Chiều ấy, khi đi ngang qua Forum trở về nhà, Vinixius nhìn thấy bên lối vào Vicux Tarcux chiếc kiệu mạ vàng của ông Petronius do tám người Bitini khiêng, chàng bèn vẫy tay bảo họ dừng lại và tiến sát tấm rèm che kiệu: - Chúc cậu giấc ngủ say sưa và êm dịu! - chàng gọi và bật cười khi nhìn thấy ông Petronius đang ngủ. - À! ra anh! - ông Petronius mắt, thốt ra - Phải! Cậu vừa chợp mắt được một chút, vì cả đêm cậu ở trên Palatyn. Bây giờ cậu vừa mới đi mua chút ít mang theo đến Anxium để có cái đọc... Có gì mới không anh? - Cậu vẫn đang lùng sách đấy ư? - Vinixius hỏi. - Ừ. Vì không muốn làm lộn xộn thư viện, nên cậu mua thêm một ít sách riêng mang đi đường. Hình như mới ra một số sách mới của Muxonius và Xeneka. Cậu cũng đi tìm sách của Perxius và một bản in các bài mục ca của Vergil mà cậu chưa có. Ôi, cậu phát mệt cả người, phát đau cả tay vì các bó sách đây này bởi vì hễ cứ vào hiệu sách là lại muốn xem cái này cái kia một chút. Cậu đã tới hiệu sách Avirunus, hiệu Atraktax trên đồi Agriletum, trước đó đã tới hiệu Xozius ở Vicux Xandalarius. Nói có thần Kaxtor! Cậu buồn ngủ quá đi mất!... - Cậu đã có mặt trên đồi Palatyn, vậy cháu xin hỏi có gì mới chăng? Hay thế này vậy cậu nhé! Cậu bảo chúng nó mang kiệu và các gói sách về nhà, còn cậu tới nhà cháu. Ta sẽ trò chuyện về Anxium và về một việc khác nữa. - Hay lắm, - ông Petronius vừa nói vừa bước ra khỏi kiệu. - Nhưng mà anh cần biết là ngày kia chúng ta phải đi Anxium rồi đấy - Làm sao cháu biết được cơ chứ? - Anh đang sống ở thế giới nào vậy? Thế ra cậu là người đầu tiên báo cho anh tin ấy hay sao? Phải! Hãy sửa soạn vào sáng ngày kia. Đậu ngâm dầu ô liu chẳng ích gì, khăn lụa quàng quang cái cổ to bự cũng chẳng ích gì: Râu Đỏ bị khản tiếng! Vậy nên không thể nào trì hoãn được nữa. Hoàng đế nguyền rủa thành Roma và bầu không khí ở đấy, nguyền rủa cả thế giới. Ngài sẽ sung sướng lắm nếu sang được nó thành bình địa hay đốt trụi nó đi, ngài chỉ muốn ra biển càng nhanh càng tốt. Ngài nói rằng những mùi hôi thối mà gió mang từ các dẫy phố chật chội kia về sẽ đẩy ngài xuống mồ. Hôm nay, người ta đã dâng biết bao lễ vật lên tất cả các thần miếu để cầu xin giọng hát của ngài được hồi phục lại. Và đáng thương thay cho thành Roma, nhất là cho Nguyên lão viện, nếu như nó không mau mau bình phục. - Vậy thì chẳng còn lý do gì để đi Akhai nữa cả. - Thánh thượng của chúng ta đâu có phải chỉ có mỗi một thứ thiên tài ấy? - ông Petronius vừa đáp vừa cười. - Ngài sẽ biểu diễn ở hội thi Olimpic với tư cách một thi sĩ bằng chính tác phẩm của ngài về đám cháy thành Tơroa, với tư cách một nguời đua xe, một nhạc công, một lực sĩ, thậm chí là như một vũ công - và trong mọi trường hợp, ngài đều đoạt được tất cả các vương miện dành cho kẻ thắng cuộc. Anh có biết vì sao con khỉ ấy bị khản tiếng