiệp sĩ gian ác bị thiêu cháy trong ngọn lửa, ở ngay chính hang ổ của hắn, đè lên hắn. Mọi người đứng yên lặng một lúc lâu.- Công bằng của Chúa!... - hiệp sĩ áo đen lẩm bẩm nói, trong khi những người chiến thắng làm dấu thánh....