không? Đó là vì hôm qua ngài muốn sánh tài nhảy múa với Paryx, ngài đã múa biểu diễn cho chúng tôi xem câu chuyện ly kỳ của nữ thần Leđa, ngài mới toát mồ hôi ra và bị cảm lạnh đấy. Thân hình ngài ướt và dính nhem nhép như một con cá sình vừa lội từ dưới nước lên. Ngài thay hết mặt nạ này đến mặt nạ khác, uốn lượn như một con thoi, vung vẩy đôi tay như một tên phù thủy say rượu, thật phát buồn nôn khi nhìn cái bụng to tướng trên một cặp chân khẳng khiu. Paryx đã huấn luyện cho ngài suốt hai tuần liền, nhưng anh cứ hình dung gã Ahenobarbux trong vai nữ thần Leđa hay chúa thiên nga mà xem! Thiên nga ra thiên nga! Chẳng cần nói thêm làm gì! Ấy thế mà ngài lại muôn công diễn cái kịch câm này đấy, trước tiên tại Anxium, sau đó sẽ tại Roma. - Người ta đã phát ớn khi nghe ngài hát rồi, nhưng cứ nghĩ đến một vị Hoàng đế La Mã mà lại trình diễn kịch câm thì, ôi thôi! La Mã có lẽ không sao chịu đựng nổi chuyện ấy! - Anh cháu thân yêu ơi! La Mã có thể chịu đựng được mọi thứ, và Nguyên lão viện sẽ đồng thanh cảm ơn “Người cha của tổ quốc”! Lát sau ông tiếp lời: - Đám tiện dân thậm chí còn tự hào rằng Hoàng đế là một thằng hề nữa kia. - Cậu hãy nói xem liệu có thể tồi tệ hơn được nữa hay không! Ông Petronius nhún vai: - Anh cứ chúi trong nhà, trong những suy nghĩ về nàng Linga và đám tín đồ Thiên chúa, nên có lẽ anh không hay chuyện gì xảy ra vài ngày trước đây. Nêro đã công khai làm lễ cưới chàng Pitagorax! Hoàng đế sắm vai cô dâu! Chuyện quá sức điên rồ phải không? Và anh sẽ bảo sao: Bọn thầy tu flamin được vời đến đã tới, long trọng làm lễ cưới cho Hoàng đế! Chính cậu cũng có mặt trong buổi lễ đó! Cậu có thể chịu đựng được nhiều điều, nhưng xin thú thật, cậu đã nghĩ rằng, nếu quả các thần có thật thì hẳn họ sẽ ra tay trừng phạt... Nhưng Hoàng đế không tin các thần và ngài có lý! - Một con người vừa là thầy cả thượng đẳng, vừa là thần, lại vừa là kẻ vô thần. - Vinixius thốt lên. Ông Petronius lại cười. - Quả có thế! Cậu không nghĩ ra, nhưng đó quả thật là một sự kết hợp mà thế giới chưa từng thấy bao giờ. Rồi ông đứng dậy nói: - Và cũng cần hải thêm, rằng chính vị thầy cả thượng phẩm ấy không hề tin các thần, còn vị thần kia vốn giễu cợt thần linh lại sợ hãi họ, bởi y là một kẻ vô thần. - Bằng chứng là chuyện xảy ra ở thần miếu Vexta. - Thế gian ơi là gian thế! - Thế gian nào thì vua nấy! Nhưng chuyện ấy chẳng kéo dài lâu đâu. Vừa trò chuyện, họ vừa bước vào ngôi nhà của Vinixius: chàng vui vẻ sai dọn bữa tối, rồi quay sang nói với ông Petronius: - Không đâu, thưa cậu, thế giới phải được tái sinh. - Chúng ta không thể nào tái sinh thế giới - ông Petronius đáp. - Trong thời Nêro con người chỉ là cánh bướm: nó sống đấy trong vầng dương ân sủng nhưng khi cơn gió lạnh đầu tiên nổi lên thì nó đã lìa đời... dù nó không muốn thế! Thề có con trai của nữ thần Maia! Nhiều lần cậu tự đặt ra cho mình câu hỏi; vì phép nhiệm màu nào mà cái lão già Luxius Xaturniux lại sống đến chín mươi ba tuổi, sống qua cả Tyberius, Kaligula, Klaudius?... Nhưng mà thôi. Anh cho phép cậu phái kiệu anh đi đón Eunixe nhé. Cơn buồn ngủ qua rồi, cậu muốn vui chơi một chút. Hãy ra lệnh cho bọn nhạc công đàn tranh đến phục vụ bữa tối, rồi sau đó chúng ta sẽ trò chuyện về Anxium. Cần phải suy nghĩ về chuyện ấy, nhất là anh. Vinixius ra lệnh đi đón Eunixe, song chàng nói rằng chàng không hề muốn phải đau đầu cân nhắc về chuyến đi Anxium. Cứ để mặc cho chúng vò đầu bứt tai, những kẻ không biết sống theo cách nào khác ngoài cách sống trong ánh dương ân sủng của Hoàng đế. Thế giới không phải kết thúc trên đồi Panatyn, đặc biệt là đối với những người có một cái gì khác trong trái tim và trong tâm hồn. Chàng nói điều ấy một cách phóng khoáng, sôi nổi và vui vẻ đến nỗi ông Petronius đâm để ý, ông chăm chú ngắm chàng rồi hỏi: - Anh làm sao thế? Hôm nay anh trông hệt như thời anh còn đeo bùa khánh trên cổ vậy. - Cháu sung sướng quá, - Vinixius thốt lên - cháu cố tình mời cậu về đây để nói với cậu chuyện ấy. - Có chuyện gì xảy ra với anh thế? - Có một điều mà dẫu có đổi cả đế quốc La Mã cháu cũng không đánh đổi. Nói đoạn chàng ngồi xuống, tỳ tay vào tay ghế, ngả đầu tựa lên lưng ghế và bắt đầu nói, với khuôn mặt tươi cười, cái nhìn tỏa sáng. - Cậu còn nhớ cái lần chúng ta cùng đến nhà ông Aulux Plauxius, nơi đó, lần đầu tiên cậu được trông thấy nàng thanh nữ thiên thần, người mà chính cậu đã phải gọi là Nữ thần Rạng Đông và Nàng Xuân hay chăng? Cậu có nhớ nàng Pxyse đó, nàng thiếu nữ không ai sánh nổi, người đẹp nhất trong số tất cả những trinh nữ và các nữ thần trên đời này hay chăng? Ông Petronius nhìn chàng kinh ngạc, dường như muốn kiểm tra xem đầu óc chàng có bình thường hay không? - Anh nói bằng thứ tiếng gì vậy? - mãi sau ông mới nói - Tất nhiên là cậu nhớ nàng Ligia. Vinixius nói: - Cháu là hôn phu của nàng. - Cái gì? Nhưng Vinixius đã đứng bật dậy và gọi viên quản nô: - Bảo tất cả nô lệ đến đay trước mặt ta, không trừ một ai hết! Nhanh lên! - Anh là chồng chưa cưới của nàng à? - Ông Petronius hỏi lại. Nhưng trước khi ông kịp trấn tĩnh cơn thảng thốt thì gian chính sảnh của nhà Vinixius đã đông đặc người. Hổn hển chạy vào những cụ già, đàn ông tráng niên, đàn bà, đám thiếu niên, thiếu nữ. Mỗi lúc gian chính sảnh một thêm chật ních. Trong các hành lang được gọi là fauces vang lên những tiếng gọi nhau bằng đủ mọi thứ ngôn ngữ. Lát sau, tất cả mọi người xếp thành một khối dày đặc dọc theo tường và đứng giữa các hàng cột; chàng Vinixius đứng gần bể hứng nước mưa, quay về phía Đemax - nô lệ giải phóng và nói: - Những ai đã phục dịch trong nhà ta 20 năm, sáng mai hãy có mặt tại dinh pháp quan, sẽ được trả tự do; những ai chưa đủ thời gian sẽ được nhận mỗi người ba thoi vàng và khẩu phần ăn gấp đôi trong suốt cả tuần. Gửi lệnh ngay tới các trại gia hình ở thôn quê bảo tha phạt, tháo xiềng ở chân mọi người và cho họ ăn uống tử tế. Các người hãy biết là ta có một ngày hạnh phúc, ta muốn cả nhà đều vui. Họ đứng lặng hồi lâu, dường như không tin vào tai mình nữa, rồi tất thẩy những cánh tay nhất loạt vươn lên trời, tất thảy những cái miệng đều kêu lên: - Aa! Ông chủ! Aa!... Vixinius vẫy tay ra hiệu cho họ ra ngoài, nên mặc dù muốn cảm ơn và phục dưới chân chàng, họ vội vã bước ra ngoài. Niềm sung sướng tràn ngập cả ngôi nhà, từ tầng hầm lên đến tận mái. - Ngày mai - Vinixius nói - cháu sẽ ra lệnh cho họ ra vườn, mỗi người sẽ vẽ trước mặt dấu hiệu gì họ muốn. Những ai vẽ hình con cá sẽ được chính Ligia phóng thích. Nhưng ông Petronius, người vốn chẳng bao giờ ngạc nhiên quá lâu về bất cứ chuyện gì, đã trấn tĩnh lại và hỏi: - Cá hả? A ha! Cậu nhớ ra điều mà lão Khilon nói: đó là biểu tượng của người Thiên chúa giáo. Rồi ông chìa tay cho chàng Vinixius mà bảo: - Hạnh phúc luôn luôn có mặt tại nơi nào người ta tìm thấy nó. Cầu nữ thần Floria sẽ rải đầy hoa dưới chân anh chị suốt cả tháng năm dài. Cậu chúc anh tất cả những điều gì mà anh muốn tự chúc cho bản thân mình. - Cháu xin cảm ơn cậu. Cháu lại cứ nghĩ rằng cậu sẽ khuyên cháu làm ngược lại kia chứ, mà cậu thấy dấy, khuyên như thế chỉ là chuyện tốn thì giờ vô ích mà thôi. - Cậu mà khuyên ngược lại? Đời nào! Trái lại thì có: cậu bảo rằng anh làm thế là hay lắm. - Ha, kẻ tráo trở! - Vinixius vui vẻ kêu lên - Thế cậu đã quên điều cậu nói với cháu khi chúng ta rời nhà bà Grexyna rồi sao? Ông Petronius thản nhiên trả lời: - Không quên! Nhưng mà cậu đã thay đổi ý kiến rồi. Lát sau ông nói thêm: - Cháu thân yêu! Ở La Mã mọi thứ đều thay đổi. Các đức ông chồng thay đổi vợ, các bà vợ thay đổi chồng, vậy hà cớ gì cậu lại không thay đổi ý kiến cơ chứ? Chỉ một chút xíu nữa thôi là Nêro đã cưới nàng Akete, cô gái mà người ta đã cố gắng chứng minh cho Hoàng đế thấy là nàng thuộc dòng dõi hoàng tộc. Thế rồi sao? Ngài sẽ có một người vợ ngay thẳng còn chúng ta có một vị hoàng hậu chính trực. Thề có thần Proteus và những vùng biển hoang vắng của thần! Cậu sẽ luôn luôn thay đổi ý kiến khi nào cậu xem là thích hợp hoặc có lợi. Còn nói về Ligia, thì dòng dChúng tôi mang lại tình yêu - ông Piotr nói. Ông Paven xứ Tarxu nói thêm: Nếu ta nói bằng giọng con người hay giọng thiên thần mà lòng ta không có tình yêu, ta sẽ chỉ như một cái chiêng rỗng tuếch. Trái tim của vị sứ đồ tuổi tác xúc động trước linh hồn đang đau đớn này, linh hồn như một cánh chim bị giam chặt trong lồng cứ vùng vẫy để được thoát ra với khí trời và vầng dương, ông bèn chìa hai tay ra cho Vinixius và nói: - Ai gõ thì cửa mở, ân huệ của Đức Chúa hằng ở cùng con, vậy nhân danh Cứu Thế, ta ban phước cho con, cho linh hồn con và tình yêu của con. Nghe lời ban phước, Vinixius - con người vừa nói những lời nhiệt thành sôi nổi dường kia - liền bước nhanh lại sát ông Piotr và khi ấy xẩy ra một chuyện phi thường: Đó là việc một hậu duệ dòng dõi của các vị Quyrit, kẻ cách đây không lâu còn không thèm nhìn nhận người khác cũng là con người, cầm lấy đôi bàn tay của một ông lão xứ Galilei và thành kính áp vào môi mình. Ông Piotr vui mừng, ông hiểu rằng thế là hạt giống đã được gieo xuống thêm một thửa ruộng nữa, cái lưới đánh cá của ông lại vớt thêm được một linh hồn nữa. Những người có mặt cũng vui mừng không kém trước biểu hiện thành kính đối với vị sứ đồ của Đức Chúa, họ đồng thanh thốt lên: - Ngợi ca Đức Chúa trên cao! Vinixius đứng dậy, khuôn mặt bừng sáng chàng nói: - Con thấy rằng giữa các người vẫn có hạnh phúc bởi chính lòng con đang rất sướng vui, con chắc rằng trong tất cả mọi điều các người đã thuyết phục con cũng đều được như vậy. Song con phải nói ngay rằng, chuyện ấy không diễn ra ở Roma được: Hoàng đế đi Anxium, con buộc phải đi cùng hoàng đế vì đã nhận được lệnh. Các người chắc cũng biết không tuân lệnh là chết. Song nếu như con đáng được hưởng ân huệ trong mắt các người, thì xin hãy đi cùng con để dạy cho con chân lý. Tại đó, Người sẽ được an toàn hơn chính con, giữa đám đông khổng lồ ấy, Người có thể truyền bá chân lý cho chính các triều thần của hoàng đế. Người ta đồn rằng nàng Akte là tín đồ Thiên chúa giáo, rằng ngay trong lính cấm vệ cũng có tín đồ, chính con được trông thấy binh lính quỳ trước mặt Người, thưa Piotr, cạnh cổng thành Nomentan. Tại Axium con có một biệt thự, chúng ta sẽ cùng nhau tụ họp tại đó, ngay sát nách Nerô, để lắng nghe giáo thuyết. Ông Glaukox có lần nói với con rằng, các người sẵn sàng đi tới cùng trời cuối đất để cứu một linh hồn, xin hãy làm điều ấy vì con, xin hãy thực hiện vì con những gì các người đã làm cho kẻ khác, những kẻ mà vì họ Người đã phải lặn lội từ xứ Judei đến đây, xin đừng bỏ rơi linh hồn con! Nghe thấy thế, họ bèn cùng nhau bàn bạc, họ vui sướng nghĩ về thắng lợi của giáo thuyết của họ, về ý nghĩa đối với thế giới ngoại đạo của việc cải tạo cho một vị cận thần, lại là cháu con của một giòng họ lâu đời nhất La Mã. Quả thực, họ sẵn sàng đi đến cùng trời cuối đất vì mỗi linh hồn con người, kể từ khi Thầy qua đời họ có làm điều gì khác ngoài việc ấy đâu, họ không hề có ý định từ chối. Song, hiện nay ông Piotr đang là đấng chăn chiên của cả vùng, ông không thể bỏ mà đi được. Ngược lại ông Paven xứ Tarxu - người mới vừa ở Aryxia và Fregenlae quay về, đồng thời lại đang chuẩn bị một chuyến đi dài ngày sang Phương Đông để thăm viếng các nhà thờ tại đó, khuấy động một tinh thần mộ đạo mới - đồng ý đi cùng hộ dân quan trẻ tuổi tới Anxium, tại đó, ông sẽ dễ dàng tìm được một chiếc tàu đi tới vùng biển Hi Lạp. Mặc dù hơi buồn vì ông Piotr, người mà chàng bao gắn bó, không thể cùng đi, nhưng Vinixius vẫn chân thành cảm ơn, rồi hướng về Sứ Đồ chàng bày tỏ nguyện vọng cuối cùng: - Khi biết nơi ở của Ligia - chàng nói - con có thể tự mình đến đó hỏi xem nàng có thuận lấy con hay chăng, một khi linh hồn con đã trở thành linh hồn Thiên chúa giáo, nhưng con muốn cầu xin Người thưa Đức Sứ đồ, xin Người hãy cho con được gặp nàng hay dắt con đến gặp nàng. Con cũng chưa rõ sẽ phải ở lại Anxium bao lâu và xin các người cũng biết cho rằng bên cạnh Hoàng đế không một ai dám nói chắc về ngày mai của bản thân cả. Chính ông Petronius có bảo con hay rằng nơi đó con cũng không được hoàn toàn yên ổn. Xin hãy cho con được gặp nàng, để mắt con được nhìn nàng cho thỏa, con sẽ hỏi xem nàng có quên đi cho con những điều xấu đã qua, liệu nàng có muốn cùng con chia sể những tốt lành sắp tới hay chăng? Sứ Đồ Piotr mỉm cười nhân hậu và bảo: - Ai lại chối từ con một niềm sướng vui hợp lẽ, hở con? Một lần nữa, Vinixius lại cúi hôn tay ông, bởi chàng hoàn toàn không thể kìm nổi trái tim đang dào dạt của mình. Đức Sứ đồ ôm lấy đầu chàng mà bảo: - Con cũng chớ nên quá sợ Hoàng Đế, ta nói con hay: Sẽ không một sợi tóc nào của con bị rụng mất đâu. Rồi ông phái bà Miriam đi gọi Ligia, dặn trước bà không nên nói cho nàng hay sẽ được gặp ai, để niềm vui sướng của nàng thêm phần to lớn. Chỗ nàng cũng không xa, nên chỉ lát sau, những người có mặt trong nhà nhìn qua những khóm sim thơm của khu vườn đã thấy bà Mariam đang dắt tay Ligia đi tới. Vinixius những muốn chạy ra đón, song vừa chợt nhìn thấy bóng dáng yêu thương, niềm hạnh phúc đã khiến chàng như kiệt sức, chàng đứng đó với trái tim đập mạnh, nín thở, cố gắng lắm mới đứng vững trên đôi chân, trăm lần xúc động hơn so với khi lần đầu tiên trong đời chàng nghe tiếng rít của những mũi tên quân Pariơ bay vút qua sát đầu. Không hề ngờ đến điều chi, Ligia chạy ùa vào khi trông thấy chàng, nàng cũng đứng chôn chân một chỗ. Mặt nàng đỏ bừng lên rồi lại tái nhợt đi, nàng trố mắt kinh ngạc và lo lắng nhìn những người có mặt. Nhưng khắp bốn xung quanh, nàng chỉ bắt gặp những cái nhìn nhân hậu. Đức Sứ đồ lại bên nàng và bảo: - Ligia con, con sẽ yêu mến chàng mãi mãi chứ con? Một giây im lặng. Đôi môi nàng run rẩy như một đứa trẻ chực khóc khi cảm thấy mình có lỗi và phải nhận lỗi. - Trả lời đi, con - Đức Sứ đồ bảo. Khi ấy, bằng giọng nói e lệ vừa sợ sệt, nàng quỳ xuống trước mặt ông Piotr thì thầm: - Vâng ạ… Cùng lúc đó, Vinixius cũng quỳ xuống bên nàng, ông Piotr đặt tay lên đầu đôi trẻ và phán: - Các con hãy yêu mến Đức Chúa và ca ngợi Người, bởi khi yêu nhau, các con không hề có tội.